 |
| Artist - Min Kyaw Khine |
ေမာင္စြမ္းရည္ - လူထုေဒၚအမာ ရာျပည့္ ၊ လူထုေဒၚအမာရဲ႕ ဆရာမ်ား - ၁
(မိုးမခ) ေအာက္တိုဘာ ၂၊ ၂၀၁၅
ဒီႏွစ္ ၂၀၁၅ ဟာ “ ဆန္း ရာျပည့္ႏွစ္” ျဖစ္သလုိ သူ႔ရဲေဘာ္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ သတင္းစာဆရာႀကီး ဦးခင္ ေမာင္လတ္၊ စာေရးဆရာမႀကီး ေဒၚခင္မ်ိဳးခ်စ္၊ စာေရးဆရာ သတင္းစာဆရာမႀကီး လူထုေဒၚအမာ၊ ႏုိင္ငံေရး သမား က်ားႀကီးဘေဆြ၊ အာဇာနည္ ဗုိလ္ေအာင္ေက်ာ္….စတဲ့ “ လူေက်ာ္” ႀကီးမ်ားရဲ႕ ရာျပည့္လဲျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္ခ်စ္ခင္ၾကည္ညိဳတဲ့ ရာျပည့္ေန႔ေက်ာ္လူေမာ္ႀကီးမ်ား အေၾကာင္းကို ဂါရဝျပဳေရးသားခဲ့တာ တစ္ ဦးအတြက္ တစ္ပုဒ္မကပါဘူး။ ေဒၚေဒၚလူထုေဒၚအမာဆုိတာကေတာ့ အေဒၚအရင္းသဖြယ္မက မိခင္သဖြယ္ ရင္းႏွီးကၽြမ္းဝင္သူျဖစ္လို႔ ေတြးမဆံုး ေရးမဆံုးသလုိပါပဲ။ က်ေနာ္ဟာ စာေရးဆရာေတြထဲမွာ အေဟာအေျပာ အညံ့ဆံုးစာရင္းထဲမွာ ပါဝင္ပါတယ္။ ေျပာခဲ့တာေတြကလဲ “ စာေပေဝဖန္ေရး” တို႔ “ ကဗ်ာေဝဖန္ေရး” တုိ႔ဆို ေတာ့ စကားအာဝဇၨာန္းမရွိသူတို႔ရဲ႕ထံုးစံအတုိင္း သာမန္စာနာၾကားသူပရိတ္သက္ကို ၿငီးေငြ႔ေစပါတယ္။ အေမရိ ကားကိုေရာက္ေတာ့ ေဒၚေဒၚရဲ႕ေမြးေန႔တစ္ခုနဲ႔ တုိက္ဆုိင္တဲ့ ေဟာေျပာပြဲတစ္ခုမွာ ေဒၚေဒၚရဲ႕အထၳဳပၸတၱိအ က်ဥ္းကို ေဟာေျပာလုိက္ပါတယ္။ အထၳဳပၸတၱိေျပာေဟာရတာ ပံုဝထၳဳေျပာသလုိေျပာရတာဆုိေတာ့ သာမန္ပ ရိတ္သက္နဲ႔လဲ အကြာဘဲ။ ခါတုိင္းထက္ စိတ္ဝင္စားၾကပံုရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဦးေလး လူထုဦးလွ၊ ေဒၚေဒၚ လူ ထုေဒၚအမာ၊ သူငယ္ခ်င္း တင္ဦးတုိ႔အေၾကာင္းအရာေတြကိုပါ မၾကာခဏ ေဟာေျပာမိပါတယ္။ ဒီႏွစ္က ေဒၚေဒၚရဲ႕ ရာျပည့္ဆု္ိေတာ့ ေဒၚေဒၚ့အေၾကာင္း အမ်ားဆံုး ေရးမိေျပာမိပါတယ္။ ေရးခ်င္ေျပာခ်င္တာက ေဒၚေဒၚရဲ႕ “ ဆရာေတြ” အေၾကာင္းပါ။
အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြကေန တကၠသုိလ္ထိ သင္ယူၾကားနာခဲ့ရတဲ့ ဆရာေတြကေတာ့ ေဒၚေဒၚ့မွာ အမ်ားႀကီးရွိမွာေပါ့။ ေဒၚေဒၚ့ရဲ႕သားသမီးေတြေတာင္ သူတုိ႔မိခင္ရဲ႕ ဆရာသမားေတြကို စံုေအာင္သိမယ္ မဟုက္ ပါဘူး။ ခု က်ေနာ္တင္ျပခ်င္တဲ့ ေဒၚေဒၚ့ရဲ႕ဆရာသမားေတြဆုိတာကလဲ ေဒၚေဒၚ့ကို စာသင္ပုိ႔ခ်ေပးခဲ့ၾကတဲ့ ဆရာသမားေတြသာ မဟုက္ပါဘူး။ ေဒၚေဒၚက “ ဆရာတစ္ဆူ” အျဖစ္ တသက္လံုး ဆည္းကပ္မွီခုိခဲ့တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ ႀကီးမ်ားအေၾကာင္း အျမြက္သေဘာ လမ္းစရေအာင္ ေျပာၾကည့္မွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ “ သင္ဆရာ၊ ျမင္ဆရာ၊ ၾကား ဆရာ” စတာေတြေပါ့။
“ လူထုေဒၚအမာရဲ႕ ဆရာမ်ား” လုိ႔ ၾကားလုိက္တာနဲ႔ ေဒၚေဒၚ့ကို သိကၽြမ္းခင္မင္ခဲ့သူအားလံုးက ခ်က္ ခ်င္းတန္းျမင္မိလုိက္မယ့္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးကေတာ့ ဆရာႀကီး သခင္ကုိယ္ေတာ္မွဴိင္းပဲျဖစ္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ဟုတ္ကဲ့ ေဒၚေဒၚကုိယ္တုိင္က ဆရာႀကီးကို ဆရာမိဖသဖြယ္ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ရုံမက ဆရာႀကီးကုိယ္တုိင္ကလဲ သူ႔ရဲ႕ “ ေမာင္လွ- မအမာ” စံုတြဲကို သားသမီးအရင္းသဖြယ္ အားထားခင္မင္ၿပီး ဆုိးတိုင္ပင္ ေကာင္းတုိင္ပင္ လုပ္ခဲ့ ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ေဒၚေဒၚက ဆရားႀကီးရဲ႕ စာေတြ ကဗ်ာေတြ၊ ဋီကာဂ႑ိေတြကို ႏွ႔ံစပ္ေအာင္ ဖတ္ရႈေလ့ လာခဲ့ဖူးၿပီး ဆရာႀကီးရဲ႕ ကဗ်ာတစ္ခ်ိဳ႕ကို ႏွဳတ္ထက္ရြရြ ရြက္ဆုိတတ္သူလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးကြယ္လြန္စ က အမွတ္တရယူလာခဲ့တဲ့ ဆရာႀကီးရဲ႕ ပင္နီတုိက္ပံုေလးတစ္ထည္ကို စာေရးစားပြဲေပၚခ်ၿပီး မ်က္ရည္စမ္းစမ္းနဲ႔ အလြမ္းစကားေတြ ဆုိဖူးပါတယ္။ ဆရာႀကီးရဲ႕ ေလးခ်ိဳးအတုိအစေတြကို လက္တန္းရြက္ဆုိၿပီး ဘယ္ဟာေလး ျဖင့္ “ ဂူဗိမာန္မွာ စာတန္းထုိးရရင္ေကာင္းမလဲ” လုိ႔ က်ေနာ့ကို တုိင္ပင္သလုိနဲ႔ ရြက္ဆုိျပခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေဒၚေဒၚ ရဲ႕စာအုပ္တစ္အုပ္အမည္ျဖစ္တဲ့ “ ေရႊေဒါင္းေတာင္” ဆုိတာ ဆရာႀကီးရဲ႕ကဗ်ာေဝါဟာရတစ္ခုေပါ့။ “ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး ကေလာင္” ကို ကုိင္စြဲမယ္လုိ႔ ဆရာႀကီး ေၾကျငာဖြဲ႔ဆုိခဲ့တဲ့ ကဗ်ာစာသားပါ။ “ ေရႊ ေဒါင္းေတာင္ ကေလာင္တမ်ိဳးရယ္နဲ႔၊ ေျမေကာင္းေအာင္ ေဆာင္္းမကုိးရယ္လုိ႔…” စသျဖင့္ ဖြဲ႕ဆုိခဲ့ပါတယ္။
ဦးေလးနဲ႔ ေဒၚေဒၚတုိ႔ဟာ ႏုိင္ငံလြတ္လပ္ေရး၊ ဒီမုိကေရစီေရး၊ စာေပယဥ္ေက်းမႈ ျမွင့္တင္ေရး စတဲ့ ရည္ ရြယ္ခ်က္ေတြနဲ႔ စာေရးသားၿပီး လူထုသတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္တုိ႔ကို ဦးစီးထုတ္ေဝခဲ့တာပါ။ လြတ္လပ္ေရးမရခင္က ေတာ့ သူတုိ႔ရဲေဘာႀကီး “ ေအာင္ဆန္း” ရဲ႕ လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲကို သတင္းစာလက္နက္ကိုင္စဲြၿပီး ေထာက္ခံ ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။
လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္တယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္လွ်င္ျဖစ္ျခင္း “ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး” အတြက္ ေရွ႕ေဆာင္ေစ့စပ္သူကေတာ့ ဆရာႀကီးမွဳိင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခါမွာ ဆရာႀကီးမွိဳင္းရဲ႕ “ သူမနာ၊ ကုိယ္ မနာ၊ သင္ပုန္းေခ်ေရး” လမ္းစဥ္ကို လူထုသတင္းစာက ေထာက္ခံအားေပးခဲ့ပါတယ္။ ဖဆ ဆုိရွယ္အစုိးရက အေနာက္အုပ္စုအားကုိးနဲ႔ အျပဳတ္တုိက္ေရးလမ္းစဥ္ကို တေလွ်ာက္လံုးကိုင္စြဲၿပီး ျပည္တြင္းစစ္ကို ဆက္လက္ ဆင္ႏြဲခဲ့တာ ဒီေန႔ထိ မၿပီးပါဘူး။
“ ဖဆ- ဆုိရွယ္” အစုိးရက လူထုဦးလွ၊ ေဒၚအမာနဲ႔တကြ ဆရာႀကီး ေရႊဥေဒါင္း ကအစ လူထုဘက္ရွိတာေတြ တစ္ေယာက္ၿပီးတစ္ေယာက္၊ လူထုမိသားစု၊ ေဒၚအမာရဲ႕ေမာင္၊ ေဒၚအမာရဲ႕ သားေတြကိုပါ တစ္ေယာက္ၿပီးတစ္ေယာက္ ေထာင္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ သားလတ္ကို တစ္ကၽြန္းပုိ႔ခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚအမာ ကုိယ္တုိင္ အရြယ္မေရာက္တစ္ေရာက္ သားအငယ္ဆံုးနဲ႔အတူ အဖမ္းခံခဲ့ရဘူးပါတယ္။ သတင္းစာတုိက္ကုိလဲ ဗံုးနဲ႔ ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရဖူးပါတယ္။ ဒီၾကားထဲက ဆရာႀကီးရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းစဥ္ကို ေဒၚေဒၚတုိ႔က မမွိတ္မသုန္ ေထာက္ခံခဲ့ပါတယ္။
ဆရာႀကီးဟာ အသက္ႀကီးလာေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥေတြကလဲ ကမာၻ႕ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးေရာ၊ ဗမာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥေတြပါ လံုးလည္လုိက္ၿပီး စာမ်ားမ်ားမေရးႏုိင္ရွာေတာ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာႀကီးေရးသားျပဳစုခဲ့တဲ့ ဋီကာဂ႑ိေတြထဲက ေလးခ်ိဳးႀကီးေတြကို ကုိယ္တုိင္တက္အားသမွ် ေရြးထုက္ၿပီး “ ေမာင္လွနဲ႔ မအမာတုိ႔ ထုက္ပါ၊ အမ်ားဖတ္ႏုိင္ေအာင္ ေစ်းႏႈန္းခ်ိဳခ်ိဳသာသာနဲ႔ ေရာင္းပါ” လုိ႔ မွာၾကားထုက္ ေဝေစခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေဒၚနဲ႔ ေရႊကုိင္းသား ဦးေသာဘိတ “ စာေပေမာင္ႏွမ” တုိ႔က ေခါင္းခ်င္းဆုိင္ၿပီး ဆရာႀကီး ရဲ႕ ေလးခ်ိဳးေပါင္းခ်ဳပ္ကဗ်ာစာအုပ္ကို တည္းျဖတ္ထုက္ေဝေပးခဲ့ပါတယ္။ စစ္ၿပီးေခတ္မွာ လူငယ္ေတြ မျမင္ မ ဖတ္ဖူးျဖစ္ေနတဲ့ ေဒါင္းဋိကာ၊ ဘြိဳင္းေကာက္ဋိကာ စတဲ့ ဆရာႀကီးရဲ႕စာအုပ္မ်ားထဲက လူငယ္မ်ား ဖတ္သင့္ဖတ္ ရာတုိ႔ကိုလဲ ျပည္လည္ပံုႏွိပ္ထုက္ေဝခဲ့ပါတယ္။ “ ျပည္သူခ်စ္ေသာ အႏုပညာသည္မ်ား” စာအုပ္ကို “ဆရာႀကီး သခင္ကုိယ္ေတာ္မွဳိင္းသုိ႔” ညႊန္းခဲ့ပါတယ္။
စာေပလူထုေဒၚအမာဟာ ဆရာႀကီးသခင္ကုိယ္ေတာ္မွိဳင္းစ်ာပနေကာ္မတီမွာ ( ဦးေလးနဲ႔အတူ ) ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့အျပင္ ဆရာႀကီးဂူဗိမာန္ျဖစ္ေျမာက္ေရးနဲ႔ ဂူဗိမာန္ထိမ္းသိန္းေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕တုိ႔မွာလဲ တ သက္လံုး ပါဝင္ေဆာင္ရြက္သြားခဲ့ပါတယ္။ အထက္ဗမာႏုိ္င္ငံ စာေရးဆရာတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ေရာ၊ လူငယ္စာ ေရးဆရာတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ပါ ပါဝင္ေပးဖုိ႔ သခင္ဗဟုန္း၊ သခင္ဘေမာင္၊ သခင္အုန္းျမင့္၊ မင္းသားႀကီး ဦးထြန္း ေဝ စတဲ့ ဂူဗိမာန္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ေရး ေကာ္မတီဝင္မ်ားက တာဝန္ေပးလုိ႔ ( ေဒၚေဒၚတုိ႔ကုိယ္စား အျဖစ္) က်ေနာ္ ပါဝင္ခဲ့ရပါတယ္။ ျပည္ပထြက္လာတဲ့အထိေပါ့။
လူထုေဒၚအမာ အၾကည္ညိဳဆံုး ေနာက္တစ္ဦးကေတာ့ သခင္ႏု၊ သခင္ေအာင္ဆန္းတုိ႔နဲ႔အတူ တကၠသုိလ္ဒုတိယသပိတ္ႀကီးေမွာက္ခဲ့တဲ့ ကာလမွာ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ျဖစ္လာသူ ဆရာႀကီး ဦးေဖ ေမာင္တင္ပါပဲ။ ဆရာႀကီးဟာ ပထမဆံုး ေက်ာင္းသာသပိတ္ျဖစ္တဲ့ [ “ အဂၤလိပ္အရာရွိေတြကို ရွစ္မခုိးဘူး” လုိ႔ ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပတဲ့] “ ရွိခုိးသပိတ္” ( ၁၉၀၃ ) ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ပါ။ ဗုိလ္ေနဝင္းဟာ သူေက်ာင္းထြက္ခဲ့ ရတာကို စိတ္နာၿပီး ဆရာႀကီး ဦးေဖေမာင္တင္နဲ႔တကြ တကၠသုိလ္အသုိင္းအဝုိင္း တစ္ခုလံုးကို စိတ္နာခဲ့ဖူး တယ္။ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္မွာ ကိုေအာင္ဆန္း၊ ကိုလွေဖ၊ ကိုလွေမာင္ ( ဗိုလ္ေဇယ်) စတဲ့ တကၠသုိလ္သခင္အုပ္ စုရဲ႕ေအာက္မွာ ေနခဲ့ရတာကိုလဲ ကသိကေအာက္ ျဖစ္ခဲ့ရဘူူးပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဦးေဖေမာင္တင္ကို “ ခရစ္ ယာန္ႀကီး” လုိ႔ေခၚၿပီး ဆရာမင္းသုဝဏ္တုိ႔ကိုလဲ ခရစ္ယာန္ႀကီးရဲ႕တပည့္ေတြလုိ႔ ဗုဒၶဘာသာေတြနဲ႔ ေသြးခြဲရန္ တိုက္ဖုိ႔ႀကိဳးစားရင္း တကၠသုိလ္ပညာတတ္ တဂုိဏ္းလံုးကို ဆန္႔က်င္ေသြးထုိးခဲ့တယ္။ ဆရာႀကီးဦးေဖေမာင္တင္ ရဲ႕ဂုဏ္ကို ေဖာ္ထုတ္ခြင့္ မေပးခဲ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တခ်ိဳ႕က ဆရာႀကီးရဲ႕ ေက်းဇူးကို သိပ္မသိခဲ့ၾကဘူး။
လူထုဦးလွ၊ လူထုေဒၚအမာတုိ႔ ဦးေဆာင္တဲ့ အထက္ဗမာႏုိင္ငံ စာေရးဆရာအသင္းက ႏွစ္စဥ္ စာဆုိ ေတာ္ႀကီးမ်ားကေတာ့ပြဲမွာ ရန္ကုန္က ဆရာႀကီး ဦးေဖေမာင္တင္တစ္ေယာက္ကို အၿမဲတမ္း ထည့္သြင္းက ေတာ့ခဲ့ၾကပါတယ္။ ကန္ေတာ့ပစၥည္းမ်ားကိုလဲ ႏွစ္စဥ္ပုိ႔ေပးပါတယ္။ ရန္ကုန္ကိုေရာက္ရင္လဲ ေဒၚေဒၚက ဆရာ ႀကီးကို ဝင္ကန္ေတာ့ပါတယ္။ “ ျပည္သူခ်စ္ေသာ အႏုပညာသည္မ်ား” စာအုပ္ စာေပဆုရစဥ္က ( ၁၉၆၄-၆၅)၊ က်ေနာ္က “ အနီႏွင့္အျပာ” ကဗ်ာစာအုပ္နဲ႔ ဆုရခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရန္ကုန္ဆင္းၾကရပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာ ဆရာႀကီး ဦးေဖေမာင္တင္၊ ဆရာႀကီး ေရႊဥေဒါင္း၊ ဆရာႀကီး ဟံသာဝတီဦးဘရင္တုိ႔ကို ကန္ေတာ့ပြဲလုပ္တာနဲ႔ ႀကံဳေတာ့ ေဒၚေဒၚနဲ႔က်ေနာ္တုိ႔လဲ သြားကန္ေတာ့ရင္း လူထုေဒၚေဒၚက ဆရာႀကီးကို ႏႈတ္ဆက္စကား ေျပာခဲ့ရ ပါတယ္။ ဆရာႀကီးေရႊဥေဒါင္းကလဲ ကန္ေတာ့ခံကုလားထုိင္ေပၚကဆင္းၿပီး ဦးေဖေမာင္တင္ကို ဝိသုဒၶိမဂ္- အဂၤလိပ္ဘာသာျပန္ဆုိခဲ့တဲ့ ကမာၻ႔႔႔ေက်းဇူးရွင္ႀကီးတစ္ဦးအျဖစ္ ရုိေသစြာ လက္အုပ္ခ်ီမုိး ရွိခုိးကန္ေတာ့လုိက္ တာကို ႀကံဳခဲ့ရပါေသးတယ္။ ပရိတ္သတ္ကေတာ့ အံ့ၾသလုိ႔ေပါ့။
ေဒၚေဒၚေျပာျပမွ က်ေနာ္လဲ ဆရာႀကီး ဦးေဖေမာင္ရဲ႕ ဂုဏ္ေက်းဇူးကို အထူးဆင္ျခင္မိၿပီး ဆရာႀကီးရဲ႕ အေၾကာင္းကို ေလ့လာေလ ၾကည္ညိဳပြားေလျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ေဒၚေဒၚေျပာတာက တခြန္းတည္းပါပဲ။ “ ငါတို႕တေတြဟာ ဆရာႀကီးဦးေဖေမာင္တင္ေပးတဲ့ ဗမာစာနဲ႔ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ၾကရတာ မဟုတ္လား ” တဲ့။ ဒီစကားဟာ တိုတိုက်ဥ္းက်ဥ္းေပမဲ့ အနက္အဓိပ ၸါယ္ အလြန္က်ယ္ဝန္းပါတယ္။ အက်ဥ္းဆံုးေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဆရာႀကီးဦးေဖေမာင္တင္ဟာ သူငယ္တန္းကေန မဟာဝိဇ ၨာတန္းအထိ ျမန္မာစာသင္ၾကားေရး၊ ျမန္မာစာျပ႒ာန္းေရးနဲ႔ ျမန္မာဖတ္စာေတြျပဳစုေရး၊ ျမန္မာစာေပေတြ ပံုႏိွပ္ထုတ္ေဝေရးတို႔ကို အစစ ဦးစီးေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ။
ကဲ … အဲဒီက႑တခုကို ျဖဳတ္ၾကည့္လိုက္ပါ။ ျမန္မာစာနဲ႔ စာေပက႑ဟာ ဘယ္အေျခအေန ေရာက္ေနမလဲ။ ေဒၚေဒၚက တခြန္းတည္း “ ဒါေတြဟာ ဦးေဖေမာင္တင္ ေပးခဲ့တာ ျမန္မာစာတဲ့ ”။ က်ေနာ္တို႔ မႏၱေလးတကၠသိုလ္ဟာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္လက္ေအာက္ခံဘဝက လြတ္ၿပီး သီးျခားတကၠသိုလ္ဘဝကို ၁၉၅၈ ခုက ေရာက္ရိွခဲ့ၿပီး ေနာက္ ျမန္မာစာဌာနက မဟာဝိဇ ၨာစာတမ္းေတြကို ကူညီတည္းျဖတ္စစ္ေဆးေပးဖို႔ ဆရာႀကီးလု(စ္) နဲ႔ ဆရာႀကီးဦးေဖေမာင္တင္တို႔ကိ္ု ဆရာႀကီးတို႔ရဲ႕ တပည့္ ျမန္မာစာပါေမာကၡ ဦးခ်မ္းျမ (ေခတ္စမ္းစာဆို ျမေကတု ) က ႏွစ္စဥ္ ဖိတ္ေခၚခဲ့ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အထူးအက်ဳိးရွိ္ရပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေဒၚေဒၚက ဆရာႀကီးကို လူထုတိုက္ကို ဖိတ္ေခၚကန္ေတာ့ေလ့ရိွပါတယ္။
ဆရာႀကီးဟာ ဗုဒၶစာေပ ၊ ပါဠိစာေပ ပညာရွင္အျဖစ္ ကမၻာေက်ာ္ပုဂၢိဳလ္ႀကီးပါ။ အိႏၵိယ၊ သီရိလကၤာ၊ အဂၤလန္တို႔လို ကမၻာေက်ာ္ပါဠိပညာရွင္ႀကီးေတြ ထြက္ေပၚရာအရပ္က ပညာရွင္မ်ားက ဘာသာမျပန္ႏိုင္တဲ့ “ ဝိသုဒိၵမဂ္ ” ပါဠိက်မ္းဂန္ကို အသက္၂၀ ေက်ာ္အရြယ္ ဗမာလူငယ္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေဖေမာင္တင္က ဘာသာျပန္ႏိုင္ခဲ့လို႔ အဂၤလန္ပါဠိက်မ္းစာအသင္းႀကီးက ေရႊဒဂၤ ါးတစ္ေထာင္ ဆုေငြကိုရရိွတဲ့အျပင္ အလြန္ေက်နပ္အားရလို႔ ထိုင္းဘုရင္ကလဲ ေရႊဒဂၤါးတစ္ေထာင္ ထပ္မံ ဆုခ်လိုက္ျပန္ပါေသးတယ္။ ဒီေငြေတြအားလံုးကို လန္ဒန္မွာ ေက်ာင္းတက္ဆဲ ဆရာေလးေဖေမာင္တင္က ပါဠိက်မ္းစာအသင္းႀကီးကို ျပန္လွဴခဲ့သတဲ့။
ဒီလို ပါဠိစာေပေတြကို အထူးေလ့လာေနခဲ့တဲ့ ဆရာႀကီးဟာ ေလ့လာမႈကို တင္းမတိမ္ႏိုင္ရွာဘူး။ အနတၱလကၡဏာသုတ္ကို ေလ့လာဆည္းပူးတာအားမရလို႔ အမရပူရ ၊ မဟာဂႏ ၶာရံုဆရာေတာ္ အရွင္ဇနကာဘိဝံသဆီကို သြားေရာက္ေလ့လာ ဆည္းပူးခဲ့ရပါတယ္။ အရွင္ဇနကာဘိဝံသဆိုတာ ေဒၚေဒၚတို႔ ကိုးကြယ္တဲ့ ဆရာေတာ္ႀကီးတပါးဆိုေတာ့ ေဒၚေဒၚတို႔ကပဲ ဆရာေတာ္ႀကီးဆီကို လိုက္လံ ပို႔ေဆာင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ဆရာႀကီးက လြန္စြာအားရ ဝမ္းသာပီတိ ျဖစ္ခဲ့ရပါသတဲ့။
ေဒၚေဒၚရဲ႕ တတိယဆရာႀကီးတဦးကို ေျပာရရင္ေတာ့ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္။ မႏၱေလးအမ်ိဳးသားေက်ာင္း၊ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္တကြ က်ဆံုးေလသူ ဦးရာဇတ္။ ေဒၚေဒၚက အမ်ိဳးသားေက်ာင္းထြက္ပါ။ ေဒၚေဒၚ စာေပေလာကထဲ ဝင္ခါစမွာ ႀကီးပြားေရး မဂၢဇင္းအယ္ဒီတာဦးလွရဲ႕ ပန္ၾကားခ်က္နဲ႔ ဦးလွ ဘာသာျပန္လက္စ “ ေနရူးမွ သမီးသို႔ ေထာင္တြင္းက ေပးစာမ်ား ” စာအုပ္ကို တအုပ္လံုးၿပီးေအာင္ ဘာသာျပန္ထုတ္ေဝခဲ့ဖူးတယ္။ ေနာက္မ်ား မၾကာခင္မွာပဲ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္က “ အမာေရ ၊ကိုယ္ ဘာသာျပန္ေနတဲ့ စာကို အလုပ္ရႈပ္လို႔ ၿပီးေအာင္ ဆက္မျပန္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အမာပဲ ဆက္ၿပီး ဘာသာျပန္လိုက္ပါေတာ့တဲ့။ ေမာရစ္ေကာလစ္ စာအုပ္ကို ဆရာႀကီးရဲ႕ တာဝန္ေပးခ်က္အရ ။ ေဒၚေဒၚဘာသာျပန္လိုက္ရတယ္။ ဒီစာအုပ္ဟာ အထူးလူႀကိဳက္မ်ားၿပီး ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ၾကားသြားခဲ့လို႔ ေဒၚအမာလဲ မအမာ (တကၠသိုလ္သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသူ ) ကေလာင္အမည္နဲ႔ စာေရးဆရာ အျဖစ္ နာမည္ေက်ာ္ၾကားသြားခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ၁၉၃၈ ကပါ။ ႀကီးပြားေရး ေမာင္လွကပဲ ထုတ္ေပးတာ။ ၃၀၀၀ ကုန္သြားလုိ႔ ျပန္ရိုက္ရသတဲ့။
ေဒၚေဒၚတို႔က ဆရာႀကီးကို ခ်စ္ေၾကာက္ရိုေသပါ။ဆရာရင္း ၊တပည့္ရင္းေတြဆိုေတာ့ သားသမီးလို ခင္မင္ေနပါတယ္။ဆရာႀကီးက ေက်ာင္းမွာဆိုရင္ ခပ္တည္တည္ပဲ ဆရာတပည့္လို ဆက္ဆံေပမဲ့ အျပင္ေရာက္ရင္ တန္းတူ မိတ္ေဆြလို အေလးထားဆက္ဆံတတ္သတဲ့။ ေဒၚေဒၚ့ကို ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ ဘာသာျပန္ခိုင္းတဲ့ ေမာရစ္ေကာလစ္ရဲ႕“ ဗမာျပည္တြင္းစစ္ေဆးခဲ့ရေသာ မႈခင္းမ်ား ” စာအုပ္နဲ႔ စာေရးဆရာအျဖစ္ကို အၿပီးအပိုင္ေရာက္ခဲ့ရလို႔ ဆရာႀကီးကို ကိုယ့္ေက်ာင္းဆရာႀကီး အျဖစ္နဲ႔သာမက ကိုယ့္စာေပဘဝရဲ႕ ဆရာမိဘတဦးလိုလဲ အထူးေလးစားခ်စ္ခင္ခဲ့ရပါတယ္။
ေဒၚေဒၚရဲ႕ တျခားဆရာတဦးကို တဆက္တည္းေျပာရရင္ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္တို႔ရဲ႕ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းက ျမန္မာစာနဲ႔ သမိုင္းဆရာႀကီး ေရႊျပည္ဦးဘတင္ျဖစ္ပါတယ္။“ ဆရာေရႊျပည္” က နန္းတြင္းအဆိုေတာ္ အဆက္ေတြထဲက မဟာဂီတကို ဆက္ခံဆည္းပူးခဲ့သူ ျဖစ္ေလေတာ့ စာသင္တဲ့အခါ ကဗ်ာလကၤာေတြ သင္ရန္ ဖတ္ရံုမွ်နဲ႔ တင္းမတိမ္ဘဲ ဆိုျပ၊ ဟဲျပမွ အားရသူပါ။ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္က ဆရာေရႊျပည္ရဲ႕စာသင္ခန္းကို တျခားအခန္းေတြနဲ႔ ေဝးရာပို႔ထားရသတဲ့။ အထက္ဗမာႏိုင္ငံ စာေရးဆရာအသင္း ေဟာေျပာပြဲ၊ မန္းတကၠသိုလ္ကေလာင္ရွင္အသင္း ေဟာေျပာပြဲ၊ တကၠသိုလ္ျမန္မာစာဌာန ေဟာေျပာပြဲေတြမွာလဲ “ အဆို ” ေတြပါရိွပါတယ္။
ေဒၚေဒၚဆီမွာ ဆရာေရႊျပည္ေဟာေျပာတဲ့ တိတ္ေခြေတြ ၁ စံုေလာက္ ရိွပါတယ္။ လူထုသားတပည့္ ၊မိတၳီလာေကာလိပ္စာၾကည့္တိုက္မွဴး ကိုဝင္းတင့္က တိတ္ေခြေတြကို စာရြက္ေပၚ ေျပာင္းခ်ေပးခဲ့တယ္လို႔ ၾကားလိုက္ပါတယ္။ ေဒၚေဒၚက ဂီတသမားမဟုတ္၊ “ ပြဲႀကိဳက္ခင္ ” တဦးသာ ျဖစ္ေပမဲ့ ရတနာပံုမႏၱေလးလို မဟာဂီတၿမိဳ႕ေတာ္မွာ လူလာျဖစ္တဲ့ စာေရးဆရာဆိုေတာ့ သမိုင္းေပးတာဝန္လိုျဖစ္ၿပီး ေရးရတဲ့အခါ ဆရာေရႊျပည္ အပါအဝင္ ေဒၚေစာျမေအးၾကည္တို႔လို ၊ေယာမင္းႀကီးဦးဖိုးလိႈင္ေျမး ဦးခင္ေမာင္ေအးတို႕လို ပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ အားကိုးအားထားျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ပန္းခ်ီဝင္းေဖ (ရုပ္ရွင္ဒါရိုက္တာ မန္း - ပန္တ်ာေက်ာင္းအုပ္ႀကီးေဟာင္း ) ဟာ ဆရာေရႊျပည္ရဲ႕သားတဦးပါ။ ေဒၚေဒၚတို႔ရဲ႕ လက္စြဲပန္းခ်ီဆရာ၊ ကာတြန္းဆရာအျဖစ္ ေပၚဦးသက္ (ၿမိဳ႕မၿငိမ္းရဲ႕ သားမက္) နဲ႕အတူ တာဝန္ယူခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေဒၚေဒၚက ဘာသာျပန္အယ္ဒီတာအျဖစ္ တိုက္ထိုင္အလုပ္ကိုပါ ပန္းခ်ီဝင္းေဖကို ေပးခဲ့ပါတယ္။ကိုဝင္းေဖက ရန္ကုန္ကို ရုပ္ရွင္ေလာကထဲ ေျခစံုပစ္ဝင္သြားခဲ့ပါတယ္။ဆက္မလုပ္ျဖစ္ေတာ့ဘူး
ကိုဝင္းေဖရဲ႕ညီ“ ကိုတင္ဝင္း ” ဆိုတာ ရိွေသးတယ္။ သူကလဲ “ ဂလိ ” ဆိုတဲ့နာမည္နဲ႔ ကာတြန္းဆြဲခဲ့ဖူးလို႔ “ ဂလိတင္ဝင္း ” ေခၚပါတယ္။ တကၠသိုလ္ မေရာက္ခဲ့ဘူး။ ဆိုရွယ္နီပါတီတြင္ ျပည္သူ႔လူငယ္အဖြဲ႔ဝင္ ႏိုင္ငံေရးသမားတစ္ဦးအျဖစ္ ေထာင္က်ဖူးတယ္။ ဒါကိုလည္း ေဒၚေဒၚက သူ႔ဆရာရဲ႕ သားတဦးအျဖစ္နဲ႔ သံေယာဇဥ္ရိွတယ္။ လူထုမွာ အယ္ဒီတာတာဝန္ေပးထားဖူးလို႔ ကိုဝင္းေဖအရင္ သူနဲ႔ ခင္မင္ရင္းႏီွးခဲ့တယ္။ ေထာင္က ထြက္လာၿပီးမွ ထင္တယ္။ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ဆံုးသြားခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေဒၚက သူ႔ဆရာ ေရႊျပည္ဦးဘတင္ရဲ႕ သားေတြကို သူ႔သားေတြလို သံေယာဇဥ္ႀကီးပါတယ္။ လူထုမီးဖိုေခ်ာင္ထိ ေပါက္ေရာက္တဲ့ သားတပည့္ေတြျဖစ္ပါတယ္။
ေဒၚေဒၚရဲ႕ ဆရာစာရင္းမွာ မပါမျဖစ္သူတဦးကေတာ့ ေဒၚေဒၚ့ဖခင္ ဦးတင္ရဲ႕ သူငယ္ခ်င္း ဦးေဖသိန္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒၚေဒၚက တသက္လံုး “ ဦးေလးသိန္း ” လို႔ပဲ ေခၚတယ္။ ဆရာႀကီးေရႊဥေဒါင္းေပါ့။ ဆရာႀကီးကို တျခားပုဂၢိဳလ္ေတြက စံုေထာက္ေမာင္စံရွားရဲ႕ ဖခင္ႀကီးအျဖစ္ ေၾကာက္ရြ႕ံရိုေသၾကေပမဲ့ ေဒၚေဒၚကေတာ့ သူ႔အေဖရဲ႕သူငယ္ခ်င္း အျဖစ္နဲ႔ ပိုေၾကာက္ရြ႕ံပံုမရပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူ႔စာေတြနဲ႔ ႀကီးျပင္းလာခဲ့တာ မဟုတ္လား။ ဆရာႀကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း နဲ႔ စားပြဲတလံုးတည္းထိုင္ၿပီး သူရိယသတင္းစာမွာ အယ္ဒီတာ လုပ္ခဲ့သူေပပဲ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူထုေဒၚအမာရဲ႕ စကားေျပကို တခ်ိဳ႕ဆရာႀကီးေရႊဥေဒါင္းရဲ႕ စကားေျပနဲ႔ ခြဲမရဘူးတဲ့ေလ။
မန္းစကား၊နန္းစကားဆိုတာ ခန္႔ျငားထည္ဝါပါတယ္။ဆရာႀကီးေရႊဥေဒါင္းနဲ႔ လူထုေဒၚအမာတို႔ႏွစ္ဦးဟာ နန္းစကား၊ မန္းစကားနဲ႔ အပိုင္ႏိုင္ဆံုးေရးႏိုင္တဲ့ “ မန္းသားမန္းသူ ” စာေရးဆရာႀကီးႏွစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီး ျမမ်ိဳးလြင္လဲ စကားၾကြယ္ပါရဲ႕။ မန္းစကား၊ နန္းစကား ႏိုင္နင္းပါရဲ႕။ ဒါေပမဲ့ “ ႏြဲ႕”လြန္းလို႔ ခန္႔ျငားထည္ဝါတဲ့ စကားေျပအဆင့္ကို ေရာက္မလာခဲ့ပါဘူးလို႔ ဆိုရမယ္ထင္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးေရႊဥေဒါင္းက သူ႔စကားေျပကို သူကိုယ္တိုင္လဲ ဂုဏ္ယူတယ္။ “ ဝါက်လက္သမား ” ဆိုတဲ့ စကားကို သံုးၿပီး ဝါက်တည္ေဆာက္မႈကိစၥကို ေဖာ္ျပေျပာဆိုခဲ့ဖူးတယ္။ ဆရာႀကီးရဲ႕ စကားေျပအထြတ္အထိပ္ဟာ ဆရာႀကီးရဲ႕ “ တသက္တာမွတ္တမ္း ” ျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးရဲ႕ လက္ရာမြန္ပါ။ ဒါေပမဲ့ သူ႔တူမ ေဒၚေဒၚကေတာ့ သူမႀကိဳက္ရင္ “ တည္း ” လိုက္တာပါပဲတဲ့။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ဝတၳဳဟန္အျဖစ္ “ လက္လြန္သြားၿပီး ” ၾကြားလြန္းတယ ္ထင္တာမ်ိဳးေတြ ကို ေဒၚေဒၚက ျဖဳတ္ထားျပင္လားလုပ္ပစ္တာကို ဆရာႀကီးက သိေပမဲ့ မသိဟန္ေဆာင္ေနသတဲ့။ သူ႔ “ တူမ ” က “ စြာ” တာကိုး။ သူ႔လိုခ်င္တာရိွရင္ ဘယ္ေတာ့မွ ေဒၚေဒၚ့ကိုမေျပာဘဲ ဦးေလးလူထုဦးလွဆီကိုပဲ မွာပါတယ္။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)
(ဆရာေမာင္စြမ္းရည္၏ စာမူမ်ားမွာ ျပည့္စုံျခင္း မရွိေသးပါ၊ )