ေနလင္းညီ - လူယုတ္မာ ဆရာ၀န္၏ အျခားစာမ်က္ႏွာမ်ား (၀တၳဳတုိ)
(မုိးမခ) ေအာက္တုိဘာ ၂၀၊ ၂၀၁၅
(မုိးမခ) ေအာက္တုိဘာ ၂၀၊ ၂၀၁၅
၁၉၇၇-၇၈ ပညာသင္ႏွစ္တြင္ လူေထြးက စတုတၳတန္း၌ သင္ၾကားေန၏။ ေမာ္လျမိဳင္၊ ေတာင္ရုိးတန္းရွိ ဘံုပ်ံ အ.မ.က တြင္ျဖစ္သည္။ ဓမၼပါလေက်ာင္းတုိက္တြင္ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းသားအျဖစ္ ေနထိုင္စဥ္ ကာလ ၁၉၇၇-ဒီဇင္ဘာေလာက္တြင္ ဆရာဘုန္းၾကီး ဦးနႏၵမာလာက လူေထြးႏွင့္ ၾကည္ထြန္းတို႔ကုိ ေရႊ၀ါအမည္ရွိေသာ ေၾကာင္ေလးကုိ လိုက္ဖမ္းခိုင္းသည္။ ဆရာေတာ္သည္ ေၾကာင္မ်ား၊ ေခြးမ်ားကုိ ကရုဏာၾကီးမားသျဖင့္ ေစာင့္ေရွာက္ေကၽြးေမြးထားေလ့ရွိရာ ေရႊဝါလည္္း အပါအ ဝင္ျဖစ္သည္။ ေရႊဝါသည္္ ေဘးခ်င္းကပ္ ျခံ၀င္းသို႔ ၀င္ေရာက္သြားလာတတ္ရာ၊ ထိုျခံ၀င္းရွိ ေခြးမ်ားက လုိက္ကုိက္သျဖင့္ အသက္လုျပီး ျပန္ေျပးလာရတာလဲ အၾကိမ္ၾကိမ္။ ဒါလည္း မမွတ္ပါ။ သြားလာ၀င္ထြက္ျမဲ။
လူေထြးႏွင့္ ၾကည္ထြန္းတို႔က ဟုိဖက္ျခံသို႔ ဦးတည္ေနေသာ ေရႊ၀ါကုိ လိုက္ဖမ္းၾကသည္။ ေရႊ၀ါက သြပ္ဆူးၾကိဳးေအာက္မွ လွ်ိဳ၍ ဟုိဖက္ျခံသုိ႔ ၀င္သြားသည္။ လူေထြးက သြပ္ဆူးၾကိဳးသို႔ တြယ္တက္၍ ဟုိဖက္ျခံသို႔ ခုန္ဆင္းသည္။ ပုဆုိးႏွင့္ ေျခေထာက္တုပ္မိျပီး၊ ဟုိဖက္ျခံသုိ႔ ျပဳတ္က်သည္။ ျပန္ထဖုိ႔ လုပ္ေတာ့ ညာဖက္ေျခဆစ္နားတြင္ သံခၽြန္ႏွင့္ ထိုးလိုက္သလို မခံမရပ္ႏုိင္ေအာင္ နာသည္။ ညာဖက္ ေျခဆစ္ေပၚသုိ႔ ခႏၶာကုိယ္တစ္ခုလံုး ဖိလိုက္သျဖင့္ အဆစ္လြဲသြားျခင္း ျဖစ္သည္။
ဆရာဘုန္းၾကီးက လူေထြး၏ ေျခဆစ္ကို ေတာင္ဆိတ္ခြာမ်ား စိမ္ထားေသာ ႏွမ္းဆီျဖင့္ လိမ္းေပးေစသည္။ သို႔ေသာ္ တျဖည္းျဖည္း ေရာင္ကုိင္းလာကာ လံုး၀ အထိ မခံႏိုင္ေလာက္ေအာင္ နာက်င္ေန၏။
ေနာက္ေန႔ နံနက္တြင္ ေမာ္လျမိဳင္ ျပည္သူ႕ေဆးရုံၾကီးသို႔ သြားေရာက္ျပသ၏။ ေျခေထာက္ကား နဲနဲေလးမွ ေထာက္၍မရ၊ ထိ၍မရ။ အေတာ္ၾကာၾကာ တန္းစီေစာင့္ဆိုင္းျပီးမွ ဆရာ၀န္တစ္ဦးက လူေထြးကို ေမးျမန္းစမ္းသပ္သည္။ အဆစ္လြဲသြား တာပဲဟု မွတ္ခ်က္ခ်သည္။
ဆရာ၀န္သည္ ေရာင္ကုိင္းမုိ႔ေမာက္ေနေသာ လူေထြး၏ ညာဖက္ေျခအဆစ္ကုိ ရုတ္တရက္ လက္၂-ဖက္ျဖင့္ ကုိင္ကာ အဆစ္ျပန္တည့္ေပးဖို႔ ၾကိဳးစားသည္။ လူေထြးလဲ ငယ္သံပါေအာင္ ေအာ္ေလေတာ့သည္။ ဘာထံုေဆးမွ မေပးသျဖင့္ လူေထြးလဲ အၾကီးအက်ယ္တုန္လႈပ္ေၾကာက္လန္႔သြားသည္။ ဆရာ၀န္သည္ စိတ္ပ်က္ေသာ စိတ္ဆိုးေသာ အမႈအရာမ်ား ျဖစ္ေပၚလာျပီး သူနာျပဳဆရာမအား တစံုတရာ လွမ္းေျပာသည္။ သူနာျပဳက ျဖစ္ပါ့မလား ဆရာဟု အထြန္႕တက္၏။ လုပ္သာ လုပ္ပါဟု ဆရာ၀န္ကေျပာရာ လူေထြး၏ ညာဖက္ေျခေထာက္ကုိ ဒူးဆစ္နားထိ သူနာျပဳဆရာမမ်ားက ေက်ာက္ပတၱီး စီး ေလးေတာ့၏။ ေဆးရုံ၌ ၂-ညခန္႔ေနရကာ ေဆးရုံဆင္းခြင့္ ေပးလိုက္၏။ ၂-လေက်ာ္ၾကာလွ်င္ ျပန္လာခဲ့ဖို႔ မွာသည္ဟု လူေထြးမွတ္မိေနသည္။
လူေထြးမွာ စတုတၱတန္း အတန္းတင္စာေမးပြဲကို ေျဖရခါနီးေပျပီ။ ထိုစဥ္က ျမိဳ႕နယ္စစ္ျဖစ္၍ ဘံုပ်ံေက်ာင္းတြင္ မေျဖရ။ ျမိဳ႕ထဲရွိ ေက်ာင္း၌ သြားေျဖရမည္ျဖစ္သည္။ ေက်ာင္းမွာ စာေတာ္ေသာ လူေထြးကို ေက်ာင္းအုပ္ဆရာၾကီးကေရာ၊ လက္ေထာက္ေက်ာင္းအုပ္ၾကီးကပါ အားထားၾကသည္။ လက္ေထာက္ေက်ာင္းအုပ္ၾကီး ဦးေရႊခ်ိန္သည္ စာေမးပြဲကာလ အတြင္း စက္ဘီးျဖင့္ ေရာက္လာသည္။ လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္ေသာ လူေထြးကုိ ေပႊ႕ခ်ီကာ စက္ဘီးကယ္ရီယာေပၚ တင္ေပး သည္။ စာစစ္ဌာနေက်ာင္းသို႔ နင္းပုိ႔ျပီး ေရာက္လွ်င္ စက္ဘီးကုိ ရပ္သည္။ လူေထြးကုိ ေပႊ႕ခ်ီကာ စာသင္ခန္းသို႔ ပုိ႔ေပးသည္။ ထုိစဥ္က ထိုဆရာသမားမ်ားမွာ ေတြးမိတိုင္း ဦးခ်ခ်င္စိတ္ေပၚေလာက္ေအာင္ တပည့္မ်ားအေပၚ ေမတၱာ၊ ကရုဏာၾကီး မားၾကသူမ်ား ျဖစ္သည္။ မိဘကဲ့သို႔ အႏြံတာခံၾကသည္။ ေက်ာင္းသား မိဘမ်ားထံမွ ေငြေၾကးႏွင့္ အခြင့္အေရးမ်ား လုယက္ ေတာင္းရမ္းဖုိ႔ ေနေနသာသာ သူတို႔ထံတြင္ ရွိေသာ လူအား၊ ေငြအား၊ အၾကံဉာဏ္အားျဖင့္ တပည့္မ်ားကုိ ေျမေတာင္ ေျမႇာက္ေပးၾကသည္။
(လူေထြး၏ သားသမီးမ်ားကေတာ့ လူေထြးလိုမဟုတ္၊ ဆရာရ ကံမေကာင္းၾကပါ။ ယခုအခါ ေက်ာင္းသားမ်ားေရာ၊ မိဘ မ်ားပါ အမ်ားစုမွာ ဆရာမ်ားကုိ သတိရတုိင္း လက္ျဖင့္ မရွိခိုးပဲ …….ျဖင့္ ရွိခိုးခ်င္ေနၾကသည္ဟု လူေထြးမိတ္ေဆြက ေျပာ၏။ အမွန္ေတာ့ ေခတ္စနစ္၏ သားေကာင္မ်ားျဖစ္ေနၾကျခင္းပါ။)
လူေထြး၏ ေက်ာက္ပတ္တီးကို ေျဖေသာ အခါ ေျခေထာက္မွာ လံုး၀ ေလွ်ာက္၍ မရေအာင္ နာက်င္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ဆရာဘုန္းၾကီးက ဒုိင္း၀န္ကြင္းဖက္ရွိ အရုိးအေၾကာအႏွိပ္သည္ဆရာထံ အပ္ေပးျပန္သည္။ ေဆးရုံက ေျခေထာက္ကုိ ခြဲစိတ္ကုသဖုိ႔ ေျပာရာ၊ ဆရာဘုန္းၾကီးက သူတို႔ကို မယံုၾကည္သျဖင့္ ေ၀ဒနာရွင္ေဟာင္းမ်ား ေထာက္ခံခ်က္ေပးေသာ အႏွိပ္သည္ထံ အပ္ႏွံျခင္း ျဖစ္သည္။ ‘စျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ထံုေဆးေပးျပီး အဆစ္ျပန္တည့္ေပးရင္ ေကာင္းလိမ့္မယ္လို႔ ငါထင္တာပဲ’ ဟု ဆရာဘုန္းၾကီးက မွတ္ခ်က္ေပးသည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ လူေထြးကလဲ ထိုသုိ႔ပင္ ယူဆ၏။
အရိုးအေၾကာ အႏွိပ္သည္ဆရာထံတြင္ လအတန္ၾကာ ေဆးလိမ္း၊ အႏွိပ္ခံလုပ္လိုက္ရာ လမ္းေတာ့ ေလွ်ာက္ႏုိင္လာသည္။ သို႔ေသာ္ နာေနေသး၏။ သန္သန္စြမ္းစြမ္း မျဖစ္ေသးေပ။
၁၉၈၀-ျပည့္ႏွစ္ ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရက္၌ ရန္ကုန္၊ ၾကည့္ျမင္တိုင္ အရုိးကု ေဆးရုံ၌ လူေထြး၏ ေျခေထာက္ကို ခြဲစိတ္ကုသခဲ့သည္။ ၾကီးစြာေသာ ေ၀ဒနာႏွင့္ ဆုိး၀ါးလွေသာ လူမႈဒုကၡမ်ားကုိ တ၀ၾကီး ခံစားခဲ့ရသည္။ ေက်ာက္ပတ္တီးေျဖေသာအခါ လမ္းေလွ်ာက္၍မရေသးပါ။ ျပည္တည္ေနသျဖင့္ ျခစ္ထုတ္ပစ္ဖို႔ ခြဲစိတ္ခန္းသုိ႔ ထပ္၀င္ရျပန္သည္။ ၆-လေက်ာ္ၾကာမွ လမ္းကုိ နည္းနည္း ေလွ်ာက္ႏိုင္သည္။ တေျဖးေျဖးႏွင့္ လမ္းေလွ်ာက္ရတာ အဆင္ေျပလာသည္။ သို႔ေသာ္ အေလးအပင္ မ ျပီး သြားလာျခင္း၊ အကြာအေ၀းမ်ားစြာ သြားလာျခင္းမ်ားျပဳလွ်င္ ေျခအဆစ္က ျပန္နာလာသည္။ ျပီးေတာ့ ညာဖက္ေျခသလံုးႏွင့္ ေျခေခ်ာင္း၊ ေျခဆစ္မ်ားမွာ ဆက္လက္ၾကီးထြားမႈ မရွိေတာ့ေပ။ သိမ္သြားသည္။ ဘယ္ေျခေထာက္ႏွင့္စာလွ်င္ ညာဖက္ေျခေထာက္က သိသိသာသာ ေသးငယ္ေနသည္။
၁၉၇၇-၇၈က ေမာ္လျမိဳင္တြင္ လူေထြး၏ ေျခေထာက္ကို ဘာကုသမႈမွ မေပးပဲ ဒီအတိုင္း ေက်ာက္ပတ္တီးစီးေစခဲ့ေသာ ဆရာ၀န္သည္ လူယုတ္မာဆရာ၀န္ဟု လူေထြး သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ အျခားဆရာ၀န္အေတာ္မ်ားမ်ားႏွင့္ ေတြ႕လွ်င္ ထိုဆရာ၀န္မွာ လူယုတ္မာဆရာ၀န္ျဖစ္သလားဟု ေမးေလ့ရွိသည္။ သူတို႔က ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မေျဖၾက။ ဟိုလုိလုိ ဒီလုိလို လွီးလႊဲေျပာဆုိၾကသည္။ သူတို႔ ေဆးေလာကသားအခ်င္းခ်င္း ဆရာ၀န္အခ်င္းခ်င္း မတရားသျဖင့္ အကာအကြယ္ေပးၾကျခင္းဟု လူေထြး ေကာက္ခ်က္ခ်သည္။
သုိ႔ေသာ္ ၂၀၀၈-ေအာက္တြင္ မီးယပ္ႏွင့္ သားဖြားအထူးကုဆရာ၀န္ၾကီး ေဒါက္တာ ဦးစုိးေအာင္ႏွင့္ စကားစျမည္ေျပာၾကရင္း ထိုေမာ္လျမိဳင္က ဆရာ၀န္အေၾကာင္း လူေထြးေျပာျပသည္။ ဦးစိုးေအာင္က မဆုိင္းမတြ မွတ္ခ်က္ ေပးလုိက္ရာ လူေထြးအံ့ၾသသြားသည္။ ၀မ္းလည္း၀မ္းသာသြားသည္။ အမွန္တရားအေပၚ ရပ္တည္ေသာ ထိုဆရာ၀န္မ်ိဳးလဲ ရွိပါေသးသည္ဟု ေက်နပ္သြားသည္။ ‘ထံုေဆးမေပးပဲ ဒီအတိုင္း တည့္ဖို႔ ၾကိဳးစားတာ မျဖစ္သင့္ ဘူး။ ထံုေဆးလံုး၀မရွိတဲ့ ေနရာမွာ ေတာ့ တစ္မ်ိဳးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ကာယကံရွင္ အဲဒီဆရာ၀န္ကုိ ေမးတဲ့ အခါ သူကလဲ အမွန္အတိုင္း ေျဖမယ္ဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ ယုတ္မာတဲ့ စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ကတတ္ဆန္းလုပ္ေပးလုိက္တာလား၊ အျခား အေၾကာင္းေၾကာင့္ လားဆုိတာ သိရမယ္။ ထံုေဆးလံုး၀မရွိရင္ သီးသန္႔ ခြဲစိတ္ခန္းမွာ ၀ုိင္းခ်ဳပ္ျပီး အနာခံလုပ္ရတဲ့ အေရးေပၚကိစၥမ်ိဳးလဲ ရွိႏိုင္တာေပါ့။’ ေျခဆစ္လြဲတာေလာက္ကေန တသက္လံုး မသန္မစြမ္း၊ ေျခသိ္မ္သြားတာေတာ့ မျဖစ္သင့္တာအမွန္ပါ။
လူေထြးလည္း ယခုအခါ အသက္၅၀ ခန္႔ရွိလာျပီ။ အေတြ႕အၾကံဳ ဗဟုသုတလည္းအသင့္အတင့္ရွိလာျပီ။ ဆရာ၀န္ၾကီး ေဒါက္တာ စုိးေအာင္ေျပာသလုိ ထိုကိစၥ၌ ကာယကံရွင္ ဆရာ၀န္ကုိ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခ်င္စိတ္ေပၚလာသည္။သို႔ေသာ္ေတြ႕ဖုိ႔မလြယ္ ။ေတြ႕လွ်င္လဲ အမွန္အတိုင္းေျပာပါ့မလား။
လူေထြးမွာ အသိအကၽြမ္းဆရာ၀န္ေတြရွိပါသည္။ လူေထြး၏ သမီးၾကီးလဲ ဆရာ၀န္ျဖစ္ေနျပီ။ သူတို႔၏ ေတြ႕ၾကံဳ ခံစားရမႈမ်ား ကို အခါမလပ္ၾကားေနရတတ္၏။ ေၾသာ္ ….. သူတုိ႔မွာလဲ သူတို႔ဒုကၡႏွင့္….။ မိသားစု တစ္စု၏ အသံုးစရိတ္တြင္ စား၀တ္ ေနေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရးတုိ႔ အတြက္ ဟုတ္တိပတ္တိ မသံုးႏိုင္ခဲ့။ အိမ္သားအခ်င္းခ်င္း ရုိက္ဖို႔ သတ္ဖို႔ ဒုတ္ဖိုး ဓားဖိုးသာ မ်ားမ်ား သံုးေနရေသာ ဥပမာ။ ႏုိင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏ အသံုးစရိတ္တြင္လည္း …………။
အျမီးက်က္ အျမီးစား၊ ေခါင္းက်က္ ေခါင္းစား ျဖစ္ေနခဲ့ေသာ သူတို႔ေလာက။ အသားထဲက ေလာက္ထြက္ေသာ ဆရာ၀န္အခ်င္းခ်င္း၏ ျပႆနာ။
‘ဆရာ၀န္ေတြကို တစ္ေယာက္မက်န္ေနရာ ေျပာင္းေရႊ႕ (transfer) လုပ္မယ္ဆိုျပီး ၀န္ၾကီးကိုယ္တိုင္ ေျပာတာ။ ငါက အဲဒီတံုးက ပုသိမ္နားက ျမိဳ႕ေလးတစ္ျမိဳ႕မွာ ကြ။ ဘယ္ကို ေျပာင္းရလဲဆိုေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္က ဆြမ္ပရာဘြမ္ကို။ ငါ့နဲ႕ ေက်ာင္းဆင္းဖက္ကေတာ့ မႏၱေလးကေန စစ္ကုိင္းဖက္ကို ေျပာင္းရတာ။ ေျပာင္းေတာ့ ေျပာင္းရတာခ်ည္းပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘက္လုိက္မႈ ျခစားမႈေတြက အလြန္ၾကီးမားခဲ့တာ’ ဟု ဆရာ၀န္တစ္ဦးက ရင္ဖြင့္သည္။
‘ပညာေရးစနစ္ကိုက ေပါလစီမွားခဲ့တာအျပင္၊ ေက်ာင္းသားမိဘေတြကုိယ္တုိင္က တလြဲတေခ်ာ္ ေတြးခဲ့တာကိုး။ အမွတ္ ေကာင္းလို႔သာ ေဆးေက်ာင္း၀င္လာတာ၊ ၀ါသနာလဲမပါ။ အႏြံတာလဲ မခံႏုိင္။ အဲဒီ ဆရာ၀န္ေတြက ကုသေရးထဲ ၀င္လာရင္ လူနာေတြ မေျပာနဲ႕၊ ဆရာ၀န္အခ်င္းခ်င္းေတာင္ ေၾကာက္စရာလုိ႔ ေတြးမိတယ္’ ဟု အျခားဆရာ၀န္တစ္ဦးက ဆုိ၏။ ‘ေဆးရုံမွာ ထံုေဆးျပတ္ေနတယ္ဆုိပါေတာ့၊ ဆရာ၀န္က ၾသံဳဖြလုပ္ျပီး ထံုခိုင္းလို႔ မရဘူး။ ဓာတ္မွန္စက္ကေတာ့ ရွိပါရဲ႕။ အေရးအေၾကာင္းမို႔ ဓာတ္မွန္ရိုက္ဖို႔လုပ္ေတာ့ ဖလင္ေတြ ေတြ႕တယ္။ Expired ျဖစ္သြားတဲ့ ဖလင္ေတြခ်ည္းပဲ။ ’ အျခားတစ္ဦးက ေျပာသည္။
‘ပုိင္ရာဆိုင္ရာေတြကေတာ့ ဟုိအေၾကာင္းျပ၊ ဒီအေၾကာင္းျပနဲ႔ ေနခ်င္သလို ေနေနၾကတယ္။ က်န္တဲ့ သူေတြပဲ ဖိလုပ္ေနရ ေတာ့ အိပ္ခ်ိန္၊ နားခ်ိန္ေတာင္ သိပ္မရွိေတာ့ပဲ အလိုလုိ စိတ္တိုလာေရာ။ ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ကုိ ခိုင္းသင့္တာထက္ ပုိခိုင္းျပီး ရုပ္ပုိင္းစိတ္ပုိင္းကုိ ဒဏ္ရာေပးတာ ဘယ္သူေတြလဲ၊ အဲဒါ စဥ္းစားသင့္တယ္။ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့ ဆရာ၀န္ေတြ အရမ္းနည္းသြားတာ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ၊ အျခားစီးပြားေရးေတြလုပ္၊ ျပည္ပထြက္၊ ဒီလုိျဖစ္တာ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ။ ေဆး၀န္ထမ္းဦးေရထက္ လူနာေတြ အရမ္းမ်ားလာျပီး၊ မႏုိင္မနင္းျဖစ္တုိင္း ဆရာ၀န္ေတြရဲ႕ အျပစ္လုိ႔ ခ်ည္းေျပာမွာလား’ ဟု ဆရာ၀န္တစ္ဦးက ေမးသည္။
‘အေရးၾကီးတဲ့ ေဆးပစၥည္းေတြနဲ႕ စက္ကိရိယာေတြ ေဆးရုံကုိ ေရာက္လာပါရဲ႕ ဒါေပမဲ့ ခြင့္ျပဳခ်က္ရမွ သို႔မဟုတ္ VIP ေတြေရာက္လာမွ သံုးခြင့္ရတယ္ေလ’ ဟု တစ္ဦးကဆိုခဲ့ပါသည္။
သမိုင္းဆိုင္ရာ အေရးၾကီးေသာ ျဖစ္ရပ္တုိ္င္းတြင္ အေၾကာင္းရင္းဆိုတာကုိ ေလ့လာသံုးသပ္ၾကရျမဲျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အေၾကာင္းရင္းက ၂-ခုရွိ၏။ (၁) လတ္တေလာ အေၾကာင္းရင္း (၂) မူလအေၾကာင္းရင္း။ လတ္တေလာအေၾကာင္းရင္းတစ္ခုတည္းကိုသာ ထည့္သြင္းစဥ္းစား၍မရပါ။ မူလ အေၾကာင္းရင္းကုိလဲ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရျမဲ။
လူေထြး၏ ေျခေထာက္ တသက္လံုးသိမ္သြားေသာ၊ မစြမ္းမသန္ျဖစ္သြားေသာ ကိစၥ၌ လတ္တေလာ အေၾကာင္းရင္းက ဘာလဲ။ လူယုတ္မာ ဆရာ၀န္၏ အမွားျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။ သို႔ေသာ္ မူလအေၾကာင္းရင္းေတြက ဘာေတြျဖစ္ခဲ့ၾက သနည္း။ ယခုအခ်ိန္မွာေတာ့ လူေထြး ခပ္ေရးေရးေတာ့သိလာသည္ဟု ဆိုရပါလိမ့္မည္။
ဆရာ၀န္က တမင္တကာ ေပါေပါ့ဆဆ မွားယြင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းသည္ လတ္တေလာ အေၾကာင္းရင္းဟု ဆိုပါလွ်င္လဲ ထိုသုိ႔ေသာ ဆရာ၀န္မ်ိဳးကုိ ထုိက္သင့္ေသာ ျပစ္ဒဏ္ မေပးႏိုင္ျခင္းသည္ မူလ အေၾကာင္းရင္းပင္ျဖစ္မည္မွာ လယ္ျပင္တြင္ ဆင္သြားသကဲသုိ႔ ထင္ရွားေန႔ပါ၏။ စစ္အသံုးစရိတ္ အလြန္မ်ားေနျပီး၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ေတြက ဆင့္ပါးစပ္ ႏွမ္းပက္သေလာက္သာရွိေနျခင္းကလည္း မူလအေၾကာင္းရင္းမ်ားထဲက အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုပင္ မဟုတ္ပါလား။
ေနလင္းညီ