ေမာင္ေမာင္စိုုး - ေပ်ာက္ျကားေဒသႏွင့္အပစ္ရပ္မ်ဥ္း
(မိုုးမခ) ႏိုု၀င္ဘာ ၂၄၊ ၂၀၁၅
မိုးညွင္းေဒသ
အစိုးရတပ္မ်ားသည္္ျမိဳ့ျပဆက္သြွယ္ေရးလမ္းဆျကာင္းမ်ားကိုခ်ဳပ္ကိုင္ထားျပီးတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ့ေတြမ်ားကပတ္ဝန္းက်င္ေတာေတာင္ေဒသမ်ားတြင္လွဳပ္ရွားစိုးမိုးသည္။
ဤအခ်င္းအရာကိုနိုင္ငံျခားသတင္းစာဆရာဘာေတးလင့္နာကေထာက္ျပခ့ဲသည္။၁၉၈၆ခုႏွစ္ကအိႏၵိယမွတဆင့္ကခ်င္ျပည္နယ္ KIAဆဒသအားျဖတ္ထိုမွတဆင့္ဗကပအေရွ့ေျမာက္တေျကာကိုျဖတ္သန္းသြားလာခ့ဲသူသတင္းစာဆရာတစ္ဦးအေနႏွင့္ေကာင္းစြာသိခ့ဲေသာအေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္သည္။ဆိုလိုသည္မွာနိုင္ငံျခားသားပင္သိနိုင္ေသာအေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္သည္။
ထိုစဥ္က KIA တပ္မဟာ၂လက္ေအာက္ခံတပ္ရင္း၅ရံုးသည္မိုးညွင္းျမိဳ့ႏွင့္သိပ္မေဝးလွေသာေနရာတြင္အေျခစိုက္သည္။ KIA ရင္း၅ရံုးသုိ့ုဧည့္သည္လာ၍ဧည့္ခံရန္အတြက္မိုးညွင္းျမိဳ့ေပၚတရုတ္ဆိုင္တဆိုင္သုိ့ေခါက္ဆြဲေက်ာ္ သြားဝယ္လ်င္စက္ဘီးႏွင့္အသြားအျပန္တနာရီမျကာေခ်။ယခုလိုဆိုင္ကယ္တဝီဝီသုံးနိုင္လ်င္ပိုျမန္ေပမည္။
KIA တပ္ဖြဲ့ရင္းရံုးဆိုသည္မွာလည္းစစ္ေရးသတင္းရွိလ်င္ေျပာင္းေရႊ့ေနေပရာအတည္တက်ေတာ့မဟုတ္ေပ။ေရာက္သည့္ေနရာတဲထိုးျပီးစခန္းတည္ေဆာက္နိုင္သည့္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ့မ်ားအဖိ့ုထိုအခ်င္းအရာသည္ မထူးဆန္းေပ။ထိုေဒသခံအားလုံးသိျပီးသားအခ်က္ျဖစ္သည္။ထိ့ုေျကာင့္ျမိဳ့ျပပတ္ဝန္းက်င္အားျမန္မာစစ္ဖက္စစ္ေျကာင္းမ်ားကရွင္းလင္းေရးထြက္သည္ႏွင့္တိုက္ပြဲျဖစ္ေပေတာ့သည္။
မိုးညွင္းက့ဲသုိ့ေသာအေျခအေနသည္ကခ်င္ျပည္ရွမ္းျပည္နယ္အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ျဖစ္ပြါးေနေပသည္။အပစ္ရပ္သေဘာတူူညီခ်က္ရထားသည္ဆိုေစကာမူတပ္မ်ားလွဳပ္ရွားမွဳနီးကပ္သက့ဲ့သုိ့လွဳပ္ရွားစိုးမိုးမွဳပုံစံမတူျကေပရာအပစ္ရပ္္မ်ဥ္းဆြဲရန္ခက္ခဲသက့ဲထိပ္တိုက္ေတြ့မွဳမျဖစ္ပြါးေစရန္ႏွစ္ဖက္နားလည္မွဳရွိရန္ကပိုအေရးျကီးသည္။
အေျခခံေဒသ
တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားအျပည့္အဝခ်ဳပ္ကိုင္နိုင္သည့္ေဒသမ်ားကိုအေျခခံေဒသဟုေခၚျကသည္။ထိုအေဒသမ်ားတြင္အစုိးရတပ္မ်ားလွဳပ္ရွား အေျခခ်ခြင့္မရျကေပ။အေရွ့ေျမာက္ဗဗကပျပိဳကြဲျပီးေနာက္ဗကပတိ့ုထိမ္းခ်ဳပ္ထားေသာအေျခခံေဒသေလးခုသည္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ့ေလးခုအျဖစ္ကြဲသြားခ့ဲသည္။
ထိုေလးခုအနက္ကခ်င္ျပည္နယ္အေရွ့ေျမာက္ပိုင္းရွိ ပန္ဝါေဒသသည္ဇခုန္တိန့္ယိန္းေခါင္းေဆာင္မွဳေအာက္တြင္ NDAK အျဖစ္ပထမရပ္တည္ခ့ဲ့ျပီး ၂၀၀၉ေနာက္ပိုင္း BGFနယ္ျခားေစာင့္တပ္အျဖစ္ေျပာင္းလဲဖြဲ့စည္းခ့ဲကာေနာက္ပိုင္းအစိုးရတပ္မွ စစ္ဗ်ဴဟာတခုပါဝင္ေရာက္အေျခခ်ခဲ့ျပီျဖစ္သည္။
ဗကပမွခြဲထြက္သည့္ကိုးကန့္ MNDAA ထိမ္းခ်ဳပ္ရာေနရာမ်ားျဖစ္သည့္သံလြင္အေနာက္ျခမ္းရွိမုန္းကိုးေဖါင္းဆိုင္ေဒသသံလြင္အေရွ့ျခမ္းရွိေလာက္ကိုင္းကုန္းျကမ္းေဒသတိ့ုအားျမန္မာစစ္ဖက္မွတစတစတိုးခ်ဲ့ခ်ဳပ္ကိုင္ရာမွ၂၀၀၉တြင္၎ေဒသမ်ားအားခ်ဳပ္ကိုင္နိုင္သြားသည္ဟုဆိုရေပမည္။
သုိ့ေသာ္က်န္ေဒသ၂ခုျဖစ္သည့္ UWSA ခ်ဳပ္ကိုင္ရာဝေဒသႏွင့္ NDAA ခ်ဳပ္ကိုင္ရာမိုင္းလားေဒသတိ့ုအားျမန္မာစစ္ဖက္အေနႏွင့္ယခုတိုင္ခ်ဳပ္ကိုင္နိုင္ျခင္းမရွိသည့္ေဒသမ်ားျဖစ္သည္။ UWSA ႏွင့္ NDAA တိ့ုသည္၎တိ့ုေဒသေရွ့တန္း မ်ဥ္းတြင္တပ္စြဲထားျပီးအစုိးရတပ္မ်ားႏွင့္ရင္ဆိုင္ထားကာသူ့နယ္ကိုယ္နယ္ခြဲျခားထားသည္။သုိ့ျဖစ္ရာထိုတပ္ဖြဲ့၂ခုႏွင့္သူ့နယ္ကိုယ္နယ္ခြဲရန္ ၊ အပစ္ရပ္မ်ဥ္းသတ္မွတ္ရန္ႏွဳိင္းယွဥ္မွဳအရလြယ္ကူပါသည္။
သုိ့ေသာ္က်န္လက္နက္ကိုင္အဖြဲ့မ်ားသည္ထိုသုိ့ေသာအေျခအေနမ်ိဳးမရွိေပ။က်န္ေဒသမ်ားသည္ရွဳတ္ေထြးဆက္စပ္ေနေသာေပ်ာက္ျကားေဒသမ်ားျဖစ္ေနျကသည္။အပစ္ရပ္မ်ဥ္းဆြဲရန္ခက္ခဲသည္။
ေပ်ာက္ျကားေဒသ
အစိုးရအားလက္နက္ကိုင္တိုုက္ခိုက္ေနေသာတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ့မ်ားအေနႏွင့္အစိုးရတပ္ဖြဲ့ႏွင့္ႏွဳိင္းယွဥ္လ်င္လူအင္အားစစ္လက္နက္အင္အားကြာျခားသည္ျဖစ္ရာေပ်ာက္က်ားစစ္ပြဲဆင္ႏႊဲျကသည္သာျဖစ္သည္။ျမိဳ့ျပဆက္သြယ္ေရးလမ္းေျကာင္းမ်ားကိုအစိုးရတပ္ဖြဲ့မ်ားကထိမ္းသိမ္းထားသည့္အခ်ိန္တြင္တိုင္းရင္းသားတပ္ဖြဲ့မ်ားသည္ေတာေတာင္ထူထပ္ေသာလမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရးခက္ခဲေသာေနရာမ်ား
တြင္အေျချပဳလွဳပ္ရွားျကသည္။
တြင္အေျချပဳလွဳပ္ရွားျကသည္။
သုိ့ေသာ္၎တပ္ဖြဲ့မ်ားသည္၎တိ့ု၏ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္အခိုင္အမာစခန္းအခ်ိဳ့ကိုေတာေတာင္တြင္းထားျကေသာ္လည္းသူတိ့ု့တပ္ဖြဲ့မ်ားစည္းရံုးလွဳပ္ရွားသည္နယ္ေျမကိုမူရနိုင္သမ်ွတိုးခ့်ဲလွဳပ္ရွားသည္သာျဖစ္သည္။အစိုးရတပ္၏အင္အားႏွင့္သတင္းေပၚတြက္ခ်က္၍ျမိဳ့ျပဆက္သြယ္ေရးလမ္းေျကာင္းတဝိုက္တြင္လွဳပ္ရွားစုိးမိုးျကသည္။သုိ့ျဖစ္ရာေန့တြင္အစိုးရတပ္ကခ်ဳပ္ကိုင္ထားျပီးညတြင္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ့မ်ားကလွဳပ္ရွားေနသည့္ေရာယွက္ေနသည့္ေပ်ာက္ျကားေဒသဟုဆို၍ရသည့္ေနရာမ်ားစြာေပၚလာသည္။
တဖက္မွအစိုးရတပ္မ်ားအေနႏွင့္လည္းမိမိအေျခစိုက္ရာစခန္းမွပတ္လည္တဝိုက္အားလွည့္လည္လွဳပ္ရွားစိုးမိုးျခင္း၊ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရးေခါင္းစဥ္ျဖင့္စစ္ဆင္ေရးလုပ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္၎တိ့ုလွဳပ္ရွားရာနယ္ေျမအား၎တိ့ုစိုးမိုးရာ နယ္ေျမအျဖစ္ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္သည္။တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ့မ်ားအေနႏွင့္လည္းအစိုးရစစ္ေျကာင္းဝင္လာခ်ိန္ အင္အားမမ်ွလ်င္ေရွာင္သည္။အစိုးရစစ္ေျကာင္းထြက္သည္ႏွင့္ ျပန္ဝင္သည္။ဤသုိ့ျဖင့္သူ၏လွဳပ္ရွားစိုးမိုးနယ္အျဖစ္သတ္မွတ္သည္။
ဤသုိ့ေသာေနရာမ်ားသည္စစ္တိုက္ေနေသာကာလတြင္မထူးျခားေသာ္လည္းအပစ္ရပ္မ်ဥ္းေရးဆြဲျပီးသူနယ္ကိုယ့္နယ္္သတ္မွတ္လ်င္အျငင္းပြါးဖြယ္ျဖစ္သည္။ထိ့ုျပင္အပစ္ရပ္သည့္ အေျခအေနေအာက္တြင္အခိုင္အမာစခန္းမ်ားေဆာက္လာခ်ိန္တြင္အျငင္းပြါးျပေတာ့သည္။ဤျပသနာေျပလည္ဖိ့ုဆိုလ်င္နွစ္ဖက္ေခါင္းေဆာင္မ်ားနားလည္မွဳရွိရန္အထူး လိုအပ္သည္။ေပ်ာက္ျကားေဒသအပစ္ရပ္မ်ဥ္းေရးဆြဲသည္မွာႏွစ္ဖက္လြယ္ကူစြာပိုင္းျခားနိုင္သည့္အေျခခံေဒသအပစ္ရပ္မ်ဥ္းေရးဆြဲသည္ထက္ပို၍ခက္ခဲေပသည္။
လက္ရွိပဋိပကၡတည္ေနရာ
လက္ရွိစစ္ေရးပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ပြါးရာေနရာသည္ SSPP/ SSA ေဒသ KIO/ KIA ေဒသမ်ားတြင္ျပင္းျပင္းထန္ထန္ျဖစ္ပြါးေနျပီး PSLF/ TNLA ေဒသတြင္လည္းတိုက္ပြဲငယ္မ်ားေန့စဥ္လိုျဖစ္ပြါးေနသည္ကိုေတြ့ရသည္။ဤအဖြဲ့မ်ားသည့္ NCA လက္မွတ္ထိုးရာတြင္ပါဝင္ျခင္းမရွိေသးေသာအဖြဲ့မ်ားျဖစ္သည္။သုိ့ေသာ္ NCA လက္မွတ္မထိုးရာတြင္ပါဝင္ေသာ KNPP ႏွင့္၎ NMSP ႏွင့္၎ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြါးျခင္းမရွိသည္ကိုေတြ့ရသည္။ ဤသုိ့မျဖစ္ျခင္းမွာထိုႏွစ္ဖြဲ့ကမူလသေဘာတူညီထားသည့္ျ့ပည္ေထာင္စုအဆင့့္္သေဘာတူညီီခ်က္ကို လိုက္နာျခင္းသက္သက္ေျကာင့္ေလာ အပစ္ရပ္မ်ဥ္းႏွင့္ပတ္သက္၍အျငင္းပြါးဖြယ္မရွိ၍ေလာစဥ္းစားဖြယ္ျဖစ္သည္။သုိ့မဟုတ္ပါက အျခားနိုင္ငံေရးအေျကာင္းအခ်က္မ်ားပါေန၍ေလာစဥ္းသားဖြယ္ျဖစ္သည္။
ေပ်ာက္ျကားေဒသရွိတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ့မ်ားႏွင့္ပတ္သက္သည့္နယ္ေျမအျငင္းပြါးမႈ ျပသနာမွာေရွ့တန္းစစ္ေျမျပင္ရွိႏွစ္ဖက္တပ္မ်ားအဖိ့ုေန့စဥ္ျပသနာျဖစ္သည္။ဒိုင္လူျကီးမရွိေသာထိုကစားပြဲတြင္ႏွစ္ဖက္နားလည္မွဳ သေဘာထားျကီးမွဳကအေရးျကီးေပသည္။
ယခုျပသနာမ်ား၌ျပီးခ့ဲေသာလပိုင္းက NCAလက္မွတ္ထိုးရာတြင္တရုတ္နယ္စပ္ရွိ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ့မ်ားမပါခ့ဲရာတရုတ္၏ဖိအားေပးမွဳေျကာင့္စြပ္စြဲေျပာဆိုမွဳမ်ားရွိခ့ဲသည္။ NCAလက္မွတ္မထိုးရာတြင္ေတာင္ပိုင္းမွ KNPP ႏွင့္NMSP နွစ္ဖြဲ့သာပါခ့ဲေသာ္လည္းက်န္အမ်ားစုမွာ တရုတ္နယ္စပ္ရွိအဖြဲ့မ်ားျဖစ္ေနသည္။လက္ရွိစစ္ေရးပဋိပကၡျဖစ္ပြါးေနသည္မွာလည္းတရုတ္နယ္စပ္မွအဖြဲ့မ်ားသာျဖစ္ေနေပရာလက္ရွိစစ္ေရးပဋိပကၡမ်ားသည္အပစ္ရပ္မ်ဥ္းသက္သက္ေျကာင့္သာမဟုတ္ဘဲနိုင္ငံေရးအေျကာင္းအခ်က္မ်ားလည္းပါဝင္နိုင္ဘြယ္ရွိသည္ဟုဆိုရေပမည္။
စစ္ပြဲကိုထိမ္းခ်ဳပ္ေရး
မည္သုိ့ပင္နိုင္ငံေရးအေျကာင္းခ်က္ရွိသည္ျဖစ္ေစေရွ့တန္းတင္၍ေျဖရွင္း၍မရေပ။ႏွစ္၆၀ေက်ာ္မေအာင္ျမင္ခ့ဲသည့္အျမတ္ျပတ္ေခ်မွဳံးေရးလမ္းစဥ္အား၎အျပဳတ္တိုက္ေရးလမ္းစဥ္အား၎ဖယ္ရွားျပီးနိုင္ငံေရးျပသနာကိုစားပြဲဝိုင္းေပၚတြင္ေဆြးေႏြးနိုင္ေရးကိုေရွ့ရွဳရေပမည္။ထိ့ုျပင္မိမိနိုင္ငံေရးရည္ရြယ္ခ်က္ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ စစ္ေရးအရ ဖိအားေပးသည့္လမ္းေျကာင္းအား၎ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္သည့္လမ္းေျကာင္းအား၎ေရွာင္ရွားျကရန္လိုသည္။
သုိ့မွသာစစ္ပြဲမ်ားကိုထိမ္းခ်ဳပ္နိုင္ျပီးနိုင္ငံေရးျပသနာကိုစားပြဲဝိုင္းေပၚတြင္ညိွႏွဳိင္းေျဖရွင္းနိုင္ေပမည္။
ဤအရင္းခံသေဘာထားရွိပါမွအပစ္ရပ္မ်ဥ္းေရးဆြဲရန္ခက္ခဲသည့္ေပ်ာက္ျကားေဒသမ်ားတြင္စစ္ပြဲမ်ားျပန္လည္မျဖစ္ပြါးရန္ႏွစ္ဖက္ထိမ္းခ်ဳပ္နိုင္ေပလိမ့္မည္။ေပ်ာက္ျကားေဒသမ်ား၏အပစ္ရပ္မ်ဥ္းသတ္မွတ္နိုင္မွဳသည္ႏွစ္ဖက္သေဘာျကီးမွဳေပၚတြင္အထူး မူတည္ပါသည္။