 |
| မၾကာေသးမီက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ေတြ႔ရေသာ ယုံၾကည္ရေသာေရြးေကာက္ပြဲမ်ားေပၚေပါက္ေရး ျပည္သူမ်ား ပူးေပါင္းလႈပ္ရွားမႈ အဖြဲ႔ (PACE) ၏ အမႈေဆာင္ဒါရိုက္တာ ဦးစိုင္းရဲေက်ာ္စြာျမင့္ (ဓာတ္ပံု - ၿဖိဳးသီဟခ်ဳိ/Myanmar Now) |
ၿဖိဳးသီဟခ်ဳိ - ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ႕တာဝန္ေတြနဲ႔ မူေဘာင္ႀကီးတစ္ခုလံုးကို ျပင္ရမွာ (အင္တာဗ်ဴး)
(မုိးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၁၇၊ ၂၀၁၅
ယခုေတြ႕ဆုံေမးျမန္းခန္းအား Myanmar Now မွ ရယူပါသည္။
(မုိးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၁၇၊ ၂၀၁၅
ယခုေတြ႕ဆုံေမးျမန္းခန္းအား Myanmar Now မွ ရယူပါသည္။
ဤအေျခအေနတြင္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းမ်ားအႀကဳိက္ ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္၏ အခန္းက႑၊ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသည့္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ လြတ္လပ္မႈတို႔ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ေမးခြန္းထုတ္ဖြယ္ရာအခ်က္ မ်ား ရိွေနသည္။
ေစာင့္ၾကည့္သည့္ အဖဲြ႔မ်ားထဲတြင္ ယုံၾကည္ရေသာေရြးေကာက္ပြဲမ်ား ေပၚေပါက္ေရး ျပည္သူမ်ား ပူးေပါင္းလႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႔ (PACE) လည္း ပါဝင္သည္။ ရန္ကုန္အေျခစိုက္ PACE သည္ အနာဂတ္ေရြးေကာက္ပဲြဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ေပၚေပါက္ ေရးအတြက္ ေလ့လာေနသည့္အဖဲြ႔လည္း ျဖစ္သည္။
Myanmar Now သတင္းေထာက္ ၿဖိဳးသီဟခ်ဳိႏွင့္ မၾကာေသးမီက ေတြ႔ဆံုစဥ္ PACE ၏ အမႈေဆာင္ဒါရိုက္တာ ဦးစိုင္းရဲေက်ာ္ စြာျမင့္က ၂ဝ၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲကာလ မဲရံုေပါင္း ၁,ဝဝဝ ကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခဲ့သည့္ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို ေျပာျပခဲ့သည္။
ေမး - ၂ဝ၁၅ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခဲ့တဲ့အေပၚ ေက်နပ္မႈရွိခဲ့ပါသလား။
ေျဖ - ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ ဒါကေတာ့ ေက်နပ္စရာေကာင္းတယ္။ ဒါ အေရးႀကီးတဲ့အေရြ႕၊ အေရးႀကီးတဲ့ တိုးတက္မႈလို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကို ညြန္ၾကားခ်က္အမိန္႔ေၾကညာစာအေနနဲ႔ ထုတ္ထားတာပဲ ရွိေသးတယ္၊ ဥပေဒထဲမွာ မရွိေသးဘူး။ အေျခခံအက်ဆံုး အခ်က္ ျဖစ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို ဘယ္ေန႔က်င္းပမယ္ဆိုတာမ်ိဳး တရားဝင္ညႊန္ျပထားတာမရွိဘူး။ ႏိုင္ငံေရးအရလည္း ဒါဟာ ေျပာ စရာတစ္ခုျဖစ္ေနတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမယ့္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ ျပင္ဆင္ဖို႔ အခက္အခဲ အမ်ားႀကီးျဖစ္ေနတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈႀကီးႀကီးမားမား လုပ္ရမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
ေမး - အေဝးေရာက္မဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။
ေျဖ - ဥပေဒမူေဘာင္ေတြျပင္ဖို႔လိုသလို လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြကိုလည္း ျပင္ဖို႔လိုပါတယ္။ မဲစာရင္းေတြကို ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္သည္ ေၾကညာရမယ္လို႔ ေျပာထားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္အထင္ကေတာ့ မဲစာရင္းျပဳစုတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႀကီးႀကီးမား မား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲတာမ်ိဳးလုပ္ဖို႔ လိုမယ္။ မဲစာရင္းျပဳစုတာကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့ေစာ ေစာလုပ္ရင္ေကာင္း မလား၊ ဒါဆို ကြၽန္ေတာ္တို႔ သိရမယ္၊ ဘယ္သူေတြကေတာ့ ဘယ္မွာရွိေနၾကတယ္၊ ဘယ္လိုလုပ္ရင္ေကာင္းမလဲဆိုတာ ေပါ့။ အင္ဒိုုနီးရွားလိုႏုိင္ငံမ်ိဳးမွာဆိုရင္ ျပည္ပေရာက္ မဲဆႏၵရွင္ေတြကို စီမံခန္႔ခြဲဖို႔ကို ေကာ္မရွင္တစ္ရပ္ သပ္သပ္ရွိတယ္၊ အဲဒါနဲ႔ထိန္းေက်ာင္းေနတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံမွာလည္း ေရြးေကာက္ပြဲနား နီးလာတဲ့အခါမွာ ယာယီေကာ္မရွင္ဖြဲ႔တာမ်ိဳးေပါ့၊ အဲဒါမ်ိဳး တစ္ခုခု လုပ္ရလိမ့္မယ္လို႔ထင္ပါတယ္။
ေမး - အေဝးေရာက္မဲေပးခြင့္ေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ား ဆံုး႐ႈံးခဲ့တယ္လို႔ သိရပါသလဲ။
ေျဖ - အဲဒီရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ ေကာ္မရွင္ကိုယ္တုိင္မွာေရာ အရပ္ဘက္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ ကိုယ္တိုင္မွာ ေရာ မရွိေသးပါဘူး။ အားလံုးက ခန္႔မွန္းေနၾကတာပဲရွိတယ္။ လာမယ့္ႏွစ္ေတြမွာ အဲဒါမ်ိဳးကိုလုပ္ဖို႔ စနစ္တက် ေလ့လာဖို႔ လိုေနတယ္။
ေမး - PACEအဖြဲ႔က တစ္ႏိုင္လံုးအတိုင္းအတာအရ ဘယ္ေလာက္ထိ လႊမ္းၿခံဳၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေလ့လာႏုိင္ခဲ့ပါသလဲ။
ေျဖ - ပံုမွန္အတိုင္းဆိုရင္ ေဝးတဲ့ေနရာကို ၾကည့္ၾကတယ္၊ ေဝးတဲ့ေနရာက မဲလိမ္ႏိုင္တယ္။ ပဋိပကၡျဖစ္ခဲ့တဲ့ေနရာေတြကို ၾကည့္တယ္။ ေကာ့မွဴးလို ေနရာမ်ိဳး။ ဝန္ႀကီးေတြ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြ ဝင္ၿပိဳင္တဲ့ေနရာမ်ိဳးေတြ အေရးႀကီးတဲ့၊ ႏုိင္ငံေရးအရ အေရးပါတဲ့ေနရာမ်ိဳးေတြကို ၾကည့္ၾကတာ မ်ားတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔နည္းကေတာ့ အဲဒါေတြကို ဂရုမစိုက္ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အေခၚကေတာ့ နမူမႈနာအေျချပဳေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးေပါ့။ မဲရံု ၄ဝ,ဝဝဝ လံုးကို ကြၽန္ေတာ္တို႔မၾကည့္ဘဲနဲ႔ ကိုယ္စားျပဳ တဲ့မဲရံု ၄၄ဝ ကို ေရြးလိုက္တယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္ရဲ႕ အင္ဂ်ားယန္၊ ရန္ကုန္က လသာ၊ ရွမ္းျပည္နယ္ မိုင္းဆတ္လိုၿမိဳ႕က ရြာေလးတစ္ရြာလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးကိုလႊမ္းၿခံဳတဲ့အေျဖ ရတယ္။
ေနာက္တစ္မ်ိဳးကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရ အေရးႀကီးတဲ့ေနရာေတြကို အခ်ိဳးက်ၾကည့္တယ္။ အဲဒါက ေနရာေပါင္း ၅၄ဝ ကို ၾကည့္တယ္။ စုစုေပါင္း မဲရံု ၁,ဝဝဝ ကို ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့တယ္။
ေမး - ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥပေဒပါ အခ်က္အလက္ေတြမွာ ျပင္စရာအခ်က္ေတြ ေတြ႕ထားတာ ရွိပါသလား။
ေျဖ - ေရြးေကာက္ပြဲကာလမတိုင္ခင္မွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔အားလံုးေျပာၾကတာက ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ႀကီးေဟာင္းျဖစ္တယ္ေပါ့။ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ႕ လြတ္လပ္မႈ၊ ၾကားေနမႈကို လိုခ်င္တယ္ဆိုရင္ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံေရး ႐ႈျမင္ပံုမ်ိဳးကို ေက်ာ္ျမင္ဖို႔လိုတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းျဖစ္တယ္။ (ေကာ္မရွင္မွာ) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြမ်ားတယ္ ဆိုတာ လည္း အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္တစ္ခုပါပဲ။ ေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ကို သမၼတက ခန္႔အပ္တယ္၊ သမၼတနဲ႔က သက္တမ္းကလည္း တူတူပဲ။ အစိုးရတစ္ခုခု ေျပာင္းတိုင္းမွာ အဲဒီေကာ္မရွင္က အဲဒီအစိုးရကို သစၥာခံတဲ့ေကာ္မရွင္ျဖစ္ေနမွာပဲ။ ကြၽန္ေတာ္ တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကို ပိုၿပီးေတာ့ ဒီမိုကေရစီဆန္ေစခ်င္တယ္၊ ပိုၿပီးေတာ့ သမာသမတ္က်တဲ့ေကာ္မရွင္ ျဖစ္ေစ ခ်င္တယ္ဆုိရင္ လူကိုလဲတာထက္ အဲဒီ ဥပေဒကိုပါ ျပင္ဖို႔လိုပါတယ္။
ေမး - ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက အရပ္ဘက္လူႀကီးေတြနဲ႔ ဖြဲ႔ခဲ့တာရွိပါတယ္။ အခုေကာ္မရွင္နဲ႔ ဘယ္လိုမ်ား ကြာပါသလဲ။
ေျဖ - ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းကလည္း ႏိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔ (စစ္ေကာင္စီ) ကပဲ ဖြဲ႔ခဲ့တာ။ အဲဒီေကာ္မရွင္မွာ ပါတဲ့လူေတြက လူေတြၾကည္ညိဳေလးစားတဲ့လူေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ အထိုက္အေလ်ာက္ လက္ခံလို႔ရတဲ့ လူေတြ ျဖစ္လို႔ လူေတြက ဘာမွမေျပာၾကတာ။ စဥ္းစားရမွာက ဘယ္လို ေရြးခ်ယ္ခန္႔ထားလဲ ဆိုတာပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ဆိုရင္ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြက တင္တာလား၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြက တင္တာလား။ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေတာ့ ရွိမွာေပါ့၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြဘက္က ပါတီဝင္ မဟုတ္တဲ့ ၅ ေယာက္၊ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြက ၅ ေယာက္၊ သမၼတက ၅ ေယာက္ တင္သြင္းတယ္ေပါ့။ အဲဒီ ၁၅ ေယာက္ကို မဲျပန္ခြဲသလားေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္ျမင္တာကေတာ့ အဲဒီလိုေရြးခ်ယ္တာမ်ိဳး မရွိေသးဘူး။
ေမး - ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြေရာ ရခဲ့ပါသလား။
ေျဖ - ျပည္ေထာင္စုအဆင့္မွာကေတာ့ အတိုင္းအတာတစ္ခုထိေတာ့ အဆင္ေျပပါတယ္။ ျပႆနာက ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္ မရွင္ဆိုတဲ့ အဖဲြ႔အစည္းမွာကိုက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ လိုေနတာျဖစ္ေနပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ျပကၡဒိန္ သူ႔ဆီမွာ မရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကေတာင္းလည္း သူ မေပးတာ ဥပေဒနဲ႔ညီေနတယ္။ မဲရံုစာရင္းေတြလိုခ်င္တယ္၊ ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔က မဲရံုစာရင္းေတြ ျပဳစုဖို႔ သူ႔မွာ တာဝန္မရွိဘူး၊ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္မွာ မဲရံုစာရင္းေတြ ရွိရမယ္လို႔ နည္းဥပေဒေတြ၊ ဥပေဒေတြမွာ မပါဘူး။ မဲရံုစာရင္းေတြ၊ မဲစာရင္းေတြက ၿမိဳ႕နယ္ (အဆင့္ ေကာ္မရွင္အဖဲြ႔ခဲြ) ေတြမွာရွိရင္ရၿပီ။ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ႕တာဝန္ေတြနဲ႔ မူေဘာင္ႀကီးတစ္ခုလံုးကို ျပင္ရမွာ။
ေမး - ေကာ္မရွင္ရဲ႕ ဘက္ဂ်က္သံုးစြဲပံုကိုေရာ ဘယ္လိုထင္ပါသလဲ။ ရပ္ကြက္/ေက်းရြာအုပ္စု ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ခြဲ ဝင္ေတြက လည္း သူတို႔ဟာ ေစတနာ့ဝန္ထမ္းေတြပါလို႔ ဆိုပါတယ္။
ေျဖ - သူတို႔ရဲ႕ဘ႑ာေရးအစီရင္ခံစာကို ၾကည့္ရဦးမွာပါ၊ သူတုိ႔က သမၼတဆီကို တင္ရဦးမယ္။ မဲရံုဝန္ထမ္းေတြကို ဘယ္ေလာက္ေပးလဲ၊ ၿမိဳ႕နယ္မဲရံုခြဲေတြကို ဘယ္ေလာက္ေပးလဲေပါ့။ ဘက္ဂ်က္ေတြကို လုပ္ငန္းစကတည္းက ခ်ေပးတာ လား၊ ေရြးေကာက္ပြဲနီးမွ ခ်ေပးတာလား၊ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဘက္ဂ်က္က သမၼတရံုးဘက္ဂ်က္ကေန လာတာ။ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က သမၼတနဲ႔ အရမ္းကိုနီးကပ္တယ္။ သမၼတကို သစၥာခံတဲ့သေဘာမ်ိဳးျဖစ္ေနတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ လည္း ေရရွည္မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရမယ့္ အခ်က္တစ္ခုပါပဲ။ ။