သင္းလဲ့ဝင္း/ Myanmar Now - ကခ်င္စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္တို႔ရဲ႕အသံမ်ား
(Myanmar NOW မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္) မိုုးမခ၊ ဇန္န၀ါရီ ၁၇၊ ၂၀၁၆
မိတ္ဆက္စာျမည္း - ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ား ေနျပည္ေတာ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ တက္ေနခ်ိန္မွာ စစ္ေၾကာင့္အိုးအိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ကခ်င္စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္မ်ားက သူတို႔ရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ား၊ စိုးရိမ္မႈမ်ားကို ေျပာျပထားပါတယ္ (သင္းလဲ့ဝင္း/ Myanmar Now)
ျမစ္ႀကီးနား (Myanmar Now) − ၂ဝ၁၁ ဇြန္လ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္နဲ႔ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ဖဲြ႔ (KIA) တို႔ၾကား တိုက္ပြဲမ်ား ျပန္လည္ ျဖစ္ေပၚလာခ်ိန္ကတည္းက ႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းက လူဦးေရ တစ္သိန္းနီးပါး အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ခဲ့ရၿပီး ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားမွာ ယခုအခ်ိန္အထိ ေနထိုင္ေနရဆဲျဖစ္ပါတယ္။
အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ၿပီး ၁၇ ႏွစ္အၾကာမွာ စတင္လာတဲ့တိုက္ပြဲေတြက ယေန႔တိုင္ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္ေတြဟာ တက္သုတ္ရိုက္ ေဆာက္ထားတဲ့၊ က်ပ္တည္းၿပီး ရာသီဥတုဒဏ္ကိုခံႏိုင္ရံုမွ်သာရွိတဲ့ စခန္းအသီးသီးမွာ ႏွစ္ရွည္လမ်ား အခ်ိန္ကုန္ေနရပါတယ္။
အလုပ္အကိုင္ကရွားပါး၊ ေထာက္ပံ့မႈမ်ားကလည္း ေလ်ာ့ပါးလာၿပီး အနာဂတ္က မေရမရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ျမစ္ႀကီးနားေရာက္ ကခ်င္စစ္ေရွာင္ဒုကၡသည္မ်ားကို Myanmar Now က ဇန္နဝါရီလဆန္းပိုင္းမွာ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားတာေတြထဲက ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။
ေဒၚဂါးခြန္ရာ၊ ၄ဝ ႏွစ္၊ သာလြန္ႀကီးရြာ
ငယ္ငယ္တုန္းကလည္းထြက္ေျပးဖူးတယ္၊ ၁၉၈၇ မွာ၊ အသက္ ၁၂ႏွစ္ေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စစ္အေၾကာင္းေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးေတြကို အရမ္းစိတ္နာတယ္။ အခုလက္ရွိအစိုးရက ျပည္သူလူထုကို မခ်စ္ဘူး။ ေမွ်ာ္လင့္တာက အစိုးရအသစ္ကိုေမွ်ာ္လင့္ေနတာေပါ့၊ စစ္ေျပးေတြေရာ၊ အားလံုးေရာ၊ လူမ်ဳိးဘာသာမခြဲျခားဘဲ အကုန္လံုးကို ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း၊ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ တည္ေထာင္ေပးမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ရြာက ျပန္မယ္ဆိုျပန္လို႔ရတယ္၊ ဒါေပမဲ့ အခု ကခ်င္ေတြနဲ႔ရွမ္းေတြကို ခြဲျခားထားတယ္။ ျပည္သူ႔စစ္ေတြရွိတယ္။ ကခ်င္ေတြကို KIA လို႔ ထင္ၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အသက္ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ ဆိုျပန္လို႔မရဘူး။ ၿပီးေတာ့ ျပန္ရင္ ဧည့္စာရင္းတိုင္ခိုင္းတယ္၊ ကိုယ့္ရြာကိုယ္ျပန္တာေတာင္၊ တစ္ေခါက္ျပန္ေတာ့ အဲဒီလိုေျပာတယ္။ ကြ်န္မက သားသမီး ၆ေယာက္ရွိတယ္၊ အားကိုးမဲ့သူဘယ္သူမွမရွိဘူး။ ေယာက်ာ္းက စခန္းေရာက္ၿပီးမွ ၃ႏွစ္ေလာက္က ဆံုးသြားတယ္။ ေရႊသြားတူးရာကေန ေရထဲေမွ်ာသြားတာ။ ဒီမွာေနရတာက က်ဥ္းတယ္။ စိတ္လြတ္လြတ္လပ္လပ္လည္း ေနလို႔မရဘူး၊ လုပ္ကိုင္စားဖို႔ေနရာလည္း မရွိဘူး။ ဘဝမဲ့သူလိုပဲ၊ ဒီမွာ မေနခ်င္ေတာ့ဘူး။ အစိုးရသစ္ကို စစ္ေျပးေတြအတြက္ ျမန္ျမန္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔၊ ျပန္လည္တည္ေထာင္ေပးဖို႔ အျမန္လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔၊ လက္ရွိအစိုးရကိုလည္း အာဏာျမန္ျမန္လဲြေပးပါ လို႔၊ ႏိုင္ငံတကာအဖဲြ႔အစည္းေတြကိုလည္း မေမ့ပါနဲ႔ဦးလို႔၊ ဆက္ၿပီး ပံ့ပိုးေပးပါဦးလို႔ ေတာင္းဆိုခ်င္တယ္။
ေဒၚမယန္ေရြးလြန္း၊ ၇၄ ႏွစ္၊ နန္႔ဆန္ယမ္ရြာ
ရြာထဲမွာ စေနေန႔မွာ ေသနတ္ေတြ ပစ္ထဲ့လိုက္လို႔ လန္႔ၿပီးေတာ့ တနဂၤေႏြမနက္ ၁ဝ နာရီေလာက္မွာ ထြက္ေျပးလာတယ္။ အဝတ္အစား၊ ဘာမွ မပါဘူး။ အိမ္ေတာ့အရမ္းျပန္ခ်င္တယ္။ ဘယ္ေန႔ဘယ္ရက္ျပန္ရမလဲေတာ့ မသိဘူး။ တိုက္ပြဲမျဖစ္တာေတာ့ တစ္ႏွစ္ေလာက္ရွိၿပီ၊ ဒါေပမဲ့ မိုင္းေတြေထာင္ထားတယ္၊ ေနရာတိုင္းမွာ ကခ်င္ေတြေရာ၊ ဗမာေတြေရာေထာင္တာ။ မျပန္ရဲေသးဘူး။ အခုလည္း စစ္တပ္ေတြ ရွိေသးတယ္။ ႏွစ္ဘက္စလံုး ေၾကာက္ရတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ဘက္ေတြ႔လို႔ တစ္ခုခုျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ၾကားမွာ (ကိုယ္ခံရ)မွာလည္း ေၾကာက္ရတယ္။ အိမ္ေတြက အကုန္ ခ်ဳံေတြျဖစ္ကုန္ၿပီ။ ပစၥည္းေတြလည္း ဘာမွမရွိေတာ့ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ျပန္မယ္ဆိုရင္ေတာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္မသိဘူး။ ဒါေပမဲ့ သံေယာဇဥ္က မျပတ္ဘူး၊ အဲဒီမွာေမြးၿပီး အဲဒီမွာႀကီးတာေလ၊ အဲဒီမွာပဲ အိမ္ေထာင္က်တာ။ မိသားစုေတြကလည္း တကဲြတျပားျဖစ္ကုန္ၿပီ။ အရင္တုန္းကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းတယ္ဆိုေတာ့ ရြာမွာအရမ္းစည္တယ္၊ သိပ္ေပ်ာ္ဖို႔ေကာင္းတာ၊ ဒီလိုျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ ဘယ္သူမွမထင္ဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အေစာႀကီးထၿပီး မဲသြားေပးတယ္၊ ရလဒ္ကို ယံုေတာ့ယံုၾကည္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနေတာ့ ဘယ္လိုေတြျဖစ္မလဲေတာ့ မသိဘူး။
![]()
ရြာထဲမွာ စေနေန႔မွာ ေသနတ္ေတြ ပစ္ထဲ့လိုက္လို႔ လန္႔ၿပီးေတာ့ တနဂၤေႏြမနက္ ၁ဝ နာရီေလာက္မွာ ထြက္ေျပးလာတယ္။ အဝတ္အစား၊ ဘာမွ မပါဘူး။ အိမ္ေတာ့အရမ္းျပန္ခ်င္တယ္။ ဘယ္ေန႔ဘယ္ရက္ျပန္ရမလဲေတာ့ မသိဘူး။ တိုက္ပြဲမျဖစ္တာေတာ့ တစ္ႏွစ္ေလာက္ရွိၿပီ၊ ဒါေပမဲ့ မိုင္းေတြေထာင္ထားတယ္၊ ေနရာတိုင္းမွာ ကခ်င္ေတြေရာ၊ ဗမာေတြေရာေထာင္တာ။ မျပန္ရဲေသးဘူး။ အခုလည္း စစ္တပ္ေတြ ရွိေသးတယ္။ ႏွစ္ဘက္စလံုး ေၾကာက္ရတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ဘက္ေတြ႔လို႔ တစ္ခုခုျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ၾကားမွာ (ကိုယ္ခံရ)မွာလည္း ေၾကာက္ရတယ္။ အိမ္ေတြက အကုန္ ခ်ဳံေတြျဖစ္ကုန္ၿပီ။ ပစၥည္းေတြလည္း ဘာမွမရွိေတာ့ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ျပန္မယ္ဆိုရင္ေတာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္မသိဘူး။ ဒါေပမဲ့ သံေယာဇဥ္က မျပတ္ဘူး၊ အဲဒီမွာေမြးၿပီး အဲဒီမွာႀကီးတာေလ၊ အဲဒီမွာပဲ အိမ္ေထာင္က်တာ။ မိသားစုေတြကလည္း တကဲြတျပားျဖစ္ကုန္ၿပီ။ အရင္တုန္းကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းတယ္ဆိုေတာ့ ရြာမွာအရမ္းစည္တယ္၊ သိပ္ေပ်ာ္ဖို႔ေကာင္းတာ၊ ဒီလိုျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ ဘယ္သူမွမထင္ဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အေစာႀကီးထၿပီး မဲသြားေပးတယ္၊ ရလဒ္ကို ယံုေတာ့ယံုၾကည္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနေတာ့ ဘယ္လိုေတြျဖစ္မလဲေတာ့ မသိဘူး။
ကိုေဇာ္ဖန္း၊ ၂ဝ
ကြ်န္ေတာ္က ၂ဝ၁၂ မွ စခန္းကိုေရာက္တာ၊ ရြာထဲမွာေနေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရစစ္တပ္ကိုလည္း ေၾကာက္ရတယ္၊ KIA ကိုလည္း ေၾကာက္ရတယ္။ လာရွာတာေတာ့ မရွိဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ၾကံဳရင္ေခၚသြားတယ္၊ ထြက္ေျပးရတာေပါ့၊ ဟိုပုန္းဒီပုန္းနဲ႔။ တိုက္ပြဲမျဖစ္ခင္က KIA (စစ္သား) စုေဆာင္းေရးကိုပဲ ေၾကာက္ရတာ။ အခု ႏွစ္ဘက္စလံုးေၾကာက္ရတယ္၊ အဲဒါနဲ႔ေရာက္လာတာ။ ရြာထဲမွာ အဖိုးႀကီး၊ အဖြားႀကီးေတြကေတာ့ ေနလို႔ရတယ္၊ သူတို႔ကို သိပ္ဒုကၡမေပးဘူးဆိုေတာ့ အေမကေနခဲ့တယ္။ ေမာင္ႏွမ ၅ ေယာက္ လာတာ၊ ဒါေပမဲ့ အစ္ကိုႀကီးက ၿပီးခဲ့တဲ့လ ၁၂လပိုင္း ၂၃ ရက္မွာ ဆံုးသြားတယ္၊ အသည္းေရာင္အသားဝါနဲ႔။ KIA စုေဆာင္းတာနဲ႔ေတြ႔ၿပီး ပထမ ပါသြားတယ္၊ ေနာက္ ထြက္ေျပးလာၿပီး ဒီစခန္းမွာ ေနေသးတယ္။ ေနာက္တစ္ေခါက္ ျပန္သြားရၿပီးမွ ဆံုးသြားတာ။ ေယာက်ာ္းေလး ၂ ေယာက္တည္းရွိတာ။ အခု နမၼတီးသြားၿပီး ႏွစ္လ၊ သံုးလ ေလာက္ စာရင္းငွားလုပ္ၿပီး ျပန္ေရာက္လာတာ။
ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ မဲမေပးျဖစ္ဘူး။ ႏိုင္ငံေရးစိတ္မဝင္စားတာလည္း ပါတယ္၊ အလုပ္မအားလို႔ မလာျဖစ္တာလည္း ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရအသစ္လက္ထက္မွာ ရြာျပန္ၿပီး ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေနႏိုင္မယ္ လို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္တာေပါ့။ ၿငိမ္းခ်မ္းမွ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ လုပ္ႏိုင္ စားႏိုင္မွာ။
![]()
ေဒၚလေတာင္ခြန္ရာ၊ ၄ဝ ႏွစ္၊ မလိဆက္ယန္ရြာ
ကေလးမ်ားတဲ့လူေတြ၊ အဖိုးႀကီး၊ အဖြားႀကီးေတြ ခဏေရွာင္ၾကဆိုၿပီး လူႀကီးေတြကေျပာတာနဲ႔ ၂ဝ၁၁ ေအာက္တိုဘာမွာ တက္လာတာ။ ဒီေလာက္ထိၾကာမယ္မထင္ဘူးေလ။ ျပန္တာေတာ့ အရမ္းျပန္ခ်င္တယ္။ ကိုယ့္ရြာမွာ လယ္က ၄၊ ၅ ဧက ရွိတယ္။ ပိုက္ဆံမရွိရင္ ဝက္ေရာင္းစားလိုက္၊ ၾကက္ေရာင္းစားလိုက္။ ဒီမွာက ကိုယ္ေနရတာေတာင္ က်ဥ္းက်ဥ္းေလး။ ၿပီးေတာ့ မိုးတြင္းဆိုေရႀကီးတယ္။ ကြ်န္မတို႔လို ကေလးမ်ားတဲ့သူေတြဆို တစ္ေန႔ကို အနည္းဆံုး ၂,ဝဝဝ က်ပ္ ကုန္တယ္။ ကေလး ၈ ေယာက္၊ အေဖနဲ႔အေမ ပါရင္ ၁ဝ ေယာက္။ အငယ္ဆံုးက ၁ ႏွစ္ေက်ာ္၊ အႀကီးဆံုးက ၂ဝ။ ကြ်န္မေယာက်ာ္းက မႏွစ္က ဆီးခ်ဳိျဖစ္လို႔ ေဆးေသာက္ေနရတယ္၊ အလုပ္ၾကမ္းလည္း မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ ကေလးအေမေတြကေတာ့ လုပ္ခ်င္ရင္ေတာင္ ေခၚမယ့္လူမရွိဘူး။ ရြာျပန္လို႔လည္းမျဖစ္ဆိုေတာ့ ဒီမွာပဲ ျဖစ္သလိုေနရတာပဲ။ အစိုးရအသစ္ကို တိုင္းျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႔ပဲ ေတာင္းဆိုပါတယ္။
ေဒၚေဘာက္မိုင္၊ ၃၄ ႏွစ္၊ မလိဆက္ယန္ရြာ
အရင္ကဒီမွာ ဆန္၊ ဆီ၊ ဆား နဲ႔ ပဲရတယ္။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ဆန္ေတြ ဆားေတြမေပးေတာ့ဘူး၊ ပိုက္ဆံေတာ့ေပးမယ္လို႔ေျပာတယ္၊ ႏိုဝင္ဘာမွာေၾကညာသြားတာ။ ဒုကၡသည္ေတြ မ်ားလာလို႔ တဲ့။ အလုပ္ကလည္း မလြယ္ဘူး။ ေယာက်ာ္းေတြကေတာ့ ေန႔စားသြားၾကတယ္၊ ပန္းရန္တို႔၊ လက္သမားတို႔ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေန႔တိုင္းမရဘူး။ ပံုမွန္မရွိဘူး။ မိန္းမေတြက သိပ္လုပ္စရာမရွိဘူး။ တခ်ဳိ႕ေတြလည္း ပန္းရန္သြားတယ္။ မိန္းကေလးက ေန႔စားဆို ၃,ဝဝဝ ေလာက္ ရတယ္။ ေယာက်္ားဆို ၆,ဝဝဝ ေလာက္ရတယ္။ ရြာမွာဆို အခ်ိန္ျပည့္အလုပ္ရွိတယ္။ စားစရာမရွိရင္ ျခံရွိတယ္၊ အခင္းရွိတယ္။ ဒီမွာ ဘာမွမရွိဘူး။ စိတ္ကအခင္းမွာပဲ ေရာက္ေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခု ရြာမွာစစ္ေၾကာင္းေတြရွိတုန္း၊ ျမန္မာစစ္တပ္ေရာ၊ ကခ်င္စစ္တပ္ေရာ။ ကြ်န္မတို႔ေတြက ၾကားမွာ။ ေၾကာက္ရတယ္။
![]()
ကြ်န္ေတာ္က ၂ဝ၁၂ မွ စခန္းကိုေရာက္တာ၊ ရြာထဲမွာေနေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရစစ္တပ္ကိုလည္း ေၾကာက္ရတယ္၊ KIA ကိုလည္း ေၾကာက္ရတယ္။ လာရွာတာေတာ့ မရွိဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ၾကံဳရင္ေခၚသြားတယ္၊ ထြက္ေျပးရတာေပါ့၊ ဟိုပုန္းဒီပုန္းနဲ႔။ တိုက္ပြဲမျဖစ္ခင္က KIA (စစ္သား) စုေဆာင္းေရးကိုပဲ ေၾကာက္ရတာ။ အခု ႏွစ္ဘက္စလံုးေၾကာက္ရတယ္၊ အဲဒါနဲ႔ေရာက္လာတာ။ ရြာထဲမွာ အဖိုးႀကီး၊ အဖြားႀကီးေတြကေတာ့ ေနလို႔ရတယ္၊ သူတို႔ကို သိပ္ဒုကၡမေပးဘူးဆိုေတာ့ အေမကေနခဲ့တယ္။ ေမာင္ႏွမ ၅ ေယာက္ လာတာ၊ ဒါေပမဲ့ အစ္ကိုႀကီးက ၿပီးခဲ့တဲ့လ ၁၂လပိုင္း ၂၃ ရက္မွာ ဆံုးသြားတယ္၊ အသည္းေရာင္အသားဝါနဲ႔။ KIA စုေဆာင္းတာနဲ႔ေတြ႔ၿပီး ပထမ ပါသြားတယ္၊ ေနာက္ ထြက္ေျပးလာၿပီး ဒီစခန္းမွာ ေနေသးတယ္။ ေနာက္တစ္ေခါက္ ျပန္သြားရၿပီးမွ ဆံုးသြားတာ။ ေယာက်ာ္းေလး ၂ ေယာက္တည္းရွိတာ။ အခု နမၼတီးသြားၿပီး ႏွစ္လ၊ သံုးလ ေလာက္ စာရင္းငွားလုပ္ၿပီး ျပန္ေရာက္လာတာ။
ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ မဲမေပးျဖစ္ဘူး။ ႏိုင္ငံေရးစိတ္မဝင္စားတာလည္း ပါတယ္၊ အလုပ္မအားလို႔ မလာျဖစ္တာလည္း ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အစိုးရအသစ္လက္ထက္မွာ ရြာျပန္ၿပီး ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေနႏိုင္မယ္ လို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္တာေပါ့။ ၿငိမ္းခ်မ္းမွ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ လုပ္ႏိုင္ စားႏိုင္မွာ။
ေဒၚလေတာင္ခြန္ရာ၊ ၄ဝ ႏွစ္၊ မလိဆက္ယန္ရြာ
ကေလးမ်ားတဲ့လူေတြ၊ အဖိုးႀကီး၊ အဖြားႀကီးေတြ ခဏေရွာင္ၾကဆိုၿပီး လူႀကီးေတြကေျပာတာနဲ႔ ၂ဝ၁၁ ေအာက္တိုဘာမွာ တက္လာတာ။ ဒီေလာက္ထိၾကာမယ္မထင္ဘူးေလ။ ျပန္တာေတာ့ အရမ္းျပန္ခ်င္တယ္။ ကိုယ့္ရြာမွာ လယ္က ၄၊ ၅ ဧက ရွိတယ္။ ပိုက္ဆံမရွိရင္ ဝက္ေရာင္းစားလိုက္၊ ၾကက္ေရာင္းစားလိုက္။ ဒီမွာက ကိုယ္ေနရတာေတာင္ က်ဥ္းက်ဥ္းေလး။ ၿပီးေတာ့ မိုးတြင္းဆိုေရႀကီးတယ္။ ကြ်န္မတို႔လို ကေလးမ်ားတဲ့သူေတြဆို တစ္ေန႔ကို အနည္းဆံုး ၂,ဝဝဝ က်ပ္ ကုန္တယ္။ ကေလး ၈ ေယာက္၊ အေဖနဲ႔အေမ ပါရင္ ၁ဝ ေယာက္။ အငယ္ဆံုးက ၁ ႏွစ္ေက်ာ္၊ အႀကီးဆံုးက ၂ဝ။ ကြ်န္မေယာက်ာ္းက မႏွစ္က ဆီးခ်ဳိျဖစ္လို႔ ေဆးေသာက္ေနရတယ္၊ အလုပ္ၾကမ္းလည္း မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ ကေလးအေမေတြကေတာ့ လုပ္ခ်င္ရင္ေတာင္ ေခၚမယ့္လူမရွိဘူး။ ရြာျပန္လို႔လည္းမျဖစ္ဆိုေတာ့ ဒီမွာပဲ ျဖစ္သလိုေနရတာပဲ။ အစိုးရအသစ္ကို တိုင္းျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႔ပဲ ေတာင္းဆိုပါတယ္။
ေဒၚေဘာက္မိုင္၊ ၃၄ ႏွစ္၊ မလိဆက္ယန္ရြာ
အရင္ကဒီမွာ ဆန္၊ ဆီ၊ ဆား နဲ႔ ပဲရတယ္။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ဆန္ေတြ ဆားေတြမေပးေတာ့ဘူး၊ ပိုက္ဆံေတာ့ေပးမယ္လို႔ေျပာတယ္၊ ႏိုဝင္ဘာမွာေၾကညာသြားတာ။ ဒုကၡသည္ေတြ မ်ားလာလို႔ တဲ့။ အလုပ္ကလည္း မလြယ္ဘူး။ ေယာက်ာ္းေတြကေတာ့ ေန႔စားသြားၾကတယ္၊ ပန္းရန္တို႔၊ လက္သမားတို႔ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေန႔တိုင္းမရဘူး။ ပံုမွန္မရွိဘူး။ မိန္းမေတြက သိပ္လုပ္စရာမရွိဘူး။ တခ်ဳိ႕ေတြလည္း ပန္းရန္သြားတယ္။ မိန္းကေလးက ေန႔စားဆို ၃,ဝဝဝ ေလာက္ ရတယ္။ ေယာက်္ားဆို ၆,ဝဝဝ ေလာက္ရတယ္။ ရြာမွာဆို အခ်ိန္ျပည့္အလုပ္ရွိတယ္။ စားစရာမရွိရင္ ျခံရွိတယ္၊ အခင္းရွိတယ္။ ဒီမွာ ဘာမွမရွိဘူး။ စိတ္ကအခင္းမွာပဲ ေရာက္ေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခု ရြာမွာစစ္ေၾကာင္းေတြရွိတုန္း၊ ျမန္မာစစ္တပ္ေရာ၊ ကခ်င္စစ္တပ္ေရာ။ ကြ်န္မတို႔ေတြက ၾကားမွာ။ ေၾကာက္ရတယ္။
ဦးကြမ္ေဘာလ၊ ၇၄ ႏွစ္၊ နန္႔ဆန္ယမ္ရြာ
ရြာမွာဘုန္းႀကီးေက်ာင္းနဲ႔ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းက လမ္းပဲ ျခားတယ္၊ အကုန္သိၾကတယ္။ ဒီျပည္တြင္းစစ္ေတြၿငိမ္းဖို႔ ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက သေဘာထားႀကီးႀကီးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားေတြအားလံုး လိုခ်င္ေနတဲ့ တန္းတူညီတူ အခြင့္အေရးကို စားပြဲေပၚမွာ မွ်မွ်တတ ေျပလည္ေအာင္ ေဆြးေႏြးမယ္ဆိုရင္ လက္နက္နဲ႔ေျဖရွင္းစရာမလိုဘူးလို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ထင္တယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာလည္း ေရႊတူးခြင့္ေပး၊ ဒီ(စခန္း)မွာ ေရွ႕ေရးေတြးလို႔ မရေသးဘူး။ အစိုးရအသစ္ လာမယ္၊ ေမွ်ာ္လင့္တယ္၊ ဒါေပမဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ဝန္ႀကီးဌာန ၃ ခုကို သူတို႔က ကိုင္ထားေသးထားတာ ဆိုေတာ့ ေျပာလို႔မရေသးဘူး။ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာလည္း ႏွစ္ဘက္လူႀကီးေတြပဲ၊ လက္နက္ကိုင္ေတြပဲ၊ အစိုးရအဖဲြ႔အစည္းကလူေတြပဲဆိုရင္ ဘာမွအလုပ္မျဖစ္ဘူး။ အခု အရမ္းဒုကၡေရာက္ေနတာ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးေတြ၊ ၿပီးရင္ အသက္ႀကီးရြယ္အိုေတြ။ အဲဒီေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြလည္း ပါရမယ္၊ လူငယ္ေတြလည္းပါရမယ္၊ ဘုန္းႀကီးေတြလည္း ပါရမယ္၊ ဘာသာေရးေတြလည္း ပါရမယ္။ အဲဒီေတာ့မွ အဆင္ေျပမွာ။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ေျပလည္ေအာင္ေျပာဆိုမွ၊ စစ္ေရးနဲ႔ေျဖရွင္းရင္ႏွစ္ ၁ဝဝ လည္း ၿပီးမွာ မဟုတ္ဘူး။
ရြာမွာဘုန္းႀကီးေက်ာင္းနဲ႔ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းက လမ္းပဲ ျခားတယ္၊ အကုန္သိၾကတယ္။ ဒီျပည္တြင္းစစ္ေတြၿငိမ္းဖို႔ ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက သေဘာထားႀကီးႀကီးနဲ႔ တိုင္းရင္းသားေတြအားလံုး လိုခ်င္ေနတဲ့ တန္းတူညီတူ အခြင့္အေရးကို စားပြဲေပၚမွာ မွ်မွ်တတ ေျပလည္ေအာင္ ေဆြးေႏြးမယ္ဆိုရင္ လက္နက္နဲ႔ေျဖရွင္းစရာမလိုဘူးလို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ထင္တယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာလည္း ေရႊတူးခြင့္ေပး၊ ဒီ(စခန္း)မွာ ေရွ႕ေရးေတြးလို႔ မရေသးဘူး။ အစိုးရအသစ္ လာမယ္၊ ေမွ်ာ္လင့္တယ္၊ ဒါေပမဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ဝန္ႀကီးဌာန ၃ ခုကို သူတို႔က ကိုင္ထားေသးထားတာ ဆိုေတာ့ ေျပာလို႔မရေသးဘူး။ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲမွာလည္း ႏွစ္ဘက္လူႀကီးေတြပဲ၊ လက္နက္ကိုင္ေတြပဲ၊ အစိုးရအဖဲြ႔အစည္းကလူေတြပဲဆိုရင္ ဘာမွအလုပ္မျဖစ္ဘူး။ အခု အရမ္းဒုကၡေရာက္ေနတာ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးေတြ၊ ၿပီးရင္ အသက္ႀကီးရြယ္အိုေတြ။ အဲဒီေတာ့ အမ်ဳိးသမီးေတြလည္း ပါရမယ္၊ လူငယ္ေတြလည္းပါရမယ္၊ ဘုန္းႀကီးေတြလည္း ပါရမယ္၊ ဘာသာေရးေတြလည္း ပါရမယ္။ အဲဒီေတာ့မွ အဆင္ေျပမွာ။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ေျပလည္ေအာင္ေျပာဆိုမွ၊ စစ္ေရးနဲ႔ေျဖရွင္းရင္ႏွစ္ ၁ဝဝ လည္း ၿပီးမွာ မဟုတ္ဘူး။
ေဒၚဆိုင္းမိုင္၊ ၃၇ ႏွစ္၊ ဂရာယန္ရြာ
ပစၥည္းသိမ္းဖို႔အခ်ိန္မရွိဘူး။ ေသနတ္သံေတြ၊ လက္နက္ႀကီးသံေတြၾကားရတဲ့အခ်ိန္မွာ ကေလးေတြက ေက်ာင္းမွာ၊ ပစၥည္းမေျပာနဲ႔ ကေလးေတြကိုပဲ လိုက္ရွာေခၚၿပီး ေတာဘက္ကို ပုန္းေျပးၿပီး တစ္ဝက္က ေျခလ်င္၊ တစ္ဝက္က စက္ေလွနဲ႔လာခဲ့ရတာ။ ၿမဳိ႕ကို ဘယ္လိုအျမန္ဆံုးေရာက္ေအာင္လုပ္မလဲ ဆိုတဲ့ အေတြးပဲ ရွိတယ္။ အခုထက္ထိ ရြာတစ္ေခါက္မွ မျပန္ျဖစ္ေသးဘူး။ ပစၥည္းေတြအကုန္လံုးလည္း ေဆြးကုန္ေရာေပါ့။ ၿပီးေတာ့ ဗမာစစ္တပ္က အရင္တုန္းက ရြာထိပ္မွာပဲ ရွိတာ၊ အခုက ရြာလယ္ေရာ၊ အစြန္မွာေရာ ရွိတယ္။ မိုင္းေတြေရာ ေက်ာင္းတစ္ဝိုက္၊ ေဈးတစ္ဝိုက္မွာ (ေထာင္ထားတာ)တဲ့၊ သတင္းေတြက အမ်ဳိးမ်ဳိးၾကားရေတာ့ ေၾကာက္တယ္။ ရြာသန္႔ရွင္းေရး၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကြ်န္မတို႔က ျပန္ဖို႔အဆင္သင့္ပဲ။ အခက္အခဲေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အခု ေထာက္ပံ့ေၾကးရတယ္၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒါက ဆက္ေပးပါ့မလား မသိဘူး။ ဒီမွာက အရင္းအႏွီးလည္းမရွိ၊ ေနရာလည္းမရွိ။ ကေလးေတြေက်ာင္းကေတာ့ အခမဲ့လို႔ ေျပာေပမဲ့ က်ဴရွင္ရွိေသးတယ္၊ တျခားကုန္က်စရိတ္ရွိေသးတယ္၊ ဆရာကန္ေတာ့ပြဲတို႔၊ ႏွစ္သစ္ကူးတို႔၊ စာအုပ္ဖိုး။ ဒါေပမဲ့ မတတ္ႏိုင္တဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီး။
ပစၥည္းသိမ္းဖို႔အခ်ိန္မရွိဘူး။ ေသနတ္သံေတြ၊ လက္နက္ႀကီးသံေတြၾကားရတဲ့အခ်ိန္မွာ ကေလးေတြက ေက်ာင္းမွာ၊ ပစၥည္းမေျပာနဲ႔ ကေလးေတြကိုပဲ လိုက္ရွာေခၚၿပီး ေတာဘက္ကို ပုန္းေျပးၿပီး တစ္ဝက္က ေျခလ်င္၊ တစ္ဝက္က စက္ေလွနဲ႔လာခဲ့ရတာ။ ၿမဳိ႕ကို ဘယ္လိုအျမန္ဆံုးေရာက္ေအာင္လုပ္မလဲ ဆိုတဲ့ အေတြးပဲ ရွိတယ္။ အခုထက္ထိ ရြာတစ္ေခါက္မွ မျပန္ျဖစ္ေသးဘူး။ ပစၥည္းေတြအကုန္လံုးလည္း ေဆြးကုန္ေရာေပါ့။ ၿပီးေတာ့ ဗမာစစ္တပ္က အရင္တုန္းက ရြာထိပ္မွာပဲ ရွိတာ၊ အခုက ရြာလယ္ေရာ၊ အစြန္မွာေရာ ရွိတယ္။ မိုင္းေတြေရာ ေက်ာင္းတစ္ဝိုက္၊ ေဈးတစ္ဝိုက္မွာ (ေထာင္ထားတာ)တဲ့၊ သတင္းေတြက အမ်ဳိးမ်ဳိးၾကားရေတာ့ ေၾကာက္တယ္။ ရြာသန္႔ရွင္းေရး၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကြ်န္မတို႔က ျပန္ဖို႔အဆင္သင့္ပဲ။ အခက္အခဲေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အခု ေထာက္ပံ့ေၾကးရတယ္၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒါက ဆက္ေပးပါ့မလား မသိဘူး။ ဒီမွာက အရင္းအႏွီးလည္းမရွိ၊ ေနရာလည္းမရွိ။ ကေလးေတြေက်ာင္းကေတာ့ အခမဲ့လို႔ ေျပာေပမဲ့ က်ဴရွင္ရွိေသးတယ္၊ တျခားကုန္က်စရိတ္ရွိေသးတယ္၊ ဆရာကန္ေတာ့ပြဲတို႔၊ ႏွစ္သစ္ကူးတို႔၊ စာအုပ္ဖိုး။ ဒါေပမဲ့ မတတ္ႏိုင္တဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီး။
ဦးေဇာ္ေယာ္၊ ၄၃ ႏွစ္၊ ဂစုရြာ
တိုက္ပြဲက ကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာမွာ မနက္ ၃နာရီမွာျဖစ္ေတာ့ ျမစ္ႀကီးနားသြားတဲ့လိုင္းကားေပၚ ေျပးလိုက္လာတာ။ ၂ဝ၁၁ ဇြန္လ၂၂ မွာ စခန္းကို ေရာက္ခဲ့တာ။ ကြ်န္ေတာ့္မွာ ရြာမွာလိေမၼာ္ျခံရွိတယ္။ ေန႔တြင္းခ်င္း တစ္ေခါက္ျပန္ၾကည့္ေတာ့ ေတာေတြ၊ ခ်ဳံေတြခ်ည္းပဲ က်န္ေတာ့တယ္၊ အိမ္ေတြေတာင္ သိပ္မျမင္ရေတာ့ဘူး။ ရရင္ မနက္ျဖန္ျပန္ခ်င္တယ္။ ဒီမွာက ေန႔စားလုပ္လို႔ရတယ္ဆိုေပမဲ့ တစ္လမွာ ဆယ္ရက္ေလာက္ပဲ လုပ္လို႔ရတာ၊ ၿပီးေတာ့ အမ်ဳိးသားေတြ တစ္ရာ ရွိတယ္ဆိုရင္ တစ္ဆယ္ေလာက္ပဲ ေခၚတာ။ လုပ္မယ့္သူေတြက မ်ားေနတာ။ UNDP က ဝက္တစ္ေကာင္ရတယ္။ ေနာက္တစ္ေကာင္ ထပ္ဝယ္ထားတယ္။ ပထမ အေကာင္က အေတာ္ႀကီးေနၿပီ။ ပိႆာ ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ရွိၿပီလို႔ ထင္တယ္။ ႏွစ္သိန္းခြဲရရင္ ေရာင္းမယ္။ ရတဲ့ပိုက္ဆံက သမီးကိုေဘာ္ဒါထားမယ္၊ ၉တန္းေရာက္ၿပီဆိုေတာ့ အေရးႀကီးၿပီ။ ေဘာ္ဒါက ၇သိန္းခြဲေပးရတယ္၊ စခန္းမွာေနရင္ ကေလးေတြအတြက္ အက်င့္ပ်က္တယ္၊ စာက်က္ဖို႔ေနရာလည္းမရွိဘူး၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ ပညာရေအာင္လို႔ အေဆာင္မွာထားတာ။ ရြာမွာဆိုရင္ အေဆာင္ထားစရာမလိုဘူး၊ က်ဴရွင္ဆရာမ ေကာင္းေကာင္း ရွိတယ္၊ လိေမၼာ္ျခံနဲ႔ လယ္လုပ္တာနဲ႔တင္ က်ဴရွင္ခေပးလို႔ ေလာက္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကေတာ့ အရမ္းေျပာင္းလဲခ်င္ေနၿပီ။
တိုက္ပြဲက ကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာမွာ မနက္ ၃နာရီမွာျဖစ္ေတာ့ ျမစ္ႀကီးနားသြားတဲ့လိုင္းကားေပၚ ေျပးလိုက္လာတာ။ ၂ဝ၁၁ ဇြန္လ၂၂ မွာ စခန္းကို ေရာက္ခဲ့တာ။ ကြ်န္ေတာ့္မွာ ရြာမွာလိေမၼာ္ျခံရွိတယ္။ ေန႔တြင္းခ်င္း တစ္ေခါက္ျပန္ၾကည့္ေတာ့ ေတာေတြ၊ ခ်ဳံေတြခ်ည္းပဲ က်န္ေတာ့တယ္၊ အိမ္ေတြေတာင္ သိပ္မျမင္ရေတာ့ဘူး။ ရရင္ မနက္ျဖန္ျပန္ခ်င္တယ္။ ဒီမွာက ေန႔စားလုပ္လို႔ရတယ္ဆိုေပမဲ့ တစ္လမွာ ဆယ္ရက္ေလာက္ပဲ လုပ္လို႔ရတာ၊ ၿပီးေတာ့ အမ်ဳိးသားေတြ တစ္ရာ ရွိတယ္ဆိုရင္ တစ္ဆယ္ေလာက္ပဲ ေခၚတာ။ လုပ္မယ့္သူေတြက မ်ားေနတာ။ UNDP က ဝက္တစ္ေကာင္ရတယ္။ ေနာက္တစ္ေကာင္ ထပ္ဝယ္ထားတယ္။ ပထမ အေကာင္က အေတာ္ႀကီးေနၿပီ။ ပိႆာ ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ရွိၿပီလို႔ ထင္တယ္။ ႏွစ္သိန္းခြဲရရင္ ေရာင္းမယ္။ ရတဲ့ပိုက္ဆံက သမီးကိုေဘာ္ဒါထားမယ္၊ ၉တန္းေရာက္ၿပီဆိုေတာ့ အေရးႀကီးၿပီ။ ေဘာ္ဒါက ၇သိန္းခြဲေပးရတယ္၊ စခန္းမွာေနရင္ ကေလးေတြအတြက္ အက်င့္ပ်က္တယ္၊ စာက်က္ဖို႔ေနရာလည္းမရွိဘူး၊ ဒါေၾကာင့္မို႔ ပညာရေအာင္လို႔ အေဆာင္မွာထားတာ။ ရြာမွာဆိုရင္ အေဆာင္ထားစရာမလိုဘူး၊ က်ဴရွင္ဆရာမ ေကာင္းေကာင္း ရွိတယ္၊ လိေမၼာ္ျခံနဲ႔ လယ္လုပ္တာနဲ႔တင္ က်ဴရွင္ခေပးလို႔ ေလာက္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကေတာ့ အရမ္းေျပာင္းလဲခ်င္ေနၿပီ။
(ဓာတ္ပံု - သင္းလဲ့ဝင္း/Myanmar Now)