ေမာင္ေဖသက္နီ - စရိတ္စကသက္သာတဲ့ ေနေရာင္စြမ္းအင္ေတြက လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ဖန္တီးသံုးစြဲႏိုင္

ေလာင္စာဆီေစ်းႏႈန္းတဟုန္ထိုး ျမင့္တက္ေနတဲ့ အသံေတြကို စေတာ့ (တ္) မားကက္ေတြမွာ ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ၾကားေနရပါ တယ္။ ေငြရွင္ေၾကးရွင္ ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံသူေတြကေတာ့ ေနေရာင္ျခည္၊ ေလစြမ္းအင္နဲ႔တျခားသန္႔ရွင္းတဲ့ စြမ္းအင္ေတြကို အျမတ္ အစြန္းရရွိဖုိ႔အတြက္ သူတုိ႔နည္းသူတုိ႔ဟန္နဲ႔ စဥ္းစားေတြးေခၚေနၾကပါၿပီ။ ဘာေၾကာင့္ သူတုိ႔အဲဒီလိုစဥ္းစားၾကရသလဲကို ေလ့ လာၾကည့္ၾကရေအာင္။

=======

က်မတုိ႔ေနထိုင္ေနၾကတဲ့ ေဟာဒီ့ကမာၻေျမႀကီးေပၚမွာ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ေလာင္စာဆီေတြရဲ့ ေစ်းႏႈန္းေတြဟာ တဟုန္ထိုးျမင့္ တက္သြားေနတာ လူတိုင္း မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေလာင္စာဆီေစ်းကြက္ႀကီး သန္႔ရွင္းလာေစေရးအတြက္ ရာစု ႏွစ္ေတြနဲ႔ခ်ီၿပီး က်မတုိ႔ႀကိဳးစားလာခဲ့ၾကေပမယ့္ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ ေလစြမ္းအင္ေတြအသံုးျပဳၿပီးထုတ္လုပ္တဲ့ သန္႔ရွင္းတဲ့ေလာင္ စာဆီေစ်းကြက္အျဖစ္ကို ေရာက္ရွိမလာၾကေသးပါဘူး။

ေလာင္စာဆီ တေပပါေစ်းႏႈန္းဟာ ေဒၚလာ ၃၀ ထက္နိမ့္က်လာတာဆိုေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၂ ႏွစ္တာကာလအတြင္းမွာ အနိမ့္ ဆံုးအဆင့္အထိ က်လာခဲ့တာျဖစ္တဲ့အတြက္ စေတာ့ေစ်းကြက္ကို အႀကီးအက်ယ္လႈပ္ခတ္သြားေစခဲ့တာပါ။ အထူးသျဖင့္ ေရနံထုတ္လုပ္တဲ့ႏိုင္ငံေတြျဖစ္ၾကတဲ့ ရုရွားနဲ႔ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားႏိုင္ငံေတြဟာ နစ္နာမႈေတြ အႀကီးအက်ယ္ရင္ဆိုင္ခဲ့ၾကရပါ တယ္။ ကြၽဲကူးေရပါျဖစ္တဲ့ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕ဂက္စ္တန္ဖိုးဟာလည္း က်ဆင္းလာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ စြမ္းအင္ေလာင္စာ ကုမၸဏီေတြဟာ ေမွ်ာ္မွန္းသေလာက္အထိ အျမတ္အစြန္းေတြ မရရွိ ခဲ့တဲ့အတြက္ ဘီလီယံနဲ႔ခ်ီတဲ့ အျမတ္အစြန္းရရွိလာႏိုင္မယ့္ စီမံကိန္းတခ်ဳိ႕ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ၿပီး ေထာင္ေသာင္းခ်ီတဲ့ ၀န္ထမ္းအမ်ားအျပားကို အလုပ္ေတြကေန ရပ္ဆိုင္းခဲ့ၾကရပါတယ္။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံ တကၠဆက္ၿမိဳ ့မွာ shale-rich oil deposits လုိ႔ေခၚတဲ့အရာ [(ဘာသာျပန္သူရဲ့ ကိုးကားတင္ျပခ်က္။  ။ Shale-rich oil deposits ဟာ Oil shale ဆိုတဲ့ ေက်ာက္သားျပင္အမ်ိဳးအစားတမ်ိဳး (တခါတရံမွာ kerogen shale လုိ႔လည္း ေခၚတတ္ၾကတယ္) ဟာ အပူဓါတ္ေတြမ်ားလာတဲ့အခါ ေလာင္စာထဲမွာပါတဲ့ဓါတုျဒပ္ပစၥည္းေတြ ဓါတ္ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အရည္တမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ျဒပ္ေပါင္းေက်ာက္ထဲမွာ ဟိုက္ၿဒိဳဂ်င္ကာဗြန္ဓါတ္ေတြပါ၀င္တာေၾကာင့္ အပူဓါတ္ေတြမ်ားလာ တဲ့အခါ အရည္ေပ်ာ္ေစႏိုင္တဲ့ ဂုဏ္သတၲိ ရွိလာပါတယ္။ ေက်ာက္သားျပင္ေတြကို လြန္ပူနဲ႔ထိုးေဖါက္တဲ့အခါ ေရနံတြင္းေတြ ဒါမွမဟုတ္ ေရတြင္းေတြတူးတဲ့အခါမ်ိဳးမွာလို ဂက္စ္ေတြထြက္လာေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒီ ဟိုက္ၿဒိဳကာဗြန္ဓါတ္ေတြကို သဘာ၀ ပါတ္၀န္းက်င္သန္႔ရွင္းေစေရးအတြက္ တျခားက႑ေတြမွာ ျပန္လည္အသံုးျပဳပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းအရာကို http://geology.com/usgs/oil-shale/ မွ ကိုးကားပါတယ္] သတၱဳဓါတ္ပါ၀င္တဲ့ ေက်ာက္သားေတြကို အရင္တခ်ိန္တုန္းက လမ္း ခင္းအသံုး ျပဳခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ အခုလက္ရွိေခတ္ကာလမွာ မေတြ ့ရေတာ့သေလာက္ျဖစ္ေနပါၿပီ။

ဒါေပမယ့္ ေနေရာင္ျခည္ေတြနဲ႔ေလထုေတြဟာ တကယ္သန္႔ရွင္းတဲ့စြမ္းအင္ဓါတ္ေတြကို ထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္ပါရဲ့ေလာ။ အဲဒီ စြမ္းအင္ေတြဟာ ဆက္လက္ထုတ္လႊတ္ေပးေနသည္မဟုတ္သေလာ။ မႏွစ္တုန္းက ဘလုမ္းဘာဂ္ဘ႑ာေရး စြမ္းအင္ဌာန သစ္ Bloomberg New Energency Finance (BNEF) ဆိုတဲ့ စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္ေရးသုေတသနဌာနက ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ တႏွစ္ထဲအတြင္းမွာေျခာက္ႀကိမ္တိတိ စမ္းသပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၂၉ ဘီလီယံအထိ ရင္းႏွီးအသံုးျပဳခဲ့တယ္ လုိ႔ သိရွိရပါတယ္။ သဘာ၀ေနနဲ႔ေလေတြကိုအသံုးျပဳၿပီး လိုအပ္တဲ့စြမ္းအင္ေတြကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ မွတ္တမ္းတင္ ထားခဲ့တာပါ။

သန္႔ရွင္းတဲ့ ေလထုတခုျဖစ္လာေစဖုိ႔အတြက္ ေလာင္စာဆီေစ်းႏႈန္းေတြ လံုး၀ေလ်ာ့က်သြားေစဖုိ႔ကိစၥဟာ သူတုိ႔ရဲ့ အရင္း အျမစ္ေတြအေပၚ မူတည္ေနပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕ဂက္စ္ဟာ ဘယ္ေနရာမွာပဲ၀ယ္၀ယ္ တဂါလံကို ၂ ေဒၚလာထက္ မပိုပါဘူး။ မႏွစ္ကဆိုရင္ အရင္ႏွစ္ေတြထက္စာရင္ SUV လုိ႔ လူေတြေခၚၾကတဲ့ Sport Utility Vehicle ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ေတြ (တနည္း လွ်ပ္စစ္နဲ႔ေမာင္းႏွင္တဲ့ယာဥ္ေတြ) အသံုးမ်ားလာတဲ့အတြက္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားကို ပိုၿပီးမွီခိုအားထားလာရပါတယ္။ တကမာၻလံုးမွာ အဲဒီလို Electric Vehicle (EV) လုိ႔ေခၚတဲ့ လွ်ပ္စစ္ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ေတြ အသံုးျပဳမႈအျမင့္ဆံုးအဆင့္အထိ မေရာက္ေသးေပမယ့္ တျဖည္းျဖည္း တိုးလာေနပါတယ္။

“မျဖစ္ရဘူးလုိ႔က်ေနာ္တုိ႔ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ျဖစ္လာရင္လည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ ျဖစ္ထြန္းတိုးတက္မႈေပၚ အေကာင္းျမင္တဲ့ အျမင္နဲ႔ရႈျမင္ၾကဖုိ႔က အေရးႀကီးပါတယ္။ ေလာင္စာစြမ္းအင္ေတြ သန္႔ရွင္းမႈေနာက္ကြယ္မွာ အလြန္လ်င္ျမန္တဲ့ ျဖစ္ေပၚတိုး တက္မႈေတြရွိေနပါတယ္” လုိ႔ ဘလုမ္းဘာဂ္ဘ႑ာေရး စြမ္းအင္ဌာနသစ္ Bloomberg New Energency Finance (BNEF) ဆိုတဲ့ စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္ေရး သုေတသနဌာန အႀကီးအကဲ အဲန္းဂတ္(စ္) မက္ခရုန္း Angus McCrone က ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

သူက ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုတဲ့အေၾကာင္း တျခားပညာရွင္ေတြကို ထပ္မံရွင္းျပတဲ့အခ်က္ေတြထဲမွာ ႕႕႕႕

၁။ အစိုးရေတြက ေစ်းႏႈန္းေတြက်ဆင္းေအာင္လုပ္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ မက္လံုးေပးၿပီး လုပ္ကိုင္လာတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ ျဖစ္တတ္ပါ တယ္။
ေလာင္စာဆီနဲ႔သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕ဂက္စ္ေတြကိုသာမကပဲ ေနနဲ႔ေလစြမ္းအင္ေတြကို အရင္ႏွစ္ေတြကထက္ ပိုၿပီးသက္သာတဲ့ ေစ်းႏႈန္းနဲ႔သတ္ မွတ္ေပးခဲ့မယ္ဆိုရင္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ကတည္းက အေမရိကန္အစိုးရရဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြအရ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာခ်ိန္သီးရဲ့ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္ေပၚမွီတည္ၿပီး ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ေလစြမ္းအင္ေတြအေပၚမွီတည္ေနမယ္ဆိုရင္ သက္သာတဲ့ ေစ်းႏႈန္းေတြျဖစ္လာ ေအာင္ ဖန္တီးေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

“ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈကို အေလးအနက္ထားၾကတယ္” လုိ႔ အိုင္အိတ္ခ်္အက္စ္ Information Handling Services  (IHS) ေခၚ သတင္းအခ်က္အလက္ျဖန္ ့ျဖဴးေရးအဖြဲ႕ရဲ့ အႀကီးတန္းသုေတသနမွဴး အဲလက္စ္ ကလိမ္း Alex Klein က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ (ဘာသာျပန္သူ႔ကိုးသားခ်က္။       ။ အိုင္အိတ္ခ်္အက္စ္ IHS  ဟာ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕့ ဂက္စ္ ေတြ၊ ေလာင္စာဆီေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေလ့လာသုေတသနလုပ္ေနတဲ့ ပုဂၢလိကကုမၸဏီတခုျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ သူတုိ႔ ေလ့လာေတြ႕ရွိရတာေတြကို ပံုမွန္ထုတ္ျပန္ေလ့ရွိပါတယ္။ အဲဒီ့ကုမၸဏီကို ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေကာ္လိုရာဒိုျပည္နယ္ Colorado အီးဂယ္၀ုဒ္ၿမိဳ ့Englewood မွာ အေျခစိုက္ထားပါတယ္) ေလာင္စာဆီမွာ သိပ္ၿပီးယွဥ္ၿပိဳင္စရာမရွိဘူးလုိ႔သတ္မွတ္ထားသူျဖစ္ေပမယ့္ ဂက္စ္မွာေတာ့ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္လုပ္မႈအပိုင္းမွာ အမ်ားႀကီးယွဥ္ၿပိဳင္ရ လိမ့္ဦးမယ္လုိ႔ ထင္ျမင္ေနသူတဦးျဖစ္ပါတယ္။

သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕ဟာ ေစ်းႏႈန္းသက္သာတယ္ဆိုေပမယ့္ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ေလစြမ္းအင္ေတြနဲ႔စာရင္ အေမရိကန္အစိုးရက ျပ ဌာန္းထားတဲ့ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားေပၚလစီသစ္အရ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ေလစြမ္းအင္သံုးစြဲမႈကုန္က်စရိတ္ဟာ ၆၀ ရဲ့အထက္မွာ ဆက္ၿပီးျမင့္တက္ေနပါေသးတယ္လုိ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ့ စြမ္းအားသံုးစြဲမႈဆိုင္ရာဌာနခြဲ ဒီလြိဳက္တဲ Deloitte ရဲ့ ေျပာေရးဆို ခြင့္ရွိသူ မာလဲန္ ေမာ္တီကာ Marlene Motyka က ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီလိုမ်ိဳးျမင့္တက္လာတာဟာ အခုအခ်ိန္မွာ အသစ္အဆန္းတခုလိုျဖစ္ေနပါၿပီ။ “ဒီေစ်းႏႈန္းမ်ိဳးအတိုင္း ဆက္ၿပီးရွိေနဖုိ႔လိုပါ တယ္” လုိ႔ ေသာက္သံုးေရ တန္ဖိုးသတ္မွတ္ေပးတဲ့အဖြဲ႕အစည္း PricewaterhouseCoopers (PwC) လုိ႔လည္းေခၚတြင္တဲ့ ရာသီဥတုအေျပာင္းအလဲဆိုင္ရာ သုေတသနဌာန ဒါရိုက္တာ ဂ်ိဳးနသန္ ဂရန္ ့ Jonathan Grant က ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

သူတုိ႔ရဲ့ စီးပြားေရးစံႏႈန္းသတ္မွတ္ခ်က္ေတြက တိုးေတာ့တိုးတက္လာပါရဲ့။ “အခုလိုမ်ိဳး ေနေရာင္ျခည္ကို သံုးစြဲလာၾကမယ္ ဆိုရင္ ကုန္က်စရိတ္ေတြ သက္သာေစရံုတြင္မကပဲ တျခားေနရာေတြမွာလည္း အခုထက္ ပိုမိုေကာင္းမြန္လာမွာပါ” လုိ႔ တကၠဆက္ျပည္နယ္ ဟူစတန္ၿမိဳ ့မွာ အေျခစိုက္တဲ့ မကၠင္န္ေဆ အဲန္ ကုမၸဏီ McKinsey & Company ရဲ့ ဒါရိုက္တာ စေကာ့တ္ နီကြစၥ Sott Nyquist က သူ ့ရဲ့ သုေတသနမွတ္တမ္းတခုထဲမွာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါရဲ့ေျပာင္းျပန္အေနနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံထဲမွာ အရင္က မတက္ခဲ့ဖူးတဲ့ ေက်ာက္မီးေသြးတန္ဖိုးေတြဟာ အလြန္အမင္းျမင့္တက္လာႏိုင္တယ္လုိ႔ သူ က ခန္႔မွန္းခဲ့ပါတယ္။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ့ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္က သူတုိ႔ရဲ့ အခြန္ေကာက္ခံမႈစနစ္ကို ထပ္မံသက္တမ္းတိုးလိုက္တဲ့အတြက္ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ေလ စြမ္းအင္ေတြကို အသံုးျပဳတဲ့မူ၀ါဒကို ေနာက္ထပ္ငါးႏွစ္သက္တမ္းတိုးျပဌာန္းလိုက္ၿပီးေနာက္ပိုင္းဆိုရင္ အသံုးျပဳစရိတ္စကေတြ အခုထက္ပိုမို ျမင့္တက္လာႏိုင္တယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းေျပာဆိုမႈေတြရွိေနၾကပါတယ္။ ဘလုမ္းဘာဂ္ ဘ႑ာေရး စြမ္းအင္ဌာနသစ္ Bloomberg New Energency Finance (BNEF) က ဂ်ီဂါ၀တ္ gigawatt ၂၀ ထက္ပိုၿပီး သံုးမယ္ဆိုရင္ ေနေရာင္ျခည္သံုးစြဲစရိတ္အျဖစ္ အခြန္အခကို ပိုတိုးၿပီးေကာက္ခံလိမ့္မယ္လုိ႔ခန္ ့မွန္းတြက္ဆေနၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုေကာက္ခံမယ္ဆိုတဲ့ အဆိုကို ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတိုင္မီ ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ ျပဌာန္းမယ္လုိ႔ခန္႔မွန္းေနခဲ့ၾကတာပါ။

၂။ ျပည္သူလူထုက ေတာင္းဆိုမႈမ်ားလာတာနဲ႔အမွ် ေစ်းႏႈန္းေလွ်ာ့ခ်ေရးေပၚလစီေတာင္းဆိုမႈဟာ နိဌိတံသြားရေတာ့မည္
ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္ကိစၥေတြအတြက္ စြမ္းအင္ေလာင္စာမူ၀ါဒေတြကို ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးၾကဖုိ႔ကို ကမာၻ႔ ႏိုင္ငံအမ်ားစုက လိုလားေတာင့္တေနၾကပါတယ္။ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ဓါတ္ေငြ႕ေလွ်ာ့ခ်ေရးကိစၥကို ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ား က သေဘာတူလက္ခံခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတုိ႔က ေလာင္စာဆီ၊ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႕ဒါမွမဟုတ္ ေက်ာက္မီးေသြးေတြ မီးေလာင္ ကြၽမ္းမႈတုိ႔ဟာ Greenhouse လုိ႔ေခၚတဲ့ 'ျမစိမ္းေရာင္'ဖန္ႁပြန္ႀကီးပ်က္စီးမႈကို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါတယ္။ (ဘာသာျပန္သူရဲ့ ျဖည့္စြက္မွတ္စု။ ။ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ က်ိဳတို ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္မွာျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ တကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ရာသီဥတုဆိုင္ရာ ညီလာခံႀကီးက ကမာၻ့ေလထုညစ္ညမ္းမႈကို 'အစိမ္းေရာင္ဖန္ႁပြန္ႀကီး ပ်က္စီးမႈ'ဆိုတဲ့ စကားရပ္နဲ႔ဖန္တီးသံုးစြဲသြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစၿပီးကမာၻ့ေလထုညစ္ညမ္းမႈနဲ႔ပါတ္သက္လာရင္'အစိမ္းေရာင္ဖန္ႁပြန္ႀကီးပ်က္စီးမႈ'ဆိုတဲ့ စကားရပ္ကိုပဲ ယေန႔ ထက္တိုင္ ဆက္လက္အသံုးျပဳလာခဲ့ပါေတာ့တယ္) အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္လုပ္မႈေတြကို ၂၀၃၀ ခုႏွစ္ မွာ ၃၂ ရာခိုင္ႏႈန္းအဆင့္အထိ ေလွ်ာ့ခ်မယ္လုိ႔ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီး အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္ အိုဘားမား ေထာက္ျပေျပာဆိုခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ေမာ္ေတာ္ယာဥ္သံုးေလာင္စာဆီေတြဟာ ၂၀၂၅ ခုႏွစ္ ေရာက္ရင္ လက္ရွိတန္ဖိုးထက္ ႏွစ္ဆျမင့္တက္လာႏိုင္တယ္လုိ႔အေမရိကန္ျပည္သူျပည္သားေတြကို ရည္ရြယ္ေျပာဆို သြား ခဲ့တာပါ။

အိႏၵိယလိုႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕မွာေတာ့ သိပ္ၿပီးညစ္ညမ္းေနတဲ့ေလကို ျပဳျပင္ႏိုင္ဖုိ႔အတြက္ ေလထုကိုျပန္လည္အသံုးခ်ႏိုင္မယ့္ နည္း လမ္းေတြကို ရွာေဖြအသံုးျပဳေနၾကပါၿပီ။ တရုတ္ႏိုင္ငံဟာ ကုန္က်စရိတ္လည္း မမ်ားလွဘဲနဲ႔ အင္မတန္ညစ္ညမ္းေနတဲ့ ရုပ္ႂကြင္းေတြကို ေက်ာက္မီးေသြး ေလာင္စာေတြအစား အသံုးျပဳလာေနၾကပါတယ္။

အာဖရိကတိုက္မွာရွိတဲ့ မဖြံ႕ၿဖိဳးေသးတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ ဗဟိုဦးစီးစနစ္နဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္ေနမႈေတြရွိေနတာေၾကာင့္နဲ႔လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားအသံုးျပဳရင္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားလြန္းတာေတြေၾကာင့္ ကုန္က်စရိတ္လည္းသက္သာၿပီး သဘာ၀အေလ်ာက္ရရွိႏိုင္တဲ့ ေနေရာင္ျခည္ကိုဘဲ လူအေတာ္မ်ားမ်ားက အသံုးျပဳေနၾကရပါတယ္။ ခ်မ္းသာႂကြယ္၀တဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ ေနေရာင္ျခည္ စြမ္းအင္ကို အသံုးျပဳၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားကို အသံုးျပဳႏိုင္ၾကေပမယ့္ “ဟာရီကိန္း” လို သဲမုန္တိုင္းႀကီးေတြေပၚေပါက္လာရင္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားေတြ ျပတ္ေတာက္မႈေတြနဲ႔ႀကံဳေတြ႕ရေလ့ရွိပါတယ္။ လွ်ပ္စစ္ ဓါတ္အားထုတ္ဖုိ႔ေလ့လာေနတဲ့ ေဒသခံ တကၠသိုလ္ေကာလိပ္ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြဟာ အနီးပါတ္၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ အိမ္ေတြ (အိမ္အမ်ိဳးအစားေတြေပၚမူ တည္ၿပီး) အတြက္ ေနေရာင္ျခည္သံုးလွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားကို ဘယ္လိုထုတ္လုပ္ၾကမလဲဆိုတာကို စူးစမ္းေလ့လာေနၾက ပါ တယ္။

ကာဗြန္ဓါတ္ေငြ႕ထြက္ေပၚမႈနည္းပါးတဲ့၊ ကာဗြန္ဓါတ္ေငြ႕ထြက္ေပၚမႈလံုး၀မရွိေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကရမလဲဆိုတဲ့ အစားထိုး နည္းပရိယာယ္ကို ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရနဲ႔ေဒသဆိုင္ရာအစိုးရအဖြဲ႕ေတြ ပူးေပါင္းၿပီး ေလ့လာသံုးသပ္ေနၾကပါၿပီ။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ တဒါဇင္ေလာက္ရွိတဲ့ ျပည္နယ္ ေတြဟာ သူတုိ႔အသံုးျပဳဖုိ႔လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အားပမာဏကိုရရွိဖုိ႔လိုအပ္ေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ဇန္န၀ါရီလ ၂၈ ရက္ ၾကာသာပေတးေန႔မွာ (၅၆) ေယာက္ေျမာက္ နယူးေယာက္ၿမိဳ ့ေတာ္၀န္ အဲန္ဒရူး ကူ အိုမို Andrew Cuomo က သူ ့သက္တမ္းကာလေတြအတြင္းလွ်ပ္စစ္စြမ္းအားရရွိေစ ေရးအတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅ ဘီလီယံကို အသံုးျပဳသြားမယ္လုိ႔ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဟာ၀ိုင္ယီျပည္နယ္ကေတာ့ ၂၀၄၅ ခုႏွစ္မွာ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား ဆိုင္ရာေပၚလစီကို ျပန္လည္သံုးသပ္မယ္လုိ႔ေျပာဆိုေနပါတယ္။ ဗားေမာင့္ျပည္နယ္ကေတာ့သူ ့ျပည္နယ္ရဲ့လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား သံုးစြဲမႈဟာ ၂၀၃၂ ခုႏွစ္ေရာက္တဲ့အခါ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိလာႏိုင္တယ္လုိ႔ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ ကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ကေတာ့ ၂၀၃၀ ခုႏွစ္ေရာက္တဲ့အခါ  ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိရွိလာႏိုင္မယ္လုိ႔ နယူးေယာက္ၿမိဳ ့ေတာ္၀န္ အဲန္ဒရူး ကူအိုမို က ဆက္ လက္ေျပာဆိုသြားခဲ့ပါတယ္။

၃။ အတူအကြပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းေၾကာင့္ အင္အားပိုမိုေတာင့္တင္းလာႏိုင္ပါတယ္
ကုမၸဏီေတြဟာ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ေတြက အားလံုး ခပ္ဆင္ဆင္ေတြခ်ည့္ပါဘဲ။ “ပါရီရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ ထိပ္သီးေတြး ေႏြးပြဲ Paris climate summit”  မွာ “အဓိကေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့အေၾကာင္းအရာ” ကေတာ့ “အတူတကြပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး” ျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလကုန္ေလာက္က်ရင္ လုပ္ငန္းစဥ္မူၾကမ္းကို အဂၤလန္ႏိုင္ငံမွာ အၿပီးသတ္ေရးဆြဲၿပီးသြားမွာလုိ႔သိရွိရပါတယ္။ အဲဒီအၿပီးသတ္မူထဲမွာ တကမာၻလံုးမွာရွိတဲ့ အႀကီးဆံုးကုမၸဏီႀကီးေတြဟာ ဘယ္နည္းဘယ္ပံု ကာဗြန္ဓါတ္ကင္းစင္ေစေရးနဲ႔အက်ိဳးေက်းဇူးရေအာင္ လုပ္ေနၾကသလဲ ဆိုတာမ်ိဳးေတြကို ေဖၚျပပါရွိမယ္လုိ႔သိရွိရပါတယ္။

“ထည့္၀င္လာၾကမယ့္ အရင္းအနီးေတြ ရရွိလာေအာင္ ဘယ္လိုုလုပ္ရမလဲဆိုတာကိုလည္း ေျပာျပထားမွာပါ။ က်မအေနနဲ႔ ကေတာ့ လုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြဟာ မေအာင္ျမင္ႏိုင္ဘူးလုိ႔မထင္ပါဘူး” လုိ႔ ဒီလြိဳက္တဲ Deloitte ရဲ့ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ မာလဲန္ ေမာ္တီကာ Marlene Motyka က ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။ မၾကာေသးမီက ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ဒီလြိဳက္တဲ Deloitte ရဲ့ သုေတသနစာတမ္းထဲမွာ ၅၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိတဲ့ ကုမၸဏီအစီရင္ခံစာေတြဟာ သူတုိ႔ကုမၸဏီေတြဘက္ကို အေလး ေပးထားတာမ်ိဳးဘဲ ပါရွိေနပါတယ္။ ၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္သာရွိတဲ့ ကုမၸဏီေတြကဘဲ ေနစြမ္းအင္၊ ေလစြမ္းအင္ေတြကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကတာပါ။

ရင္းႏွီးထည့္၀င္ေငြေတြကိုလည္း သူတုိ႔ဘဲ ပိုင္ဆိုင္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ မၾကာေသးမီကထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ Goldman Sachs အဖြဲ႕ (ဘာသာျပန္သူရဲ့ ျဖည့္စြက္မွတ္ခ်က္။ ။ ဂိုးလ္မဲန္ ဆာ့ခ်္ အုပ္စု The Goldman Sachs Group, Inc ဟာ ၁၈၆၉ ခုႏွစ္တုန္းက စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့တာျဖစ္ၿပီး နယူးေယာက္ၿမိဳ ့မွာ အေျခစိုက္ထားတဲ့ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံေရးအဖြဲ႕ျဖစ္ပါတယ္) ဟာ ကာဗြန္ဓါတ္ကင္းစင္ေစေရးနဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ ေနနဲ႔ေလ စြမ္းအင္ေတြ သာမကဘဲ တျခားေခတ္မီ စက္ကိရိယာေတြသံုးၿပီး သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္သန္ ့ရွင္းေစေရးအတြက္ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အဖြဲ႕တဖြဲ႕ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလက္ရွိမွာ အဲဒီ့အဖြဲ႕ရဲ့ လည္ပတ္ေငြဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ဘီလီယံေပါင္း ၆၀၀ ေက်ာ္ရွိေနၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ့ ကာကြယ္ေရးအသံုးစရိတ္ စုစုေပါင္းေလာက္အထိ ရွိေနတာပါ။

သူတုိ႔ရဲ့ ရင္းႏွီးေငြေတြဟာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ သူတုိ႔အျမတ္အစြန္းအတြက္ ရည္မွန္းထားတာပါ။ သူတုိ႔ရဲ့ အရင္းအႏွီးေတြဟာ တရုတ္နဲ႔ အိႏၵိယႏိုင္ငံေတြမွာျဖစ္ၿပီး လုပ္ငန္းအမ်ားစုက အရင္းအႏွီးေတြျပန္လည္အသံုးခ်ႏိုင္ေစေရးေတြအတြက္ ျဖစ္ပါ တယ္။ တခ်ိဳ ့ႏိုင္ငံေတြ (ေလာင္ စာဆီ တင္ပို ့တဲ့ႏိုင္ငံေတြ) မွာဆိုရင္ ေနေရာင္ျခည္စြမ္းအင္ အသံုးျပဳႏိုင္ေစေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ထားၾကပါတယ္။ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား၊ ရုရွား၊ အီရန္နဲ႔ကူ၀ိတ္ႏိုင္ငံေတြမွာ ရင္းႏွီးျမႈပ္ႏွံထားတာမ်ိဳးကို ဆိုလိုတာပါ။ အခုဆိုရင္ အဲဒီႏိုင္ငံေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ့ အမိေျမမွာဘဲ အလြယ္တကူ ရႏိုင္တဲ့ ေရွးေဟာင္းရုပ္ႂကြင္းေလာင္စာေတြသံုးၿပီး ကုန္က်စရိတ္သက္သာေအာင္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေနပါၿပီလုိ႔ ေလာင္စာဆီထုတ္လုပ္ေရးကြၽမ္းက်င္သူ ပညာရွင္ေတြက ေျပာဆို ေနၾကပါၿပီ။

“ရုပ္ႂကြင္းေလာင္စာေတြဟာ ႏွစ္ေပါင္းအမ်ားႀကီးကတည္းက ရွိေနခဲ့တာဆိုေတာ့ အဲဒါေတြကို ေကာင္းေကာင္းအသံုးခ် လုိ႔ရတယ္” လုိ႔ ေသာက္သံုးေရတန္ဖိုး သတ္မွတ္ေပးတဲ့အဖြဲ႕အစည္း PricewaterhouseCoopers (PwC) က ထုတ္ေ၀တဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ေရးသားထားပါတယ္။ ယုတ္စြအဆံုး ပို႔ေဆာင္ဆက္သြယ္ေရးအပိုင္းမွာေတာင္ ေလာင္စာဆီဟာ ေစ်းႏႈန္း ေၾကာင့္မဟုတ္ေပမယ့္ အေရးႀကီးတဲ့က႑မွာ ရွိေနပါေသးတယ္လုိ႔အဆိုပါအစီရင္ခံစာထဲမွာ ေရးသားေဖၚျပထားပါတယ္။

၀ယ္ယူသံုးစြဲသူေတြဘက္ကေနၾကည့္ရင္လည္း “လိုအင္ဆႏၵ” ေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ Electric Vehicles (EV) ဟာ အလြယ္တကူ ရပ္နားႏိုင္ၿပီး High Occupancy Vehicles (HOC) လုိ႔ေခၚတဲ့ အထူးယာဥ္အမ်ိဳးအစားမ်ိဳးျဖစ္တာေၾကာင့္ လမ္းက်ဥ္းေတြထဲ အလြယ္တကူ ေမာင္းႏွင္ႏိုင္ သလို၊ အလြယ္တကူလည္း ရပ္နားလုိ႔ရပါတယ္။ အဲဒါေတြအျပင္ ထုတ္လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြ ကလည္း ေမာင္းႏွင္ရလြယ္ကူေအာင္နဲ႔ထိန္းခ်ဳပ္ရလည္း လြယ္ကူပါတယ္။ “အသံုးျပဳရသိပ္ကို အဆင္ေျပပါတယ္” ဟု လူအမ်ားက ေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။

(ဘာသာျပန္သူရဲ့ ျဖည့္စြက္ခ်က္။    ။ ဒီ ေဆာင္းပါးရွင္ ၀ဲန္ဒီ ကို႔ခ်္ Wendy Koch ဟာ ေနရွင္နယ္ ေဂ်ာ္ဂေရာ္ဖစ္ မဂၢဇင္း National Geographic Magazine ရဲ့ စြမ္းအင္ဆိုင္ရာသုေတသနေတြလုပ္ေနၿပီး သူ ့ေလ့လာေတြ ့ရွိခ်က္ ေဆာင္းပါးေတြကို စဥ္ဆက္မျပတ္ေရးသားေန သူတဦးျဖစ္ပါတယ္။ သူမဟာ  အေမရိကန္ႏိုင္ငံ USA Today ဆိုတဲ့စာေစာင္မွာလည္း ေဆာင္း ပါးေတြကို ေရးသားေနသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ရံဖန္ရံခါ အေမရိကန္က စီအဲန္အဲန္ CNN၊ ရာသီဥတု တီဗီWeather Channel နဲ႔ စီ စပန္း C-SPAN ရုပ္ျမင္သံၾကားေတြမွာလည္း ေရးသားေနသူျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ့ Georgetown University  ေဂ်ာ့ေတာင္းတကၠသိုလ္ School of Foreign Service ႏိုင္ငံတကာေရးရာနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားေရးရာဌာနရဲ့ ဘြဲ ့လြန္သင္တန္းေတြမွာ ပါေမာကၡအျဖစ္ တာ၀န္ေတြထမ္းေဆာင္ေနသူတဦးျဖစ္ပါတယ္။)

ဘာသာျပန္သူ ေမာင္ေဖသက္နီ