ကိုုသန္းလြင္ - ေရနံေစ်းက်ဆင္းသည္ဟုဆိုရာ၀ယ္
(မိုုးမခ) ေဖေဖာ္၀ါရီ ၇၊ ၂၀၁၆
(၁)
စားသံုးကုန္ပစၥည္း အလ်ံပယ္ေပါမ်ားလာျခင္း၊ ေစ်းႏႈန္းခ်ိဳသာစြာ၀ယ္ယူသံုးစြဲႏိုင္ျခင္းတို႔မွာ စားသံုးသူတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည္၊ ယခုကမၻာတ၀ွမ္း ေရနံေစ်း က်ဆင္းေနျခင္းမွာမူ အေတြ႕အၾကံဳက တမ်ိဳး ျဖစ္ေန သည္၊ ေစ်းႏွဳန္းဆက္ျပီးက်ပါေစဟု ဆုမေတာင္းရဲသူမ်ား ပိုမိုမ်ားျပား လာပါသည္၊
(၂)
ကမာၻေရနံေစ်းႏႈန္းမွာ ကမၻာ့စီးပြားေရးအတက္အက်ကို တိုင္းတာေသာ သာမိုမီတာ လိုျဖစ္ေနသည္မွာလူ တိုင္းသိေသာ အခ်က္ျဖစ္ပါသည္၊ သို႔ေသာ္လည္း ကမၻာ့စီးပြားေရး ကေမာက္ကမ ျဖစ္မႈကို တိုင္းတာ ေသာ ဘာရိုမီတာလို ျဖစ္ေနသည္ကိုမူ လူအမ်ားက သတိမထားမိၾကပါ၊ ၂၀၀၈ခုႏွစ္က ေရနံတစည္ လ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၅၀ ခန္႔ ရွိခဲ့ရာမွ ယခုအခါ ေဒၚလာ၃၀ အထိ တစတစ ျပဳိဆင္းလာျခင္းမွာ ကမၻာ့စီးပြားေရးကို ေကာင္းက်ိဳးထက္ ဆိုးက်ိဳးကို ျဖစ္ေစသည္ဟု သတိထားမိလာၾကပါသည္၊
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ရ၅ ႏွစ္အတြင္းေရနံေစ်း ခုန္တက္သြားျပီးဟုဆိုလ်င္ စီးပြားေရး ဆုတ္ကပ္ ( recession) ကို ၾကံဳၾကျမဲျဖစ္ပါသည္၊ ေရနံေစ်းတက္သည္ဆိုျခင္းမွာ စက္မႈကုန္ထုတ္ႏိုင္ငံမ်ား၌ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရး စားရိတ္၊ စားကတက္သြားျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္၊ ထိုသို႔ေစ်းႏႈန္းတက္ျခင္းမွာ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈကို ဘရိပ္ဖမ္းလိုက္သည္ႏွင့္လည္း တူပါသည္၊ ၁၉ရ၃၊ ၁၉ရ၉၊ ၂၀၀၀ ႏွင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မ်ား ၌စီးပြားေရးျပႆနာ ဆိုက္ခဲ့ျခင္းမ်ားမွာ ေရနံေစ်းတက္ခဲ့ျခင္း၊ မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ေယဘူယ်အားျဖင့္ စားသံုးကုန္ပစၥည္းမ်ား ေစ်းက်သြားရျခင္းမ်ား မွာ စားသံုးသူႏွင့္ အစိုးရမ်ား အတြက္ ဆုလာဒ္မ်ား သာျဖစ္ပါသည္။
၂၀၀၈ခုႏွစ္က Lehman Brothers ဘဏ္ၾကီး ျပိဳကြဲသြားျပီး စီးပြားေရး တိုးတက္မႈကို ထိခိုက္မည္ေလာဟု သံသယစိတ္မ်ားႏွင့္ ေရနံေစ်းမွာလည္း က်ဆင္းခဲ့သည္၊ ထို႕ေနာက္ ကာလအတန္ၾကာမွ ႏိုင္ငံအမ်ား အျပားနာလံထူလာျပီး ေရနံေစ်းမွာပံုမွန္ ျပန္ျဖစ္ခဲ့သည္၊ ဤဥပမာအတိုင္းစဥ္းစားလ်င္ ယခုေရနံေစ်း က်ဆင္းေနျခင္းမွာဘာမွ အံ့အားသင့္စရာမရွိပါ၊ သို႔ပါေသာ္လည္း ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာေသာ ႏိုင္ငံအမ်ား အျပားမွာ (အိႏိၵယႏိုင္ငံ မွအပ) အားလံုးစီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏႈန္း ေလ်ာ့နည္းလာေနၾကပါသည္၊
ကမၻာႏွင့္အ၀ွမ္း ကမၻာၾကီးပိုမို ပူေႏြးလာျခင္း (Global warming) ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စိုးရိမ္မႈမ်ား မ်ားျပားလာခ်ိန္တြင္ စက္မႈလုပ္ငန္းၾကီးမ်ားအတြက္ ေလထုအတြင္းသို႔ ကာဗြန္ထုတ္လုပ္မႈ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား စည္းကမ္းခ်က္အသစ္မ်ား မလႊဲမေသြ ထြက္ေပၚလာေတာ့မည္ျဖစ္သည္၊ ထိုစိုးရိမ္မႈ မ်ား က ေရနံေစ်းကို ေလ်ာ့က် သြားေအာင္သာ တြန္းအားေပးသည္၊ မ်ားမၾကာမီက ဂ်ာမန္စီးပြားေရး ပညာရွင္ Hans-Warnersinn က ထိုသို႔ ေရနံ ႏွင့္ မီးေသြးကဲ့သို႔ေသာ Fossil Fuel သံုးစြဲမႈကို ကန္႔သတ္ဘို႔ၾကိဳးစား သည္ႏွင့္အတူ ေရနံေရာင္းသူမ်ားအဖို႔ ေရာင္းႏိုင္ သမွ်ထုတ္ေရာင္းေနၾကပါလ်င္ ေရနံေစ်းႏႈန္းသည္ က်ဆင္းသြားလိမ့္မည္ဟု နိမိတ္ဖတ္ခဲ့ဘူးသည္၊ ေရနံႏွင့္ မီးေသြးအသံုး ကို တရား၀င္ ကန္႔သတ္ထားျခင္း မရွိေသးပါ၊ သို႔ပါေသာ္လည္း ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓါတ္ေငြ႔ ကိုျဖစ္ေစသည့္ ဤေလာင္စာဆီ အသံုးကို ေလ်ာ့ခ်ရမည္မွာ အလြန္္ေသခ်ာေသာ အခ်က္တခု ျဖစ္ ေနပါသည္။
ေရနံထုတ္လုပ္ေသာ အိုပက္ (OPEC) ႏိုင္ငံမ်ားက ေမတၱာရပ္ခံေနသည့္ ၾကားက ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယား ႏိုင္ငံသည္ ေရနံထုတ္လုပ္ျခင္းကိုေလွ်ာ့ခ်မေပးေပ။
စက္မႈတိုးတက္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား အထူးသျဖင့္ ကမၻာ့ေရနံထုတ္လုပ္ေရးတြင္တျဖည္းျဖည္း အေရးပါလာေသာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအဖို႔ ေရနံေစ်းႏႈန္းက်ျခင္းမွာ ေရတိုအတြက္ ေကာင္းမြန္ပါသည္၊ ဥေရာပ၊ အီးယူ ႏိုင္ငံမ်ားအဖို႔မွာလည္း အသံုးစားရိပ္ အကုန္အက်သက္သာျပီးစီးပြားေရးကို တည္ျငိမ္ေစသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။
ေရနံေစ်းနႈန္းက်ဆင္းသျဖင့္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေသာ ႏိုင္ငံမ်ားအဖို႔ ထိုအျမတ္ေငြကို ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မႈ အတြက္ျပႆနာမ်ားေျဖရွင္းရာတြင္ အသံုးျပဳပါရန္ ေဆာ္ၾသေနၾကပါသည္၊ ဂ်ာမနီ ႏိုင္ငံ စီးပြားေရး၀န္ၾကီး Wolfans Schanble က ယေန႔ၾကံဳေတြ႕ေနရေသာ ဒုကၡသည္ ( Refugee ) မ်ား၊ ေနရာခ်ထားေရး အတြက္ ေရနံမွ ေကာက္ခံရရွိေသာ ေငြမ်ားကို အသံုးျပဳပါရန္ ပန္ၾကားလ်က္ရွ္ိပါသည္။
သမိုင္းကိုျပန္ၾကည့္လ်င္ စက္မႈတိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးမႈမွာ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္း အလ်ံပယ္ေပါမ်ားျခင္းႏွင့္လည္းတိုက္ ဆိုင္ေနသည္ကိုေတြ႔ႏိုင္ပါသည္၊ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံ၏ ကၽြန္းသစ္ႏွင့္ ၀က္သစ္ခ် ေတာအုပ္မ်ားမွ ရသည့္ သစ္သား မ်ားမွာ သေဘၤာတည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အေရးၾကီးေသာ ကုန္ၾကမ္းမ်ားျဖစ္လာခဲ့ၾကပါသည္၊ ထိုသေဘၤာမ်ားေၾကာင့္ ျဗိတိသွ်တို႔တြင္ ၾကီးမားခန္႕ထည္ေသာ ေရတပ္ၾကီးတခုကို ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ၾကပါသည္၊ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ၏ စက္မႈေတာ္လွန္ေရးမွာ ထိုအခ်ိန္က အလ်ံပယ္ေပါမ်ားခဲ့ေသာ သံမဏိႏွင့္ မီးေသြးတို႔ကို အသံုးခ်ခဲ့ၾကပါသည္၊ ၂၀ရာစုတေလ်ာက္လံုုး လူသံုးကုန္္ႏွင့္ စက္ကိရိယာ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို တီထြင္ခဲ့ၾကပါ သည္၊ ၁၉၁၈ ပဌမ ကမၻာစစ္အတြင္းက ဂ်ာမနီ တို႔ စစ္ရႈံးရျခင္းမွာ ရိုေမးနီးယား ႏိုင္ငံမွ ေရနံဆပ္ပလိုင္း ကိုစြန္႔လႊတ္လိုက္ရေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု သံုးသပ္ၾကပါသည္။
ဆီမီကြန္ဒတ္တာမ်ားေပၚေပါက္လာျပီး IT-Revolution ေပၚလာေသာအခါ ကၽြန္းသစ္္၊မီးေသြးႏွင့္ သံမဏိ တို႔အေပၚစက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားက မွီခိုေနရျခင္းမွာေလ်ာ့ပါးသြားခဲ့ၾကပါသည္၊ ထိုနည္းတူေရနံ၏ အသံုး၀င္မႈ မွာလည္းတစ တစ ေလာင္စာဆီအစားထိုး စြမ္းအင္မ်ားကို လူတို႔ေတြ႕ရွိလာၾကျပီဆိုလ်င္ ေလ်ာ့နည္းသြား ႏိုင္ပါသည္၊ သို႔ပါေသာ္လည္း ကမၻာ၏ စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္မွာ ေလ်ာ့နည္းသြားသည္မရွိ တျဖည္းျဖည္း ပိုမို၍သာ လိုအပ္လ်က္ရွိပါသည္၊ အီလက္ထေရာနစ္ ေဒတာမ်ား ဖန္တီးထိမ္းသိမ္း သိုမွီးထားျခင္း၊ အသံုးခ်ရန္ ျပန္လည္ထုတ္ေဖာ္ရျခင္း၊ အတြက္ လ်ပ္စစ္ စြမ္းအင္မ်ားစြာလိုအပ္ပါသည္။
ေရနံထုတ္လုပ္ေသာႏိုင္ငံမ်ားစြာတြင္ ေရနံမွ၀င္လာေသာ ၀င္ေငြကို မွီခိုေနရေသာေၾကာင့္ အခက္အခဲမ်ား ၾကံဳေတြ႕ရသည္၊ ႏိုင္ငံ၏အသံုးအစြဲကို ေလ်ာ့ခ်ေနၾကရျပီး ဤအခ်က္မွာ စီးပြားေရးဖြ႕ံျဖိဳးမႈကို အဟန္႔ အတားျဖစ္ေစေလသည္။
ေရနံေစ်းက်ဆင္းျခင္းႏွင့္အတူ ေရနံထုတ္လုပ္ေသာ ႏိုင္ငံၾကီးမ်ားမွ အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ ေခါင္းေဆာင္ၾကီး မ်ား၏ ၾသဇာအာဏာက်ဆင္းသြားၾကသည္ကိုလည္း ေတြ႕ႏိုင္ၾကပါသည္၊ ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား၊ ဗင္နီဇြဲလား၊ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား၊ ရုရွား၊ အီရန္ ႏွင့္ အီရတ္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္တူညီေသာ တခ်က္ရွိသည္ ဆိုပါလ်င္ ေရနံကႏိုင္ငံ၏ႏိုင္ငံေရးအေဆာက္အဦကိုျခစားပ်က္ေစႏိုင္သည္ဆိုေသာအခ်က္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ေရနံေစ်းႏႈန္းက်သည္ႏွင့္အတူ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ေၾကာင့္ ယခုအခါ တရုပ္ႏိုင္ငံမွစျပီး ရုရွား၊ ဘရာဇီး ႏိုက္ဂီ်းရီးယား ႏိုင္ငံအားလံုးမွာ စီးပြားေရး ထိခိုက္ေႏွးေကြးကုန္ပါသည္၊
ေရနံမွ ပံုမွန္၀င္ေနေသာ၀င္ေငြ ရပ္ဆိုင္းသြား၍ ႏိုင္ငံအတြင္း မျငိမ္မသက္ျဖစ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာလ်င္ထိုေရနံ သိုက္ပိုင္ရွင္ၾကီးမ်ားသည္ မိမိႏိုင္ငံအတြင္း မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ျဖစ္ေစ ျပႆနာမ်ားကို ဖန္တီးလာတတ္ပါသည္၊
ကမာၻ႕စီးပြားေရးမွာ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၅ ႏွစ္၊ အႏွစ္ ၂၀ က ေရနံေစ်းႏႈန္းက်ခဲ့စဥ္ကစက္မႈတိုးတက္ေသာ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ေပၚတြင္သာမူတည္ခဲ့ျပီး ယခုအခါ တြင္မူ ဖြ႕ံျဖိဳးတိုးတက္စ ႏိုင္ငံမ်ားအေပၚတြင္ မူတည္လာ ပါသည္။ ခ်မ္းသာေသာႏိုင္ငံမ်ားမပါ ဖြံ႔ျဖိဳးစ ႏိုင္ငံမ်ား၏စီးပြားေရးပမာဏမွာ ကမၻာ့ ဂ်ီဒီပီ၏ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔ရွိလာပါသည္၊ ယခင္အခါမ်ားက ေရနံေစ်းေလွ်ာ့က်ျခင္းေၾကာင့္ ေရနံထုတ္လုပ္ေသာႏိုင္ငံ မ်ားတြင္ ထိခိုက္ ဆုတ္ယုတ္မႈမ်ားမွာ ေရနံတင္သြင္းရသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားအေပၚ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းမႈ ႏွင့္ မယွဥ္သာေအာင္ မ်ားျပားခဲ့ၾကပါသည္၊
တႏွစ္လ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃ ထြီလီယမ္မွ် တန္ဘိုးရွိေသာ ဥစၥာပစၥည္းမ်ားသည္ ေရနံထုတ္လုပ္ ေသာႏိုင္ငံမ်ားမွ ေရနံတင္သြင္းေနရေသာ ႏိုင္ငံမ်ားလက္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႔သြားလိမ့္မည္ဟု ေဟာကိန္းထုတ္ ေနၾကပါသည္၊ ကမၻာၾကီး၏သန္း၄ေထာင္မွ်ရွိေသာ လူထုၾကီးမွာ ပိုမိုေစ်းခ်ိဳေသာ စြမ္းအင္၊ ပိုမို ေစ်းသက္သာေသာ အပူဓါတ္မ်ားရရွိလာမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကမၻာ့စီးပြားေရးမွာ ၆ လ တစ္ႏွစ္အတြင္း ပိုမိုညီမွ်ေသာ လူေနမႈစနစ္ကို ျမင္ၾကရမည္ဟု အလြန္အကြ်ံ ဆိုသူကဆိုၾကပါသည္၊
ယေန႔အေမရိကန္၏ေရနံထုတ္လုပ္ေရးမွာ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား၊ ရုရွားတို႔ႏွင့္ ရင္ေဘာင္တန္း ထုတ္လုပ္ႏိုင္ေသာႏိုင္ငံျဖစ္လာပါသည္၊ ေရနံတူးၿခင္းႏွင့္ ေရနံထုတ္လုပ္ေရးပညာရပ္တြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ မွာ ေရွ႕တန္းကနည္းပညာျဖင့္ ဦးေဆာင္ေနပါသည္။ အထူးသျဖင့္ အိုကလာဟိုးမားႏွင့္ ပင္ဆစ္ေဗးနီးယား နယ္မ်ားတြင္ Hydraulic Fracturing နည္း (ေရနံတြင္းသဲေၾကာကို ဖိအားေပးေသာနည္း) ျဖင့္ေရနံကို ထုတ္လုပ္ေနသည္၊ ျပည္တြင္း ေရနံလိုအပ္ခ်က္ ကိုတစစ ျဖည့္တင္းႏိုင္ခဲ့သည္၊ တနည္းဆိုေသာ္ ေရနံလိုအပ္ခ်က္အတြက္ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားအေပၚ မွီခိုရမႈေလ်ာ့နည္းလာသည္၊
ဗင္နီဇြဲလားႏိုင္ငံ သမၼတၾကီးက ယခင္ လက္တင္အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမ်ား၏ နမူနာအတိုင္း သူတို႔ႏိုင္ငံျပႆနာ ေပၚတိုင္း ေပၚတိုင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံကိုသာ အျပစ္ဖို႔လ်က္ ရွိပါသည္၊ ဆိုဗီယက္ႏိုင္ငံ မျပိဳကြဲမွီ ကာလက ေရနံေစ်း မတည္ျငိမ္မႈျဖစ္ခဲ့ျခင္းကို အေၾကာင္းျပဳျပီး ရုရွားႏိုင္ငံကလည္းအေမရိကန္ တို႕ကိုပင္အျပစ္ဖို႕ ေနခဲ့ပါသည္၊ သူတိ႔စြတ္စြဲခ်က္ခ်က္မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ က ေရနံကို ပိုမို ထုတ္ေနေသာေၾကာင့္ ေရနံေစ်း က်ရသည္ဟုဆိုလိုၾကသည္၊
(၃)
ေရနံေစ်းႏႈန္းက်ဆင္းျခင္းေၾကာင့္ လံုျခံဳေရးရာကိစၥမ်ားတြင္ ေဒြးေရာ ရွက္တင္ ျဖစ္ရျခင္းမွာ စီးပြားေရး အေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈထက္ပိုမိုအေရးၾကီးပါသည္၊ အႏၱရာယ္လည္းၾကီးပါသည္၊ ေရနံေစ်းႏႈန္း တက္ျခင္းေၾကာင့္ ကမၻာ့စီးပြားေရးအၾကပ္အတည္းမ်ားကို ျဖစ္ေစသည့္နည္းတူ ေစ်းႏႈန္းက်ဆင္းသြားျပန္ လ်င္လည္း ကမၻာ့ စြမ္းအင္ႏွင့္ လူသံုးကုန္ဆိုင္ရာေစ်းကြက္ကို ကေမာက္ကမ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္၊
ကိုသန္းလြင္
Ref: The death throes of Oil, by Harold James, Strait Times 4 February 2016 issue
(၁)
စားသံုးကုန္ပစၥည္း အလ်ံပယ္ေပါမ်ားလာျခင္း၊ ေစ်းႏႈန္းခ်ိဳသာစြာ၀ယ္ယူသံုးစြဲႏိုင္ျခင္းတို႔မွာ စားသံုးသူတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည္၊ ယခုကမၻာတ၀ွမ္း ေရနံေစ်း က်ဆင္းေနျခင္းမွာမူ အေတြ႕အၾကံဳက တမ်ိဳး ျဖစ္ေန သည္၊ ေစ်းႏွဳန္းဆက္ျပီးက်ပါေစဟု ဆုမေတာင္းရဲသူမ်ား ပိုမိုမ်ားျပား လာပါသည္၊
(၂)
ကမာၻေရနံေစ်းႏႈန္းမွာ ကမၻာ့စီးပြားေရးအတက္အက်ကို တိုင္းတာေသာ သာမိုမီတာ လိုျဖစ္ေနသည္မွာလူ တိုင္းသိေသာ အခ်က္ျဖစ္ပါသည္၊ သို႔ေသာ္လည္း ကမၻာ့စီးပြားေရး ကေမာက္ကမ ျဖစ္မႈကို တိုင္းတာ ေသာ ဘာရိုမီတာလို ျဖစ္ေနသည္ကိုမူ လူအမ်ားက သတိမထားမိၾကပါ၊ ၂၀၀၈ခုႏွစ္က ေရနံတစည္ လ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၅၀ ခန္႔ ရွိခဲ့ရာမွ ယခုအခါ ေဒၚလာ၃၀ အထိ တစတစ ျပဳိဆင္းလာျခင္းမွာ ကမၻာ့စီးပြားေရးကို ေကာင္းက်ိဳးထက္ ဆိုးက်ိဳးကို ျဖစ္ေစသည္ဟု သတိထားမိလာၾကပါသည္၊
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ရ၅ ႏွစ္အတြင္းေရနံေစ်း ခုန္တက္သြားျပီးဟုဆိုလ်င္ စီးပြားေရး ဆုတ္ကပ္ ( recession) ကို ၾကံဳၾကျမဲျဖစ္ပါသည္၊ ေရနံေစ်းတက္သည္ဆိုျခင္းမွာ စက္မႈကုန္ထုတ္ႏိုင္ငံမ်ား၌ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရး စားရိတ္၊ စားကတက္သြားျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္၊ ထိုသို႔ေစ်းႏႈန္းတက္ျခင္းမွာ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈကို ဘရိပ္ဖမ္းလိုက္သည္ႏွင့္လည္း တူပါသည္၊ ၁၉ရ၃၊ ၁၉ရ၉၊ ၂၀၀၀ ႏွင့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မ်ား ၌စီးပြားေရးျပႆနာ ဆိုက္ခဲ့ျခင္းမ်ားမွာ ေရနံေစ်းတက္ခဲ့ျခင္း၊ မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ေယဘူယ်အားျဖင့္ စားသံုးကုန္ပစၥည္းမ်ား ေစ်းက်သြားရျခင္းမ်ား မွာ စားသံုးသူႏွင့္ အစိုးရမ်ား အတြက္ ဆုလာဒ္မ်ား သာျဖစ္ပါသည္။
၂၀၀၈ခုႏွစ္က Lehman Brothers ဘဏ္ၾကီး ျပိဳကြဲသြားျပီး စီးပြားေရး တိုးတက္မႈကို ထိခိုက္မည္ေလာဟု သံသယစိတ္မ်ားႏွင့္ ေရနံေစ်းမွာလည္း က်ဆင္းခဲ့သည္၊ ထို႕ေနာက္ ကာလအတန္ၾကာမွ ႏိုင္ငံအမ်ား အျပားနာလံထူလာျပီး ေရနံေစ်းမွာပံုမွန္ ျပန္ျဖစ္ခဲ့သည္၊ ဤဥပမာအတိုင္းစဥ္းစားလ်င္ ယခုေရနံေစ်း က်ဆင္းေနျခင္းမွာဘာမွ အံ့အားသင့္စရာမရွိပါ၊ သို႔ပါေသာ္လည္း ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာေသာ ႏိုင္ငံအမ်ား အျပားမွာ (အိႏိၵယႏိုင္ငံ မွအပ) အားလံုးစီးပြားေရးတိုးတက္မႈႏႈန္း ေလ်ာ့နည္းလာေနၾကပါသည္၊
ကမၻာႏွင့္အ၀ွမ္း ကမၻာၾကီးပိုမို ပူေႏြးလာျခင္း (Global warming) ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စိုးရိမ္မႈမ်ား မ်ားျပားလာခ်ိန္တြင္ စက္မႈလုပ္ငန္းၾကီးမ်ားအတြက္ ေလထုအတြင္းသို႔ ကာဗြန္ထုတ္လုပ္မႈ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား စည္းကမ္းခ်က္အသစ္မ်ား မလႊဲမေသြ ထြက္ေပၚလာေတာ့မည္ျဖစ္သည္၊ ထိုစိုးရိမ္မႈ မ်ား က ေရနံေစ်းကို ေလ်ာ့က် သြားေအာင္သာ တြန္းအားေပးသည္၊ မ်ားမၾကာမီက ဂ်ာမန္စီးပြားေရး ပညာရွင္ Hans-Warnersinn က ထိုသို႔ ေရနံ ႏွင့္ မီးေသြးကဲ့သို႔ေသာ Fossil Fuel သံုးစြဲမႈကို ကန္႔သတ္ဘို႔ၾကိဳးစား သည္ႏွင့္အတူ ေရနံေရာင္းသူမ်ားအဖို႔ ေရာင္းႏိုင္ သမွ်ထုတ္ေရာင္းေနၾကပါလ်င္ ေရနံေစ်းႏႈန္းသည္ က်ဆင္းသြားလိမ့္မည္ဟု နိမိတ္ဖတ္ခဲ့ဘူးသည္၊ ေရနံႏွင့္ မီးေသြးအသံုး ကို တရား၀င္ ကန္႔သတ္ထားျခင္း မရွိေသးပါ၊ သို႔ပါေသာ္လည္း ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓါတ္ေငြ႔ ကိုျဖစ္ေစသည့္ ဤေလာင္စာဆီ အသံုးကို ေလ်ာ့ခ်ရမည္မွာ အလြန္္ေသခ်ာေသာ အခ်က္တခု ျဖစ္ ေနပါသည္။
ေရနံထုတ္လုပ္ေသာ အိုပက္ (OPEC) ႏိုင္ငံမ်ားက ေမတၱာရပ္ခံေနသည့္ ၾကားက ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယား ႏိုင္ငံသည္ ေရနံထုတ္လုပ္ျခင္းကိုေလွ်ာ့ခ်မေပးေပ။
စက္မႈတိုးတက္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ား အထူးသျဖင့္ ကမၻာ့ေရနံထုတ္လုပ္ေရးတြင္တျဖည္းျဖည္း အေရးပါလာေသာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံအဖို႔ ေရနံေစ်းႏႈန္းက်ျခင္းမွာ ေရတိုအတြက္ ေကာင္းမြန္ပါသည္၊ ဥေရာပ၊ အီးယူ ႏိုင္ငံမ်ားအဖို႔မွာလည္း အသံုးစားရိပ္ အကုန္အက်သက္သာျပီးစီးပြားေရးကို တည္ျငိမ္ေစသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။
ေရနံေစ်းနႈန္းက်ဆင္းသျဖင့္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းေသာ ႏိုင္ငံမ်ားအဖို႔ ထိုအျမတ္ေငြကို ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မႈ အတြက္ျပႆနာမ်ားေျဖရွင္းရာတြင္ အသံုးျပဳပါရန္ ေဆာ္ၾသေနၾကပါသည္၊ ဂ်ာမနီ ႏိုင္ငံ စီးပြားေရး၀န္ၾကီး Wolfans Schanble က ယေန႔ၾကံဳေတြ႕ေနရေသာ ဒုကၡသည္ ( Refugee ) မ်ား၊ ေနရာခ်ထားေရး အတြက္ ေရနံမွ ေကာက္ခံရရွိေသာ ေငြမ်ားကို အသံုးျပဳပါရန္ ပန္ၾကားလ်က္ရွ္ိပါသည္။
သမိုင္းကိုျပန္ၾကည့္လ်င္ စက္မႈတိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးမႈမွာ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္း အလ်ံပယ္ေပါမ်ားျခင္းႏွင့္လည္းတိုက္ ဆိုင္ေနသည္ကိုေတြ႔ႏိုင္ပါသည္၊ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံ၏ ကၽြန္းသစ္ႏွင့္ ၀က္သစ္ခ် ေတာအုပ္မ်ားမွ ရသည့္ သစ္သား မ်ားမွာ သေဘၤာတည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အေရးၾကီးေသာ ကုန္ၾကမ္းမ်ားျဖစ္လာခဲ့ၾကပါသည္၊ ထိုသေဘၤာမ်ားေၾကာင့္ ျဗိတိသွ်တို႔တြင္ ၾကီးမားခန္႕ထည္ေသာ ေရတပ္ၾကီးတခုကို ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ၾကပါသည္၊ အဂၤလန္ႏိုင္ငံ၏ စက္မႈေတာ္လွန္ေရးမွာ ထိုအခ်ိန္က အလ်ံပယ္ေပါမ်ားခဲ့ေသာ သံမဏိႏွင့္ မီးေသြးတို႔ကို အသံုးခ်ခဲ့ၾကပါသည္၊ ၂၀ရာစုတေလ်ာက္လံုုး လူသံုးကုန္္ႏွင့္ စက္ကိရိယာ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို တီထြင္ခဲ့ၾကပါ သည္၊ ၁၉၁၈ ပဌမ ကမၻာစစ္အတြင္းက ဂ်ာမနီ တို႔ စစ္ရႈံးရျခင္းမွာ ရိုေမးနီးယား ႏိုင္ငံမွ ေရနံဆပ္ပလိုင္း ကိုစြန္႔လႊတ္လိုက္ရေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု သံုးသပ္ၾကပါသည္။
ဆီမီကြန္ဒတ္တာမ်ားေပၚေပါက္လာျပီး IT-Revolution ေပၚလာေသာအခါ ကၽြန္းသစ္္၊မီးေသြးႏွင့္ သံမဏိ တို႔အေပၚစက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားက မွီခိုေနရျခင္းမွာေလ်ာ့ပါးသြားခဲ့ၾကပါသည္၊ ထိုနည္းတူေရနံ၏ အသံုး၀င္မႈ မွာလည္းတစ တစ ေလာင္စာဆီအစားထိုး စြမ္းအင္မ်ားကို လူတို႔ေတြ႕ရွိလာၾကျပီဆိုလ်င္ ေလ်ာ့နည္းသြား ႏိုင္ပါသည္၊ သို႔ပါေသာ္လည္း ကမၻာ၏ စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္မွာ ေလ်ာ့နည္းသြားသည္မရွိ တျဖည္းျဖည္း ပိုမို၍သာ လိုအပ္လ်က္ရွိပါသည္၊ အီလက္ထေရာနစ္ ေဒတာမ်ား ဖန္တီးထိမ္းသိမ္း သိုမွီးထားျခင္း၊ အသံုးခ်ရန္ ျပန္လည္ထုတ္ေဖာ္ရျခင္း၊ အတြက္ လ်ပ္စစ္ စြမ္းအင္မ်ားစြာလိုအပ္ပါသည္။
ေရနံထုတ္လုပ္ေသာႏိုင္ငံမ်ားစြာတြင္ ေရနံမွ၀င္လာေသာ ၀င္ေငြကို မွီခိုေနရေသာေၾကာင့္ အခက္အခဲမ်ား ၾကံဳေတြ႕ရသည္၊ ႏိုင္ငံ၏အသံုးအစြဲကို ေလ်ာ့ခ်ေနၾကရျပီး ဤအခ်က္မွာ စီးပြားေရးဖြ႕ံျဖိဳးမႈကို အဟန္႔ အတားျဖစ္ေစေလသည္။
ေရနံေစ်းက်ဆင္းျခင္းႏွင့္အတူ ေရနံထုတ္လုပ္ေသာ ႏိုင္ငံၾကီးမ်ားမွ အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ ေခါင္းေဆာင္ၾကီး မ်ား၏ ၾသဇာအာဏာက်ဆင္းသြားၾကသည္ကိုလည္း ေတြ႕ႏိုင္ၾကပါသည္၊ ႏိုက္ဂ်ီးရီးယား၊ ဗင္နီဇြဲလား၊ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား၊ ရုရွား၊ အီရန္ ႏွင့္ အီရတ္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္တူညီေသာ တခ်က္ရွိသည္ ဆိုပါလ်င္ ေရနံကႏိုင္ငံ၏ႏိုင္ငံေရးအေဆာက္အဦကိုျခစားပ်က္ေစႏိုင္သည္ဆိုေသာအခ်က္ပင္ျဖစ္ပါသည္။ ေရနံေစ်းႏႈန္းက်သည္ႏွင့္အတူ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ေၾကာင့္ ယခုအခါ တရုပ္ႏိုင္ငံမွစျပီး ရုရွား၊ ဘရာဇီး ႏိုက္ဂီ်းရီးယား ႏိုင္ငံအားလံုးမွာ စီးပြားေရး ထိခိုက္ေႏွးေကြးကုန္ပါသည္၊
ေရနံမွ ပံုမွန္၀င္ေနေသာ၀င္ေငြ ရပ္ဆိုင္းသြား၍ ႏိုင္ငံအတြင္း မျငိမ္မသက္ျဖစ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာလ်င္ထိုေရနံ သိုက္ပိုင္ရွင္ၾကီးမ်ားသည္ မိမိႏိုင္ငံအတြင္း မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ျဖစ္ေစ ျပႆနာမ်ားကို ဖန္တီးလာတတ္ပါသည္၊
ကမာၻ႕စီးပြားေရးမွာ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၅ ႏွစ္၊ အႏွစ္ ၂၀ က ေရနံေစ်းႏႈန္းက်ခဲ့စဥ္ကစက္မႈတိုးတက္ေသာ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕ေပၚတြင္သာမူတည္ခဲ့ျပီး ယခုအခါ တြင္မူ ဖြ႕ံျဖိဳးတိုးတက္စ ႏိုင္ငံမ်ားအေပၚတြင္ မူတည္လာ ပါသည္။ ခ်မ္းသာေသာႏိုင္ငံမ်ားမပါ ဖြံ႔ျဖိဳးစ ႏိုင္ငံမ်ား၏စီးပြားေရးပမာဏမွာ ကမၻာ့ ဂ်ီဒီပီ၏ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ခန္႔ရွိလာပါသည္၊ ယခင္အခါမ်ားက ေရနံေစ်းေလွ်ာ့က်ျခင္းေၾကာင့္ ေရနံထုတ္လုပ္ေသာႏိုင္ငံ မ်ားတြင္ ထိခိုက္ ဆုတ္ယုတ္မႈမ်ားမွာ ေရနံတင္သြင္းရသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားအေပၚ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းမႈ ႏွင့္ မယွဥ္သာေအာင္ မ်ားျပားခဲ့ၾကပါသည္၊
တႏွစ္လ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃ ထြီလီယမ္မွ် တန္ဘိုးရွိေသာ ဥစၥာပစၥည္းမ်ားသည္ ေရနံထုတ္လုပ္ ေသာႏိုင္ငံမ်ားမွ ေရနံတင္သြင္းေနရေသာ ႏိုင္ငံမ်ားလက္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႔သြားလိမ့္မည္ဟု ေဟာကိန္းထုတ္ ေနၾကပါသည္၊ ကမၻာၾကီး၏သန္း၄ေထာင္မွ်ရွိေသာ လူထုၾကီးမွာ ပိုမိုေစ်းခ်ိဳေသာ စြမ္းအင္၊ ပိုမို ေစ်းသက္သာေသာ အပူဓါတ္မ်ားရရွိလာမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ကမၻာ့စီးပြားေရးမွာ ၆ လ တစ္ႏွစ္အတြင္း ပိုမိုညီမွ်ေသာ လူေနမႈစနစ္ကို ျမင္ၾကရမည္ဟု အလြန္အကြ်ံ ဆိုသူကဆိုၾကပါသည္၊
ယေန႔အေမရိကန္၏ေရနံထုတ္လုပ္ေရးမွာ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယား၊ ရုရွားတို႔ႏွင့္ ရင္ေဘာင္တန္း ထုတ္လုပ္ႏိုင္ေသာႏိုင္ငံျဖစ္လာပါသည္၊ ေရနံတူးၿခင္းႏွင့္ ေရနံထုတ္လုပ္ေရးပညာရပ္တြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ မွာ ေရွ႕တန္းကနည္းပညာျဖင့္ ဦးေဆာင္ေနပါသည္။ အထူးသျဖင့္ အိုကလာဟိုးမားႏွင့္ ပင္ဆစ္ေဗးနီးယား နယ္မ်ားတြင္ Hydraulic Fracturing နည္း (ေရနံတြင္းသဲေၾကာကို ဖိအားေပးေသာနည္း) ျဖင့္ေရနံကို ထုတ္လုပ္ေနသည္၊ ျပည္တြင္း ေရနံလိုအပ္ခ်က္ ကိုတစစ ျဖည့္တင္းႏိုင္ခဲ့သည္၊ တနည္းဆိုေသာ္ ေရနံလိုအပ္ခ်က္အတြက္ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားအေပၚ မွီခိုရမႈေလ်ာ့နည္းလာသည္၊
ဗင္နီဇြဲလားႏိုင္ငံ သမၼတၾကီးက ယခင္ လက္တင္အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမ်ား၏ နမူနာအတိုင္း သူတို႔ႏိုင္ငံျပႆနာ ေပၚတိုင္း ေပၚတိုင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံကိုသာ အျပစ္ဖို႔လ်က္ ရွိပါသည္၊ ဆိုဗီယက္ႏိုင္ငံ မျပိဳကြဲမွီ ကာလက ေရနံေစ်း မတည္ျငိမ္မႈျဖစ္ခဲ့ျခင္းကို အေၾကာင္းျပဳျပီး ရုရွားႏိုင္ငံကလည္းအေမရိကန္ တို႕ကိုပင္အျပစ္ဖို႕ ေနခဲ့ပါသည္၊ သူတိ႔စြတ္စြဲခ်က္ခ်က္မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ က ေရနံကို ပိုမို ထုတ္ေနေသာေၾကာင့္ ေရနံေစ်း က်ရသည္ဟုဆိုလိုၾကသည္၊
(၃)
ေရနံေစ်းႏႈန္းက်ဆင္းျခင္းေၾကာင့္ လံုျခံဳေရးရာကိစၥမ်ားတြင္ ေဒြးေရာ ရွက္တင္ ျဖစ္ရျခင္းမွာ စီးပြားေရး အေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈထက္ပိုမိုအေရးၾကီးပါသည္၊ အႏၱရာယ္လည္းၾကီးပါသည္၊ ေရနံေစ်းႏႈန္း တက္ျခင္းေၾကာင့္ ကမၻာ့စီးပြားေရးအၾကပ္အတည္းမ်ားကို ျဖစ္ေစသည့္နည္းတူ ေစ်းႏႈန္းက်ဆင္းသြားျပန္ လ်င္လည္း ကမၻာ့ စြမ္းအင္ႏွင့္ လူသံုးကုန္ဆိုင္ရာေစ်းကြက္ကို ကေမာက္ကမ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္၊
ကိုသန္းလြင္
Ref: The death throes of Oil, by Harold James, Strait Times 4 February 2016 issue