 |
| Art - Than Htay Maung |
ကြယ္လြန္ၿပီး ၃ ႏွစ္ ၊ ဒဂုန္တာရာ ရာျပည့္ ၃ ႏွစ္လို၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဘယ္ဆီကို
ေမာင္တူး။ (မိုုးမခ) ေမ ၁၀၊ ၂၀၁၆
“ ကြယ္လြန္သူတို႔ကိုု ကၽြႏု္ပ္တို႔ မေမ့ေသးသမွ်
သူတို႔ဟာ ကြယ္လြန္သည္ မဟုတ္ေသးေပ။ ”
(ေဂ်ာ့အဲလီးေယာ့)
ျမန္မာသစ္ ရသစံုမဂၢဇင္း အမွတ္ ၃ မွာ ကြယ္လြန္သူ ကဗ်ာဆရာ ကိုေသာ္ (ေရဦး) အတြက္ ေရးထားတဲ့ ဆရာ ပိုင္စိုးေ၀ရဲ႕ ေဆာင္းပါးထဲက စကားလံုးေတြပါ။ ကြယ္လြြြန္သူ ကဗ်ာဆရာေတြထဲမွာ ၂၀၀၃ ေမ ၃၀ ဒီပဲယင္း ရိုက္ပြဲႀကီးအေၾကာင္း ဒီပရဂၤ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ သြယ္၀ိုက္ေရးသားခဲ့တဲ့ ဆရာလွသန္းကို ေျပးျမင္မိတယ္။ သူက ကဗ်ာ ဆရာၾကည္ေမာင္သန္းေပါ့။ ေနာက္တေယာက္က ကြယ္လြန္သူ ကဗ်ာဆရာႀကီး တင္မိုး၊ ေနာက္တဦးက ကြယ္လြန္သူ ကဗ်ာဆရာႀကီး ၾကည္ေအာင္၊ ေနာက္တေယာက္က လက္ဖက္ရည္ၾကမ္း၀ိုင္း ေရးခဲ့သူ ကြယ္လြန္ သူဆရာ ဗန္းေမာ္ညိဳႏြဲ႔၊ ေနာက္ မတ္လေတာ္လွန္ေရး ကဗ်ာရွင္ ကြယ္လြန္ၿပီးတာ ၃ ႏွစ္ၾကာတဲ့ ဆရာႀကီး ဒဂုန္တာရာ (၁၀ ေမ ၁၉၃၉ - ၁၉ ၾသဂတ္ ၂၀၁၃) တို႔ကုိ ေျပးျမင္မိ လိုက္တာေပါ့။
ကဗ်ာဆရာႀကီး ဒဂုန္တာရာကေတာ့ ကဗ်ာအျပင္၊ ၀တၳဳတို၊ ေဆာင္းပါး၊ ၀တၳဳရွည္ စသျဖင့္ စာမ်ဳိးစံုေရးသူ စာေရးဆရာႀကီး မဟုတ္ပါလား။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ ၁၉ ကြယ္လြန္တာမို႔ အခုဆို သူမရွိတာ ၃ ႏွစ္ၾကာျပီေလ။ ၿပီးေတာ့ ေမ ၁၀ ရက္ ၁၉၁၉ ခုႏွစ္ဖြားမို႔ ေနာက္သံုးႏွစ္ၾကာမဲ့ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္၊ ေမလ ၁၀ ရက္က်ရင္ အသက္ ၁၀၀ ျပည့္ေတာ့မွာပါ။ အခုႏွစ္ ၂၀၁၆ ေမလ ၁၀ ရက္ကေတာ့ သက္ရွိထင္ရွားရွိေနဦးမယ္ဆို သူ႔ရဲ့ ၉၇ ႏွစ္ျပည့္ ေမြးေန႔ေပါ့။ ဒဂုန္တာရာ ၉၇ ျပည့္ေန႔ရက္မွာ သူ အရင္က ေျပာခဲ့ဖူးတဲ့ ျမန္မာျပည္အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ၾကားေယာင္ေနမိပါတယ္။
“ ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ႀကီးဟာ ဒီေလာက္ၾကာမယ္လို႔ မထင္ခဲ့ဘူးဗ်ာ။ ၁ ႏွစ္ ၂ ႏွစ္ ၃ ႏွစ္ ေလာက္နဲ႔ ၿပီးလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ခဲ့တယ္ဗ်ာ။ အခုေတာ့ ဒီေလာက္ထိ ၾကာၿပီး လူမ်ဳိးစုေတြလဲ နာလွပါၿပီ။ ျပည္သူေတြလဲ နာလွပါၿပီဗ်ာ။ အဲ့ဒီေတာ့ ျမန္ျမန္ေပ်ာက္မဲ့ဟာကို က်ေနာ္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လိုခ်င္တယ္ဗ်ာ။ ”
ဒါကေတာ့ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ သူ႔ရဲ႕၉၁ ႏွစ္ျပည့္ေမြးေန႔က အေလးအနက္၊ အမွတ္တရ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္ေၾကာင္း ဒဂုန္တာရာက ေၾကညာသြားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု သူ ကြယ္လြန္ၿပီး ၃ ႏွစ္ၾကာခ်ိန္အထိ ပေလာင္-ရွမ္း တိုက္ပြဲသံေတြ၊ ပေလာင္တပ္ေတြနဲ႔ တပ္မေတာ္ တိုက္ပြဲသံေတြက ၾကားေနရတုန္းမဟုတ္လား။ ရွမ္း- ပေလာင္ ဒုကၡသည္ေတြ၊ ရခုိင္နဲ႔ ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြ ထြက္ေျပးေန ၾကရတုန္းေလ။ ရခုိင္ဒုကၡသည္ေတြ ထြက္ေျပး ေနၾကရတဲ့ သတင္းေတြ ၾကားေနရတယ္။ ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြ သတင္းမၾကားရပါ။ ဒါေပမဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ နယ္နိမိတ္အတြင္း ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြလည္း တြဲကာ ေနထိုင္ေနၾကတယ္။ တိုက္ပြဲၾကားမွာ ခ်င္းေတြလည္း ေျပးေနၾကတာပဲ။ ကခ်င္နယ္ေျမမွာေကာ အခုစာေရးေနခ်ိန္အထိ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေနတုန္းပါ။ ကခ်င္ဒုကၡသည္ေတြလည္း အိမ္မျပန္ႏိုင္ေသး။ ဒါေပမဲ့ တိုက္ပြဲေတြက ထပ္ျဖစ္ေနေသး။ ထပ္ကာထြက္ေျပး။ ဒုကၡသည္ ၂ ထပ္ကြမ္းေတြ မ်ားမ်ားလာေန။ ရွမ္း၊ ပေလာင္၊ ရခိုင္နဲ႔ ခ်င္း၊ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ဘ၀ဆိုး ဘ၀ပ်က္ေတြကိုျမင္ေနရတာ တျပည္လံုးက ျပည္သူေတြေရာစိတ္ခ်မ္းသာႏိုင္ပါ့မလား။ ဒဂုန္တာရာသာ ရွိေနေသးလွ်င္ျဖင့္ မည္သို႔ကဗ်ာေရးစပ္ဦးမည္မသိ။
ဒဂုန္တာရာဟာ ကဗ်ာေရး၊ စာေရးတာအျပင္ ပန္းခ်ီနဲ႔ ဂီတဖက္မွာလည္း ပါရမီ ရွိသူပါ။ ဒီလိုအႏုပညာ ေရးရာ ေတြနဲ႔အတူ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္စဲေရးေတြမွာလည္း ပါ၀င္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ေသးပါတယ္။ သူ့ေမြးေန႔ ၉၇ ႏွစ္ေျမာက္မွာ သူေရးသားခဲ့တဲ့ ေနရီရီစာအုပ္တိုက္၊ ဒုတိယအႀကိမ္ထုတ္ “ ဖ်တ္ခနဲေတြ႔ရေသာ ရုပ္ပံုလႊာကားခ်ပ္မ်ား ” စာအုပ္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ သူ႔ အတၳဳပတၱိကို ေဖာ္ျပေပးပါမယ္။
ဒဂုန္တာရာ
ဧရာ၀တီတိုင္း၊ က်ဳိက္လတ္ၿမိဳ႕နယ္ ထိုင္ကူျမစ္တန္းရြာ၌ အဘ ဦးဘအုန္း၊ အမိ ေဒၚဖြားရွင္တို႔မွ ၁၉၁၉ ခု၊ ေမလ ၁၀ ရက္ စေနေန႔တြင္ ေမြးဖြားသည္။ တဦးတည္းေသာသားျဖစ္၍ အမည္ရင္း ဦးေ႒းၿမိဳင္ ျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ ၇ လမ္း ေအာင္ေဇယ်မဂၤလာ ျမန္မာစာသင္ေက်ာင္း၊ က်ိဳက္လတ္အမ်ဳိးသားေက်ာင္း (၁၉၂၇-၃၆)၊ ရန္ကုန္ ေရေက်ာ္မက္သဒစ္ေက်ာင္း (၁၉၃၆-၃၇)၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ (၁၉၃၇-၄၀) တို႔၌ ပညာသင္ၾကားခဲ့ သည္။
တကသအမႈေဆာင္ (၁၉၃၉)၊ အိုးေ၀မဂၢဇင္းအယ္ဒီတာႏွင့္ မ်ဳိးညြန္႔မဂၢဇင္းအယ္ဒီတာခ်ဳပ္ (၁၉၄၀)၊ တာရာ မဂၢဇင္းထုတ္ေ၀သူႏွင့္ အယ္ဒီတာ (၁၉၄၆)၊ ျမန္မာႏိုင္ငံစာေရးဆရာအသင္းဥကၠ႒ (၁၉၅၀)၊ စာေပမဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ (၁၉၅၁)၊ စာေပသစ္မဂၢဇင္းစတင္ထုတ္ေ၀သူႏွင့္ အယ္ဒီတာ၊ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကြန္ဂရက္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံအၿမဲတမ္းေကာ္မတီ ဒုတိယဥကၠ႒၊ ၁၉၆၂ ခု အမ်ဳိးသားစာေပညီလာခံဗဟိုေကာ္မတီ ဒုတိယဥကၠ႒၊ ျမန္မာ ႏိုင္ငံစာေရးဆရာ စာေပကလပ္ အတြင္းေရးမႉး၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ကဗ်ာဆရာသမဂၢ ဥကၠ႒ တာ၀န္ မ်ားကို ယူခဲ့သည္။
၁၉၃၄ ခု ေဖေဖာ္၀ါရီလ တကၠသိုလ္ သိပၸံမဂၢဇင္းပါ ၿမိဳင္သဇင္ ကေလာင္အမည္ျဖင့္ ေရးသည့္ မႈန္ျပာရီ ၀တၳဳသည္ ပထမပံုႏွိပ္၀တၳဳ ျဖစ္သည္။ ကဗ်ာဆရာ၊ ရုပ္ပံုလႊာအဖြဲ႔အႏြဲ႔၊ ခရီးသြားမွတ္တမ္းႏွင့္ စာေပ၊ အႏုပညာ၊ ႏိုင္ငံေရး ေ၀ဖန္ေရးဆရာ အျဖစ္လည္း ထင္ရွားသည္။ ထင္ရွားေသာ စာအုပ္မ်ားမွာ ေမ( ၁၉၄၁၊ ၄၇၊ ၆၃၊ ၇၄)၊ ဒဂုန္တာရာ၏ ဒဂုန္တာရာ (၁၉၅၀)၊ ဒဂုန္တာရာ၏ ဒဂုန္တာရာႏွင့္ သူ၏ကဗ်ာ (၁၉၆၇)၊ ရုပ္ပံုလႊာ (၁၉၅၅၊ ၆၃)၊ စပယ္ဦး ၀တၳဳတိုမ်ား (၁၉၆၁၊ ၉၂)၊ အလကၤာကဗ်ာမ်ား (၁၉၆၂)၊ ၾကာပန္းေရစင္ (၁၉၆၃)၊ ဒဂုန္တာရာ၏ ၀တၳဳတိုေပါင္းခ်ဳပ္ (၁၉၆၉၊ ၇၄)၊ ဒို႔ေခတ္ကိုေရာက္ရမည္မွာ မလြဲပါ (၁၉၇၉)၊ မာယာကဗ်ာမ်ား (၁၉၉၁)၊ ၾကယ္ရိပ္ပန္းႏု ၀တၳဳတိုမ်ား (၁၉၉၃၊ ၂၀၀၄)၊ စိမ္းျမဧရာ (၁၉၉၄)၊ စႏၵယားဆရာ (သို႔မဟုတ္) မဟာအခ်စ္ (၁၉၉၅) ႏွင့္ သုနာပရႏၲ (၁၉၉၅) တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
ဒဂုန္တာရာ၏ကေလာင္ကြဲမ်ားမွာ ၿမိဳင္သဇင္၊ ေမာင္နန္းႏြယ္၊ ေစာထြတ္၊ ေစာတင္မူ၊ ေဌးၿမိဳင္၊ ေမာင္ သစၥာ၊ ေမာင္ဘတင့္၊ ေမာင္စ၊ ဗညားသီဟ၊ ေမာင္စိမ္းျမ၊ ဦးဒဂုန္၊ ေမာင္လင္းထက္၊ ေမာင္ၾကာညြန္႔ စသည္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
ျဖည့္ေျပာရရင္ေတာ့ သူ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္က ကြယ္လြန္သြားခဲ့တယ္။ အထက္က သူ႔ အတၳဳ ပတၱိမွာ သူအက်ဥ္းစံခဲ့ရခဲ့ရတဲ့ ႏွစ္၊ လ၊ ေန႔ရက္ေတြ မပါေသး။ ဒဂုန္တာရာဟာ သူနဲ႔သိကၽြမ္းခင္မင္သူေတြ အေၾကာင္း ရုပ္ပံုလႊာေတြေရးတယ္။ ဒီထဲမွာ ေဟမာေန၀င္းအေၾကာင္းေရးေတာ့ ေဟမာႏိုင္ငံျခားက ျပန္လာခ်ိန္ သူက ေထာင္ထဲေရာက္ေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးတယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ျမန္မာျပည္ လတ္တေလာလိုအပ္ေနတဲ့ ဒဂံုတာရာ ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့တဲ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဟာ အခုထိ မျပည့္စံုေသးတာကိုပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒဂုန္တာရာက ၂၀၁၀ ခုႏွစ္၊ သူ႔ရဲ႕ ၉၁ ႏွစ္ျပည့္ေမြးေန႔က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္ေၾကာင္းေျပာခဲ့တာကို ဆက္ပါမယ္။ သူက - -
“ ျငိမ္းခ်မ္းေရးမရွိဘဲနဲ႔ ဘာမွလုပ္လို႔မရႏိုင္ဘူးဗ်ာ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရွိမွ အကုန္ လုပ္လို႔ရတယ္။ သမိုင္း အေတြ႔အႀကံဳ အရေတာ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနည္းနဲ႔႔ပဲ သြားရပါမယ္။ ဒီနည္းကေတာ့ ရန္သူမရွိ မိတ္ေဆြသာရွိ၊ မုန္းသူမရွိ ခ်စ္သူသာရွိ၊ ႏိုင္ငံေရး လုပ္တယ္ဆိုတာ ရန္သူကို မိတ္ေဆြအျဖစ္ ေျပာင္းလည္း လာေအာင္ လုပ္တာ။ ဒီသေဘာတရားကိုင္ထားပါ။ တဖက္က ကိုယ့္ကို ဘယ္လိုသေဘာထားတာ မသိႏိုင္ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ကိုယ္ကေတာ့ ရန္သူလို႔ သေဘာမထားရင္၊ ဒါ ရန္သူ မရွိဘူးေပါ့။ ရန္သူမရွိရင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရမွာပဲ။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရမွသာလွ်င္ တိုင္းျပည္အက်ဳိး သယ္ပိုးေဆာင္ရြက္ႏိုင္မယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအားနည္းသလဲ။ ညီညြတ္ေရး အားနည္းလို႔ ဘာျဖစ္လို႔ ညီညြတ္ေရးအားနည္းသလဲ။ တန္းတူအခြင့္အေရး၊ လြတ္လပ္ေရးအားနည္းလို႔ ညီညြတ္ေရး အားနည္းတာ။ ညီညြတ္ေရးအားေကာင္းရင္ ေကာင္းသေလာက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအားလည္း ေကာင္းမွာပဲလို႔ ယံုၾကည္တဲ့ အတြက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးပဲ လုပ္ၾကပါ။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးပဲ လုပ္ၾကပါ။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး အဓြန္႔ရွည္ပါေစ။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး အဓြန္႔ရွည္ပါေစ။ ညီညြတ္ေရး အဓြန္႔ရွည္ပါေစ။ တန္းတူအခြင့္အေရးျဖင့္ လြတ္လပ္ေရး အဓြန္႔ ရွည္ပါေစလို႔ က်ေနာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား။ ”
ဒါဟာ ဒဂုန္တာရာရဲ့ ၉၁ ႏွစ္ျပည့္ေျပာစကားဆိုေပမယ့္ သူကြယ္လြန္ခ်ိန္တိုင္ေအာင္ ဒီမူ၀ါဒကို စြန္႔မသြားပါ။ ဒဂုန္တာရာအေၾကာင္းကေတာ့ ေရးလို႔ မကုန္တတ္ပါ။ သူကိုယ္တိုင္ကပဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း အေၾကာင္း ကို ေအာင္ဆန္း (သို႔မဟုတ္) အရိုင္း၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏အရိုင္း၀ိေသေသ၊ အိုးေ၀မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ကို ေအာင္ဆန္း၊ ဦးေအာင္ဆန္း၏ေနာက္ဆံုးေန႔မ်ား စသည္ စသည္ ရုပ္ပံုလႊာအမ်ိဳးမ်ိဳးေရးခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသား ဘ၀၊ စစ္သားဘ၀၊ စာေပသမားဘ၀ စသည္ျဖင့္ေပါ့။ သူမ်ားရုပ္ပံုလႊာေတြေရးခဲ့သူ ဒဂုန္တာရာ ကိုယ္တိုင္လည္း သူ႔အေၾကာင္းေတြကို ျပန္ေရးသားၾကတာေတြ ေတြ႔ရတာပါ။ ဆရာႀကီးပါရဂူ၊ တကၠသိုလ္ေန၀င္းတို႔က သူ႔ အေၾကာင္းေရးခဲ့ဖူးတာကို ဒဂုန္တာရာက ျပန္ေျပာျပန္ေရးခဲ့ဖူးတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေအာင္ဆန္းရုပ္ပံုလႊာကို အပိုင္း ပိုင္းခြဲေရးသားခဲ့ဘူးတဲ့ ဒဂုန္တာရာအေၾကာင္းကို ပံုစံမ်ဳိးစံု ဘက္စံုက ေရးသင့္လွပါတယ္။
မံုရြာက စာေရးဆရာႀကီးဦးအံ့ေမာင္က ဒဂုန္တာရာဟာ လံုးခ်င္းစာအုပ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ေလာက္ ထုတ္ခဲ့ တယ္လို႔ သူ႔ေဆာင္းပါးမွာ ေရးထားပါတယ္။ ဦးအံ့ေမာင္ကပဲ “ ျမန္မာ ဘာသာစကား မေပ်ာက္သေရြ႕ သူ႔ စာမ်ား၏ အလွ လက္ပေနဦးမည္။ ” လို႔ ၂၀၁၅ ေမ ၅ ရက္ထုတ္ စံေတာ္ခ်ိန္သတင္းစာပါ ဘာပန္းလို႔ေခၚမလဲ ေဆာင္းပါးမွာ ေရးခဲ့ပါေသးတယ္။
ဆရာ ရဲသွ်မ္းကလဲ “ ဒဂုန္တာရာဟာ စာေပသစ္ကို လမ္းေဖာက္ ေပးခဲ့သူ ” လို႔ တင္စားပါတယ္။ ဒဂုန္ တာရာဟာ သူ႔စာေတြထဲ အေရာင္ေတြကိုေရးဖြဲ႔ရာမွာ အနုစိတ္က်လွသူပါ။ အနီကိုေတာင္မွ ဟသၤာျပဒါး အနီလို႔ ေရးတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဆရာရဲသွ်မ္းကပဲ ဒဂုန္တာရာရဲ႕စာေပေက်းဇူး ေဆာင္းပါးအတြင္း “ အလွေဗဒ၊ ေ၀ါ့ဒစၥေနးအျပာ၊ ပန္းႏုေရာင္၊ ေရႊအိုေရာင္ စကားလံုးေတြ ထြင္ခဲ့သူ၊ ဘ၀တေလ်ာက္လံုးမွာ အႏုပညာ၊ ျငိမ္း ခ်မ္းေရးဆိုတဲ့ ႏွလံုးေသြးလွည့္ပတ္မႈနဲ႔ အသက္ရွင္သူ ” လို႔ ေရးခဲ့ပါတယ္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွလံုးေသြးနဲ႔ ဘ၀မွာ အသက္ရွင္သန္သြားခဲ့သူ ဒဂုန္တာရာ၊ ရန္သူကို မိတ္ေဆြျဖစ္ေအာင္လုပ္တဲ့ ဒဂုန္တာရာ၊ ရန္သူမရွိ မိတ္ေဆြသာ ရွိလိုတဲ့ ဒဂုန္တာရာ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပဲ လုပ္ပါလို႔ တဖြဖြတိုက္တြန္းရွာခဲ့သူ ဒဂုန္တာရာ၊ ျမန္မာ့ျပည္တြင္းစစ္ ရပ္စဲၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လိုခ်င္သူ ဒဂုန္တာရာဟာ အခုဆိုရင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ တာ ၃ ႏွစ္ၾကာသြားခဲ့ၿပီ။ ၁၀ ေမ ၂၀၁၆ မွာ သူ႔ အသက္ ၉၇ ႏွစ္ျပည့္။ ေနာက္ ၃ ႏွစ္ၾကာရင္ ဒဂုန္တာရာ ႏွစ္တရာျပည့္ ေရာက္လာေတာ့မယ္။ ဒါေပမဲ့ သူငယ္စဥ္ကတည္းက လိုလားခဲ့တဲ့ တန္းတူေရး၊ လြတ္လပ္ေရး၊ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္ေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတြ ရဖို႔ကေတာ့ ႀကိဳးစား ရုန္းကန္ ေနရတုန္းပါ။ ။