ေမာင္ေမာင္စိုုး - ေတာင္ျပာတန္း၏ အျခားတဖက္မ်က္ႏွာ - အပိုုင္း ၁
(မိုုးမခ) ေမ ၃၀၊ ၂၀၁၆
( ရွမ္းတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ား )
ရွမ္းျပည္သည္ ျမင့္မားေသာေတာင္တန္းမ်ား လွ်ဴိေျမာင္မ်ား သစ္ေတာမ်ား က်ယ္ျပန္႔ေသာ ကုန္းေျမျမင့္မ်ား စိုက္ခင္းမ်ား လက္ဖက္ခင္းမ်ားၾကည္လင္ေသာ စမ္းေခ်ာင္းမ်ား ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား ေရတံခြန္မ်ား ေရငုတ္မ်ား အင္းအိုင္မ်ား လိုဏ္ဂူမ်ားႏွင့္အတူ ခ်ယ္ရီပန္းမ်ား လႈိင္လႈိင္ေဝေသာ ေဒသျဖစ္သည္။
ရွမ္းကုန္းေျမျမင့္မွာ လိေမၼာ္ခင္းမ်ား စေတာ္ဗယ္ရီခင္းမ်ား လက္ဖက္ခင္းမ်ား ေရတံခြန္မ်ား စမ္းေရစီးသံမ်ားႏွင့္အတူ ေခ်ာေမာလွပေသာ ရွမ္းပ်ဳိျဖဴမ်ားခ်ယ္ရီပန္းမ်ားေဝေနေသာ ရႈမၿငီးဖြယ္ ႏွစ္လိုဘြယ္ မိန္းေမာတသဘြယ္ ရွမ္းျပည္၏ အလွအပမ်ားကို ေရးဖြဲ႔ေနခ်ိန္တြင္ ရွမ္းစာဆို စိုင္းခမ္းလိတ္ႏွင့္အဆိုေတာ္ စိုင္းထီးဆိုင္တို႔က "ေတာင္ေပၚေျမရဲ႕တျခားတဖက္မ်က္ႏွာမွာ ခ်ယ္ရီေတြလည္း ယမ္းနံ႔စြဲေန "ဟူ၍ ညႊန္းဖြဲ႔သီဆိုခ့ဲဖူးပါသည္။
လတ္တေလာတြင္လည္း ၂၀၁၆ ေမလဆန္းတြင္ ေက်ာက္မဲအေရွ႕ေတာင္ဖက္ ပုန္းဝိုးတဝိုက္တြင္ ၎ လားရႈိး မိုင္းရယ္ၾကားရွိ နမ့္ေပါင္ နမၼေဘာမတဝိုက္တြင္ ျမန္မာစစ္ဖက္ႏွင့္ ရွမ္းတိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားၾကား ျပင္းထန္စြာတိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားၿပီး ျမန္မာစစ္ဖက္က ေလေၾကာင္းပစ္ ကူပါရယူ၍ တိုက္ခိုက္ခ့ဲသည္ကိုေတြ႔ရသည္။ ျပင္းထန္ေသာတိုက္ပြဲမ်ားအတြင္ ေဒသခံ ရွမ္းရြာမ်ား အခ်ဳိ႕ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈရွိသက့ဲသုိ႔ ေဒသခံရွမ္းလူထု ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ၍ ရပ္ရြာကို စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပး ၾကရသည္ဟူသည့္ သတင္းမ်ားထြက္ေပၚလာခ့ဲပါသည္။ တိုက္ပြဲမ်ားအၿပီး မီးရွဴိ႕ထားခံရေသာ မီးေလာင္ကၽြမ္းခံရေသာ လူေသအေလာင္း အခ်ဳိ႕ေတြ႔ရၿပီး အမ်ားစုမွာ အရပ္သားမ်ား ျဖစ္ဖြယ္ ရွိသည္ဟုဆိုပါသည္။
ယေန႔တိုင္ေတာက္ေလာင္ေနဆဲျဖစ္ေသာ ရွမ္းျပည္နယ္မွစစ္မီးသည္ ၾကာျမင့္ခ့ဲၿပီျဖစ္ေသာ ကာလက အေၾကာင္းတရားမ်ားကို အေျခခံခ့ဲသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
ရွမ္းျပည္နယ္
လက္ရွိ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံနယ္နမိတ္အတြင္း ရွမ္းျပည္နယ္နိမိတ္သည္အႀကီးဆုံးျဖစ္၍ ျပည္ေထာင္စု၏ ေလးပုံတပုံခန္႔ရွိသည္ဟုဆိုပါသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္၏ အက်ယ္အဝန္းမွာ စတုရန္း ကီလိုမီတာ ၁ သိန္း ၅ ေသာင္းေက်ာ္ရွိသည္။ လက္ရွိလူဦးေရမွာ ၂၀၁၄ စာရင္းဇယားအရ ၆ သန္း နီးပါးခန္႔ရွိရာ ျမန္မာျပည္လူဦးေရ၏ ၁၁ % ခန္႔ရွိသည္ဟု ဆိုရမည္။
ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားအေနႏွင့္ ရွမ္း၊ ပအို႔၊ တအန္း၊ ပေလာင္၊ ဝ၊ ဓႏ၊ု ေတာင္ရိုး ကခ်င္၊ လားဟူ၊ လီဆူး၊ အင္းသား၊ ကိုးကန္႔ စသည္တို႔ေနထိုင္ၾကသည္။ ရွမ္းလူမ်ဳိးအတြင္းတြင္လည္း တိုင္ေမာဝ္၊ တိုင္းလုံ၊ တိုင္းခုံ စသျဖင့္ ေမာရွမ္း ရွမ္းႀကီး၊ ဂံုရွမ္း .. စသျဖင့္ ေနရာေဒသလိုက္၍ ေဖာ္ျပေလ့ရွိသည္။ သုိ႔႔ေသာ္လည္း ရွမ္းမ်ဳိးႏြယ္မ်ားသာ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္းရာေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကပင္ ရွမ္းျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တြင္ အျမစ္တြယ္ေနသည္မွာ ပေဒသရာဇ္စနစ္ဟုဆိုေလ့ရွိသည့္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားအုပ္ခ်ဳပ္သည့္စနစ္ ျဖစ္သည္။ ရွမ္းျပည္တခုလုံးအား ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားကပိုင္းျခားၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ၾကသည္။ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ သိႏီၷေစာ္ဘြား၊ သီေပါေစာ္ဘြား၊ မိုင္းရယ္ေစာ္ဘြား၊ ပန္ယန္းေစာ္ဘြားတို႔ ထင္ရွားၿပီး ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းတြင္ ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြား၊ က်ဳိင္းတုံေစာ္ဘြား၊ လဲခ်ား၊ ေစာ္ဘြား မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားတို႔သည္ ထင္ရွားၾကသည္။
ေစာ္ဘြားမ်ားေအာက္တြင္ ၿမိဳ႕စား ပူဟိန္ (ေထာင္အိမ္မွဴး) ထမုန္ႏွင့္ ပူက်ယ္ (သူႀကီး) တိ႔ုျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ေစာ္ဘြားသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ အမတ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ေစာ္ဘြားရဲတပ္ဖြဲ႔ကို ခန္႔အပ္ တာဝန္ ေပးထားသည္။ ရွမ္းျပည္ရွိ အဆိုပါေစာ္ဘြားတို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သည္ ႏွစ္ေပါင္း ရာေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာခ့ဲသည့္စနစ္ဟုဆိုရမည္။
ရွမ္းျပည္အား ေရွးျမန္မာဘုရင္လက္ထက္မွစ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာစတင္သက္ေရာက္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုသည္။ သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ ရွမ္းျပည္နယ္သုိ႔ ျမန္မာဘုရင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးၾသဇာ စတင္ သက္ ေရာက္ခ့ဲသည္မွာ ၁၅၅၅ ခုႏွစ္ ဘုရင့္ေနာင္လက္ထက္မွစတင္သည္ဟုဆိုၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ျမန္မာဘုရင္မ်ား၏ ရွမ္းျပည္သုိ႔ၾသဇာသက္ေရာက္ပုံမွာ တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္သည့္စနစ္မဟုတ္ေပ။ လက္ေအာက္ခံနယ္အျဖစ္သတ္မွတ္ၿပီး လက္ေဆာင္ပ႑ာဆက္သသည့္ စနစ္ျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ရွမ္းျပည္ေစာ္ဘြားမ်ားအဖို႔ ျမန္မာဘုရင္မ်ားအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ကာလတေလ်ာက္ လက္ေဆာင္ပ႑ာဆက္သရသည္မွအပ မိမိေစာ္ဘြားနယ္ကို မိမိလြတ္လပ္စြာအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရခ့ဲသည္ဟု ဆိုပါသည္။
ထို႔အတူ အဂၤလိပ္တို႔ရွမ္းျပည္ကိုဝင္ေရာက္သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္တြင္လည္း ရွမ္းျပည္၏ မူလအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ျဖစ္ေသာ ေစာ္ဘြားတို႔၏အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းျခင္းမျပဳ ခ့ဲေပ။ အဂၤလိပ္တိ႔ုသည္ ေစာ္ဘြားမ်ားမွတဆင့္ ရွမ္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲသည္။ အဂၤလိပ္အေရးပိုင္ရံုးစိုက္ရာ ျမိဳ့တခ်ဳိ႕သာ တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲသည္။ အၾကမ္းျပင္းဆိုရေသာ္ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရသည္အထိ ရွမ္းေစာ္ဘြားတို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သည္ အားေကာင္းခ့ဲသည္ဟုဆို ႏိုင္သည္။ သုိ႔႔ျဖစ္ရာ ရွမ္းေစာ္ဘြားတို႔သည္ ရွမ္းျပည္ႏိုင္ငံေရးတြင္ ေရွ႕တန္းက ပါဝင္ပတ္သက္ေနသူမ်ားဟု ဆိုမည္။
လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈကာလမ်ားတြင္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားအျပင္ ရွမ္းလူထု ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ ပါဝင္လာသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ၁၉၄၇ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုရာတြင္ ရွမ္းေစာ္ဘြား ၆ ဦး ေစာ္ဘြားကိုယ္စားလွယ္ ၁ ဦးအျပင္ ရွမ္းလူထုကိုယ္စားလွယ္ ၇ ဦးပါဝင္ခ့ဲသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ သုိ႔ႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္း ရွမ္းျပည္လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားသာမက
ရွမ္းလူထုကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ ပါဝင္လာသည္ကိုေတြ႔ရသည္။
လြတ္လပ္ေရးရၿပီးရွမ္းျပည္နယ္
ျပည္မႏွင့္အတူ လြတ္လပ္ေရးရယူခ့ဲေသာ ရွမ္းေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ပင္လုံ ကတိကဝတ္မ်ားႏွင့္ အတူ ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒအရ ဆယ္ႏွစ္ၾကာလွ်င္ ခြဲထြက္လိုက ခြဲထြက္ခြင့္ရွိသည္ဆိုသည့္ အခ်က္ကို ရရွိခ့ဲသည္။
သုိ႔ႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ရွမ္းျပည္နိုင္ငံေရးတြင္ ထိုအခြင့္အေရးသည္ စိုးမိုးသည့္အခ်က္ျဖစ္ခ့ဲ သည္ဟု ဆိုရမည္။
၁၉၅၆ ခုႏွစ္တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ေကာင္စီ၏ သဘာပတိျဖစ္သူ စဝ္ေမာင္ႏွင့္ ဦးဖိုးမႈန္တို႔ဦးစီး၍ ရွမ္းျပည္ေတာင္တန္းသားမ်ား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔႔ကိုဖြဲ႔စည္းခ့ဲၿပီး ပထမအႀကိမ္ညီလာခံကို မိုင္းရယ္တြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ရွမ္းျပည္အမတ္မ်ား ေစာ္ဘြားတို႔၏အမတ္ခ်ဳပ္မ်ား၊ အတြင္းဝန္
ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ မိုင္းရယ္ေစာ္ဘြားစဝ္ေဆးဟုန္၊ မိုင္းရွဴးေစာ္ဘြားစဝ္မန္ဖတို႔၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားတက္ေရာက္ၾကသည္ဟု ဆိုသည္။
ဒုတိယအႀကိမ္ညီလာခံကို လားရွဳိးၿမိဳ႕တြင္က်င္းပခ့ဲသည္။ ၎ညီလာခံတြင္ ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြား၏ မဟာေဒဝီ စဝ္မယ္နန္းဟိန္းခမ္း၊ မိုင္းရယ္ေစာ္ဘြား စဝ္ေဆးဟုန္၊ ေက်းသီးေစာ္ဘြားစဝ္ေရႊမႈန္တို႔ ဦးေဆာင္၍ ရွမ္း ျပည္ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔ကိုဖြဲ႔စည္းကာ ရွမ္းျပည္ခြဲထြက္ေရးမူကို ခ်မွတ္ခ့ဲသည္။
ရွမ္းျပည္ခြဲထြက္ေရးကို အေစာဆုံးေထာက္ခံေရးသားေသာ အထင္ရွားဆုံးသတင္းစာမွာ သီေပါၿမိဳ႕ က်ားျဖဴ ပုံႏွိပ္တိုက္မွထုတ္ေဝသည့္ ေခတ္သစ္ရွမ္းျပည္သတင္းစဥ္ဟု ဆိုသည္။ ထို႔ျပင္ ရွမ္းေတာ္ လွန္ေရးစာေပေရးသားသူဟု အသိမွတ္ျပဳခံရသူ စဝ္ေခးေဆသည္ ရဟန္းပ်ဳိဘဝက ရွင္ပႏၲိတ အမည္ ျဖင့္ လားရွဳိးၿမိဳ႕ ေက်ာင္းေခးတိုင္းေက်ာင္းတိုက္တြင္ ေက်ာင္းထိုင္ေနစဥ္အတြင္း ၁၉၄၈ တြင္ ရွမ္းျပည္ ရွမ္းအမ်ဳိးသားစာအုပ္ကို ရွမ္းဘာသာျဖင့္စတင္ထုတ္ေဝသည္။ ၁၉၅၇ တြင္ ပင္လုံကတိအလိမ္ခံရေၾကာင္း၊ ရွမ္းလူမ်ဳိးမ်ားေတာ္လွန္ဖို႔လိုေၾကာင္း ေရးသားထားသည့္ "ရွမ္းလူ
မ်ဳိးမ်ား သိသင့္သည္ "ဟူေသာစာအုပ္ႏွင့္ "တိုင္းျပည္ကို ျပန္လည္တိုက္ယူနည္း "စေသာ စာအုပ္မ်ားကို ရွမ္းဘာသာျဖင့္ စတင္ထုတ္ေဝခ့ဲသည္။
စဝ္ေခးေဆသည္ ေနာက္ပိုင္း အစိုးရ၏ဖမ္းဆီးမႈေၾကာင့္ထြက္ေျပးရကာ လူလြတ္လဲၿပီး ပထမဆုံးေသာ ရွမ္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ျဖစ္ေသာ ႏြမ္စစ္ဟန္တြင္ ပါဝင္ခ့ဲသည္။ ရွမ္းျပည္ႏိုင္ငံေရးစာေပမ်ားတြင္ ၾသဇာရွိေသာသူတဦးတြင္ ဗမာစာျဖင့္ေရးသားေသာ ေတာင္ႀကီးဦးထြန္းျမင့္လည္း ပါဝင္သည္ဟုဆိုသည္။ ထိုစဥ္က ရွမ္းစာႏွင့္ေရာ ဗမာစာႏွင့္ပါ ရွမ္းျပည္နိုင္ငံေရးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ စာအုပ္မ်ားထြက္ရွိၿပီး ရွမ္းႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္အား လႈံ႔ေဆာ္ခ့ဲသည္ ဟု ဆိုရေပမည္။
ဤသုိ႔ျဖင့္ ရွမ္းျပည္ခြဲထြက္ေရးကို ရွမ္းျပည္ေတာင္တန္းသားမ်ားစည္းလုံး ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔ ( ရတစညဖ ) ကစတင္ေတာင္းဆိုခ့ဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ သီေပါေစာ္ဘြားႏွင့္ မိုင္းရယ္ေစာ္ဘြား တို႔၏ လူအားေငြအားကူညီမႈမ်ားျဖင့္ ရွမ္းျပည္ျပည္သူ့ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔ (ရပညဖ ) ကို ဖြဲ႔စည္းခ့ဲၾကသည္။ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၇ ရက္ေန႔တြင္ လူတစ္ေသာင္းခန္႔ပါဝင္ေသာ ဆႏၵျပပြဲျပဳလုပ္၍ ယင္းဆႏၵျပပြဲတြင္ ေစာ္ဘြားမ်ား အာဏာမစြန္႔ရန္ လြတ္လပ္ေရးရ၍ ၁၀ ႏွစ္ျပည့္ပါက ပင္လုံ ကတိကဝတ္အတိုင္း ရွမ္းျပည္နယ္ခြဲထြက္ရန္ ေႂကြးေၾကာ္ခ့ဲၾကသည္။
ရွမ္းျပည္သည္ ျမင့္မားေသာေတာင္တန္းမ်ား လွ်ဴိေျမာင္မ်ား သစ္ေတာမ်ား က်ယ္ျပန္႔ေသာ ကုန္းေျမျမင့္မ်ား စိုက္ခင္းမ်ား လက္ဖက္ခင္းမ်ားၾကည္လင္ေသာ စမ္းေခ်ာင္းမ်ား ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား ေရတံခြန္မ်ား ေရငုတ္မ်ား အင္းအိုင္မ်ား လိုဏ္ဂူမ်ားႏွင့္အတူ ခ်ယ္ရီပန္းမ်ား လႈိင္လႈိင္ေဝေသာ ေဒသျဖစ္သည္။
ရွမ္းကုန္းေျမျမင့္မွာ လိေမၼာ္ခင္းမ်ား စေတာ္ဗယ္ရီခင္းမ်ား လက္ဖက္ခင္းမ်ား ေရတံခြန္မ်ား စမ္းေရစီးသံမ်ားႏွင့္အတူ ေခ်ာေမာလွပေသာ ရွမ္းပ်ဳိျဖဴမ်ားခ်ယ္ရီပန္းမ်ားေဝေနေသာ ရႈမၿငီးဖြယ္ ႏွစ္လိုဘြယ္ မိန္းေမာတသဘြယ္ ရွမ္းျပည္၏ အလွအပမ်ားကို ေရးဖြဲ႔ေနခ်ိန္တြင္ ရွမ္းစာဆို စိုင္းခမ္းလိတ္ႏွင့္အဆိုေတာ္ စိုင္းထီးဆိုင္တို႔က "ေတာင္ေပၚေျမရဲ႕တျခားတဖက္မ်က္ႏွာမွာ ခ်ယ္ရီေတြလည္း ယမ္းနံ႔စြဲေန "ဟူ၍ ညႊန္းဖြဲ႔သီဆိုခ့ဲဖူးပါသည္။
လတ္တေလာတြင္လည္း ၂၀၁၆ ေမလဆန္းတြင္ ေက်ာက္မဲအေရွ႕ေတာင္ဖက္ ပုန္းဝိုးတဝိုက္တြင္ ၎ လားရႈိး မိုင္းရယ္ၾကားရွိ နမ့္ေပါင္ နမၼေဘာမတဝိုက္တြင္ ျမန္မာစစ္ဖက္ႏွင့္ ရွမ္းတိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ားၾကား ျပင္းထန္စြာတိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြားၿပီး ျမန္မာစစ္ဖက္က ေလေၾကာင္းပစ္ ကူပါရယူ၍ တိုက္ခိုက္ခ့ဲသည္ကိုေတြ႔ရသည္။ ျပင္းထန္ေသာတိုက္ပြဲမ်ားအတြင္ ေဒသခံ ရွမ္းရြာမ်ား အခ်ဳိ႕ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈရွိသက့ဲသုိ႔ ေဒသခံရွမ္းလူထု ေထာင္ႏွင့္ခ်ီ၍ ရပ္ရြာကို စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပး ၾကရသည္ဟူသည့္ သတင္းမ်ားထြက္ေပၚလာခ့ဲပါသည္။ တိုက္ပြဲမ်ားအၿပီး မီးရွဴိ႕ထားခံရေသာ မီးေလာင္ကၽြမ္းခံရေသာ လူေသအေလာင္း အခ်ဳိ႕ေတြ႔ရၿပီး အမ်ားစုမွာ အရပ္သားမ်ား ျဖစ္ဖြယ္ ရွိသည္ဟုဆိုပါသည္။
ယေန႔တိုင္ေတာက္ေလာင္ေနဆဲျဖစ္ေသာ ရွမ္းျပည္နယ္မွစစ္မီးသည္ ၾကာျမင့္ခ့ဲၿပီျဖစ္ေသာ ကာလက အေၾကာင္းတရားမ်ားကို အေျခခံခ့ဲသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
ရွမ္းျပည္နယ္
လက္ရွိ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံနယ္နမိတ္အတြင္း ရွမ္းျပည္နယ္နိမိတ္သည္အႀကီးဆုံးျဖစ္၍ ျပည္ေထာင္စု၏ ေလးပုံတပုံခန္႔ရွိသည္ဟုဆိုပါသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္၏ အက်ယ္အဝန္းမွာ စတုရန္း ကီလိုမီတာ ၁ သိန္း ၅ ေသာင္းေက်ာ္ရွိသည္။ လက္ရွိလူဦးေရမွာ ၂၀၁၄ စာရင္းဇယားအရ ၆ သန္း နီးပါးခန္႔ရွိရာ ျမန္မာျပည္လူဦးေရ၏ ၁၁ % ခန္႔ရွိသည္ဟု ဆိုရမည္။
ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားအေနႏွင့္ ရွမ္း၊ ပအို႔၊ တအန္း၊ ပေလာင္၊ ဝ၊ ဓႏ၊ု ေတာင္ရိုး ကခ်င္၊ လားဟူ၊ လီဆူး၊ အင္းသား၊ ကိုးကန္႔ စသည္တို႔ေနထိုင္ၾကသည္။ ရွမ္းလူမ်ဳိးအတြင္းတြင္လည္း တိုင္ေမာဝ္၊ တိုင္းလုံ၊ တိုင္းခုံ စသျဖင့္ ေမာရွမ္း ရွမ္းႀကီး၊ ဂံုရွမ္း .. စသျဖင့္ ေနရာေဒသလိုက္၍ ေဖာ္ျပေလ့ရွိသည္။ သုိ႔႔ေသာ္လည္း ရွမ္းမ်ဳိးႏြယ္မ်ားသာ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္းရာေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကပင္ ရွမ္းျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္တြင္ အျမစ္တြယ္ေနသည္မွာ ပေဒသရာဇ္စနစ္ဟုဆိုေလ့ရွိသည့္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားအုပ္ခ်ဳပ္သည့္စနစ္ ျဖစ္သည္။ ရွမ္းျပည္တခုလုံးအား ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားကပိုင္းျခားၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ၾကသည္။ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ သိႏီၷေစာ္ဘြား၊ သီေပါေစာ္ဘြား၊ မိုင္းရယ္ေစာ္ဘြား၊ ပန္ယန္းေစာ္ဘြားတို႔ ထင္ရွားၿပီး ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္းတြင္ ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြား၊ က်ဳိင္းတုံေစာ္ဘြား၊ လဲခ်ား၊ ေစာ္ဘြား မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားတို႔သည္ ထင္ရွားၾကသည္။
ေစာ္ဘြားမ်ားေအာက္တြင္ ၿမိဳ႕စား ပူဟိန္ (ေထာင္အိမ္မွဴး) ထမုန္ႏွင့္ ပူက်ယ္ (သူႀကီး) တိ႔ုျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ေစာ္ဘြားသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ အမတ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ ေစာ္ဘြားရဲတပ္ဖြဲ႔ကို ခန္႔အပ္ တာဝန္ ေပးထားသည္။ ရွမ္းျပည္ရွိ အဆိုပါေစာ္ဘြားတို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သည္ ႏွစ္ေပါင္း ရာေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာခ့ဲသည့္စနစ္ဟုဆိုရမည္။
ရွမ္းျပည္အား ေရွးျမန္မာဘုရင္လက္ထက္မွစ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာစတင္သက္ေရာက္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုသည္။ သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ ရွမ္းျပည္နယ္သုိ႔ ျမန္မာဘုရင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးၾသဇာ စတင္ သက္ ေရာက္ခ့ဲသည္မွာ ၁၅၅၅ ခုႏွစ္ ဘုရင့္ေနာင္လက္ထက္မွစတင္သည္ဟုဆိုၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ျမန္မာဘုရင္မ်ား၏ ရွမ္းျပည္သုိ႔ၾသဇာသက္ေရာက္ပုံမွာ တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္သည့္စနစ္မဟုတ္ေပ။ လက္ေအာက္ခံနယ္အျဖစ္သတ္မွတ္ၿပီး လက္ေဆာင္ပ႑ာဆက္သသည့္ စနစ္ျဖစ္သည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ရွမ္းျပည္ေစာ္ဘြားမ်ားအဖို႔ ျမန္မာဘုရင္မ်ားအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ကာလတေလ်ာက္ လက္ေဆာင္ပ႑ာဆက္သရသည္မွအပ မိမိေစာ္ဘြားနယ္ကို မိမိလြတ္လပ္စြာအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရခ့ဲသည္ဟု ဆိုပါသည္။
ထို႔အတူ အဂၤလိပ္တို႔ရွမ္းျပည္ကိုဝင္ေရာက္သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္တြင္လည္း ရွမ္းျပည္၏ မူလအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ျဖစ္ေသာ ေစာ္ဘြားတို႔၏အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းျခင္းမျပဳ ခ့ဲေပ။ အဂၤလိပ္တိ႔ုသည္ ေစာ္ဘြားမ်ားမွတဆင့္ ရွမ္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲသည္။ အဂၤလိပ္အေရးပိုင္ရံုးစိုက္ရာ ျမိဳ့တခ်ဳိ႕သာ တိုက္ရိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲသည္။ အၾကမ္းျပင္းဆိုရေသာ္ ၁၉၄၈ လြတ္လပ္ေရးရသည္အထိ ရွမ္းေစာ္ဘြားတို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သည္ အားေကာင္းခ့ဲသည္ဟုဆို ႏိုင္သည္။ သုိ႔႔ျဖစ္ရာ ရွမ္းေစာ္ဘြားတို႔သည္ ရွမ္းျပည္ႏိုင္ငံေရးတြင္ ေရွ႕တန္းက ပါဝင္ပတ္သက္ေနသူမ်ားဟု ဆိုမည္။
လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈကာလမ်ားတြင္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားအျပင္ ရွမ္းလူထု ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ ပါဝင္လာသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ၁၉၄၇ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုရာတြင္ ရွမ္းေစာ္ဘြား ၆ ဦး ေစာ္ဘြားကိုယ္စားလွယ္ ၁ ဦးအျပင္ ရွမ္းလူထုကိုယ္စားလွယ္ ၇ ဦးပါဝင္ခ့ဲသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ သုိ႔ႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္း ရွမ္းျပည္လႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားသာမက
ရွမ္းလူထုကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ ပါဝင္လာသည္ကိုေတြ႔ရသည္။
လြတ္လပ္ေရးရၿပီးရွမ္းျပည္နယ္
ျပည္မႏွင့္အတူ လြတ္လပ္ေရးရယူခ့ဲေသာ ရွမ္းေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ပင္လုံ ကတိကဝတ္မ်ားႏွင့္ အတူ ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒအရ ဆယ္ႏွစ္ၾကာလွ်င္ ခြဲထြက္လိုက ခြဲထြက္ခြင့္ရွိသည္ဆိုသည့္ အခ်က္ကို ရရွိခ့ဲသည္။
သုိ႔ႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ရွမ္းျပည္နိုင္ငံေရးတြင္ ထိုအခြင့္အေရးသည္ စိုးမိုးသည့္အခ်က္ျဖစ္ခ့ဲ သည္ဟု ဆိုရမည္။
၁၉၅၆ ခုႏွစ္တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ေကာင္စီ၏ သဘာပတိျဖစ္သူ စဝ္ေမာင္ႏွင့္ ဦးဖိုးမႈန္တို႔ဦးစီး၍ ရွမ္းျပည္ေတာင္တန္းသားမ်ား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔႔ကိုဖြဲ႔စည္းခ့ဲၿပီး ပထမအႀကိမ္ညီလာခံကို မိုင္းရယ္တြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ရွမ္းျပည္အမတ္မ်ား ေစာ္ဘြားတို႔၏အမတ္ခ်ဳပ္မ်ား၊ အတြင္းဝန္
ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ မိုင္းရယ္ေစာ္ဘြားစဝ္ေဆးဟုန္၊ မိုင္းရွဴးေစာ္ဘြားစဝ္မန္ဖတို႔၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားတက္ေရာက္ၾကသည္ဟု ဆိုသည္။
ဒုတိယအႀကိမ္ညီလာခံကို လားရွဳိးၿမိဳ႕တြင္က်င္းပခ့ဲသည္။ ၎ညီလာခံတြင္ ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြား၏ မဟာေဒဝီ စဝ္မယ္နန္းဟိန္းခမ္း၊ မိုင္းရယ္ေစာ္ဘြား စဝ္ေဆးဟုန္၊ ေက်းသီးေစာ္ဘြားစဝ္ေရႊမႈန္တို႔ ဦးေဆာင္၍ ရွမ္း ျပည္ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔ကိုဖြဲ႔စည္းကာ ရွမ္းျပည္ခြဲထြက္ေရးမူကို ခ်မွတ္ခ့ဲသည္။
ရွမ္းျပည္ခြဲထြက္ေရးကို အေစာဆုံးေထာက္ခံေရးသားေသာ အထင္ရွားဆုံးသတင္းစာမွာ သီေပါၿမိဳ႕ က်ားျဖဴ ပုံႏွိပ္တိုက္မွထုတ္ေဝသည့္ ေခတ္သစ္ရွမ္းျပည္သတင္းစဥ္ဟု ဆိုသည္။ ထို႔ျပင္ ရွမ္းေတာ္ လွန္ေရးစာေပေရးသားသူဟု အသိမွတ္ျပဳခံရသူ စဝ္ေခးေဆသည္ ရဟန္းပ်ဳိဘဝက ရွင္ပႏၲိတ အမည္ ျဖင့္ လားရွဳိးၿမိဳ႕ ေက်ာင္းေခးတိုင္းေက်ာင္းတိုက္တြင္ ေက်ာင္းထိုင္ေနစဥ္အတြင္း ၁၉၄၈ တြင္ ရွမ္းျပည္ ရွမ္းအမ်ဳိးသားစာအုပ္ကို ရွမ္းဘာသာျဖင့္စတင္ထုတ္ေဝသည္။ ၁၉၅၇ တြင္ ပင္လုံကတိအလိမ္ခံရေၾကာင္း၊ ရွမ္းလူမ်ဳိးမ်ားေတာ္လွန္ဖို႔လိုေၾကာင္း ေရးသားထားသည့္ "ရွမ္းလူ
မ်ဳိးမ်ား သိသင့္သည္ "ဟူေသာစာအုပ္ႏွင့္ "တိုင္းျပည္ကို ျပန္လည္တိုက္ယူနည္း "စေသာ စာအုပ္မ်ားကို ရွမ္းဘာသာျဖင့္ စတင္ထုတ္ေဝခ့ဲသည္။
စဝ္ေခးေဆသည္ ေနာက္ပိုင္း အစိုးရ၏ဖမ္းဆီးမႈေၾကာင့္ထြက္ေျပးရကာ လူလြတ္လဲၿပီး ပထမဆုံးေသာ ရွမ္းလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ျဖစ္ေသာ ႏြမ္စစ္ဟန္တြင္ ပါဝင္ခ့ဲသည္။ ရွမ္းျပည္ႏိုင္ငံေရးစာေပမ်ားတြင္ ၾသဇာရွိေသာသူတဦးတြင္ ဗမာစာျဖင့္ေရးသားေသာ ေတာင္ႀကီးဦးထြန္းျမင့္လည္း ပါဝင္သည္ဟုဆိုသည္။ ထိုစဥ္က ရွမ္းစာႏွင့္ေရာ ဗမာစာႏွင့္ပါ ရွမ္းျပည္နိုင္ငံေရးႏွင့္ပတ္သက္သည့္ စာအုပ္မ်ားထြက္ရွိၿပီး ရွမ္းႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္အား လႈံ႔ေဆာ္ခ့ဲသည္ ဟု ဆိုရေပမည္။
ဤသုိ႔ျဖင့္ ရွမ္းျပည္ခြဲထြက္ေရးကို ရွမ္းျပည္ေတာင္တန္းသားမ်ားစည္းလုံး ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔ ( ရတစညဖ ) ကစတင္ေတာင္းဆိုခ့ဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ သီေပါေစာ္ဘြားႏွင့္ မိုင္းရယ္ေစာ္ဘြား တို႔၏ လူအားေငြအားကူညီမႈမ်ားျဖင့္ ရွမ္းျပည္ျပည္သူ့ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႔ (ရပညဖ ) ကို ဖြဲ႔စည္းခ့ဲၾကသည္။ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၇ ရက္ေန႔တြင္ လူတစ္ေသာင္းခန္႔ပါဝင္ေသာ ဆႏၵျပပြဲျပဳလုပ္၍ ယင္းဆႏၵျပပြဲတြင္ ေစာ္ဘြားမ်ား အာဏာမစြန္႔ရန္ လြတ္လပ္ေရးရ၍ ၁၀ ႏွစ္ျပည့္ပါက ပင္လုံ ကတိကဝတ္အတိုင္း ရွမ္းျပည္နယ္ခြဲထြက္ရန္ ေႂကြးေၾကာ္ခ့ဲၾကသည္။
၁၉၅၇ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၂၀ ရက္ေန့၌ မိုင္းရယ္ၿမိဳ႕တြင္ ရပညဖကဦးစီး၍ ရွမ္းျပည္ညီညြတ္ေရး ညီလာခံႀကီးကို တရားဝင္က်င္းပခ့ဲသည္။ အဆိုပါညီလာခံမွ ေအာက္ပါဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ခ်မွတ္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုပါသည္။
၁။ ေစာ္ဘြားမ်ားအာဏာစြန္႔လႊတ္ရန္အခ်ိန္မက်ေရာက္ေသး။
၂။ ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒအရ ၁၀ ႏွစ္ျပည့္ေျမာက္လွ်င္ ရွမ္းျပည္အား ျပည္ေထာင္စုမွခြဲထြက္ရန္။
၃။ ရွမ္းျပည္တြင္က်င့္သုံးေသာ အစိုးရမူဝါဒမ်ားသည္ ရွမ္းမိရိုးဖလာႏွင့္ဆန္႔က်င္ေၾကာင္း စိုက္ပ်ဳိးေရး စီမံကိန္းမ်ားလည္း ေအာင္ျမင္မႈမရွိေၾကာင္း။
၄။ ေဘာ္တြင္းသတၲဳမိုင္းအား ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက လက္ဝါးႀကီးအုပ္အျမတ္ထုတ္ေနသည္။
၅။ ဂ်ပန္စစ္ေလ်ာ္ေၾကးကို ရွမ္းတို႔တျပားမွ မရသည္မွာ မမွ်တဟူ၍ျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ ရပညဖအင္အားစုမ်ားသည္ မိုင္းရယ္မွ သီေပါသုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခစိုက္ခ့ဲၾကသည္။
သုိ႔ေသာ္ ဦးထြန္းေအးဦးစီးသည္ ရွမ္းျပည္ျပည္သူ့လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔ ရပလ ေခၚ ရပလဖ ဆန္႔က်င္ခ့ဲသည္ဟ ုဆိုသည္။ ၁၉၅၇ ဖဆပလ မကြဲမီပင္ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း ပါလီမန္အမတ္ နမ့္ခမ္းဦးထြန္းေအးက ရွမ္းျပည္ေစာ္ဘြားမ်ား အာဏာစြန္႔ရန္ႏွင့္ ၁၀ ႏွစ္ျပည့္ေသာ္လည္း ရွမ္းျပည္နယ္ခြဲမထြက္ရန္ ပါလီမန္အစည္းအေဝး၌တင္ျပခ့ဲ့သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ရွမ္းျပည္ႏိုင္ငံေရးတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာနည္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ျပီး ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္လိုေသာ အင္အားစုႏွင့္ ခြဲထြက္လိုေသာအင္အားစုမ်ားျကား သေဘာထားကြဲလြဲခ့ဲသည္။ ထို႔ျပင္ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ျမန္မာစစ္ဖက္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကလည္း ခြဲထြက္ေရးကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဆန္႔က်င္ၾကသည္။
ခြဲထြက္လိုေသာအင္အားစုမ်ားကို ေနာက္ပိုင္းမွေထာက္ခံအားေပးသူမ်ား ဦးစီးဦးရြက္ျပဳၾကသူမ်ား မွာ သီေပါေစာ္ဘြား၊ မိုင္းရယ္ေစာ္ဘြား၊ မိုင္းရွဴးေစာ္ဘြား၊ ေတာင္ပိုင္ေစာ္ဘြား၊ ေက်းသီးမန္စံ ေစာ္ဘြား၊ မိုင္းလင္းေစာ္ဘြား၊ မဟာေဒဝီ စဝ္နန္းဟိန္းခမ္း သိႏီၷေစာ္ဘြား၏ကိုယ္စားလွယ္ မဟာဝမ္းႏွင့္ ရပညဖ အမႈေဆာင္ ၁၅ ဦးဟုဆိုၾကပါသည္။
ဒုတ္ိယကမၻာစစ္အၿပီး ေရပန္းစားေနေသာ လက္ဝဲဝါဒ ဆိုရွယ္လစ္ဝါဒမ်ားႏွင့္အတူ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္ဆန္႔က်င္ေရးေလထုက ျပည္မတြင္ ေခတ္စားေနခ်ိန္တြင္ ရွမ္းေစာ္ဘြားတို႔၏ အမ်ဳိးသားေရးလႈပ္ရွားမႈႏွင့္ ထိေတြ႔ကာ အမွန္အမွားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဝဝါးရွဳပ္ေထြးေနသည့္ ကာလဟု ဆိုရမည္။ ထို႔ျပင္ ထိုႏိုင္ငံေရးၾသဇာသက္ေရာက္မႈမ်ားေအာက္တြင္ မတူေသာ အင္အားစုမ်ား မတူေသာအယူအဆမ်ား ထြက္ေပၚလာသည္ဟု ဆိုရေပမည္။ မည္သုိ႔ဆိုေစ ရွမ္းေစာ္ဘြားတို႔၏ ပေဒသရာဇ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ဆိုသည္ပင္ ရွမ္းတို႔၏အမ်ဳိးသားေရးလကၡဏာ ယွက္ႏြယ္ေနသည္ကို ျငင္းပယ္၍မရေပ။
ခြဲထြက္လိုေသာ ရွမ္းအမ်ဳိးသားေရးအင္အားစုမ်ားသည္ တဖက္က ၿမိဳ႕ေပၚတြင္ ပါလီမန္တြင္ ေတာင္းဆိုတိုက္ပြဲဝင္ေနရင္း တဖက္ကလည္း လက္နက္ကိုင္အင္အားကိုစုေဆာင္းရန္ ျပင္ဆင္ခ့ဲၾကေတာ့သည္။
ႏြမ္စစ္ဟန္
တခ်ိန္တည္းတြင္ တကၠသုိလ္သုိ႔ေရာက္ေနေသာ ရွမ္းေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားၾကားတြင္လည္း ရွမ္းအမ်ဳိးသားေရးအရ စည္းရံုးဖြဲ႔စည္းမႈမ်ားျဖစ္လာၿပီး လက္နက္က္ိုင္ပုန္ကန္ရန္ ျပင္ဆင္လာၾကေတာ့သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ရွမ္းျပည္ခြဲထြက္ေရးအတြက္ ပထမဆုံးလက္နက္ ကိုင္တပ္ဖြဲ႔သည္ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ ေပၚေပါက္လာခ့ဲေတာ့သည္။ ထိုအဖြဲ႔အား က်ဳိင္းတုံေစာ္ဘြား၏ ဦးေလးေတာ္စပ္သူ စဝ္ႏြဲ႔ကဦးေဆာင္သည္ဟုဆိုပါသည္။
၁၉၅၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၁ ရက္ေန့တြင္ မိုင္းတုန္ၿမိဳ႕နယ္ နမ့္ကၽြတ္ေခ်ာင္းေဘး ေတာတြင္း တေနရာ တြင္ စဝ္ႏြဲ႔ ေခၚ ေစာယႏၲဦးစီး ရွမ္းလူငယ္ ၃၁ ဦးသည္ သစၥာေရေသာက္ကာ ႏြမ္စစ္ဟန္ ေခၚ ပထမဆုံးဟုဆိုရမည့္ ျပည္မအစိုးရအားပုန္ကန္သည့္ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔ကို စတင္ဖြ႔ဲစည္းခ့ဲၾကသည္။ ရွမ္းဘာသာျဖင့္ ႏြမ္စစ္ဟန္၏အဓိပၸာယ္မွာ"ရဲရင့္ေသာလူငယ္ စစ္သည္ေတာ္ "ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္ဟု ဆိုပါသည္။
ႏြမ္စစ္ဟန္အဖြဲ႔သာ ထိုင္းျမန္မာနယ္စပ္ ေဟြပုေဟာတြင္ စခန္းခ်ၿပီး အင္အား ၄၀၀ ခန္႔ စုစည္းမိခ့ဲၾကသည္။ ရွမ္းတိ႔ုအဖို႔ ရွမ္းစကားျဖင့္ ေဆျမန္မာဘာသာျဖင့္ "က်ား"ကို အေလးထား သည္ ။ ရွမ္းတို႔၏သေကၤတလည္း ျဖစ္သည္။ ရွမ္းတိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔ျဖစ္ေစ ၿမိဳ႕ေပၚႏိုင္ငံေရးပါတီျဖစ္ေစ အလံတံဆိပ္မ်ားတြင္ က်ား က်ားေခါင္းမ်ားကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပ ၾကသည္။ ထို႔အတူ ရွမ္းတို႔၏နံမည္ အထူးသျဖင့္ ရွမ္းေခါင္းေဆာင္ပိုင္းမ်ား ေစာ္ဘြားႏြယ္မ်ားတြင္ က်ားဟု အဓိပၸာယ္ရသည့္ "ေဆ"ကိုထည့္သြင္းမွည့္ေခၚေလ့ရွိၾကသည္။
ပထမဦးဆုံးေသာ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ ဝါ ရွမ္းသူပုန္အဖြဲ႔မွ က်ား ၅ ေကာင္ ထြက္ေပၚခ့ဲသည္ဟုဆိုၾကသည္။ ထို ၅ ေယာက္တြင္ စဝ္ေဆဝိုင္ စဝ္ေဆႏြံႏွင့္ စဝ္ေဆထင္တို႔ ပါဝင္ၾကသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ထိုထဲမွ စဝ္ေဆထင္သည္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၈ ႏွစ္အၾကာ ယခုလက္ရွိ အခ်ိန္တြင္ SSPP/SSA ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ/ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္၏ နာယကအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနဆဲျဖစ္သည္ကို ေတြ႔ရေပသည္။
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္
Mg Mg Soe ( ေမာင္ေမာင္စိုး )
