ေက်ာ္ေမာင္(တိုင္းတာေရး) - စိတ္ကူးျဖင့္ထူေထာင္မိေသာ
(မိုုးမခ) ေမ ၃၀၊ ၂၀၁၆
နိဒါန္း
ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္တစ္ခုပဲျဖစ္ပါတယ္။ စစျခင္းစဥ္းစားမိတာက ထူေထာင္တယ္ဆိုတာမွာ အေဆာက္အဦဆိုတာကို အရင္ဆုံးဦးစားေပးမလားဆိုတာနဲ႔ စပါတယ္။ သူ႔အတြက္ ေနရာတစ္ခု မေပးေတာ့ပါ။ ေနရာတစ္ခုမေပးေတာ့တဲ့အတြက္ ရွိၿပီးသားေနရာေတြမွာပဲ ျပဳလုပ္မယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ ေကာင္းပါၿပီ၊ ဒါဆို ရွိၿပီးသားဘယ္ေနရာေတြမွာ စာၾကည့္တိုက္ေတြကိုေထာင္ၾကရင္ ေကာင္းမလဲ။
(၁) ေနရာ
စာသင္ရာေနရာကို ေက်ာင္းလို႔ ဆိုတဲ့အတြက္ အဲဒီစာသင္ရာေနရာေတြမွာပဲ စာၾကည့္တိုက္ကို တည္ေထာင္ပါမယ္။ ဆိုပါစို႔၊ ဒီေနရာသည္ မူလတန္းကေလးမ်ားကို စာျပတဲ့ေနရာ၊ ထိုေနရာသည္ အလယ္တန္းကေလးမ်ားကို စာသင္တဲ့ေနရာ၊ ဤေနရာသည္ အထက္တန္းေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ စာပို႔ခ်တဲ့ေနရာျဖစ္တယ္လို႔ဆိုရင္ ဒီဒီထိုထိုဤဤေနရာေတြမွာ စာၾကည့္တိုက္ရဲ႕ အေရးအပါဆုံးအဂၤါရပ္ျဖစ္တဲ့ စာအုပ္စာတမ္းေတြကို ထားရွိပါမယ္။ အဲဒီလို ထားရွိတဲ့အတြက္ စာသင္တဲ့ေနရာသည္ စာဖတ္ေသာေနရာ၊ တနည္းေျပာရရင္ စာၾကည့္တိုက္ေနရာျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။
စာသင္ခ်ိန္မွာ စာသင္ေသာေနရာျဖစ္ေနၿပီး စာဖတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ စာၾကည့္တိုက္လို႔သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေနရာကို တကူးတက သြားစရာမလိုေတာ့ဘဲ စာသင္တဲ့ေနရာကိုပဲ ယာယီစာၾကည့္ခန္း ၊ဒါမွမဟုတ္ စာၾကည့္တိုက္အျဖစ္သတ္မွတ္ေပးလိုက္ႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ စာဖတ္တဲ့အခါမွာ သူ႔ေနရာမွာပဲ သူ ထုိုင္ဖတ္ႏုိင္ပါတယ္။
စာသင္ေက်ာင္းအေဆာက္အဦအမ်ိဳးအစားမ်ားေပၚမူတည္ၿပီး စာၾကည့္တိုက္တစ္တုိက္ကေန စာၾကည့္တိုက္ေပါင္း၊ စာၾကည့္ခန္းေပါင္းမ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚသြားႏုိင္ပါတယ္။ အေဆာက္အဦလိုအပ္ခ်က္ဆိုတာ စာသင္ေက်ာင္းေတြအတြက္ အခုထိရွိေနဆဲပါ။ ဒီလိုအေဆာက္အဦလိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ပဲ အခုမ်က္ေမွာက္ကာလအထိ ႏွစ္ခ်ိန္ေက်ာင္းဆိုတာေတြ ရွိေနေသးတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ တျခားလိုအပ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ မူလတန္းငါးခန္းရွိရင္ စာၾကည့္ခန္းငါးခန္းျဖစ္သြားပါတယ္။ တစ္ခန္းစီမွာထားရွိတဲ့စာအုပ္ေတြက အဲဒီငါးခန္းကို အလွည့္က် တပတ္တခါပဲလွည့္လွည့္၊ သုံးရက္တခါပဲလွည့္လွည့္၊ ႏွစ္ပတ္တခါပဲလွည့္လွည့္ ကိုယ့္အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္ လွည့္ႏုိင္ပါတယ္။
တခ်ိဳ႕ေက်ာင္းေတြမွာ စာၾကည့္တိုက္ဆိုတာေတြရွိပါတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားေပါ႔ေလ။ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ဆိုၿပီး သတ္သတ္မွတ္မွတ္ရွိထားတဲ့ေက်ာင္းေတြရဲ႕ စာအုပ္စာတမ္းေတြကို စာသင္ခန္းအသီးသီးရွိရာကို ျဖန္႔ေ၀လိုက္ရင္ အေတာ့္ကို ထိေရာက္သြားပါလိမ့္မယ္။ စာဖတ္သူဆီကို တိုက္ရိုက္ေရာက္ေစတဲ့နည္းျဖစ္ပါတယ္။ စာအုပ္ဗီရိုေတြ၊စာအုပ္စင္ေတြေပၚမွာ ဖုံတက္ေနတဲ့စာအုပ္ေတြကို အရင္ဦးဆုံးသန္႔စင္ရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဖုံမတက္ေစတဲ့နည္းက ေက်ာင္းအားလပ္ရက္ရွည္အျဖစ္ ေက်ာင္းေတြပိတ္တဲ့အခါ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ေတြလည္း မပိတ္မိေစေအာင္ ၾကံေဆာင္ရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။
စာၾကည့္တိုက္အတြက္ ေနရာသည္ စာသင္ရာေနရာကိုပဲ သတ္မွတ္ေပးလိုက္ၾကပါစို႔။
(၂) စာအုပ္စာတမ္း
စာသင္ေက်ာင္းရဲ႕ ဘယ္ေနရာမွာ စာၾကည့္တိုက္ကို ထားမလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ေျဖၿပီးတဲ့ေနာက္ စာၾကည့္တိုက္မွာ ဘယ္လိုစာအုပ္ေတြ ထားမလဲဆိုတာ ဆက္စဥ္းစားၾကည့္ရေအာင္ပါ။ ဒါက အေတာ္ကို အေရးႀကီးတဲ့အပိုင္း၊ အလြန္႔ကို ဦးေႏွာက္စားေစတဲ့အခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။
စာအုပ္စာေပဆိုတာ အသက္အရြယ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ သူ႔အဆင့္နဲ႔သူ ဖတ္ေစတာက ေကာင္းတဲ့အခ်က္ျဖစ္တယ္လို႔ တခ်ိဳ႕က ဆိုပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း စာဖတ္သူကို ဖတ္ခ်င္တာ ဖတ္ခြင့္ေပးလိုက္ပါ၊ စာဖတ္တတ္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ သူ႔ဖာသာသူေရြးခ်ယ္သြားတတ္ပါလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာသူလည္းရွိပါတယ္။ အဲ တခ်ိဳ႕က က်ျပန္ေတာ့လည္း ကေလးသူငယ္နဲ႔ လူငယ္လူရြယ္ေတြကို စာေကာင္းေပေကာင္းနဲ႔ စာႀကီးေပႀကီးေတြပဲ ေပးဖတ္ဖို႔၊ ျမည္းစမ္းႏိုင္ေစဖို႔ တိုက္တြန္းၾကျပန္ပါတယ္။
ယခုတည္ေနတဲ့ စာၾကည့္တုိက္ဆိုတာ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းစာသင္ရိုးညႊန္းတမ္းကို အေထာက္အကူျပဳေစမယ့္ စာအုပ္စာတမ္းမ်ိဳးမ်ားကိုပဲ ကနဦးထားရွိမယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္ၾကပါစို႔။ အစြဲတခု ရွိေကာင္းရွိေနႏိုင္လို႔ ေက်ာင္းစာသင္ရိုးညႊန္းတမ္းကို အေထာက္အကူျပဳေစမယ့္ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားလို႔ သတ္မွတ္တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အစြဲက ေက်ာင္းေနကေလး၊ ေက်ာင္းေနလူငယ္သည္ ေက်ာင္းစာကိုပဲ အဓိကထားရမယ္၊ အျပင္စာေတြ ဖတ္ဖို႔မလိုဆိုတဲ့ အစြဲပဲျဖစ္ပါတယ္။ အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ အစြဲကို ဆြဲထုတ္ပစ္ဖို႔ အနည္းငယ္ခက္ခဲပါလိမ့္မယ္။ ဆြဲထုတ္ပစ္ႏုိင္ဖို႔ကိုလည္း ႀကိဳးစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္မွာ ထားရွိမယ့္စာအုပ္စာတမ္းေတြကို အၾကမ္းဖ်ဥ္းစဥ္းစားတဲ့အခါမွာ ေမ့ထားလို႔မရတဲ့ စာဖတ္၀ါသနာရွင္အတြက္ကိုလည္း ထည့္တြက္ရပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီသူက ပညာသင္ၾကားေပးတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမပဲျဖစ္ပါတယ္။
စာအုပ္စာတမ္းလို႔ဆိုရာမွာ ေက်ာင္းတိုင္းရဲ႕ စာၾကည့္တိုက္ေတြမွာ ပထမဆုံး ရွိရမွာက သတင္းစာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းတိုင္းမွာ ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာတစ္ေစာင္ အနည္းဆုံးရွိသင့္ပါတယ္။ သတင္းစာတစ္ေစာင္ရွိဖို႔၊ စဥ္ဆက္မျပတ္မွာယူေနဖို႔ ေက်ာင္းကႀကိဳးစားရမွာျဖစ္သလို သတင္းစာတုိက္ေတြအေနနဲ႔ကလည္း ေက်ာင္းေတြဆီကို သတင္းစာျဖန္႔ေ၀တဲ့အခါ ပုံမွန္ထက္ ေလ်ာ့နည္းတဲ့ေစ်းႏွဳန္းမ်ိဳးသတ္မွတ္ေပးသင့္ပါတယ္။ သတ္မွတ္ေပးၿပီးလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
သတင္းစာလို႔ ေျပာရတာက သတင္းစာမွာပါတဲ့ ေခါင္းႀကီးပိုင္းလို႔လည္း ဆိုႏိုင္တဲ့ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္လို႔လည္းဆိုႏိုင္တဲ့ စာကို ဖတ္က်င့္ရွိသြားၾကဖို႔ ပထမဆုံးေဆာင္ရြက္ရမွာပါ။ အဲဒီေနာက္မွာမွ သတင္းမ်ိဳးစုံေတြထဲက စိတ္၀င္တစားျဖစ္ေစမယ့္အေၾကာင္းအရာေတြကို ဖတ္ရွဳေစရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာကို ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ ေန႔စဥ္ဖတ္ရွဳဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဖတ္ၿပီးသြားတဲ့ သတင္းကို ဆရာ၊ဆရာမတေယာက္က ေျပာျပေပးေစလိုပါတယ္။ ကို္ယ္တုိင္ဖတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ပါတယ္။
ေန႔စဥ္သတင္းစာရွိၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ အပတ္စဥ္ထုတ္၊ လစဥ္ထုတ္စာေစာင္ေတြ ထားရွိေစခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာဘာသာနဲ႔ရွိတဲ့စာေစာင္ေတြ၊ ျမန္မာဘာသာ အဂၤလိပ္ဘာသာႏွစ္ရပ္ေပါင္းထုတ္ေ၀တဲ့စာေစာင္ေတြ၊ ရုပ္စုံစာေစာင္ေတြ၊ ကာတြန္းစာအုပ္ေတြ၊ ရုပ္ျပစာေစာင္ေတြ၊ ပညာေရးဆိုင္ရာ ဂ်ာနယ္ စာေစာင္ မဂၢဇင္းေတြ ရွိေစခ်င္ပါတယ္။
ေက်ာင္းစာသင္ရုိးညႊန္းတမ္းကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစမယ့္စာအုပ္စာတမ္းလို႔ ေျပာထားတဲ့အတြက္ ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာေတြ၊ ဂ်ာနယ္ မဂၢဇင္းေတြေနာက္မွာ ရည္ညႊန္းစာအုပ္ေတြကို ေနရာေပးရပါမယ္။ ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းမွာ အဘိဓာန္စာအုပ္ေကာင္းေကာင္းေတြရွိရပါမယ္။ ဒါက ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားသုံးလည္း ျဖစ္ရမွာျဖစ္သလို ဆရာ၊ဆရာမ လက္စြဲလည္း ျဖစ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ရည္ညႊန္းစာအုပ္ေတြထဲမွာ အဘိဓာန္စာအုပ္နဲ႔ စြယ္စုံက်မ္းစာအုပ္လိုမ်ိဳးကိုပဲ စစခ်င္းမွာ ရွိေစလိုပါတယ္။ ဘယ္လိုအဘိဓာန္မ်ိဳးေတြက ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ေတြနဲ႔သင့္ေလ်ာ္မယ္၊ ဘယ္လိုစြယ္စုံက်မ္းအမ်ိဳးအစားက ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္နဲ႔အဆင္ေျပမယ္ဆိုတာကို ၀ိုင္း၀န္းအေျဖရွာရဖို႔ အတြက္က သိပ္ခက္ခဲမယ္ မထင္ပါ။
ပုံျပင္စာအုပ္ေတြကို ခပ္မ်ားမ်ားထားေစခ်င္ပါတယ္။ ပုံျပင္ဆိုတာမွာ တိုင္းရင္းသားရိုးရာပုံျပင္မ်ား၊ ႏုိင္ငံတကာပုံျပင္မ်ား၊ ေက်းလက္ပုံျပင္မ်ားႏွင့္ ေခတ္ေပၚပုံျပင္မ်ား စတာတို႔ ရွိေစခ်င္ပါတယ္။ သုတ၊ ရသ ႏွစ္သြယ္ရႏုိင္တဲ့စာအုပ္ေတြကို ေရြးခ်ယ္ရာမွာ သင္ရိုးကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစမယ့္ စာေပမ်ိဳးကို ေရြးခ်ယ္ပါမယ္။ တန္ဖိုးအသင့္အတင့္နဲ႔ စာဖတ္သူေတြအတြက္လည္း အဆင္ေျပေစမွာက ဆုရစာအုပ္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဆုရစာအုပ္ေတြကို ျပန္ထုတ္တဲ့အခါမွာ စာအုပ္တုိက္တခ်ိဳ႕က ေစ်းႏွဳန္းခ်ိဳခ်ိဳသာသာနဲ႔ ထုတ္ေ၀ပါတယ္။
တက္က်မ္းစာအုပ္ေတြကို ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္တိုင္းမွာ ရွိေစခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ရွိေစခ်င္တဲ့ စာအုပ္က ဘာသာျပန္စာအုပ္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာျပန္စာအုပ္ေတြထဲမွာ လုံးခ်င္းစာအုပ္ေတြထက္ ၀တၳဳတိုေတြ၊ အက္ေဆးေတြကို စုစည္းထားတဲ့စာအုပ္မ်ိဳးကို မ်ားမ်ားရွိေစခ်င္ပါတယ္။
(၃) အသုံးျပဳႏုိင္မယ့္သူ
ေက်ာင္းစာၾကည့္တုိက္လို႔ ဆိုတဲ့အတြက္ ေက်ာင္းအုပ္ေတြကစလို႔ ဆရာ၊ဆရာမေတြ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြပဲ အသုံးျပဳႏုိင္မယ္လို႔ ရည္ရြယ္ေပမယ့္ ဖယ္ထုတ္လို႔မရတဲ့ အသုံးျပဳႏုိင္သူရွိေနႏို္င္ပါတယ္။ ငွားသြားတဲ့စာအုပ္ဟာ အိမ္ကိုေရာက္သြားတဲ့အခါ သက္ဆိုင္ရာငွားဖတ္သူမွတဆင့္ အိမ္သူအိမ္သားေတြ ဖတ္ရွဳႏုိင္တာကိုလည္း ေမ့မထားသင့္ပါဘူး။
(၄) စာငွားစနစ္
စာငွားစနစ္က ထူးထူးျခားျခားမဟုတ္ပါ။ တပတ္မွာ တရက္သတ္မွတ္ေပးရပါမယ္။ တရက္ဆိုတာက အတန္းပိုင္ျဖစ္သူကေနပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စာအုပ္ငွားတာ၀န္ယူထားတဲ့ဆရာ၊ဆရာမတေယာက္ေယာက္ကပဲျဖစ္ျဖစ္ သက္ဆိုင္ရာစာသင္ခန္းအတြက္ စာအုပ္ငွားရာမွာေဆာင္ရြက္ရမယ့္ေန႔ကိုဆိုလိုပါတယ္။ အဲဒီတရက္မွာ စာဖတ္ခ်ိ္န္ေပးၿပီး စာအုပ္မ်ားကို ငွားခြင့္ေပးရပါမယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ စာဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ စာငွားရက္ကို စာအုပ္စာတမ္းရွိတဲ့အေရအတြက္ေပၚမူတည္ၿပီး သုံးရက္ျဖစ္ျဖစ္၊ တပတ္ျဖစ္ျဖစ္၊ ႏွစ္ပတ္ျဖစ္ျဖစ္ သတ္မွတ္ႏုိ္င္ပါတယ္။ ငွားရက္မေက်ာ္ေစရပါ။ စာဖတ္ၿပီးလို႔ ငွားရက္မျပည့္ေပမယ့္ ဖတ္ၿပီးတယ္ဆိုရင္ တျခားသူေတြ ငွားႏုိင္ေအာင္ ျပန္အပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းႏိုင္ရပါမယ္။ အေပ်ာက္အရွ အစုတ္အၿပဲမရွိေစဖို႔ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။
စာငွားစာရင္းမွာ စာအုပ္ငွားတဲ့သူရဲ႕နာမည္၊ စာအုပ္ေခါင္းစဥ္၊ စာေရးဆရာနာမည္၊ ငွားတဲ့ရက္စြဲနဲ႔ မွတ္ခ်က္ေနရာမွာ မငွားခင္ စာအုပ္အေနအထား စုတ္ၿပဲျခင္းရွိေန မေနကို ေရးသြင္းထားရပါမယ္။ ပထမဆုံးလုပ္ေဆာင္ရမွာက ဘယ္စာအုပ္ေတြရွိလည္းဆိုတာ စာဖတ္သူေတြ၊ စာငွားသူေတြ သိဖို႔အေရးႀကီးပါတယ္။ စာစီစာကုံးၿပိဳင္ပြဲေျဖမယ္ဆိုေတာ့မွ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ေတြထဲက စာအုပ္ေတြကို ဟိုေမႊဒီေမႊနဲ႔ လုပ္ၾကတာဟာ ကိုယ့္ဆီမွာ ဘယ္စာအုပ္ေတြရွိလည္းဆိုတာ မသိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ စာငွားကတ္တေလာက္ကို အရင္မလုပ္ဘဲ စာအုပ္ေတြကို အရင္ငွားရပါမယ္။ ငွားတဲ့အခါ စာရင္းသြင္းသြားရင္းနဲ႔ စာအုပ္ကတ္တေလာက္ရဲ႕ တစိတ္တပိုင္းကို ေရးသြင္းမိသားျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။
ရည္ညႊန္းစာအုပ္ေတြနဲ႔ လစဥ္ထုတ္ အပတ္စဥ္ထုတ္ မဂၢဇင္းစာေစာင္အသစ္ေတြကို စာသင္ခန္းအတြင္းမွာ ဖတ္ခြင့္ျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက အမ်ားဖတ္ႏိုင္ေအာင္ျဖစ္ပါတယ္။
စာငွားစနစ္မွာ အဓိက ၾကံဳရမယ့္ျပႆနာက စာအုပ္ျပန္မအပ္တာ၊ စာအုပ္စုတ္ျပဲသြားတာနဲ႔ စာအုပ္ေပ်ာက္ဆုံးသြားတာတို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ စာအုပ္ကို မေပ်ာက္ေအာင္ ဘယ္လိုထိန္းသိမ္းမယ္၊ မစုတ္မျပဲေအာင္ ဘယ္လိုၾကိဳးစားမယ္၊ မေပ်ာက္သြားေအာင္ ဘယ္လိုျပဳမူမယ္ဆိုတာကို စာဖတ္ခ်ိန္၊ စာငွားခ်ိန္မွာ ေျပာျပေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပ်က္စီးေပ်ာက္ဆုံးသြားရင္လည္း စာငွားသူအေနနဲ႔ တာ၀န္ယူရဲတဲ့စိတ္ရွိလာေစဖို႔ တိုက္တြန္းေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ စာအုပ္ေပ်ာက္ႏိုင္တာနဲ႔ပဲ စာအုပ္ေကာင္းေတြကို ဗီရိုေတြထဲမွာ ေသာ့ခတ္ၿပီး ဖုံတက္ခံအလွျပထားတဲ့စာၾကည့္တိုက္ေတြလိုမ်ိဳး မျဖစ္ေစလိုပါ။
စာငွားစနစ္ရဲ႕ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က စာငွားသူတိုးတက္လာရန္နဲ႔ စာဖတ္သူဘယ္သူျဖစ္ျဖစ္ တစ္အုပ္ေကာင္း ဖတ္သြားႏုိင္ဖို႔ ကူညီေပးရန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ စာသင္ႏွစ္တေလွ်ာက္လုံးမွာ ေက်ာင္းစာေတြခ်ည္း ဖိလုပ္ေနတဲ့သူ၊ ေက်ာင္းစာကို စိတ္မ၀င္စားတဲ့သူ၊ ျပင္ပစာဖတ္ဖို႔ အခ်ိန္မေပးႏိုင္တဲ့သူအတြက္ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္က စာအုပ္တအုပ္၊ စာတပုဒ္ကိုပဲ ဖတ္မိပါေစ၊ သူ႔အတြက္ တသက္မေမ့ႏုိင္ေစတဲ့ စာဖတ္အေတြ႔အၾကံဳရသြားေစခ်င္တာပါပဲ။
စာငွားစနစ္မွာ ပညာရပ္ေတြကို ဆယ္မ်ိဳးပိုင္းျခားသတ္မွတ္ၿပီး နံပါတ္ေပးထားတဲ့ Dewey Decimal Classification (DDC) ဆိုတာမ်ိဳးကို မသုံးပါ။ စာငွားစနစ္ရဲ႕ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္က စာမ်ားမ်ားဖတ္ျဖစ္ေစဖို႔ ျဖစ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၅) ထိန္းသိမ္းေဆာင္ရြက္ျခင္း
စာအုပ္ေတြကို ေရွ႕မ်က္ႏွာ ဖလင္ဖုံးနဲ႔ စာအုပ္ခ်ဳပ္မလား၊ ရိုးရိုးအဖုံးပဲဖုံးၾကမလားဆိုတာ၀ုိင္း၀န္းဆုံးျဖတ္ႏုိင္ပါတယ္။ စာအုပ္ေတြထားဖို႔အတြက္ စာသင္ခန္းထဲမွာပဲ စာသင္ခုံတခုံခုံေပၚတင္ထားမလား၊ စာအုပ္စင္၀ယ္မလား၊ စာအုပ္ဗီရို၀ယ္မလား ဆိုတာလည္း ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။ စာအုပ္ေတြ မေပ်ာက္မရွ မစုတ္မျပဲေအာင္ ထိန္းသိမ္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။ စာအုပ္တိုင္းမွာ ေက်ာင္းတံဆိပ္တုံးကို ခတ္ႏွိပ္လုိက္ျခင္းဟာ စာအုပ္ေပ်ာက္သြားလို႔ တျခားသူက ေတြ႔ရွိခဲ့ရင္ ေက်ာင္းကို ျပန္ေရာက္ႏိုင္တဲ့အျပင္ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ေတြ အသက္၀င္ေနပါတယ္လို႔ ျပသရာလည္း ေရာက္ပါတယ္။
(၆) တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း
စစျခင္း ထူေထာင္တဲ့စာၾကည့္တိုက္ဆိုရင္ စာအုပ္စာတမ္းအေရအတြက္က နည္းပါးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကို္ယ့္အခန္းမွာရွိတဲ့ စာအုပ္အေရအတြက္ ဘယ္လိုမ်ိဳးတိုးတက္ႏိုင္မလဲဆိုတာကို ဆရာ၊ဆရာမေတြ သာမက ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားလည္း စဥ္းစားႏုိင္ေအာင္ ၀ိုင္း၀န္းေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။
စာအုပ္ေတြ ၀ယ္တဲ့အခါမွာ အထက္က နံပါတ္(၂) မွာပါတဲ့ စာအုပ္စာတမ္းေတြကို ဦးစားေပး၀ယ္ယူႏုိင္ရင္ အေတာ္ေကာင္းမြန္မွာျဖစ္ပါတယ္။
အိမ္မွာရွိတဲ့စာအုပ္ေတြ စာသင္ခန္းကို ယူလာၿပီး တျခားသူေတြကို မွ်ေ၀ဖတ္ႏုိင္တဲ့အစီအစဥ္မ်ိဳးကိုလည္း ျပဳလုပ္ဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ အခ်င္းခ်င္း စာအုပ္လဲလွယ္ဖတ္ႏုိင္တာျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တခါ ျပင္ပမွာရွိတဲ့ ကိုယ္ပိုင္စာၾကည့္တိုက္၊ ပုဂၢလိကစာၾကည့္တိုက္လို စာၾကည့္တိုက္မ်ိဳးေတြဆီကေန ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ကို အေထာက္အကူျပဳႏုိင္ေအာင္ ဖန္တီးေပးႏုိင္ဖို႔လိုပါတယ္။ အနည္းငယ္ခက္ခဲမယ္ထင္ရေပမယ့္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။
(၇) ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္း
စာငွားစာရင္းကို တလတခါေလာက္ၾကည့္ၿပီး ဘယ္လိုစာအုပ္မ်ိဳးေတြကို ငွားၾကတာ အမ်ားဆုံးလည္း ဆိုတာမ်ိဳး၊ ဘယ္သူဟာ ဘယ္စာအုပ္မ်ိဳးကို ဖတ္တာၾကိဳက္သလည္း ဆိုတာမ်ိဳးကို ျပန္လည္သုံးသပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္တခါ ဘယ္လိုစာအုပ္မ်ိဳးေတြကို ထပ္မံျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ လိုတယ္ဆိုတာမ်ိဳးကို သုံးသပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
စာၾကည့္တိုက္ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က စာၾကည့္တုိက္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ စာအုပ္ေတြ မရွိရင္ အဲဒီစာၾကည့္တိုက္ အလြန္႔အလြန္ကို ေအာင္ျမင္တယ္ဆိုတာပါပဲ။ တကၠသိုလ္စာၾကည့္တိုက္မွဴးဆရာမၾကီးတေယာက္ရဲ႕ စကားကို အမွတ္ရမိတာပါ။ စာအုပ္ေတြက စာဖတ္သူေတြ၊ စာငွားသူေတြလက္ထဲမွာ ေရာက္ေန ဖတ္ေနဖို႔ လိုပါတယ္။ စာၾကည့္တုိက္ေတြကို လာေရာက္ၾကည့္ရွဳစစ္ေဆးတဲ့သူေတြအတြက္ကလည္း စာၾကည့္တုိက္မွာ စာအုပ္ေတြ၊ အမ်ားအားျဖင့္ စာအုပ္အသစ္ေတြေတြ႔ေနရင္ သေဘာက်တာေတြကိုျပင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ စာသင္ခန္းမွာ ထူေထာင္တဲ့စာၾကည့္တိုက္ေတြကို ျပန္လည္သုံးသပ္တဲ့အခါမွာ စာအုပ္ေတြဘယ္ေလာက္ငွားရသလဲဆိုတာနဲ႔ တိုင္းတာရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။
နိဂုံး
စာၾကည့္တိုက္တည္တဲ့အခါ (၁) ေနရာ၊ (၂) စာအုပ္စာတမ္း၊ (၃) အသုံးျပဳႏုိင္မယ့္သူ၊ (၄) စာငွားစနစ္၊ (၅) ထိ္န္းသိမ္းေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ (၆) တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းႏွင့္ (၇) ျပန္လည္သုံးသပ္ျခင္းဆိုတဲ့ အခ်က္ခုနစ္ခ်က္ေပၚမူတည္ၿပီး တည္ေဆာက္သြားခဲ့ၿပီျဖစ္ပါတယ္။
ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြကို စာသင္ႏွစ္စစျခင္းမွာပဲ စာစီစာကုံးေခါင္းစဥ္တစ္ပုဒ္ေပးကာ ေရးေစလိုပါတယ္။ ေက်ာင္းလုံးေပါက္ စာစီစာကုံးၿပိဳင္ပြဲလုပ္ႏုိင္ရင္လည္း လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေခါင္းစဥ္က “ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္”ဆိုၿပီးမဟုတ္ပါ။ “ျဖစ္ခ်င္ေသာ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္” လို႔သာ ေခါင္းစဥ္ေပးလုိက္ပါ။ စာစီစာကုံးကို ဆရာ၊ဆရာမေတြလည္း ၀င္ေရာက္ေရးသားၾကေစလိုပါတယ္။ သူတို႔သည္လည္းပဲ ထိုစာၾကည့္တုိက္ေတြကို အသုံးျပဳရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအခါ သူတို႔အတြက္ ဘာေတြလုပ္ေပးရမလဲဆိုတာ ပိုမိုသိရွိသြားႏိုင္ပါတယ္။ သိသြားတာနဲ႔ အဲဒီအသိမွာပဲ ရပ္တည္မေနပါဘဲ တကယ္ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေပးပါလွ်င္ အလြန္ပဲေက်နပ္အားရဖြယ္ေကာင္းတဲ့ ေက်ာင္းစာၾကည့္တုိက္ေတြ အလီလီ ေပၚထြန္းလာမွာ မလြဲမေသြပင္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
စာၾကည့္တိုက္တံခါးေတြလည္း ဖြင့္ထားပါတယ္လို႔ မေျပာဘဲ စာၾကည့္တိုက္ေတြထဲက ဗီရိုေတြထဲမွာ ေသာ့ခတ္သိမ္းထားတဲ့ စာအုပ္ေတြကို စာသင္ခန္းေတြဆီသို႔ပို႔ကာ စာၾကည့္တိိုက္ေတြ ထူေထာင္ၾကပါ။ စာဖတ္သူ ဘယ္ေလာက္မ်ားလဲဆိုတာ ေတြ႔လာပါလိမ့္မယ္။
ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္တစ္ခုပဲျဖစ္ပါတယ္။ စစျခင္းစဥ္းစားမိတာက ထူေထာင္တယ္ဆိုတာမွာ အေဆာက္အဦဆိုတာကို အရင္ဆုံးဦးစားေပးမလားဆိုတာနဲ႔ စပါတယ္။ သူ႔အတြက္ ေနရာတစ္ခု မေပးေတာ့ပါ။ ေနရာတစ္ခုမေပးေတာ့တဲ့အတြက္ ရွိၿပီးသားေနရာေတြမွာပဲ ျပဳလုပ္မယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ ေကာင္းပါၿပီ၊ ဒါဆို ရွိၿပီးသားဘယ္ေနရာေတြမွာ စာၾကည့္တိုက္ေတြကိုေထာင္ၾကရင္ ေကာင္းမလဲ။
(၁) ေနရာ
စာသင္ရာေနရာကို ေက်ာင္းလို႔ ဆိုတဲ့အတြက္ အဲဒီစာသင္ရာေနရာေတြမွာပဲ စာၾကည့္တိုက္ကို တည္ေထာင္ပါမယ္။ ဆိုပါစို႔၊ ဒီေနရာသည္ မူလတန္းကေလးမ်ားကို စာျပတဲ့ေနရာ၊ ထိုေနရာသည္ အလယ္တန္းကေလးမ်ားကို စာသင္တဲ့ေနရာ၊ ဤေနရာသည္ အထက္တန္းေက်ာင္းသူ၊ ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ စာပို႔ခ်တဲ့ေနရာျဖစ္တယ္လို႔ဆိုရင္ ဒီဒီထိုထိုဤဤေနရာေတြမွာ စာၾကည့္တိုက္ရဲ႕ အေရးအပါဆုံးအဂၤါရပ္ျဖစ္တဲ့ စာအုပ္စာတမ္းေတြကို ထားရွိပါမယ္။ အဲဒီလို ထားရွိတဲ့အတြက္ စာသင္တဲ့ေနရာသည္ စာဖတ္ေသာေနရာ၊ တနည္းေျပာရရင္ စာၾကည့္တိုက္ေနရာျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။
စာသင္ခ်ိန္မွာ စာသင္ေသာေနရာျဖစ္ေနၿပီး စာဖတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ စာၾကည့္တိုက္လို႔သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေနရာကို တကူးတက သြားစရာမလိုေတာ့ဘဲ စာသင္တဲ့ေနရာကိုပဲ ယာယီစာၾကည့္ခန္း ၊ဒါမွမဟုတ္ စာၾကည့္တိုက္အျဖစ္သတ္မွတ္ေပးလိုက္ႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ စာဖတ္တဲ့အခါမွာ သူ႔ေနရာမွာပဲ သူ ထုိုင္ဖတ္ႏုိင္ပါတယ္။
စာသင္ေက်ာင္းအေဆာက္အဦအမ်ိဳးအစားမ်ားေပၚမူတည္ၿပီး စာၾကည့္တိုက္တစ္တုိက္ကေန စာၾကည့္တိုက္ေပါင္း၊ စာၾကည့္ခန္းေပါင္းမ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚသြားႏုိင္ပါတယ္။ အေဆာက္အဦလိုအပ္ခ်က္ဆိုတာ စာသင္ေက်ာင္းေတြအတြက္ အခုထိရွိေနဆဲပါ။ ဒီလိုအေဆာက္အဦလိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ပဲ အခုမ်က္ေမွာက္ကာလအထိ ႏွစ္ခ်ိန္ေက်ာင္းဆိုတာေတြ ရွိေနေသးတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ တျခားလိုအပ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ မူလတန္းငါးခန္းရွိရင္ စာၾကည့္ခန္းငါးခန္းျဖစ္သြားပါတယ္။ တစ္ခန္းစီမွာထားရွိတဲ့စာအုပ္ေတြက အဲဒီငါးခန္းကို အလွည့္က် တပတ္တခါပဲလွည့္လွည့္၊ သုံးရက္တခါပဲလွည့္လွည့္၊ ႏွစ္ပတ္တခါပဲလွည့္လွည့္ ကိုယ့္အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္ လွည့္ႏုိင္ပါတယ္။
တခ်ိဳ႕ေက်ာင္းေတြမွာ စာၾကည့္တိုက္ဆိုတာေတြရွိပါတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားေပါ႔ေလ။ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ဆိုၿပီး သတ္သတ္မွတ္မွတ္ရွိထားတဲ့ေက်ာင္းေတြရဲ႕ စာအုပ္စာတမ္းေတြကို စာသင္ခန္းအသီးသီးရွိရာကို ျဖန္႔ေ၀လိုက္ရင္ အေတာ့္ကို ထိေရာက္သြားပါလိမ့္မယ္။ စာဖတ္သူဆီကို တိုက္ရိုက္ေရာက္ေစတဲ့နည္းျဖစ္ပါတယ္။ စာအုပ္ဗီရိုေတြ၊စာအုပ္စင္ေတြေပၚမွာ ဖုံတက္ေနတဲ့စာအုပ္ေတြကို အရင္ဦးဆုံးသန္႔စင္ရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဖုံမတက္ေစတဲ့နည္းက ေက်ာင္းအားလပ္ရက္ရွည္အျဖစ္ ေက်ာင္းေတြပိတ္တဲ့အခါ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ေတြလည္း မပိတ္မိေစေအာင္ ၾကံေဆာင္ရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။
စာၾကည့္တိုက္အတြက္ ေနရာသည္ စာသင္ရာေနရာကိုပဲ သတ္မွတ္ေပးလိုက္ၾကပါစို႔။
(၂) စာအုပ္စာတမ္း
စာသင္ေက်ာင္းရဲ႕ ဘယ္ေနရာမွာ စာၾကည့္တိုက္ကို ထားမလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို ေျဖၿပီးတဲ့ေနာက္ စာၾကည့္တိုက္မွာ ဘယ္လိုစာအုပ္ေတြ ထားမလဲဆိုတာ ဆက္စဥ္းစားၾကည့္ရေအာင္ပါ။ ဒါက အေတာ္ကို အေရးႀကီးတဲ့အပိုင္း၊ အလြန္႔ကို ဦးေႏွာက္စားေစတဲ့အခ်က္ပဲျဖစ္ပါတယ္။
စာအုပ္စာေပဆိုတာ အသက္အရြယ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ သူ႔အဆင့္နဲ႔သူ ဖတ္ေစတာက ေကာင္းတဲ့အခ်က္ျဖစ္တယ္လို႔ တခ်ိဳ႕က ဆိုပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း စာဖတ္သူကို ဖတ္ခ်င္တာ ဖတ္ခြင့္ေပးလိုက္ပါ၊ စာဖတ္တတ္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ သူ႔ဖာသာသူေရြးခ်ယ္သြားတတ္ပါလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာသူလည္းရွိပါတယ္။ အဲ တခ်ိဳ႕က က်ျပန္ေတာ့လည္း ကေလးသူငယ္နဲ႔ လူငယ္လူရြယ္ေတြကို စာေကာင္းေပေကာင္းနဲ႔ စာႀကီးေပႀကီးေတြပဲ ေပးဖတ္ဖို႔၊ ျမည္းစမ္းႏိုင္ေစဖို႔ တိုက္တြန္းၾကျပန္ပါတယ္။
ယခုတည္ေနတဲ့ စာၾကည့္တုိက္ဆိုတာ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေက်ာင္းစာသင္ရိုးညႊန္းတမ္းကို အေထာက္အကူျပဳေစမယ့္ စာအုပ္စာတမ္းမ်ိဳးမ်ားကိုပဲ ကနဦးထားရွိမယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္ၾကပါစို႔။ အစြဲတခု ရွိေကာင္းရွိေနႏိုင္လို႔ ေက်ာင္းစာသင္ရိုးညႊန္းတမ္းကို အေထာက္အကူျပဳေစမယ့္ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားလို႔ သတ္မွတ္တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အစြဲက ေက်ာင္းေနကေလး၊ ေက်ာင္းေနလူငယ္သည္ ေက်ာင္းစာကိုပဲ အဓိကထားရမယ္၊ အျပင္စာေတြ ဖတ္ဖို႔မလိုဆိုတဲ့ အစြဲပဲျဖစ္ပါတယ္။ အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ အစြဲကို ဆြဲထုတ္ပစ္ဖို႔ အနည္းငယ္ခက္ခဲပါလိမ့္မယ္။ ဆြဲထုတ္ပစ္ႏုိင္ဖို႔ကိုလည္း ႀကိဳးစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္မွာ ထားရွိမယ့္စာအုပ္စာတမ္းေတြကို အၾကမ္းဖ်ဥ္းစဥ္းစားတဲ့အခါမွာ ေမ့ထားလို႔မရတဲ့ စာဖတ္၀ါသနာရွင္အတြက္ကိုလည္း ထည့္တြက္ရပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီသူက ပညာသင္ၾကားေပးတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမပဲျဖစ္ပါတယ္။
စာအုပ္စာတမ္းလို႔ဆိုရာမွာ ေက်ာင္းတိုင္းရဲ႕ စာၾကည့္တိုက္ေတြမွာ ပထမဆုံး ရွိရမွာက သတင္းစာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းတိုင္းမွာ ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာတစ္ေစာင္ အနည္းဆုံးရွိသင့္ပါတယ္။ သတင္းစာတစ္ေစာင္ရွိဖို႔၊ စဥ္ဆက္မျပတ္မွာယူေနဖို႔ ေက်ာင္းကႀကိဳးစားရမွာျဖစ္သလို သတင္းစာတုိက္ေတြအေနနဲ႔ကလည္း ေက်ာင္းေတြဆီကို သတင္းစာျဖန္႔ေ၀တဲ့အခါ ပုံမွန္ထက္ ေလ်ာ့နည္းတဲ့ေစ်းႏွဳန္းမ်ိဳးသတ္မွတ္ေပးသင့္ပါတယ္။ သတ္မွတ္ေပးၿပီးလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
သတင္းစာလို႔ ေျပာရတာက သတင္းစာမွာပါတဲ့ ေခါင္းႀကီးပိုင္းလို႔လည္း ဆိုႏိုင္တဲ့ အယ္ဒီတာ့အာေဘာ္လို႔လည္းဆိုႏိုင္တဲ့ စာကို ဖတ္က်င့္ရွိသြားၾကဖို႔ ပထမဆုံးေဆာင္ရြက္ရမွာပါ။ အဲဒီေနာက္မွာမွ သတင္းမ်ိဳးစုံေတြထဲက စိတ္၀င္တစားျဖစ္ေစမယ့္အေၾကာင္းအရာေတြကို ဖတ္ရွဳေစရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာကို ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြ ေန႔စဥ္ဖတ္ရွဳဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဖတ္ၿပီးသြားတဲ့ သတင္းကို ဆရာ၊ဆရာမတေယာက္က ေျပာျပေပးေစလိုပါတယ္။ ကို္ယ္တုိင္ဖတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ အေကာင္းဆုံးျဖစ္ပါတယ္။
ေန႔စဥ္သတင္းစာရွိၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ အပတ္စဥ္ထုတ္၊ လစဥ္ထုတ္စာေစာင္ေတြ ထားရွိေစခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာဘာသာနဲ႔ရွိတဲ့စာေစာင္ေတြ၊ ျမန္မာဘာသာ အဂၤလိပ္ဘာသာႏွစ္ရပ္ေပါင္းထုတ္ေ၀တဲ့စာေစာင္ေတြ၊ ရုပ္စုံစာေစာင္ေတြ၊ ကာတြန္းစာအုပ္ေတြ၊ ရုပ္ျပစာေစာင္ေတြ၊ ပညာေရးဆိုင္ရာ ဂ်ာနယ္ စာေစာင္ မဂၢဇင္းေတြ ရွိေစခ်င္ပါတယ္။
ေက်ာင္းစာသင္ရုိးညႊန္းတမ္းကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစမယ့္စာအုပ္စာတမ္းလို႔ ေျပာထားတဲ့အတြက္ ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာေတြ၊ ဂ်ာနယ္ မဂၢဇင္းေတြေနာက္မွာ ရည္ညႊန္းစာအုပ္ေတြကို ေနရာေပးရပါမယ္။ ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းမွာ အဘိဓာန္စာအုပ္ေကာင္းေကာင္းေတြရွိရပါမယ္။ ဒါက ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားသုံးလည္း ျဖစ္ရမွာျဖစ္သလို ဆရာ၊ဆရာမ လက္စြဲလည္း ျဖစ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ရည္ညႊန္းစာအုပ္ေတြထဲမွာ အဘိဓာန္စာအုပ္နဲ႔ စြယ္စုံက်မ္းစာအုပ္လိုမ်ိဳးကိုပဲ စစခ်င္းမွာ ရွိေစလိုပါတယ္။ ဘယ္လိုအဘိဓာန္မ်ိဳးေတြက ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ေတြနဲ႔သင့္ေလ်ာ္မယ္၊ ဘယ္လိုစြယ္စုံက်မ္းအမ်ိဳးအစားက ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္နဲ႔အဆင္ေျပမယ္ဆိုတာကို ၀ိုင္း၀န္းအေျဖရွာရဖို႔ အတြက္က သိပ္ခက္ခဲမယ္ မထင္ပါ။
ပုံျပင္စာအုပ္ေတြကို ခပ္မ်ားမ်ားထားေစခ်င္ပါတယ္။ ပုံျပင္ဆိုတာမွာ တိုင္းရင္းသားရိုးရာပုံျပင္မ်ား၊ ႏုိင္ငံတကာပုံျပင္မ်ား၊ ေက်းလက္ပုံျပင္မ်ားႏွင့္ ေခတ္ေပၚပုံျပင္မ်ား စတာတို႔ ရွိေစခ်င္ပါတယ္။ သုတ၊ ရသ ႏွစ္သြယ္ရႏုိင္တဲ့စာအုပ္ေတြကို ေရြးခ်ယ္ရာမွာ သင္ရိုးကို အေထာက္အကူျဖစ္ေစမယ့္ စာေပမ်ိဳးကို ေရြးခ်ယ္ပါမယ္။ တန္ဖိုးအသင့္အတင့္နဲ႔ စာဖတ္သူေတြအတြက္လည္း အဆင္ေျပေစမွာက ဆုရစာအုပ္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဆုရစာအုပ္ေတြကို ျပန္ထုတ္တဲ့အခါမွာ စာအုပ္တုိက္တခ်ိဳ႕က ေစ်းႏွဳန္းခ်ိဳခ်ိဳသာသာနဲ႔ ထုတ္ေ၀ပါတယ္။
တက္က်မ္းစာအုပ္ေတြကို ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္တိုင္းမွာ ရွိေစခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ရွိေစခ်င္တဲ့ စာအုပ္က ဘာသာျပန္စာအုပ္ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာျပန္စာအုပ္ေတြထဲမွာ လုံးခ်င္းစာအုပ္ေတြထက္ ၀တၳဳတိုေတြ၊ အက္ေဆးေတြကို စုစည္းထားတဲ့စာအုပ္မ်ိဳးကို မ်ားမ်ားရွိေစခ်င္ပါတယ္။
(၃) အသုံးျပဳႏုိင္မယ့္သူ
ေက်ာင္းစာၾကည့္တုိက္လို႔ ဆိုတဲ့အတြက္ ေက်ာင္းအုပ္ေတြကစလို႔ ဆရာ၊ဆရာမေတြ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြပဲ အသုံးျပဳႏုိင္မယ္လို႔ ရည္ရြယ္ေပမယ့္ ဖယ္ထုတ္လို႔မရတဲ့ အသုံးျပဳႏုိင္သူရွိေနႏို္င္ပါတယ္။ ငွားသြားတဲ့စာအုပ္ဟာ အိမ္ကိုေရာက္သြားတဲ့အခါ သက္ဆိုင္ရာငွားဖတ္သူမွတဆင့္ အိမ္သူအိမ္သားေတြ ဖတ္ရွဳႏုိင္တာကိုလည္း ေမ့မထားသင့္ပါဘူး။
(၄) စာငွားစနစ္
စာငွားစနစ္က ထူးထူးျခားျခားမဟုတ္ပါ။ တပတ္မွာ တရက္သတ္မွတ္ေပးရပါမယ္။ တရက္ဆိုတာက အတန္းပိုင္ျဖစ္သူကေနပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စာအုပ္ငွားတာ၀န္ယူထားတဲ့ဆရာ၊ဆရာမတေယာက္ေယာက္ကပဲျဖစ္ျဖစ္ သက္ဆိုင္ရာစာသင္ခန္းအတြက္ စာအုပ္ငွားရာမွာေဆာင္ရြက္ရမယ့္ေန႔ကိုဆိုလိုပါတယ္။ အဲဒီတရက္မွာ စာဖတ္ခ်ိ္န္ေပးၿပီး စာအုပ္မ်ားကို ငွားခြင့္ေပးရပါမယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ စာဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ စာငွားရက္ကို စာအုပ္စာတမ္းရွိတဲ့အေရအတြက္ေပၚမူတည္ၿပီး သုံးရက္ျဖစ္ျဖစ္၊ တပတ္ျဖစ္ျဖစ္၊ ႏွစ္ပတ္ျဖစ္ျဖစ္ သတ္မွတ္ႏုိ္င္ပါတယ္။ ငွားရက္မေက်ာ္ေစရပါ။ စာဖတ္ၿပီးလို႔ ငွားရက္မျပည့္ေပမယ့္ ဖတ္ၿပီးတယ္ဆိုရင္ တျခားသူေတြ ငွားႏုိင္ေအာင္ ျပန္အပ္ဖို႔ တိုက္တြန္းႏိုင္ရပါမယ္။ အေပ်ာက္အရွ အစုတ္အၿပဲမရွိေစဖို႔ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။
စာငွားစာရင္းမွာ စာအုပ္ငွားတဲ့သူရဲ႕နာမည္၊ စာအုပ္ေခါင္းစဥ္၊ စာေရးဆရာနာမည္၊ ငွားတဲ့ရက္စြဲနဲ႔ မွတ္ခ်က္ေနရာမွာ မငွားခင္ စာအုပ္အေနအထား စုတ္ၿပဲျခင္းရွိေန မေနကို ေရးသြင္းထားရပါမယ္။ ပထမဆုံးလုပ္ေဆာင္ရမွာက ဘယ္စာအုပ္ေတြရွိလည္းဆိုတာ စာဖတ္သူေတြ၊ စာငွားသူေတြ သိဖို႔အေရးႀကီးပါတယ္။ စာစီစာကုံးၿပိဳင္ပြဲေျဖမယ္ဆိုေတာ့မွ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ေတြထဲက စာအုပ္ေတြကို ဟိုေမႊဒီေမႊနဲ႔ လုပ္ၾကတာဟာ ကိုယ့္ဆီမွာ ဘယ္စာအုပ္ေတြရွိလည္းဆိုတာ မသိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပဲျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ စာငွားကတ္တေလာက္ကို အရင္မလုပ္ဘဲ စာအုပ္ေတြကို အရင္ငွားရပါမယ္။ ငွားတဲ့အခါ စာရင္းသြင္းသြားရင္းနဲ႔ စာအုပ္ကတ္တေလာက္ရဲ႕ တစိတ္တပိုင္းကို ေရးသြင္းမိသားျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။
ရည္ညႊန္းစာအုပ္ေတြနဲ႔ လစဥ္ထုတ္ အပတ္စဥ္ထုတ္ မဂၢဇင္းစာေစာင္အသစ္ေတြကို စာသင္ခန္းအတြင္းမွာ ဖတ္ခြင့္ျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက အမ်ားဖတ္ႏိုင္ေအာင္ျဖစ္ပါတယ္။
စာငွားစနစ္မွာ အဓိက ၾကံဳရမယ့္ျပႆနာက စာအုပ္ျပန္မအပ္တာ၊ စာအုပ္စုတ္ျပဲသြားတာနဲ႔ စာအုပ္ေပ်ာက္ဆုံးသြားတာတို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ စာအုပ္ကို မေပ်ာက္ေအာင္ ဘယ္လိုထိန္းသိမ္းမယ္၊ မစုတ္မျပဲေအာင္ ဘယ္လိုၾကိဳးစားမယ္၊ မေပ်ာက္သြားေအာင္ ဘယ္လိုျပဳမူမယ္ဆိုတာကို စာဖတ္ခ်ိန္၊ စာငွားခ်ိန္မွာ ေျပာျပေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ပ်က္စီးေပ်ာက္ဆုံးသြားရင္လည္း စာငွားသူအေနနဲ႔ တာ၀န္ယူရဲတဲ့စိတ္ရွိလာေစဖို႔ တိုက္တြန္းေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ စာအုပ္ေပ်ာက္ႏိုင္တာနဲ႔ပဲ စာအုပ္ေကာင္းေတြကို ဗီရိုေတြထဲမွာ ေသာ့ခတ္ၿပီး ဖုံတက္ခံအလွျပထားတဲ့စာၾကည့္တိုက္ေတြလိုမ်ိဳး မျဖစ္ေစလိုပါ။
စာငွားစနစ္ရဲ႕ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က စာငွားသူတိုးတက္လာရန္နဲ႔ စာဖတ္သူဘယ္သူျဖစ္ျဖစ္ တစ္အုပ္ေကာင္း ဖတ္သြားႏုိင္ဖို႔ ကူညီေပးရန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ စာသင္ႏွစ္တေလွ်ာက္လုံးမွာ ေက်ာင္းစာေတြခ်ည္း ဖိလုပ္ေနတဲ့သူ၊ ေက်ာင္းစာကို စိတ္မ၀င္စားတဲ့သူ၊ ျပင္ပစာဖတ္ဖို႔ အခ်ိန္မေပးႏိုင္တဲ့သူအတြက္ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္က စာအုပ္တအုပ္၊ စာတပုဒ္ကိုပဲ ဖတ္မိပါေစ၊ သူ႔အတြက္ တသက္မေမ့ႏုိင္ေစတဲ့ စာဖတ္အေတြ႔အၾကံဳရသြားေစခ်င္တာပါပဲ။
စာငွားစနစ္မွာ ပညာရပ္ေတြကို ဆယ္မ်ိဳးပိုင္းျခားသတ္မွတ္ၿပီး နံပါတ္ေပးထားတဲ့ Dewey Decimal Classification (DDC) ဆိုတာမ်ိဳးကို မသုံးပါ။ စာငွားစနစ္ရဲ႕ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္က စာမ်ားမ်ားဖတ္ျဖစ္ေစဖို႔ ျဖစ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၅) ထိန္းသိမ္းေဆာင္ရြက္ျခင္း
စာအုပ္ေတြကို ေရွ႕မ်က္ႏွာ ဖလင္ဖုံးနဲ႔ စာအုပ္ခ်ဳပ္မလား၊ ရိုးရိုးအဖုံးပဲဖုံးၾကမလားဆိုတာ၀ုိင္း၀န္းဆုံးျဖတ္ႏုိင္ပါတယ္။ စာအုပ္ေတြထားဖို႔အတြက္ စာသင္ခန္းထဲမွာပဲ စာသင္ခုံတခုံခုံေပၚတင္ထားမလား၊ စာအုပ္စင္၀ယ္မလား၊ စာအုပ္ဗီရို၀ယ္မလား ဆိုတာလည္း ေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။ စာအုပ္ေတြ မေပ်ာက္မရွ မစုတ္မျပဲေအာင္ ထိန္းသိမ္းရမွာျဖစ္ပါတယ္။ စာအုပ္တိုင္းမွာ ေက်ာင္းတံဆိပ္တုံးကို ခတ္ႏွိပ္လုိက္ျခင္းဟာ စာအုပ္ေပ်ာက္သြားလို႔ တျခားသူက ေတြ႔ရွိခဲ့ရင္ ေက်ာင္းကို ျပန္ေရာက္ႏိုင္တဲ့အျပင္ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ေတြ အသက္၀င္ေနပါတယ္လို႔ ျပသရာလည္း ေရာက္ပါတယ္။
(၆) တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း
စစျခင္း ထူေထာင္တဲ့စာၾကည့္တိုက္ဆိုရင္ စာအုပ္စာတမ္းအေရအတြက္က နည္းပါးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကို္ယ့္အခန္းမွာရွိတဲ့ စာအုပ္အေရအတြက္ ဘယ္လိုမ်ိဳးတိုးတက္ႏိုင္မလဲဆိုတာကို ဆရာ၊ဆရာမေတြ သာမက ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားလည္း စဥ္းစားႏုိင္ေအာင္ ၀ိုင္း၀န္းေဆြးေႏြးသင့္ပါတယ္။
စာအုပ္ေတြ ၀ယ္တဲ့အခါမွာ အထက္က နံပါတ္(၂) မွာပါတဲ့ စာအုပ္စာတမ္းေတြကို ဦးစားေပး၀ယ္ယူႏုိင္ရင္ အေတာ္ေကာင္းမြန္မွာျဖစ္ပါတယ္။
အိမ္မွာရွိတဲ့စာအုပ္ေတြ စာသင္ခန္းကို ယူလာၿပီး တျခားသူေတြကို မွ်ေ၀ဖတ္ႏုိင္တဲ့အစီအစဥ္မ်ိဳးကိုလည္း ျပဳလုပ္ဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ အခ်င္းခ်င္း စာအုပ္လဲလွယ္ဖတ္ႏုိင္တာျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တခါ ျပင္ပမွာရွိတဲ့ ကိုယ္ပိုင္စာၾကည့္တိုက္၊ ပုဂၢလိကစာၾကည့္တိုက္လို စာၾကည့္တိုက္မ်ိဳးေတြဆီကေန ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္ကို အေထာက္အကူျပဳႏုိင္ေအာင္ ဖန္တီးေပးႏုိင္ဖို႔လိုပါတယ္။ အနည္းငယ္ခက္ခဲမယ္ထင္ရေပမယ့္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။
(၇) ျပန္လည္သံုးသပ္ျခင္း
စာငွားစာရင္းကို တလတခါေလာက္ၾကည့္ၿပီး ဘယ္လိုစာအုပ္မ်ိဳးေတြကို ငွားၾကတာ အမ်ားဆုံးလည္း ဆိုတာမ်ိဳး၊ ဘယ္သူဟာ ဘယ္စာအုပ္မ်ိဳးကို ဖတ္တာၾကိဳက္သလည္း ဆိုတာမ်ိဳးကို ျပန္လည္သုံးသပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္တခါ ဘယ္လိုစာအုပ္မ်ိဳးေတြကို ထပ္မံျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ လိုတယ္ဆိုတာမ်ိဳးကို သုံးသပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
စာၾကည့္တိုက္ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္က စာၾကည့္တုိက္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ စာအုပ္ေတြ မရွိရင္ အဲဒီစာၾကည့္တိုက္ အလြန္႔အလြန္ကို ေအာင္ျမင္တယ္ဆိုတာပါပဲ။ တကၠသိုလ္စာၾကည့္တိုက္မွဴးဆရာမၾကီးတေယာက္ရဲ႕ စကားကို အမွတ္ရမိတာပါ။ စာအုပ္ေတြက စာဖတ္သူေတြ၊ စာငွားသူေတြလက္ထဲမွာ ေရာက္ေန ဖတ္ေနဖို႔ လိုပါတယ္။ စာၾကည့္တုိက္ေတြကို လာေရာက္ၾကည့္ရွဳစစ္ေဆးတဲ့သူေတြအတြက္ကလည္း စာၾကည့္တုိက္မွာ စာအုပ္ေတြ၊ အမ်ားအားျဖင့္ စာအုပ္အသစ္ေတြေတြ႔ေနရင္ သေဘာက်တာေတြကိုျပင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ စာသင္ခန္းမွာ ထူေထာင္တဲ့စာၾကည့္တိုက္ေတြကို ျပန္လည္သုံးသပ္တဲ့အခါမွာ စာအုပ္ေတြဘယ္ေလာက္ငွားရသလဲဆိုတာနဲ႔ တိုင္းတာရမွာပဲျဖစ္ပါတယ္။
နိဂုံး
စာၾကည့္တိုက္တည္တဲ့အခါ (၁) ေနရာ၊ (၂) စာအုပ္စာတမ္း၊ (၃) အသုံးျပဳႏုိင္မယ့္သူ၊ (၄) စာငွားစနစ္၊ (၅) ထိ္န္းသိမ္းေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ (၆) တိုးတက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းႏွင့္ (၇) ျပန္လည္သုံးသပ္ျခင္းဆိုတဲ့ အခ်က္ခုနစ္ခ်က္ေပၚမူတည္ၿပီး တည္ေဆာက္သြားခဲ့ၿပီျဖစ္ပါတယ္။
ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြကို စာသင္ႏွစ္စစျခင္းမွာပဲ စာစီစာကုံးေခါင္းစဥ္တစ္ပုဒ္ေပးကာ ေရးေစလိုပါတယ္။ ေက်ာင္းလုံးေပါက္ စာစီစာကုံးၿပိဳင္ပြဲလုပ္ႏုိင္ရင္လည္း လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေခါင္းစဥ္က “ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္”ဆိုၿပီးမဟုတ္ပါ။ “ျဖစ္ခ်င္ေသာ ေက်ာင္းစာၾကည့္တိုက္” လို႔သာ ေခါင္းစဥ္ေပးလုိက္ပါ။ စာစီစာကုံးကို ဆရာ၊ဆရာမေတြလည္း ၀င္ေရာက္ေရးသားၾကေစလိုပါတယ္။ သူတို႔သည္လည္းပဲ ထိုစာၾကည့္တုိက္ေတြကို အသုံးျပဳရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအခါ သူတို႔အတြက္ ဘာေတြလုပ္ေပးရမလဲဆိုတာ ပိုမိုသိရွိသြားႏိုင္ပါတယ္။ သိသြားတာနဲ႔ အဲဒီအသိမွာပဲ ရပ္တည္မေနပါဘဲ တကယ္ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေပးပါလွ်င္ အလြန္ပဲေက်နပ္အားရဖြယ္ေကာင္းတဲ့ ေက်ာင္းစာၾကည့္တုိက္ေတြ အလီလီ ေပၚထြန္းလာမွာ မလြဲမေသြပင္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
စာၾကည့္တိုက္တံခါးေတြလည္း ဖြင့္ထားပါတယ္လို႔ မေျပာဘဲ စာၾကည့္တိုက္ေတြထဲက ဗီရိုေတြထဲမွာ ေသာ့ခတ္သိမ္းထားတဲ့ စာအုပ္ေတြကို စာသင္ခန္းေတြဆီသို႔ပို႔ကာ စာၾကည့္တိိုက္ေတြ ထူေထာင္ၾကပါ။ စာဖတ္သူ ဘယ္ေလာက္မ်ားလဲဆိုတာ ေတြ႔လာပါလိမ့္မယ္။