ခင္စႏၵာျမင့္ ● က်ည္ဆန္ၾကားက ပန္းကေလးမ်ား

ခင္စႏၵာျမင့္ ● က်ည္ဆန္ၾကားက ပန္းကေလးမ်ား
(မိုးမခ သတင္းေဆာင္းပါး) ဇြန္ ၁၊ ၂၀၁၆
ေမးျမန္းစံုစမ္းစုစည္းေရးသားသူ ■ ခင္စႏၵာျမင့္
တည္းျဖတ္ျပင္ဆင္သူ ■ ၿငိမ္းခ်မ္းေအး
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕

"ကိုယ္ေနထိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံကလည္းအသိအမွတ္မျပဳ၊ တဖက္ႏိုင္ငံမွာဆက္ၿပီး ပညာသင္ဖို႔ရာမွာလည္း ေငြေၾကးမတတ္ႏို္င္တဲ့ လူငယ္ေတြအတြက္ေတာ့ ကိုယ့္ေဒသအတြင္းမွာ၊ စစ္ေရွာင္လူငယ္ေတြကလည္း စစ္ေဘးဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာပဲ အနာဂတ္ေတြေပ်ာက္ဆံုးကာ ေယာင္လည္လည္ျဖစ္ေနရပါတယ္…”

ဒီစကားေတြကေတာ့ ျမန္မာစကားကို လိမ့္ပတ္လည္ေအာင္မေျပာတတ္လို႔ သူေျပာခ်င္တာေလးေတြကို မိခင္ဘာသာ ကခ်င္စကားနဲ႔ ု စကားျပန္ကေနတဆင့္ ေျပာျပေနတဲ့ ကခ်င္စစ္ေဘးသင့္ေဒသမွာ ႀကီးျပင္းခဲ့ရသူ အသက္ ၂၂ႏွစ္ အရြယ္ မိန္းကေလး ေခါန္ဂ်ာရဲ႕ ရင္ထဲကထြက္က်လာတဲ့ ခံစားခ်က္အသံပါ။ သမီးႀကီး ေခါန္ဂ်ာအပါအဝင္ ေမာင္ႏွစ္မငါးေယာက္ရွိတဲ့ သူ႔မိသားစုဟာ ျပည္ေထာင္စု တိုင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း အမုန္းတရားေတြနဲ႔ တိုက္ခိုက္ေနတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ရဲ႕ဒဏ္ကိုခံေနရတဲ့ သားေကာင္ေတြျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။

ေခါန္ဂ်ာဟာ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ (KIA) ထိန္းခ်ဳပ္ရာ ေမြးရပ္ေဒသ လိုက္ဇာမွာ အထက္တန္းပညာသင္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ေပမယ့္ အစိုးရရဲ႕ တရားဝင္ အသိအမွတ္ျပဳမႈ မရွိတဲ့အတြက္ အဆင့္ျမင့္တကၠသိုလ္ပညာလည္း မသင္ႏိုင္၊ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းပညာ တခုခု သင္ယူတတ္ေျမာက္ဖို႔ရာလည္း အခြင့္အလမ္း မေတြ႕ႏိုင္ေသးဘဲ အဂၤလိပ္စာသင္တန္းတခု တက္ထားၿပီး ကခ်င္လူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာပါဝင္ရင္း ရန္ကုန္ကို ေခတၱေရာက္ရွိေနစဥ္ သူနဲ႔ ေတြ႕ဆံု စကားေျပာခြင့္ရခဲ့တာပါ။




ဒီကခ်င္အမ်ိဳးသမီးငယ္နဲ႔ ေတြ႕ရဖို႔ အေၾကာင္းဖန္လာပံုက နယ္စပ္ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈ လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ တာဝန္ထမ္းေနသူ မိတ္ေဆြ ဆရာဝန္ လူငယ္ႏွစ္ဦးနဲ႔ စကားဝိုင္းက စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ထိုင္းနယ္စပ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ မြန္ျပည္နယ္၊ ရခိုင္ျပည္ေတြက လူမ်ိဳးစုေရးရာ ပဋိပကၡေတြ၊ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ ျပည္တြင္းနဲ႔ နယ္စပ္ေဒသေတြ တိမ္းေရွာင္ထြက္ေျပးေနရတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသား တိုင္းရင္းသား ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွစ္မ မိသားစုဝင္ေတြရဲ႕ ဒုကၡ၊ သုကၡေတြ၊ သူတို႔တေတြရဲ႕ လူမႈေရး၊ က်န္းမားေရး၊ ပညာေရး၊ စီးပြားေရးေတြ အေၾကာင္း မ်က္ျမင္လက္ေတြ႕ ေလ့လာမိတာေတြကို စိတ္အားထက္သန္စြာ ျပန္လည္ ျပန္လည္ေဝမွ် ေျပာဆိုေနတဲ့ ဆရာဝန္ မိတ္ေဆြ ႏွစ္ဦးရဲ႕ စကားသံေတြကို နားေထာင္မိရင္း စစ္ပြဲၾကားက ကေလးငယ္မ်ားရဲ႕ အနာဂတ္၊ တနည္းအားျဖင့္ သူတို႔ ဘဝေတြကို အေကာင္းဘက္ဆီသို႔ ဦးေဆာင္ေမာင္းႏွင္စြမ္းေစမယ့္ ပညာေရး အေျခအေနနဲ႔ စစ္ဒဏ္ရာသင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအေနအထားေတြကို ပိုမို သိလိုစိတ္ျပင္းျပလာမႈ တြန္းအာေၾကာင့္ ဒီကေလးေတြနဲ႕ ထိေတြ႔ႏိုင္သမွ်ထိေတြႏိုင္ေအာင္ တူးစြေလ့လာမႈေတြျပဳလုပ္ခဲ့ျဖစ္ပါတယ္။


ဒီလိုနဲ႔ ကခ်င္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရကြန္ရက္ကို ဦးေဆာင္ကာ ကခ်င္ေဒသၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လူမႈဘဝ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူ ေဒၚခြန္ဂ်ာနဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး စစ္ေဘးသင့္ေဒသေတြမွာ လူမႈအကူအညီအျဖစ္ ေႏြရာသီ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ အခမဲ့ စာသင္ၾကားမႈေတြ ႏွစ္စဥ္ျပဳလုပ္ေနတဲ့ ရန္ကုန္ေရာက္ ကခ်င္လူငယ္မ်ားနဲ႔ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းျဖစ္ခဲ့သလို လိုက္ဇာကေန ေခတၱေရာက္လာသူ ေခါန္ဂ်ာနဲ႔လည္း အေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ စကားေျပာခြင့္ရခဲ့ျခင္းပါပဲ။

ေခါန္ဂ်ာေမြးဖြားႀကီးျပင္းခဲ့ရတဲ့ လိုင္ဇာေဒသမွာေတာ့ ေက်ာင္းသားအရြယ္ ကေလး၊ လူငယ္ေတြဟာ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ KIA/KIO အဖြဲ႔ရဲ႕အစီအစဥ္နဲ႔ဖြင့္ထားတဲ့ ေက်ာင္းေတြနဲ႔၊ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြေနထိုင္တဲ့ စခန္းေတြမွာဖြင့္ထားတဲ့ ေက်ာင္းေတြကိုပဲ ပညာသင္ၾကားစရာေနရာေတြအျဖစ္ အားထားေနၾကရပါတယ္။ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္းေက်ာင္း အဆင့္ထိရွိၾကၿပီး အခမဲ့ မူလတန္းပညာေရးစနစ္ဆိုေပမယ့္လည္း အမ်ားစု အတြက္မဟုတ္ဘဲ ၿမိဳ႕ေပၚနဲ႔ ေငြေၾကးအနည္းငယ္ရွာႏိုင္ေဖြႏိုင္တဲ ့မိသားစုရွိသူေတြအတြက္ပဲ အဓိက ျဖစ္ေနပါတယ္။




“…IDPs ေတြအတြက္ Humanitarian Assistance အရမ္းကိုက်ေနတယ္၊ က်တဲ့အျပင္ လမ္းေတြကိုလည္း ပိတ္ထားေတာ့ ဘယ္လိုမွသြားလို႔မရဘူး၊ ဥပမာ ဆြန္ပရာဘြမ္ဘက္ကဆို အခုထိသြားလို႔မရဘူး၊ ဒုကၡသည္စခန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အထက္တန္းနဲ႔ အလယ္တန္းေက်ာင္းမရွိဘူး။ မူလတန္းေက်ာင္းၿပီးၿပီ ဆိုတာနဲ႔ အထက္တန္းေက်ာင္းရွိတဲ့ ကမ့္ထဲကို ကေလးေတြကေျပာင္းလာရတယ္။ မိဘေတြကေတာ့ ဟိုဘက္ကမ့္ထဲမွာက်န္ခဲ့တယ္…”
ေဒၚခြန္ဂ်ာ (ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ရက္)
ဓာတ္ပံု - ခင္ေလး / မိုးမခ

စစ္ေဘးဒဏ္ေၾကာင့္ ကိုယ္ေနထိုင္တဲ့ ေဒသရပ္ရြာကို စြန္႔ခြာၿပီး စစ္ေဘးေရွာင္ စခန္းမွာ ခိုလံႈေနၾကရသူေတြအတြက္ကေတာ့ စခန္းထဲကေပးတဲ့ ပညာေရးကိုသာ အားထားေနၾကရပါတယ္။ ဒုကၡသည္စခန္းက ကေလးအမ်ားစုဟာ စခန္းကေပးတဲ့ ပညာသင္ၾကားရင္းနဲ႔ အနီးအနားက တာင္ယာခင္းေတြမွာေျပာင္းခ်ိဳး၊ ၾကံခ်ိဳးစတဲ့ ရာသီအလိုက္ထြက္တဲ့ သီးႏွံစိုက္ခင္းေတြၾကား အလုပ္လုပ္ရတာေတြလည္း ရွိတယ္ဆိုပါတယ္။ လံုျခံဳမႈဆိုတာ ေန႔ေန႔ညည ဘယ္အခ်ိန္မွ အာမ မခံႏိုင္တဲ့ စစ္ေဘးသင့္ေဒသ အနီးအနားမွာ ျဖစ္တာမို႔ သူတို႔ ဘ၀ေတြအတြက္ေတာ့ ပညာရွာဖို႔ မဆိုနဲ႔ ဝင္ေငြလည္း မျဖစ္စေလာက္အတြက္ ပိုက္ဆံရွာေဖြဖို႔ဆိုတာေတာင္ ခက္ခဲလြန္းလွပါတယ္။

ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးကို ဟန္႔တားေနတဲ့ ရန္သူေတြဟာ စစ္၊ ဗံုး၊ အေျမာက္၊ နင္းမိုင္း ဆိုတာေတြတင္ မကေသးပါဘူး။ မူရင္း စြန္႔ခြာလာခဲ့ရာ ကိုယ့္ေဒသ၊ ကိုယ့္အိုးကိုယ့္အိမ္၊ ကိုယ့္ေတာင္ယာေတြဟာ စစ္ပြဲဒဏ္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးခဲ့ရၿပီး ျပန္လည္သြားေရာက္ေနထိုင္ဖို႔လည္း မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ ေနာက္ခံအေနအထားအျပင္ (ဘယ္ကမွန္းမသိတဲ့) ေက်ာက္စိမ္းနဲ႔ ေရႊတူးေဖာ္ေရးလုပ္ကြက္ေတြ၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြကလည္း စြန္႔ခြာခဲ့တဲ့ ေဒသေတြမွာ ဝင္ေရာက္ ႀကီးစိုးေနသလို နယ္စပ္ တရုတ္ႏိုင္ငံဘက္အျခမ္းက ၀င္ေရာက္ၿပီး စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ကိုင္ၾကတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီလို စီးပြားလုပ္ငန္းေတြမွာ ဒုကၡသည္ကေလးေတြ၊ လူငယ္ေတြဟာ ေငြေၾကးတစံုတရာ ပမာဏေလးရႏိုင္ဖို႔ သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ၾကရင္း တခ်ိဳ႕ဟာ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ လူကုန္ကူးခံရတဲ့ ဘ၀ေတြကို ေရာက္မွန္းမသိ ေရာက္ခဲ့ရသူေတြလည္းရွိပါတယ္။

ကခ်င္ေဒသမွာ လူမႈကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ႕ ပူးေပါင္းေလ့လာမႈ မွတ္တမ္း Joint Strategy Team (ၾသဂုတ္ ၂၀၁၅) အရ ဆိုရင္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ခံနဲ႔ KIA အုပ္ခ်ဳပ္ခံ ေဒသႏွစ္ခုလံုးက စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းမ်ားမွာ လူကုန္ကူးခံရမႈအေနအထားဟာ ၂၄ % အထိ ရွိတယ္ ဆိုပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အၾကမ္းဖက္ခံရမႈက အစိုးရေဒသ(၄၇ % ) နဲ႔ KIA ေဒသ (၁၇ %) ရွိၿပီး လိင္အလုပ္သမ အျဖစ္ ေရာက္သြားသည့္ ႏႈန္းက အစိုးရေဒသ (၃ %) နဲ႔ KIA ေဒသ (၂ %) ရွိပါတယ္။ အဓမၼ အိမ္ေထာင္ျပဳခံရျခင္း၊ ကေလးစစ္သား၊ ကေလးလုပ္သား အျဖစ္ အျပဳခံရျခင္း အႏၱရာယ္ေတြလည္း အနည္းအမ်ား ရွိၾကပါေသးတယ္။

ဒါေတြအျပင္ အဓိက ျပႆနာ တခုက စစ္ေဘးသင့္ကေလးေတြအတြက္ ပညာေရးက႑မွာ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရရဲ႕ ပံ့ပိုးမႈ အားနည္းမႈပါ။ အထက္မွာဆိုခဲ့တဲ့ စစ္တမ္းအရ စာသင္ေက်ာင္းတည္ရွိမႈ အေနအထားကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အစိုးရလက္ေအာက္ခံေဒသေတြက ေက်ာင္းအေရအတြက္ဟာ KIA/KIO လက္ေအာက္ခံေဒသေတြထက္ ထက္၀က္ေလာက္ ကြာျခားေလ်ာ့နည္းေနတာကို ေတြ႔ရွိရပါတယ္။

ပညာေရး အတြက္ သင္ေထာက္ကူပစၥည္းနဲ႔ ေနရာ ေက်ာင္းအဆာက္အအံု ခ်ိဳ႕တဲ့မႈ အေၾကာင္းကို ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ရက္က ေဒၚခြန္ဂ်ာက အခုလို ေထာက္ျပပါတယ္။

“လိုင္ဇာၿမိဳ႕နဲ႔ မလွမ္းမကမ္းမွာ ရွိတဲ့ အႀကီးဆံုး ဒုကၡသည္စခန္းတခုျဖစ္တဲ့ ဂ်ာရမ္း မွာဆိုရင္ ပညာေရးအတြက္ အေျခခံအေဆာက္အအံုနဲ႔ ပံ့ပိုးမႈေတြ အမ်ားအျပား လိုအပ္ေနတယ္” လို႔ ဆိုပါတယ္။ “စာသင္ေက်ာင္းမ်ား ယိုယြင္းပ်က္စီးေနၿပီး အကာအရံမ်ားလည္း မဲ့ေနပါတယ္၊ ေက်ာင္းသံုး ပရိေဘာဂမ်ားလည္း လိုအပ္ေနပါတယ္” လို႔လည္းေျပာပါတယ္။

ကခ်င္စစ္ျပန္ျဖစ္လာကတည္းက ျပည္မဘက္က “ပန္းရဲ႕လမ္း” ဂီတ လူမႈအဖြဲ႕လို လူမႈေရးအသင္းအပင္းေတြရဲ႕ ပံ့ပိုးမႈက အဓိက က်ခဲ့ပါတယ္။ “ပန္းရဲ႕လမ္း” အဖြဲ႕ရဲ႕ အဓိက မတည္ေငြနဲ႔ ေက်ာင္းေဆာင္ တေဆာင္ သီးသန္႔ ေဆာက္ႏိုင္ခဲ့ဖူးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ယာယီ စခန္းတြင္းအတြက္ ရည္ရြယ္တာေၾကာင့္ အခု ဆိုရင္ ေက်ာင္းေဆာင္ေတြဟာ ပ်က္စီးေနၿပီလို႔ ေဒသခံမ်ားက ေျပာပါတယ္။ ဒါဟာ အစိုးရဘက္က ဒီေဒသ၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့ ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးအေပၚ လ်စ္လ်ဴရႈထားတဲ့အေျခအေန ရွိေနတယ္ဆိုတာကိုေဖာ္ျပေနတာပါပဲ။

KIO/KIA လက္ေအာက္က အျပင္ေက်ာင္းေတြျဖစ္ေစ၊ စစ္ေဘးဒုကၡသည္စခန္းက ျဖစ္ေစ အထက္တန္းပညာေရးၿပီးဆံုးတဲ့ ကေလးေတြအတြက္ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးဆီကို တက္လွမ္းဖို႔ဆိုရင္ ေရြးခ်ယ္စရာအျဖစ္ ေကာလိပ္အႀကိဳသင္တန္း Pre College နဲ႔ အဂၤလိပ္စာ သင္တန္း IPE (Internship English Program) ေတြ ရွိပါတယ္။ လိုင္ဇာမွာဆိုရင္ ေဆးေက်ာင္း၊ သားဖြားသင္တန္း၊ သူနာျပဳသင္တန္းေတြ ရွိပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ဘုရားေက်ာင္းေတြက စီစဥ္ေပးမႈနဲ႔ တခ်ိဳ႕ အိႏၵိယႏိုင္ငံကို က်မ္းစာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ သြားတက္ေရာက္ခြင့္ရတာမ်ိဳး၊ တျခား ထိုင္း၊ တရုတ္ အစရွိတဲ့ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြမွာ ပညာသင္ၾကားခြင့္ရတာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ေငြေၾကး အေတာ္အသင့္ျပည့္စံုသူမ်ား အတြက္သာ အဓိကပါ။ စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းက ကေလးေတြမွာေတာ့ စခန္းထဲကေကၽြးေမြးတာစား၊ စခန္းထဲကသင္ေပးတဲ့ ပညာေရးနဲ႔သာအဆံုးသတ္ၾကရတဲ့သူေတြမ်ားပါတယ္။

စခန္းထဲမွာရွိေနတဲ့ ေက်ာင္းေတြနဲ႔ KIA/KIO လက္ေအာက္က ဖြင့္ထားတဲ့ေက်ာင္းေတြရဲ႕ သင္ၾကားပံုစနစ္ေတြဟာလည္း အလံုးစံု တသမတ္တည္းမတူညီၾကျပန္ပါဘူး။ စခန္းထဲကေက်ာင္းေတြမွာ စာေမးပြဲစစ္မယ့္ စာေတြေလာက္ကိုပဲကြက္သင္ၿပီး အတန္းတင္ေပးေတာ့ ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးဟာနိမ့္က်သည္ထက္ နိမ့္က်လာၾကရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကေလးေတြရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ “ငါတို႔ဟာစစ္ေဘးဒုကၡသည္ေတြ၊ ငါတို႔ ဒီမွာထဲမွာပဲေမြးဒီလိုနဲ႔ပဲႀကီးျပင္းေနရတဲ့လူေတြ” ဆိုၿပီးသူတို႔ကိုယ္သူတို႔ တဆင့္နိမ့္သူေတြအျဖစ္၊ သိမ္ငယ္စရာလူသားေတြအျဖစ္ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ အေၾကာက္တရားေတြနဲ႔ ရွင္သန္ေနထိုင္ေနၾကရတဲ့ ျပႆနာလည္း ရွိျပန္ပါေစတယ္။

ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြကတဆင့္ ပညာေရးအတြက္ အေထာက္အကူျပဳသင္ၾကားေပးတဲ့အဖြဲ႔ေတြ၊ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရးအဖြဲ႔ေတြက ပညာေရးအတြက္ အကူအညီေပးၾကေပမယ့္လည္း သူတို႔ေတြရဲ႕ဘ၀အတြက္ အေျခခံအသိပညာေလာက္သာ မွ်ေ၀ေပးႏိုင္တယ္လို႔ အကူအညီေပးေနသူမ်ားက ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ ဘ၀ရပ္တည္ႏိုင္တဲ့ အတတ္ပညာေတြကို သင္ၾကားေပးတာမ်ိဳးရွိေပမယ့္လည္း ဒီပညာရပ္ေတြနဲ႔ ဒုကၡသည္းစခန္းရဲ႕ ျပင္ပကို ထိုးေဖာက္ထြက္ကာရပ္တည္ႏိုင္ေရးအတြက္ေတာ့ အသိအမွတ္ျပဳလက္ခံေပးမယ့္ေနရာက မရွိသေလာက္ပါလို႔လည္း ဆိုၾကပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕နဲ႔ အေနာက္ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕က စစ္ေဘးေရွာင္ကေလးေတြရဲ႕ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးအတြက္ ကူညီပ့ံပိုးမႈရွိခဲ့ေပမယ့္လည္း ဒါဟာလက္ခ်ိဳးေရႏိုင္တဲ့ အနည္းစုအေရအတြက္ေလာက္သာျဖစ္ပါတယ္။ ဘာပဲေျပာေျပာသူတို႔ေမြးဌာေနျဖစ္တဲ့ အမိႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ဥေပကၡာျပဳ လ်စ္လ်ဴရႈခံထားရ၊ အသိအမွတ္ျပဳ မခံရတာေတြထက္စာရင္ေတာ့ အျခားႏိုင္ငံေတြကေပးတဲ့ ဒီလက္တဆုပ္စာအခြင့္အေရးဟာ သူတို႔ေတြအတြက္ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေကာက္ရိုးတမွ်င္ရယ္ပါ။

မဲလဒုကၡသည္စခန္းက ႏိုင္ငံတကာ လူမႈအကူအညီေပးေရအဖြဲ႔အစည္း တခုမွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ မိတ္ေဆြ ဆရာ၀န္လူငယ္ကေျပာရာမွာေတာ့ “မနက္ (၈) နာရီ ေက်ာင္းတက္ၿပီဆိုရင္၊ သူတို႔ေတြသီဆိုၾကတာ ထိုင္းႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္းပါပဲ” လို႔ သူျမင္ခဲ့ၾကားခဲ့ရတာကို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

ကိုယ္ေမြးတဲ့ ႏိုင္ငံကအသိအမွတ္ျပဳမခံရတဲ့ ကေလးငယ္ေတြအဖို႔ တိုင္းတပါးရဲ႕ ေထာက္ပံ့ေပးမႈေၾကာင့္သင္ရတဲ့ ပညာေရးစနစ္အတြက္ အဲ့ဒီႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္သီခ်င္းကို သီဆိုၾကရတာကို ဘယ္လိုအျပစ္ဆိုႏိုင္ပါေတာ့မလဲ။

လူရယ္လို႔ ျဖစ္တည္းကတည္းက အမိ၀မ္းထဲမွာ စစ္ပြဲေၾကာင့္ ေျပးလႊားခဲ့ရသူေတြ၊ ေမြးဖြားႀကီးျပင္းေတာ့လည္း ကိုယ့္ရဲ႕ေမြးရပ္ေျမကေပးတဲ့ စစ္ပြဲေတြရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေတြေၾကာင့္ ငယ္ရြယ္စဥ္ကတည္းက ခံစားေနရတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ဒဏ္ရာေတြ၊ အေၾကာက္တရားနဲ႔ အမုန္းတရားေတြဟာ ဘယ္ေလာက္မ်ားစြဲၿမဲေနၾကၿပီလဲ။

ဒီလိုကေလးေတြရဲ႕ရင္ထဲက အမုန္းတရားေတြ ေက်ပ်က္မယ့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာေန႔က ဘယ္ေတာ့မ်ားမွလဲ။

သူတို႔ေလးေတြကို ေက်ာင္းသားအရြယ္ လူငယ္ေလးေတြရယ္လို႔ အမိႏိုင္ငံေတာ္ဘက္က အသိအမွတ္ျပဳ ပညာသင္ၾကားေပးမယ့္အခ်ိန္ ဘယ္ေတာ့မ်ားမွ ေရာက္လာမွာလဲ။

စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းက ကေလးသူငယ္နဲ႔ လူငယ္ေက်ာင္းသားေတြကိုလည္း သူတို႔နည္းသူတို႔ဟန္ေလးနဲ႔ သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ခဲ့ရတဲ့ ပညာေရးကို အေျခခံပညာေရးအတြက္၊ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးအတြက္ စသည္ျဖင့္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အရည္အခ်င္းစစ္စာေမးပြဲတခုသတ္မွတ္ကာ ၾကားခံေပါင္းကူးအျဖစ္ထားၿပီးသူတို႔ေတြရဲ႕အနာဂတ္ပညာကို ဆက္လက္သင္ၾကားဖို႔နဲ႔ ဘ၀အာမခံခ်က္ေတြရွိႏိုင္ဖို႔ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရနဲ႔ ျပည္နယ္အစိုးရေတြဘက္က အခြင့္အေရးဖန္တီးေပးသင့္ပါတယ္။ ဒီကေလးေတြ ပညာအလင္းေရာင္ရေစဖို႔ စီမံေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဲ႕ အေျခခံအခ်က္ အုတ္ျမစ္တခုအျဖစ္ တာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပးသင့္ပါတယ္။

အခုဆိုရင္ ၁၇ ႏွစ္ၾကာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီး တေက်ာ့ျပန္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကခ်င္ျပည္တြင္းစစ္ပြဲဟာ ၂၀၁၆ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၉ရက္ေန႔မွာ ၅ႏွစ္တင္းတင္း ျပည့္ပါၿပီ။ စစ္ပြဲေတြ တေန႔တျခား ျဖစ္ေနတာနဲ႔အမွ် စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းမွာခိုလံႈေနၾကရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ အေရအတြက္ဟာလည္းတ ျဖည္းျဖည္းျမင့္မားလာရတာပါပဲ။ မွတ္တမ္းေတြအရဆိုရင္ စစ္ေၾကာင့္ လူေပါင္း ၁၂၀, ၀၀၀ ေက်ာ္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ ျဖစ္ ေနရပ္စြန္႔ခြာခဲ့ရၿပီး အဲဒီထဲက ၁၁၀,၀၀၀ ဟာ ကခ်င္ျပည္၊ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္းက နယ္စပ္၊ ၿမိဳ႕ေပၚ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ခိုလံႈေရာက္ရွိေနၾကပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၉ရက္ေန႔အထိ ေနာက္ဆံုးေကာက္ခံရရွိခဲ့တဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္း/ေျမာက္ေဒသက စစ္ေျပးဒုကၡသည္စခန္းမ်ားကို အသစ္ေရာက္ရွိလာတဲ့ အိ္မ္ေထာင္စုအေရအတြက္ ၁၉၆၄၁ စုရွိၿပီး၊ လူဦးေရ ၉၆၂၀၉ ေယာက္ တိုးလာတယ္ ဆိုပါတယ္။ ဒီမိသားစုေတြထဲက ကေလးငယ္ေတြ၊ လူငယ္ေတြရဲ႕ ဘဝေရွ႕ေရးေတြကေတာ့ ခုခ်ိန္ထိေအာင္ ေဝ၀ါးေနဆဲပါပဲ။

ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ဟာေနာင္ေမြးဖြားႀကီးျပင္းလာမယ့္ ကေလးေတြ၊ လူငယ္ေတြရဲ႕ လက္ထဲမွာပါ။ ဒီလိုစစ္ေဘးဒဏ္ေတြေၾကာင့္ အမုန္းတရားနဲ႔ အေၾကာက္တရားေတြသာ စိတ္ထဲမွာႀကီးစိုးေနရတဲ့ ကေလးသူငယ္ေတြရဲ႕ စိတ္ဒဏ္ရာေတြေျပေပ်ာက္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ဘာေတြလုပ္ေပးၾကမွာပါလဲ။ ဘယ္လိုေတြ ႏွစ္သိမ့္ေပးၾကမွာပါလဲ။ ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္း သူတို႔ရဲ႕ပတ္၀န္းက်င္မွာ ျမင္ေတြ႔ေနရတဲ့ စစ္ပြဲေခၚသံေတြေၾကာင့္ စစ္နဲ႔ယဥ္ပါးႀကီးျပင္းလာရတဲ့ေဒသတြင္းက ကေလးေတြ၊ လူငယ္ေတြအတြက္ အာဃတတရားေတြနဲ႔ ဆင္ႏြဲေနတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္မီးႀကီးကဘယ္ေတာ့မွ ၿငိမ္းခ်မ္းႏိုင္မွာပါလဲ။

အခု အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာ (၂၁) ရာစု ပင္လံုညီလာခံကို ႏွစ္လအတြင္း က်င္းပမယ္ ဆိုထားပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေရာင္နီအျမန္ဆံုးသမ္းလာၿပီမို႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခဲ့တဲ့ အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းက ပုဂၢိဳလ္မ်ားအားလံုးက စစ္ဒဏ္ခံကေလးေတြကိုယ္စား အေကာင္းျမင္ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အေကာင္းျမင္စိတ္ေတြ လက္ေတြ႕ျဖစ္လာႏိုင္ေတာ့မလား။

လက္ရွိမွာေတာ့ SSPP/SSA ႏွင့္ အစိုးရတပ္တို႔ သီေပါၿမိဳ႕အေရွ႕ေတာင္ဘက္မွာတိုက္ပြဲေတြ ျပင္းထန္စြာျဖစ္ပြားေနမႈေၾကာင့္ ရြာသံုးရြာက လူဦးေရ ၂၀၀ေက်ာ္ဟာ တိုက္ပြဲအတြင္းပိတ္မိေနတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြ၊ ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ဘယ္အဖြဲ႕အစည္းကမွန္း မသိ မီးရိႈ႕ထားလို႔ ေနာင္ကြမ္းေက်းရြာအုပ္စု၊ ၀မ့္၀ိုးလံုးရြာမွာ လူေသအေလာင္းသံုးေလာင္းေတြ႕ရတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြကိုသာ ဆက္တိုက္ၾကားခဲ့ရပါတယ္။ ရြာလံုးကၽြတ္မီးရိႈ႕ခံေနရလို႔ လူႀကီးေတြေတာင္ ကစဥ့္ကလ်ားနဲ႔ အသက္လြတ္ေအာင္ေျပးေနရမွေတာ့ ကေလးသူငယ္နဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္သည္ေတြရဲ႕ဘ၀က မေတြးရဲေလာက္ေအာင္ျဖစ္ေနပါတယ္လို႔ ေဒသခံေတြက ဆိုပါတယ္။ ပညာေရးဆိုတာေတာ့ ပိုေဝးေနေတာ့တာေပါ့။

နဂိုကမွ ဒီလိုေဒသေတြဟာ လမ္းပန္းဆက္သြယ္အေရးအရ ေ၀းလံသီေခါင္လွတာေၾကာင့္ ကေလးေတြရဲ႕ပညာေရးပိုင္းမွာ အင္မတန္မွကိုေနာက္က်က်န္ခဲ့ရတဲ့ေဒသေတြပါ။ ရြာတိုင္း ေက်ာင္းမရွိသလို၊ ေက်ာင္းရွိတဲ့ရြာဆိုရာမွာလည္း လူထုခန္႔ေက်ာင္း (အစိုးထံမွာ ေက်ာင္းဖြင့္ခြင့္ေလွ်ာက္တာ မက်လို႔ ေက်းရြာ ရပ္မိရပ္ဖမွ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ စီစဥ္ေသာေက်ာင္း) ေတြကသာမ်ားပါတယ္။

အစိုးရေက်ာင္းဆိုၿပီးဖြင့္ထားတဲ့ေက်ာင္းေတြမွာလည္း အခုလို စစ္ရဲ႕အရိပ္အေယာင္ ေတြကို ျမင္ရၿပီဆိုတာနဲ႔ ေအာက္ျပည္ ေအာက္ရြာက ဆရာ/မေတြက ထိတ္လန္႔ၿပီး ျပန္ေျပးၾကသည္က မ်ားတာမို႔ ကေလးေတြရဲ႕ပညာေရးက ေႏွာင့္ေႏွးခဲ့ရတာသာမ်ားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ၾကေတာ့လည္း အစိုးရကခန္႕ထားတဲ့ ေန႔စား လေပး ဆရာ/မေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္က သူတို႔ရပ္ရြာက ေက်ာင္းေတြမွာ ၈တန္း၊ ၉တန္းေအာင္ ၿပီးတာနဲ႔ အစိုးရကခန္႔တဲ့ ေန႔စားလေပး ဆရာမ၀င္ေလွ်ာက္၊ သင္တန္းသံုးလေလာက္တက္ၿပီး ဆရာျပန္လုပ္ေနၾကရတာမ်ိဳးပါ။

ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ လုပ္အားေပးခဲ့သူ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးငယ္ ထိန္နန္ဂ်ာဆိုင္က သူ႔အေတြ႕အၾကံဳ ျပန္လည္ ေျပာထားတာကို ၾကည့္ပါ။ “တခ်ိဳ႕ဆရာမေတြဆိုရင္ အေ၀းႀကီးကေန လမ္းေလွ်ာက္လာၿပီး စာသင္ရတာေတြရွိတယ္ တခ်ိဳ႕ဆို သူတို႔ေပးတဲ့ တဲေလးမွာပဲေနတယ္၊ သူတို႔ေကၽြးတာပဲစားၿပီး စိတ္ဓာတ္တခုနဲ႔စာသင္ေပးေနၾကတယ္..”။



“…ပညာေရးကနိမ့္က်လြန္းေတာ့ သူတို႔သိထားတာ အမွားျဖစ္ေနလို႔ အမွန္ျပင္ေပးရင္ေတာင္ မလြယ္ဘူးျဖစ္ေနတယ္။ ၁၀တန္းျဖစ္ေနၿပီ၊ ဒါေပမယ့္ သိသင့္သိထိုက္တာေတာင္ မသိၾကဘူး၊ ဆရာဆရာမေတြကိုက ေသခ်ာမသင္ေပးႏိုင္ေတာ့ အဂၤလိပ္စာလံုးေတြ သိသင့္တာေတာင္ မသိဘူးျဖစ္ေနၾကတယ္၊ အဲ့ဒီဘက္ေတြကို ဆရာ/ဆရာမေတြ ေရာက္ဖို႔လိုအပ္ေနတယ္။ လိုင္ဇာဘက္က ရွမ္းျပည္မန္တုံထက္ ပိုတိုးတက္တယ္ ထင္တယ္…”
Seng Htoi Lu  (ရွမ္းျပည္ ေျမာက္ပိုင္း ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေႏြရာသီ လုပ္အားေပး စာသင္ၾကားခဲ့သူ)
ဓာတ္ပံု - ခင္ေလး / မိုးမခ


ဒါေတြဟာ ေခတ္အဆက္ဆက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့အစိုးရမ်ားနဲ႔ ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့စနစ္ဆိုးေတြေၾကာင့္ပါပဲ။ မမွန္ကန္တဲ့ ပညာေရးဆိုင္ရာမူ၀ါဒေတြ၊ ပညာေရးက႑အတြက္ သံုးတဲ့ဘတ္ဂ်က္က ကာကြယ္ေရးအတြက္ အသံုးျပဳတာနဲ႔ ယွဥ္ရင္ ဆင္နဲ႔ဆိတ္ေလာက္ ကြာေနတာေတြ၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ညံ့ဖ်င္းမႈေတြနဲ႔ အဆိုးဆိုးကေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္မီး ႏွစ္ေပါင္းေျခာက္ဆယ္ေက်ာ္ ေတာက္ေလာက္ေနျခင္း ရလဒ္ေတြဟာ ေ၀းလံလွတဲ့ေဒသက တိုင္းရင္းသားကေလးငယ္ေလးေတြရဲ႕ လက္ရွိဘဝနဲ႔ အနာဂတ္ကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ရိုက္ခတ္လို႔ေနပါတယ္။

“….IDP ကမ့္ကလာတဲ့ ကေလးေတြ ၿမိဳ႔ေပၚကေက်ာင္းကိုအပ္ေတာ့ ၿမိဳ႔ေပၚကမိဘေတြကလည္း နံတယ္၊ ညစ္ပတ္တယ္ ဆိုၿပီး လက္မခံခ်င္တာရွိတယ္။ လူႀကီးေတြက ကူေတာ့ ကူညီၾကတာပဲ၊ ဒီတေခါက္လာရင္ စာအုပ္ ၁ဒါဇင္ေပးမယ္ စသျဖင့္ေပါ့ေလ၊  ဒါေပမယ့္ အဲ့စာအုပ္ ၁ ဒါဇင္က ၁ ႏွစ္ေပါက္သြားတာလည္း ရွိတယ္။  ၇တန္း ၈တန္းေရာက္သြားေတာ့ ကမ့္ထဲက ေက်ာင္းနဲ႔မရေတာ့ဘူးေလ၊ သူတို႔စရိတ္က ႀကီးလာေတာ့ တခ်ိဳ႕ကမ့္တာ၀န္ခံေတြဆိုရင္ အေၾကြးတင္တာေတာင္ရွိတယ္။ ကၽြန္မညီမေလး မူႀကိဳေက်ာင္းက ကေလးေတြ ကို ပံုျပင္ကခ်င္လိုေရးခိုင္းေတာ့ KIA စစ္သားဆိုရင္ ကၽြန္မတို႔ခ်စ္တဲ့စစ္သား၊ ဗမာစစ္သားဆို ေသခ်င္းဆိုးစစ္သား မေကာင္းဆိုး၀ါး အဲ့လိုေရးလာတာေတြ႔ရတယ္။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ကေလးေတြရဲ႕စိတ္မွာကိုက အမုန္းစိတ္ေလ…”

မိုင္းမိုင္  (ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း ကြတ္ခိုင္ေဒသခံ၊ ကခ်င္လူငယ္အစည္းအရံုး တက္ၾကြလူပ္ရွားသူ)

 ျပည္သူက ဆႏၵမဲနဲ႔ တခဲနက္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဦးေဆာင္တဲ့ ျပည္သူ႔အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာေတာ့ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနက အခု ေက်ာင္းဖြင့္ရာသီမွာ ေက်ာင္းအပ္ႏွံေရးရက္ ၁၀၀ စီမံခ်က္မွာ မူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ရက္ ၁၀၀ စီမံခ်က္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ဒဏ္သင့္ ေဒသေတြ အတြက္ေတာ့ တိတိပပ မူဝါဒေတြ ခ်မွတ္ထားတာ မေတြ႕ရေသးပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ပဲ အခုလတ္တေလာ ေက်ာင္းဖြင့္ရာသီမွာ ျဖစ္လာတဲ့ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ ထြက္ေျပးလာရတဲ့ စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းက ကေလးေတြအတြက္ ဘယ္လိုမူ၀ါဒေတြ ဘယ္လိုအစီအစဥ္ေတြနဲ႔ လုပ္ေဆာင္ေပးထားတာေတြ၊ ညႊန္ၾကားထားတာေတြရွိသလဲ ဆိုတာကို ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕နယ္ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးစိုင္းထြန္းေအာင္ကိုလည္း ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၾကည့္ခဲ့ပါတယ္။ သူေျပာျပတာကေတာ့ ေထြ/အုပ္ရံုး၊ ျပည္နယ္ကိုယ္စားလွယ္တို႔ႏွင့္ ဆက္သြယ္ၿပီး စစ္ေဘးေရွာင္ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးအတြက္ တတ္ႏိုင္သမွ်အကူအညီေပးၾကပါရန္ ဖုန္းကတဆင့္ ေျပာၾကားထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

စစ္ေဘးဒုကၡသည္ ကေလးေတြအတြက္ ယခုႏွစ္ပညာေရးမွာ ေက်ာင္းဆက္တတ္ႏိုင္ဖို႔ အစိုးရအေနနဲ႔ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ တိုက္တြန္းတဲ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚနန္းမိုးရဲ႕ အေရးႀကီးအဆိုကိုလည္းေမးခြန္းအေနနဲ႔သာခြင့္ျပဳခဲ့တဲ့ လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဟာ လတ္တေလာျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေရးႀကီးအေျခအေနတရပ္ကို တုန္႔ျပန္မႈေႏွာင့္ေႏွးတာကို ေဖာ္ျပလိုက္တာပါပဲ။ ရခိုင္စစ္ေဘးဒုကၡသည္အေရးမွာဆိုရင္လည္း လႊတ္ေတာ္မွာ ေမးခြန္းေတာင္ တင္ခြင့္မရခဲ့ပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ လက္ေတြ႕ေျမျပင္အေနအထားကို သိရေအာင္ သီေပါၿမိဳ႕နယ္ ရွမ္းလူငယ္အဖြဲ႕ ခမ္းကူစင္တာက ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူလည္းျဖစ္၊ စစ္ေဘးေရွာင္ျပည္သူေတြအတြက္ အနီးကပ္ကူညီေပးေနသူလည္းျဖစ္တဲ့ ကိုစိုင္းေနာ္ဆိုင္ ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၾကည့္ရာမွာေတာ့ လတ္တေလာမွာ စစ္ေဘးေရွာင္မိသားစုေတြ ေနထိုင္ဖို႔အတြက္နဲ႔ ဒုကၡသည္စခန္းေရာက္ ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးအတြက္ ရပ္မိရပ္ဖနဲ႔ လူမႈေရးအဖြဲ႔အစည္းေတြကပဲ အဓိက၀ိုင္း၀န္းေဆာင္ရြက္ေနရတယ္၊ ၿမိဳ႕နယ္ပညာေရးမွဴးကေတာ့ စစ္ေရွာင္ကေလးေတြရဲ႕ ေက်ာင္းအပ္ခ်ိန္ကိုေနာက္ဆုတ္ေပးမယ္လို႔ ဆိုထားေၾကာင္း သူ႔ေဒသ အေျခအေနကို ေျပာျပပါတယ္။

ရြာလံုးကၽြတ္မီးရိႈ႕ခံထားရတဲ့ေနရာေတြ၊ တိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္ပ်က္ဆီးသြားတဲ့ေနရာေတြ၊ ကိုယ့္ရဲ႕ အသက္နဲ႔ခႏၶာ တည္ၿမဲဖို႔အတြက္ မနည္း လြတ္ေအာင္ ထြက္ေျပးလာရတဲ့ ေနရာေဒသကကေလးေတြအတြက္ ေက်ာင္းအပ္ခ်ိန္ ေနာက္ဆုတ္ေပးရံုနဲ႔ ဘယ္လိုမ်ား လံုေလာက္ႏိုင္ပါ့မလဲ။ ေနာက္ဆုတ္ေပးေတာ့ေရာ တက္စရာေက်ာင္းကဘယ္မွာပါလဲ။ အခုဆိုရင္ သီေပါဘက္ကိုေျပးလာရတဲ့ စစ္ေရွာင္မိသားစုေပါင္းဟာ ၁၉-၅-၂၀၁၆ ေန႔အထိ ေကာက္ယူထားတဲ့ စာရင္းေတြအရ ၁၁၃၅ စုရွိေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ တိုက္ပြဲေတြ ျပင္းထန္လာတဲ့နဲ႔အမွ် တိုးသည္ထက္ တိုးလာဖို႕သာရွိေေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ စီးပြားေသာင္းက်န္းျပႆနာကလည္း ရွိေနျပန္ပါေသးတယ္။

“တိုက္ပြဲျဖစ္ေနလို႔ ထြက္ေျပးလာရတဲ့ ရြာထဲကိုတိုက္ပြဲရက္ေတြ အတြင္းမွာေတာင္ ေငြရည္ပုလဲေက်ာက္မီးေသြးတူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီက ၀င္ေရာက္ၿပီးေက်ာက္မီးေသြးတူးေဖာ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကိုင္ေနတာေတြ႔ရတယ္” လို႔ ကိုစိုင္းေနာ္ဆိုင္က ဆက္လက္ေျပာျပပါတယ္။

တိုက္ပြဲျဖစ္လို႔ အိုးအိမ္ေတြ ပ်က္ဆီးရတဲ့အထဲမွာ ေက်ာက္မီးေသြးကုမၸဏီေၾကာင့္ ေဒသခံေတြရဲ႕ေတာင္ယာေတြ ပ်က္ဆီးဆံုးရံႈးခံၾကရမွာပါ။ တစျပင္သာသာက်န္ခဲ့မဲ့ ေက်းရြာေတြမွာေနထိုင္ရတဲ့ မိသားစုေတြအတြက္ေတာ့ အိမ္ျပန္ခရီးဟာေတာ္ရံုနဲ႔ေတာ့ မနီးႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ စစ္ေဘးခံကေလးေတြအတြက္ ေက်ာင္းအပ္ရက္ ေနာက္ေရႊ႕ေပးျခင္းက မလံုေလာက္ႏိုင္ပါဘူး။ သင္စရာစာသင္ေက်ာင္းနဲ႔ ဆရာ/မ မရွိႏိုင္ေတာ့တဲ့ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကို တြက္ဆၿပီးအစိုးရနဲ႔ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြကို ပညာသင္ႏွစ္အမီ အျမန္ဆံုးအေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္သင့္ေနပါၿပီ။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ တဖက္ႏုိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ေတာ္သီခ်င္းကိုသီဆိုေနရတဲ့ စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းက စာသင္ေက်ာင္းေတြ ထပ္ၿပီးေပၚထြက္လာႏိုင္ပါတယ္။

စစ္ေဘးေရွာင္ျပည္သူေတြကိုတိုက္ပြဲေတြၾကားကေနကူညီကယ္ထုတ္ေပးေနတဲ့ လာရိႈးအေျခစိုက္ တအာင္းလူငယ္အဖြဲ႕က ကိုဆိုင္းရပ္ ကိုလည္း အဲဒီဘက္ ေဒသအေျခအေန သိရေအာင္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ ရြာလံုးကၽြတ္မီးရိႈ႕ခံထားရတဲ့ေဒသက ကေလးေတြနဲ႔ ကိုယ္၀န္သည္ေတြမွာေတာ့ စိတ္ထိခိုက္လြန္းတဲ့အတြက္ သူတို႔ဘ၀ကိုေတာင္သူတို႕ ဘာမွန္းမသိ ေငးငိုင္ေနၾကသူေတြေတာင္ရွိေၾကာင္း၊ တခ်ိဳ႕ဆိုအိမ္က်န္ခဲ့ေပမယ့္ ေျမျမႈပ္မိုင္းေတြ က ရွိဆဲမို႔ တိုက္ပြဲေတြၿပီးခဲ့ရင္ေတာင္ ရြာျပန္ဖို႔ဆိုတာမျဖစ္ႏိုင္ေသးေၾကာင္း၊ တခ်ိဳ႕မိသားစုေတြမွာေတာ့ မိသားစု၀င္ေတြ တကြဲတျပားနဲ႔ျဖစ္သြားတာေတြ၊ သားျဖစ္သူက စစ္ေရွာင္စခန္းေရာက္ အေမကမိုင္းထိျဖစ္တဲ့လူေတြ၊ ထြက္ေျပးေနရင္း သူတို႔ေရွ႔မွာတင္ မိုင္းမိလို႔ေသဆံုးရသူေတြကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရလို႔ ထိတ္လန္႔ေၾကာက္ရြံ႕ေနၾကရတဲ့ ကေလးေတြ ရွိေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ စစ္ေၾကာင့္ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ဘ၀ေတြျဖစ္ကာ မဖြံ႔ၿဖိဳးေသးတဲ့ ေဒသကကေလးငယ္ေတြဟာ ဘူးေလးရာဖရံုဆင့္ဆိုသလို အနာဂတ္ေတြပါ ေပ်ာက္ဆံုးၾကရ၊ စိတ္ဒဏ္ရာေတြ ထပ္ရၾကရျပန္ပါတယ္။

ဒီအေျခအေနေတြ ဘယ္လိုကုစားမလဲ သိႏိုင္ေအာင္လို႔ ျပည္သူ႔အာဏလႊဲအပ္ျခင္းခံရတဲ့ တာဝန္ယူထားသူမ်ားဘက္ကိုလည္း ေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာက္မဲၿမိဳ႕ ျပည္နယ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးစိုင္းထြန္း ဉာဏ္ကို ေက်ာက္မဲေဒသက ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးအတြက္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းၾကည့္ခဲ့ရာ အစိုးရပိုင္းက ညႊန္ၾကားခ်က္တစံုတရာ မသိေသးၾကာင္းနဲ႔ လက္ရွိအေျခအေနကို အစိုးရအဖြဲ႔ႏွင့္ပညာေရး ဦးစီးဌာနထံသို႔ တင္ျပထားေၾကာင္း၊ အစိုးရဘက္က လက္လွမ္းမီႏိုင္တဲ့ေဒသေတြကိုေတာ့ ရပ္ရြာလူမႈေရးအဖြဲေတြႏွင့္အတူ ေအာင္ဆုပန္ ဆရာေတာ္တို႔က အကူအညီေပးရန္ စီစဥ္ထားေၾကာင္း၊ အခ်ိဳ႕မိသားစုေတြကေတာ့ ဟိုဘက္မွာ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ ေက်ာက္မဲကို ေျပာင္းေရြ႕လာၾကေၾကာင္း၊ အိမ္ေျခ ၁၅၀ရွိတဲ့ ပန္က်န္ရြာမွာဆိုရင္ စစ္ေၾကာင့္ေသဆံုးသြားၾကရတဲ့လူေတြအတြက္ ပရိတ္ရြတ္ေပးၿပီး ရြာကိုျပန္ေနေစခ်င္ေပမယ့္ ရြာသားေတြကေတာ့ ရြာအသစ္သာတည္လိုၾကေၾကာင္းကို ေျပာျပပါတယ္။

သီေပါေဒသ စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းသို႔ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ေက်ာက္မဲခရိုင္ နမ့္ကြန္ရြာမွ ၈တန္းေက်ာင္းသူေလးတဦးကေတာ့ ေမလ ၂၂ရက္ေန႔က စစ္ေၾကာင့္ထြက္ေျပးလာရေၾကာင္းႏွင့္ "ေက်ာင္းတက္ခ်င္တယ္။ ေၾကာက္လည္းေၾကာက္တယ္။ စိတ္မေကာင္းဘူး"လို႔ တယ္လီဖုန္း ဆက္သြယ္လို႔ရခ်ိန္မွာ သူခံစားရတာေလးကို ေျပာျပရွာပါတယ္။

စစ္ျဖစ္ေနစဥ္ ေက်ာက္မီးေသြးတူးတဲ့ ကုမၸဏီေတြေၾကာင့္ ရြာသားမ်ားအေပၚ ဘယ္လိုအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိႏိုင္သလဲဆိုတာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပည္နယ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးစိုင္းထြန္းဉာဏ္ကို ေမးရာမွာေတာ့ ေက်ာက္မီးေသြးတူးတဲ့ လုပ္ငန္းက ယခင္အစိုးရေဟာင္း လက္ထက္ကတည္းက ခြင့္ျပဳခ်က္ ပါမစ္ခ်ထားေပးခဲ့ၿပီး တူးခြင့္ရခဲ့တာျဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

မည္သို႔ပင္ျဖစ္ပါေစ လတ္တေလာျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနအရပ္ရပ္နဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး အစိုးရအဖြဲ႔၊ လူမႈေရးႏွင့္ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ပညာေရး၀န္ႀကီးဌာနမ်ား ပူးေပါင္းၿပီး စစ္ေဘးေၾကာင့္ေနရပ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးလာရေသာ မိသားစုေတြ၊ ကေလးေတြရဲ႕အသံကို ေအာက္ေျခအထိ အဆင့္ဆင့္ ဆင္းၿပီး လိုအပ္တဲ့ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို အခ်ိန္မီ အျမန္ဆံုးေဆာင္ရြက္ေပးသင့္ပါတယ္။ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားနဲ႔လည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြျပဳသင့္ပါတယ္။ ရက္ ၁၀၀ ပညာေရး စီမံခ်က္နဲ႔ အခုဆိုရင္ ျပည္မဘက္မွာ ေက်ာင္းဖြင့္ခ်ိန္ ကုန္က်စရိတ္ မရွိေအာင္၊ ျပ႒ာန္းစာအုပ္ေတြျပည့္စံုေအာင္ စီမံေဆာင္ရြက္ေနရတာ အားရဖြယ္ ျမင္ေတြ႕ေနရပါတယ္။ အလားတူ ထပ္တူ ညီမွ်တဲ့ အစီအစဥ္မ်ိဳး တိုင္းရင္းသား လူနည္းစု လူမ်ိဳးစုေတြလည္း ရသင့္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ စစ္ေဘးသင့္ကေလးငယ္ေတြ ပိုလို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။

 ေမလ ၃၀ ရက္ ရက္စြဲနဲ႔ ေၾကးမံုသတင္းစာမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ျပည္ေထာင္စု ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာ မ်ိဳးသိမ္းႀကီးရဲ႕ ရက္ ၁၀၀ စီမံကိန္း အေၾကာင္း ေမးျမန္းခန္းမွာေတာ့ ပဋိပကၡေဒသေတြ၊ ဗံုးသံ၊ က်ည္ဆန္ၾကားက ကေလးငယ္ေတြအတြက္ အထူးတလည္ အသားေပး စီစဥ္ထားတာေတြမ်ိဳး မေတြ႕ခဲ့ရပါဘူး။

က်ည္ဆန္ၾကားက ပန္းကေလးမ်ား ပြင့္လန္းကာ ဖူးတံဝင့္လိုခ်ီႏိုင္ေစဖို႔ ေနျခည္မွာ ေရႊရည္ေလာင္းကာ အနာဂတ္တံခါးေတြ ဆြဲဖြင့္ေပးမယ့္ စာသင္ေက်ာင္းေတြ လိုအပ္ေနပါတယ္။ မ်က္ေမွာက္မွာေတာ့ က်ည္ဆန္ၾကားက ပန္းကေလးမ်ား မပြင့္လန္းႏိုင္ရံုမက ဘဝ လံုျခံဳေႏြးေထြးမႈေပးတဲ့ အိမ္လို႔ ေခၚတြင္ႏိုင္ရာ ဌာေနကိုေတာင္ မျပန္ႏိုင္ေသးတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ေနရပါတယ္။

ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကြန္ရက္က ေဒၚခြန္ဂ်ာ ကေတာ့ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ေတြ အိမ္ျပန္ဖို႔ အေရး အလွမ္းေဝးေနဆဲလို႔ ဆိုပါတယ္။ အေၾကာင္ရင္းကိုလည္း ရွင္းျပပါတယ္။

ပထမဆံုးအခ်က္ကေတာ့ ျပန္စရာ အိမ္မရွိျခင္းပါလို႔ ဆိုပါတယ္။

“ကခ်င္ျပည္တြင္းစစ္ေၾကာင့္ ရြာေပါင္း (၃၇၀) ေလာက္ ပ်က္သြားတယ္၊ (၇၀) ရာခိုင္ႏႈန္းက လံုး၀ျပန္ေနလို႔မရေတာ့ဘူး၊ ဥပမာ - ျမစ္ႀကီးနားနဲ႔ဗန္းေမာ္ၾကား ေတာက္ေလွ်ာက္ မိုင္၆၀ေလာက္က ဖ်က္ဆီးခံထားရတာ၊ အိမ္ဆိုတာတခုမွ မက်န္ေဆတာ့ဘူး၊ ေလာေလာဆယ္ အိမ္လို႔က်န္တာက စစ္တပ္က ဝင္ေန ေနတဲ့ အိမ္ေတြပဲက်န္တယ္၊ အဲ့ေတာ့ ျပန္စရာအိမ္မရွိတာက နံပါတ္ ၁ ျဖစ္ေနတယ္” လို႔ ေဒၚခြန္ဂ်ာက ေျပာပါတယ္။

ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ အိမ္ေနရာ၊ ေတာင္ယာေနရာေတြက စီးပြားေရးသမားမ်ားရဲ႕ စားက်က္ျဖစ္သြားျခင္းေၾကာင့္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြလက္ထဲထည့္လိုက္ရတာ၊ တခ်ိဳ႕က ေရႊတြင္းေတြျဖစ္သြားတာ၊ ေရႊတြင္းက အဲ့ဟာေတြက အစိုးရက ခ်ေပးတာမဟုတ္ဘူး ဟိုမွာနားလည္မႈနဲ႔၊ တခ်ိဳ႕ေရႊတြင္းေတြက်ေတာ့ တပ္မေတာ္က ေရွ႔တန္းမွာ တာ၀န္က်တဲ့ စစ္တပ္က လံုၿခံဳေရးေပးထားတာ၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္က ပါမစ္မွမရရင္ တူးလို႔ရမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဲ့လိုၾကားထဲမွာ ၀င္တူးေနတာေတြ ရွိတယ္။ ေရႊတူးၿပီးတဲ့ေနရာမွာ ေက်ာက္စရစ္ခဲ အပံုလိုက္ပဲက်န္တာ။ အဲ့ေတာ့ ျပန္သြားရင္ေတာင္ ကိုယ့္အိမ္၊ ကိုယ့္ယာ ဘယ္ေနရာလဲ မသိေတာ့ဘူး” လို႔ ေဒၚခြန္ဂ်ာက ဆက္ရွင္းျပပါတယ္။

ေနာက္အေရးႀကီးတခ်က္ကေတာ့ ေဒသခံရြာေတြမွာ အစိုးရစစ္တပ္မ်ားရဲ႕ တပ္စြဲထားမႈေၾကာင့္လို႔လည္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။

“ရြာထဲမွာပဲ စစ္တပ္က တပ္စြဲေနတာ ဥပမာဆိုရင္ စိန္လံုဆိုရင္ စစ္တပ္ကတပ္စြဲထားတာ၊ တပ္က စစ္တပ္မွာလည္းေနတယ္၊ ရြာထဲမွာလည္းေနတယ္၊ အဲ့လိုရြာကို ေဒသခံေတြ ျပန္ခိုင္းရင္ မလိုလားအပ္တဲ့ ျပႆနာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ စစ္တပ္က သူတို႔မိခင္တပ္ရင္းကလာရင္ ၆လစာပဲသယ္လာႏိုင္ေတာ့ ရြာသားေတြက သူတို႔ကိုလည္း ျပန္ေကၽြးေနရသလိုျဖစ္ေနတာ” လို႔ ေဒၚခြန္ဂ်ာက ရွင္းျပပါတယ္။

ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ေျမျမွဳပ္မိုင္းဗံုးေတြေၾကာင့္လည္း အိမ္ျပန္ဖို႔ မေတြးဝံ့စရာ ျဖစ္ေနပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ေျမျမွဳပ္မိုင္းေတြ ဥပမာဆိုရင္ မန္စီၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာ ေတာဟင္းရြက္သြားခူးတဲ့ အဖြားႀကီးႏွစ္ေယာက္မွာ တေယာက္က မိုင္းထိၿပီးေသသြားတယ္၊ တေယာက္ပဲ ျပန္လာႏိုင္တယ္။ အဲ့ေတာ့ ေျမျမွဳပ္မိုင္းကိစၥကို ဘယ္သူတာ၀န္ယူမလဲ” လို႔လည္း ေဒၚခြန္ဂ်ာက ေမးခြန္းထုတ္ပါတယ္။

ဒီလို ေနာက္ခံကားခ်ပ္မွာေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးဒဏ္ခံ အျပစ္မဲ့ ျပည္သူေတြ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း အိမ္ျပန္ဖို႔အေရးက လံုးဝ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းဆုၾကည္ ဖြင့္ဆိုတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဲ႕ အဓိပၸာယ္ “ညမွာ ေကာင္းစြာ အိပ္စက္ႏိုင္၍ နံနက္တြင္ ေကာင္းစြာ ႏိုးထႏိုင္ျခင္း” ဟာ စစ္ပြဲၾကားက တုိင္းရင္းသားျပည္သူေတြအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ စိတ္ကူးအဆင့္သာ ျဖစ္ေနရပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ရင္ေသြးငယ္ေလးမ်ားအတြက္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး ဆိုတာမ်ိဳးေတြကေတာ့ စိတ္ေတာင္ မကူးဝံ့စရာ ျဖစ္လို႔ေနပါၿပီ။

စစ္ပြဲမွာ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး၊ စီးပြားေရး ေနာက္ခံ အက်ိဳးစီးပြားနဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာဟာ စာရြက္ေပၚနဲ႔ ေလထုထဲမွာတင္ ခ်ဳပ္ဆိုလို႔ရႏိုင္တာမ်ိဳးလည္းမဟုတ္ပါဘူး။ စစ္နဲ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးကို ႏွစ္ရွည္လမ်ား ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ ထဲထဲဝင္ဝင္ ခံစားေနရာတာကေတာ့ ကေလးလူငယ္လူရြယ္မ်ားပါပဲ။ ဒီေျမ၊ ဒီေရကို မွီတင္းေနထိုင္ေနၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြ အထူးသျဖင့္ ေနာင္တခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေနရာကို ပခံုးေျပာင္း လက္လႊဲယူၾကမယ့္ ေက်ာင္းသားလူငယ္ ကေလးအရြယ္ေတြရဲ႕စိတ္ထဲမွာ အမုန္းတရားနဲ႔ စစ္ရဲ႕အနိ႒ာရံုေတြသာ စြဲက်န္ေစခဲ့တာမ်ိဳးမရွိေအာင္ စစ္ဘက္၊ အရပ္ဘက္ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူအဆင့္ဆင့္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ မွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳေနသူ ဘက္ေပါင္းစံု ေခါင္းေဆာင္မ်ား အျပဳသေဘာေဆာင္ လက္ေတြ႔က်တဲ့ ညွိႏိႈင္းမႈေတြ၊ စစ္မွန္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ဆီကိုဦးတည္တဲ့ ၂၁ ရာစုပင္လံုေခါင္းစဥ္ေအာက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြကို ေအာင္ျမင္ၿပီးေျမာက္ အျမန္ဆံုးျပဳလုပ္ႏိုင္ၾကဖို႔ တိုင္းရင္းသား လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ တတိုင္းတျပည္လံုးက ေမွ်ာ္လင့္ေတာင့္တရင္း ေစာင့္ဆိုင္းရင္း ဆုေတာင္းရံုသာ … …။

ခင္စႏၵာျမင့္
ေမ ၃၁၊ ၂၀၁၆
 
[ေခါင္းစီးဒီဇိုင္းေနာက္ခံ ဓာတ္ပံု - သီေပါၿမိဳ႕နယ္ စစ္ေရွာင္စခန္းတခုက ကေလးငယ္မ်ား၊ ဓာတ္ပံုပိုင္ရွင္ႏွင့္ ကေလးငယ္မ်ား၏ သေဘာတူခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ သံုးသည္။ ဒီဇိုင္း - Moe Z (Dzai)]

(မိုးမခ မဂၢဇင္း အတြဲ (၃)၊ အမွတ္ (၇) ဇူလိုင္လထုတ္ သတင္းေဆာင္းပါး အတြက္ ျပင္ပေဆာင္းပါးရွင္ ခင္စႏၵာျမင့္က ေမးျမန္းစုစည္းေရးသားတင္ဆက္ၿပီး မိုးမခ ဝိုင္းေတာ္သား အယ္ဒီတာ ၿငိမ္းခ်မ္းေအးက တည္းျဖတ္ျပင္ဆင္သည္။)