 |
| မူရင္းေဆာင္းပါးမွပုံကို ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။ |
ဆရာဒဂုန္တာရာက ကိုလုိနီေခတ္၊ ဖက္ဆစ္ေခတ္၊ ဖဆပလေခတ္၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေသာေခတ္၊ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားေသာ ေခတ္စသည္ျဖင့္ ေခတ္မ်ားကို ျဖတ္သန္းလာရင္း ႏိုင္ငံေရးအဓိပၸာယ္ကို သူ၏ေတြ႔ၾကံဳခံစားမႈျဖင့္ နားလည္ခဲ့ရသည္ဟု ဆိုသည္။ ကိုလိုနီေခတ္က တျပည္လံုး ရို္က္ခတ္ခဲ့ေသာ ဒို႔ဗမာသီခ်င္းတြင္ ဒို႔ေခတ္ကိုေရာက္ရမည္မွာ မလြဲပါ။ ဒို႔ကိုယ္က်ဳိး လံုးလံုးမပါ ဟူေသာ စကားမ်ားကို ၾကားရေပလိမ့္မည္။ ယင္းသည္ ကိုလုိနီေခတ္က သိရွိခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံေရးအႏွစ္သာရျဖစ္သည္ဟု ဆိုရေပလိမ့္မည္။
............
ထြန္း၀င္းၿငိမ္း - ဒဂုန္တာရာႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး (သို႔) ႏိုင္ငံေရး ယဥ္ေက်းမႈအား ေလ့လာျခင္း
(မိုးမခ၊ သစ္ခက္သံလြင္) ဇြန္ ၁၈၊ ၂၀၁၆
နိဒါန္း
ဆရာဒဂုန္တာရာသည္ စစ္ႏွင့္ေတာ္လွန္ေရးကုိ ျဖတ္ခဲ့ရသည္။ ေခတ္မ်ားကို ျဖတ္သန္းလာရင္း နိုင္ငံေရးအဓိပၸယ္ကို သူ၏ေတြ႔ၾကံဳခံစားမႈျဖင့္ နားလည္ခဲ့ရသည္ဟု ဆိုသည္။ ဆရာက ဆန္႔က်င္ ဘက္တုိ႔၏ညီညြတ္ေရးကုိ ရရွိေအာင္ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ နိုင္ငံေရးျဖစ္သည္။ ရန္သူကို မိတ္ေဆြျဖစ္ေအာင္လုပ္ျခင္းသည္ ႏိုင္ငံေရးအလုပ္ဟု ေျပာခဲ့ဖူးသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဇာတ္ညႊန္းတြင္ ထုိအရာမ်ားမွာ အေျခခံသေဘာထားဟု ဆိုပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ၏ရည္ရြယ္ခ်က္ သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ျပည္သူတို႔၏ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရး၊ ကမာၻ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ စစ္မက္မရွိေသာ ကမာၻသည္ ထာ၀ရၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ထို႔ေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သည္ နိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ၏ စုစည္းလမ္းျဖစ္သည္ဟုဆုိခဲ့ေသာ ဆရာဒဂုန္တာရာ၏ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အယူအဆကုိ ဤစာစုက ေျခရာေကာက္ၾကည့္ျခင္းမွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။
(တစ္) ေပါင္းစပ္ေရး
ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံသည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္လြတ္လပ္ေရးရၿပီး မၾကာမီပင္ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရးပ်က္ခဲ့သည္။ ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရးမရွိသည့္အတြက္ တိုင္းျပည္တည္ေဆာက္ေရး ေကာင္း မြန္စြာ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္။ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုး၏ စား၀တ္ေနေရးျပႆနာကိုလည္း ေျဖရွင္း ၍မရ။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးကိစၥရပ္တိုင္းမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေျခအေနေပၚတြင္ တည္သည္ဟု ဆရာဒဂုန္တာရာက သူ၏သမိုင္းျဖတ္သန္းမႈ အေတြ႔အၾကံဳအရ နားလည္သိျမင္ထားသည္။ ထုိေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမူဟု သံုးနႈန္းေရးသားလိုက္ေသာအခါ ႏို္င္ငံေတာ္တ၀ွမ္းလံုး၏ (သို႔မဟုတ္) တျပည္လံုး၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ရည္ရြယ္ေၾကာင္း ဒဂုန္တာရာက ဆိုခဲ့သည္။
ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာအမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အနက္ရသည္။ တဦးတေယာက္ေကာင္းစားေရးမဟုတ္။ အမ်ားေကာင္းစားေရး ျဖစ္သည္။ ယဥ္ေက်းမႈဆိုသည္မွာ ရိုင္းရာမွယဥ္္လာသည္အထိ တိုးတက္လာျခင္း ပင္ ျဖစ္သည္။ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈဟုသံုးစြဲရာ၌ ေပါင္းစပ္ျခင္းသေဘာလည္း သက္ေရာက္သည္ကို ဆရာက ယခုကဲ့သို႔ ေဖာ္ျပသည္။
“ႏိုင္ငံေရးသည္ အမ်ားအတြက္၊ ျပည္သူတုိ႔အတြက္ျဖစ္ေလရာ ဧက၀ါဒတုိ႔ႏွင့္လည္း ဆန္႔က်င္ေန ျပန္သည္။ ဧက၀ါဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည္ဆိုလွ်င္ ဗဟု၀ါဒေအာက္သို႔ ေရာက္ရွိေနၿပီ။ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမူသည္ ဗဟု၀ါဒ၏ တြဲဖက္အနက္။ ဗဟု၀ါဒဆိုသည္ကလည္း အမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေနသည္။ အမ်ားဆိုသည္မွာလည္း ေပါင္းစပ္ျခင္းသေဘာတရား ျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈသည္ ေပါင္းစပ္ျခင္းသေဘာတရား။”
(ဒဂုန္တာရာ၊ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ၊ စာ-၃)
ဆရာရည္ညႊန္းေသာ ဗဟု၀ါဒ၏ အႏွစ္သာရမွာ ပါတီစုံစံနစ္၊ အရင္းရွင္စီးပြားေရးႏွင့္ လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကေရစီကိုေျပာသည္ဟုဆုိျခင္းထက္ လူတဦးခ်င္းစီ၏ အေတြးအျမင္၊ အရည္အခ်င္း၊ ကၽြမ္းက်င္ ပိုင္ႏိုင္မႈမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ပ်ဳိးေထာင္ခြင့္၊ ရွင္သန္ႀကီးထြားခြင့္၊ ကိုယ့္ၾကမၼာကို ကိုယ္တိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ တို႔ႏွင့္ လူ၏ေမြးရာပါ လြတ္လပ္မႈမ်ားအေပၚ ေကာင္းမြန္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေသာ ၀ါဒကုိ ညႊန္းဆုိလုိရင္းျဖစ္သည္ဟု ဆရာျဖတ္သန္းခဲ့ေသာ ေခတ္စနစ္မ်ား၏ အေတြ႔အၾကဳံ ခံစားမႈမ်ားအရ ယူဆဖြယ္ရာရွိပါသည္။
(ႏွစ္) ညီညြတ္ေရး၊ တန္းတူေရး၊ လြတ္လပ္ေရး
တိုင္းႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခံျပည္သူႏွင့္အုပ္ခ်ဳပ္သူတို႔ ရွိသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူမရွိဘဲ တိုင္းသူျပည္သား မ်ားကသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ႏိုင္ငံဟူ၍မရွိေသး။ ထုိအေျခအေနမွာ ႏိုင္ငံသားတဦးခ်င္းစီ၏ ယဥ္ေက်းမႈ အဆင့္အတန္း အလြန္ျမင့္မားမွ ျဖစ္မည္။ လူတိုင္းအသိတရား ျမင့္ေနမွ ျဖစ္မည္။ လူတိုင္းၿငိမ္းခ်မ္း သာယာစည္ပင္၀ေျပာေနမွ ျဖစ္မည္။
ထိုသုိ႔မျဖစ္ႏို္င္။ သို႔ေသာ္ မညီညြတ္ျခင္းကိုမည္သို႔ေျဖရွင္းမည္လဲဟူေသာ ေမးခြန္းရွိလာသည္။ တန္းတူအခြင့္အေရးျဖင့္ လြတ္လပ္ျခင္း စိတ္ဓာတ္ကသာလွ်င္၊ လြတ္လပ္ေရးအေျခအေနကသာ လွ်င္ ေျဖရွင္းႏိုင္သည္။ ယင္းသို႔ေျဖရွင္းျဖင္းျဖင့္ ညီညြတ္ေရး အတိုင္းအတာတခုရွိေနမည္ဆိုလွ်င္ ၿငိ္မ္းခ်မ္း ေရး ရရွိမည္ဟုဆိုႏိုင္သည္။ ထုိသို႔ေျဖရွင္းရာတြင္ အၾကမ္းပတမ္းနည္း၊ လက္နက္နည္းႏွင့္ ၿငိ္မ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းဟူ၍ ႏွစ္နည္းရွိသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာနည္းျဖင့္ ေျဖရွင္းမွသာလွ်င္ ညီညြတ္ေရးက ခိုင္ျမဲမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဆရာဒဂုန္တာရာက ယခုလိုေရးသားသည္။
"ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမူသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဟုဆိုေတာ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ျမဲရန္အေျခအေနမ်ား ထည့္သြင္း စဥ္းစားၾကရေပလိမ့္မည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိရန္အေျခအေနမ်ားမွာ တန္းတူအခြင့္အရး၊ လြတ္လပ္ေရးနွင့္ ညီညြတ္ေရးျဖစ္သည္။ တန္းတူအခြင့္အေရးျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးရရွိမွ ညီညြတ္မည္။ ညီညြတ္မွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိမည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမရရွိျခင္းမွာ တန္းတူအခြင့္အေရးျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးမရရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔အေၾကာင္းတရားတို႔သည္ ဆက္စပ္မွီတြယ္ေနၾကေပသည္။ မညီညြတ္ျခင္းသည္ သဘာ၀ေတာ့ျဖစ္ သည္။ သို႔ေသာ္ ညီညြတ္ေရးရရွိရန္အစဥ္ လႈပ္ရွားအားထုတ္ေနရမည္။ မညီညြတ္ရေသာအေၾကာင္းမွာ တန္းတူအခြင့္အေရးျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးမရွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။”
(ဒဂုန္တာရာ၊ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ၊ စာ-၁၂)
(ဒဂုန္တာရာ၊ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ၊ စာ-၁၂)
(သံုး) ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ျခင္း
ဆရာဒဂုန္တာရာက ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈဟူေသာ ေ၀ါဟာရအနက္ကို ဆက္လက္ဖြင့္ဆိုရာ၌ ယဥ္ေက်းမႈ၏ စကားရင္းအဓိပၸာယ္မွာ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ျခင္းအနက္လည္း ပါ၀င္သည္ဟုဆိုပါသည္။ ပန္းပင္စိုက္ေသာအခါ မ်ိဳးေစ့က်ရံုနွင့္ ခ်က္ခ်င္းပြင့္လာသည္မဟုတ္။ ေပါင္းပင္မ်ားကို ဖယ္ရွင္းရသည္။ ေျမႀကီးကို ႏူးညံ့ေအာင္၊ အပင္ႀကီးထြားႏိုင္ေအာင္ လုပ္ေပးရသည္။ အဆင့္ဆင့္ အေသးစိတ္ျပဳစု ပ်ဳိးေထာင္ေပးမွသာလွ်င္ ျဖစ္ ထြန္းျခင္းအျဖစ္၊ သီးပြင့္ျခင္းအျဖစ္သို႔ေရာက္ရသည္။ ဆရာက ယဥ္ေက်းမႈကို ယင္းအနက္ျဖင့္ ေကာက္ ယူေၾကာင္း ေအာက္ပါအတိုင္းေရးသည္။
“လူတို႔၏သာမာန္မ်က္စိျဖင့္ ျမင္နို္င္စြမ္းမရွိေသာအဆင့္ဆင့္ကို ျဖတ္သန္းၿပီးေနာက္ ဖူးရ၊ ပြင့္ရ၊ သီးရသည္။ ထုိအခါမွ ရနံ႔ျဖစ္ထြန္း လာသည္။ အရသာျဖစ္ထြန္းလာသည္။ ဤသို႔ အဆင့္ဆင့္ သေဘာျဖင့္ပင္ လွ်င္ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈသည္ ဖြဲ႔စည္းျဖစ္ထြန္း လာရေပမည္။ ယင္းအဆင့္ဆင့္ဟူေသာ သေဘာမွာ အခ်ိန္ကာလကို ျပသည္။ တပြင့္ႏွင့္တပြင့္ တသီးႏွင့္တသီးတူသည္ေတာ့ မဟုတ္။ ျမန္လွ်င္ ျမန္မည္။ ၾကာလွ်င္ၾကာမည္။ ယင္းသို႔ လူတို႔၏သတ္မွတ္ေသာအခ်ိန္ ကာလႏွင့္ မွတ္သားႏိုင္သည္။ အသီးအပြင့္တို႔၏ သဘာ၀သည္ တခုႏွင့္တခုတူၾကသည္မဟုတ္။ ထို႔ေၾကာင့္ အခ်ိန္ျဖင့္ ေျပာင္းလဲျခင္းအဆင့္ဆင့္ကို ဖူးပြင့္ျခင္း၊ သီးျခင္းအဆင့္ဆင့္ကို တရားေသ သတ္မွတ္၍ မရေကာင္း။ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈသည္လည္း ယင္းအတို္င္းပင္ ျဖစ္မည္။”
ဆရာဒဂုန္တာရာက ကိုလုိနီေခတ္၊ ဖက္ဆစ္ေခတ္၊ ဖဆပလေခတ္၊ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေသာေခတ္၊ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားေသာ ေခတ္စသည္ျဖင့္ ေခတ္မ်ားကို ျဖတ္သန္းလာရင္း ႏိုင္ငံေရးအဓိပၸာယ္ကို သူ၏ေတြ႔ၾကံဳခံစားမႈျဖင့္ နားလည္ခဲ့ရသည္ဟု ဆိုသည္။ ကိုလိုနီေခတ္က တျပည္လံုး ရို္က္ခတ္ခဲ့ေသာ ဒို႔ဗမာသီခ်င္းတြင္ ဒို႔ေခတ္ကိုေရာက္ရမည္မွာ မလြဲပါ။ ဒို႔ကိုယ္က်ဳိး လံုးလံုးမပါ ဟူေသာ စကားမ်ားကို ၾကားရေပလိမ့္မည္။ ယင္းသည္ ကိုလုိနီေခတ္က သိရွိခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံေရးအႏွစ္သာရျဖစ္သည္ဟု ဆိုရေပလိမ့္မည္။ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈသည္ ယင္းႏိုင္ငံ၏အေရးႏွင့္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ျခင္းသေဘာ ကို ေပါင္းစပ္၍နားလည္ရေသာ သေဘာတရားျဖစ္ေပသည္ဟု ဆရာက ဖြင့္ဆိုေရးသားခဲ့သည္။
ကိုလုိနီေခတ္၏ႏိုင္ငံေရးမွာ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ႀကိဳးပမ္းရေသာ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရးျဖစ္သည္။
ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရးမွာ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္ေရးေခတ္တြင္ အမ်ဳိးသားႏုိင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ေရးမွာ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီအစိုးရေခတ္တြင္ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္ အေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္ေၾကာင္း ဆရာက ေထာက္ျပသည္။
ဒီမိုကေရစီဟူေသာေ၀ါဟာရမွာ ျပည္သူတုိ႔က စုိးမိုးျခင္း၊ ျပည္သူ႔အာဏာဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ ျပည္သူ ဟူေသာ စကားရပ္၏ အဓိပၸာယ္မွာလည္း ေရွးေခတ္ကႏွင့္မတူေတာ့။ စိုးမိုးျခင္းခံရေသာျပည္သူ၊ အဖိႏွိပ္ခံရေသာျပည္သူ၊ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္းခံရေသာျပည္သူဟူ၍ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ ၾကသည္။ ျပည္သူတို႔ အာဏာမရမခ်င္း (၀ါ) ျပည္သူတုိ႔၏အစိုးရမေပၚေပါက္မခ်င္း ဤသို႔နားလည္ ၾကမွာျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ယေန႔ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ဆရာက ယခုလို ဖြင့္ဆိုေရးသား ခဲ့သည္။
“ယေန႔အလုိအပ္ဆံုး၊ ျပည္သူတုိ႔အလုိအပ္ဆံုးကား ညီညြတ္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပင္ျဖစ္သည္။ ကမာၻ႔ျပည္သူတို႔ကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကို လိုအပ္ေနသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိမွသာလွ်င္ ျပည္သူတို႔၏ စြမ္းအားကို အကုန္အသံုးျပဳပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ ျပည္သူတို႔၏ကိုယ္စား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရွိမွသာလွ်င္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရႏ္ိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ၏ရည္ရြယ္ခ်က္သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ျပည္သူတို႔၏ ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရး၊ ကမာၻ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ စစ္မက္မရွိေသာကမာၻသည္ ထာ၀ရၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ထို႔ေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး သည္ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ၏ စုစည္းလမ္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုခ်င္ပါေတာ့သည္။”
(ရနံ႔သစ္၊ ေအာက္တိုဘာ၊ ၁၉၉၅)
(ေလး) မတူေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား ေပါင္းစပ္ျခင္း
ေပါင္းစပ္ျခင္းဆိုသည္မွာ မတူေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားကိုေပါင္းစပ္ျခင္းဟု ဆရာဒဂုန္တာရာက ညႊန္းဆို ပါသည္။ မတူျခင္းသည္ သဘာ၀တရားျဖစ္ၿပီး မတူ၍ ျခားနားေနျခင္းမ်ဳိးလည္း မျဖစ္သင့္ေပ။ ကမာၻႀကီးတြင္ ေပါင္းစပ္ေနၾကရသည္။ တဦးကိုတဦး အမွီသဟဲျပဳ၍ ေနၾကရသည္။ ယခင္ကကဲ့သို႔ေသာ ေတာ ေတာင္ ေရ ေျမ ျခားနားေသာ တံတိုင္းႀကီးမ်ားက ၿပိဳကြဲသြားၿပီ။ မရွိေတာ့။ အီလက္ထရြန္းနစ္ နည္းပညာေၾကာင့္လည္း ကမာၻႀကီးသည္ ပို၍နီးစပ္ေနၾကသည္။ နီးကပ္ေနၾကသည္ကို ဆရာက ေအာက္ပါအတိုင္း အေသးစိတ္ တင္ျပခဲ့သည္။
“တေယာက္ယဥ္ေက်းမႈကို တေယာက္ကယူေနၾကသည္။ မိမိတို႔၏အမ်ဳိးသားကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမႈ ရွိလင့္ကစား ယင္းယဥ္ေက်းမႈတု႔ိပင္လွ်င္ အသြင္ေျပာင္းစျပဳလာသည္။ ေပါင္းစပ္ျခင္းဆုိသည္မွာလည္း ညီညႊတ္ေရးသေဘာတရားပင္ ျဖစ္သည္။ မတူေသာ္လည္း ေပါင္းစပ္လွ်င္ ညီညႊတ္ႏိုင္သည္။ ညီညြတ္သြားျခင္းဆိုသည္မွာလည္း ဆန္႔က်င္မႈမ်ား နည္းပါးသြားသည္ဟု ယူ၍ရသည္။
ဆန္႔က်င္မႈမ်ား နည္းပါးသြားသည္ဆိုလွ်င္ ရန္ျပဳျခင္းလည္း နည္းပါးသြားႏိုင္သည္။ ရန္ျပဳျခင္းသည္ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ျခင္းကို အားေပးသည္။ ဒႆနတရပ္တြင္ ဆန္႔က်င္ဘက္တို႔၏ ညီညြတ္ေရးဟူေသာ သေဘာတရားပင္ ေပၚထြန္းလာသည္မွာ အမွန္ပင္။
မတူေသာအရာမ်ားေပါင္းစပ္၍ ရသေလာ။ ရႏိုင္သည္။ ရသည္။ လူတုိ႔၏အေတြးအေခၚသည္ ကမာၻတည္စႏွင့္မတူ၊ ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာသည္။ ေျပာင္းလဲျခင္းသည္ သဘာ၀တရားျဖစ္သည္။ ေျပာင္းကိုေျပာင္းလဲရမည္။
မတူေသာအင္အားစုမ်ား ေပါင္းစပ္မိလွ်င္ ေအာင္ျမင္ျခင္းအထြတ္အထိပ္သို႔ ေရာက္နိုင္ေပလိမ့္မည္။”
(ဒဂုန္တာရာ၊ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ၊ စာ-၁၉၊ ၂၁)
(ငါး) ဆန္႔က်င္ဘက္တို႔၏ ညီညြတ္ေရး
ဆရာဒဂုန္တာရာက ဆန္က်င္ဘက္တုိ႔၏ညီညြတ္ေရးကုိ ရရွိေအာင္ေဆာင္ရြက္ျခင္း သည္ ႏိုင္ငံေရး ျဖစ္ သည္။ ရန္သူကိုမိတ္ေဆြျဖစ္ေအာင္လုပ္ျခင္းသည္ ႏိုင္ငံေရးအလုပ္ဟု ေျပာခဲ့ဖူးသည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဇာတ္ညႊန္းတြင္ ထုိအရာမ်ားမွာ အေျခခံသေဘာထားဟု ဆိုပါသည္။
ကမာၻေျမေပၚတြင္ လူတို႔သည္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိၾကသည္။ မတူၾက။ ေနရာေဒသ၊ လူမ်ဳိး၊ ဘာသာစကားမ်ား တခုႏွင့္တခု မတူႏိုင္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆန္႔က်င္ဘက္ဆိုသည္မွာ ရွိစျမဲ။ သဘာ၀က်သည္ဟုဆိုသည္။ လူတို႔၏ဘ၀လမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္တြင္ ဆန္႔က်င္ဘက္မ်ားကို ေတြ႔ရမည္။ ေရွာင္လႊဲ၍ မရ။ ျပည္ေထာင္စု အတြင္း၊ အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းျဖစ္ေစ မတူေသာအရာမ်ား ရွိသည္။ အေျခခံေနာက္ခံကားခ်ပ္မတူ၊ သို႔ေသာ္ ထုိသို႔မတူညီေသာ ဆန္႔က်င္ဘက္တို႔၏ ညီညြတ္ျခင္းသည္ သာလွ်င္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ နီးစပ္ႏိုင္ေၾကာင္း ယခုလုိေရးသား ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
“ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ၊ လူမူေရးေနာက္ခံကားခ်င္းမတူ။ ထုိ႔ေၾကာင့္္ပင္ မတူေသာအရာမ်ား ရွိေနသည္မွာ မတတ္ႏိုင္။ သို႔ေသာ္ ယင္းမတူေသာ ဆန္႔က်င္ဘက္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ ကြဲလြဲခ်က္မ်ားရွိလင့္ကစား ညီညြတ္စြာေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသာအေျခအေနကို ရယူဖန္တီးၾကရမည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ယူဆထားသည္။ ရယူမဖန္တီးႏိုင္လွ်င္ အေျခအေနသည္တည္ၿငိမ္မည္မဟုတ္။ မညီညြတ္လွ်င္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လည္း ေ၀း သြားႏိုင္သည္။”
(ဒဂုန္တာရာ၊ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမူ၊ စာ-၂၃)
ဆရာက ဘ၀ခရီးတြင္ ဆန္႔က်င္ဘက္အရာမ်ားနွင့္ ပဋိပကၡၾကံဳရသည့္အခါ ေစ့စပ္ေရးႏွင့္ သင့္ျမတ္ေအာင္ေနထိုင္ခဲ့ျခင္းမွာ သူ၏မူ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ဆန္႔က်င္ဘက္ကိစၥမ်ား ေလ်ာ့ပါးသြားေအာင္၊ သင့္ျမတ္ေအာင္ လုပ္ၾကရမည္ဟု ဆိုသည္။ သူကေတာ့ မည္သူ႕ကိုမွ် ရန္သူလုိသေဘာမထား၊ တခါတရံ အေၾကာင္းအက်ဳိး မခိုင္လံုဘဲ၊ အေၾကာင္းတစံုတရာမရွိဘဲ ရန္လုပ္ျခင္းမ်ားႏွင့္ ၾကံဳရတတ္ သည္။ သို႔ေသာ္ သူက ရန္ျပန္မလုပ္တတ္။ မတံု႔ျပန္။ ရန္ကိုေရွာင္သျဖင့္ ျပႆနာမရွည္ေတာ့။ ဤသည္မွာ ဆရာဒဂုန္တာရာ၏ ရန္သူမရွိ၊ မိတ္ေဆြသာရွိဟု သေဘာထားႏိုင္လွ်င္ ညီညြတ္ေရး လမ္းႏွင့္နီးလာသည္ဟု ယုံၾကည္ထားေသာ အခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဆရာက သူ၏ယံုၾကည္မႈကို ယခုလိုေဖာ္ျပသည္။
“အယူအဆမတူျခင္းသည္ သဘာ၀ျဖစ္၍ နီးစပ္လာသည္အထိ ညိႇႏႈိင္းမည္ဆိုလွ်င္ ရန္သူမရွိ၊ မိတ္ေဆြသာရွိ၊ မုန္းသူမရွိ၊ ခ်စ္သူသာရွိ အေျခအေနသို႔ လံုး၀ေရာက္ရမည္ဟု ကၽြန္ေတာ္၏ ဘ၀အေတြ႔အၾကံဳ၊ သမိုင္းအေတြ႔အၾကံဳအရ ယံုၾကည္လ်က္ ရွိေနေပသည္။”
(စံပယ္ျဖဴ ၊ ဇန္န၀ါရီ ၂၀၁၄)
(ေျခာက္) အခ်စ္ႏွင့္ အမုန္း
ဆရာဒဂုန္တာရာသည္ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ေလာက္ကစ၍ ကမာၻ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားမႈတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ ခဲ့သည္။ ၁၉၄၈ ေလာက္က စၿပီး ကမာၻ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားမႈအေၾကာင္း ေရးသား ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ဆရာသည္ ယံုယံုၾကည္ၾကည္ႏွင့္ ေရးသားေဆာင္ရြက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ အာဏာနို္င္ငံေရးသမားအခ်ဳိ႕၏ ျပဳမူခ်က္ကိုစိတ္ပ်က္မိေသာ္လည္း ဆက္လက္ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။
ထုိအခ်ိန္က လက္နက္ႏိုင္ငံႀကီးတခ်ိဳ႕သည္ တဖက္ကၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားေျပာေနေသာ္လည္း စစ္ပြဲမ်ား ခင္းေနၾကသည္ကိုေတြ႔ရ၍ စိတ္ပ်က္ရေသာ္လည္း သူသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတရားဓမၼကိုကား မစြန္႔လႊတ္ႏိုင္ ခဲ့ေပ။ ယံုၾကည္ျမဲယံုၾကည္လ်က္ပင္ ရွိေနေၾကာင္း ယခုလိုေရးသားသည္။
“ႏိုင္ငံေတာ္စနစ္ခ်င္းမတူေသာ္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တြဲေနထိုင္သည္ဟူေသာတရားကို ကၽြန္ေတာ္ႏွစ္သက္သည္။ သို႔ေသာ္ သူတို႔သည္ မက်င့္သံုးၾကေပ။
လူတုိ႔၏အင္အား(၀ါ)အမ်ားစုႀကီးျဖစ္ေသာ ျပည္သူတို႔၏စြမ္းအားကို ကုိယ္စားျပဳေသာ၊ တကယ္ႀကီးမားလႊမ္းမိုးေသာ ေခတ္တြင္ကား ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသည္ ထာ၀စဥ္တည္ရွိမည္ဟု ယံုၾကည္မိေပ သည္။ ထိုအခါလူသားတို႔၏ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာတရားသည္ လႊမ္းမိုးေနမည္ဟု ယံုၾကည္မိေပသည္။”
ယင္းယံုၾကည္ခ်က္ျဖင့္ပင္ ဆရာက ၁၉၈၁တြင္ “အခ်စ္ႏွင့္အမုန္း” ဟူေသာ ကဗ်ာကို ေရးသားခဲ့သည္။ ထုိကဗ်ာ အပုိဒ္အခ်ဳိ႕မွာ
------------------------------
------------------------------
-------------------------------
--------------------------------
အခ်စ္ပင္ပ်ဳိး
စိုက္ပ်ဳိးသူကား၊ သနားၾကင္နာ
ညႇာတာသည္းခံ၊ စံလွ်င္ေ၀မွ်
ခံစရာရွိက၊ ေရွ႕မွသူရပ္
မားမားမတ္သည္၊ အမ်ားျပည္သူ
လူတကာက၊ ျမတ္ႏိုးခံရ
ေမတၱာခံရ၊ ရန္သူမရွိ
လုိလားသူသာ၊ ၀န္းရံကာလ်က္
ႏွစ္သက္ခင္မင္၊ လြတ္လပ္ေပ်ာ္ရႊင္
စည္ပင္၀ေျပာ၊ လွပလန္းဆန္း
ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာ၊ ေအးျမျမဲ။
အမုန္းပင္မ်ဳိး
သည္အမ်ဳိးလွ်င္၊ အခ်စ္ပင္မေပါက္
မုန္းေညႇာက္ညြန္႔ႂကြ၊ သူ႔ဘ၀၏
ဓမၼတရား၊ သင္ၾကားခဲ့သည္
သင္ဘယ္သစ္ပင္စိုက္မည္နည္း။
(၁၉၈၁၊ ေအာက္တိုဘာ၊ ရႈမ၀မဂၢဇင္း)
ဆရာသည္ ပန္းပြင့္ခ်ိန္ကို ေမွ်ာ္မွန္းေတြးေခၚကာ ေရးဖြဲ႔ျခင္းျဖစ္သည္။ လူသားတို႔၏ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္၊ လူသားတို႔၏ေမတၱာတရားကို ပန္းပြင့္ခ်ိန္ႏွင့္ ကိုယ္စားျပဳတင္ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ အခ်စ္ပန္းပြင့္ခ်ိန္တြင္ ကမာၻႀကီးသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာ၊ အႏုပညာတို႔ လြတ္လပ္စြာ ဖူးပြင့္ေ၀ဆာမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေရးဖြဲ႔ပံုကို ထိုကဗ်ာတြင္ ေတြ႔နိုင္ေပသည္။
(ခုႏွစ္) မဲဇာပို႔ျခင္းႏွင့္ ဒိုင္ႏုိေဆာ
ဆရာဒဂုန္တာရာ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေပၚသေဘာထားကို သူ၏စာ၊ ကဗ်ာမ်ားတြင္ ေတြ႔ရသည္။ ေဆာင္းပါး၊ ၀တၳဳအေနျဖင့္ အမ်ားအျပားရွိၿပီး ဤေနရာတြင္ ထင္ရွားေသာကဗ်ာႏွစ္ပုဒ္မွ စာပုဒ္အခ်ဳိ႕ ကို ထုတ္ႏုတ္တင္ျပလိုပါသည္။ ပထမကဗ်ာမ်ာ မိမိကုိယ္ကို မဲဇာသို႔ပို႔႔ျခင္း (မိုးေ၀၊ ၾသဂုတ္ ၁၉၈၆) ျဖစ္သည္။
ဆရာက ၿမိဳ႕ေတာ္မွခြဲ၍ ေတာေက်းလက္တြင္ သြားေရာက္ေနထိုင္စဥ္ကေရးသားခဲ့ေသာ ကဗ်ာ။ သူ၏ယံုၾကည္ခ်က္ကို ေဖာ္ျပေသာကဗ်ာ။ သူသည္သမိုင္းေခတ္မ်ား၊ စစ္ႏွင့္ေတာ္လွန္ေရးကို ျဖတ္သန္း ၿပီးေနာက္ ရရွိခဲ့ေသာအေတြးအေခၚလည္း ျဖစ္သည္။ သူေနထိုင္ရာ ပဲခူးရိုးမအစြန္အဖ်ားမွ သစ္ပင္ေတာ အုပ္စိမ္းစိမ္း၊ ပန္းပြင့္မ်ား၏ေမႊးရနံ႔၊ စိမ္းလဲ့ေသာစပါးကြင္း၊ ျပာလဲ့လဲ့၊ နီ၀ါ၀ါေခ်ာင္း ကေလး စေသာ ေက်းလက္၀န္းက်င္တြင္ ေအးေအးေဆးေဆး ေနထိုင္ေနပံုကို ဖြဲ႔သည္။ ရုပ္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေအးခ်မ္းျခင္းဆိုသည္ထက္ ေ၀ဖန္သူမရွိ၊ တိုက္ခိုက္သူမရွိ၊ အမိန္႔မရွိ၊ ေလွ်ာက္လႊာမရွိ၊ အမုန္းမရွိ၊ စစ္ပြဲမရွိသည့္ေဒသသည္သာ ပကတိ စိမ္းရိုင္းလတ္ဆတ္၊ လြတ္လပ္နယ္ေျမ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေျမဟု တင္စားထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။
------------------------------------
------------------------------------
ဤမဲဇာကၽြန္း
စခန္းသာေမာ၊ ေက်းလက္ေတာတြင္
ငါလွ်င္ေမြ႔ေပ်ာ္၊ တစ္ကို္ယ္ေတာ္တည့္
ေရးေဖာ္မရွိ၊ ဖတ္ေဖာ္မရွိ
ေ၀ဖန္သူမရွိ၊ တို္က္ခိုက္သူမရွိ
အမိန္႔မရွိ၊ ေလွ်ာက္လႊာမရွိ
ငါ့ကိုမသိ၊ ငါ့စာမသိ
အမုန္းမရွိ၊ စစ္ပြဲမရွိ
ပကတိထင္ဟပ္ ၊ စိမ္ရိုင္းလတ္ဆတ္
လြတ္လပ္နယ္ေျမ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေျမ။ ။
------------------------------------
ဤမဲဇာကၽြန္း
စခန္းသာေမာ၊ ေက်းလက္ေတာတြင္
ငါလွ်င္ေမြ႔ေပ်ာ္၊ တစ္ကို္ယ္ေတာ္တည့္
ေရးေဖာ္မရွိ၊ ဖတ္ေဖာ္မရွိ
ေ၀ဖန္သူမရွိ၊ တို္က္ခိုက္သူမရွိ
အမိန္႔မရွိ၊ ေလွ်ာက္လႊာမရွိ
ငါ့ကိုမသိ၊ ငါ့စာမသိ
အမုန္းမရွိ၊ စစ္ပြဲမရွိ
ပကတိထင္ဟပ္ ၊ စိမ္ရိုင္းလတ္ဆတ္
လြတ္လပ္နယ္ေျမ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေျမ။ ။
ဒုတိယကဗ်ာတပုဒ္မွာ “ဒိုင္ႏုိေဆာႏွင့္ပန္းလိပ္ျပာ” (ရုပ္ရွင္ေတးကဗ်ာ ၊ မတ္ ၁၉၉၉) ျဖစ္သည္။
၁၉၉၀ ေက်ာ္ကာလမ်ားက စာေပနယ္တြင္ ေမာ္ဒန္၊ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ေရာဂါမ်ား သည္းထန္ခဲ့ဖူးသည္။ ထုိကာလတြင္ ေမာ္ဒန္ကဗ်ာဆရာဆိုသူတဦးက ဆရာဒဂုန္တာရာကို ေလွာင္ေျပာင္သေရာ္ကာ သူက ေမာ္ဒန္၊ ဆရာက ဂႏၴ၀င္သက္ရွိေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္း ဒိုင္ႏိုေဆာႏွင့္တင္စားခဲ့သည္။ ဆရာကေတာ့ မ်ဳိးဆက္ ဘာသာစကား အသိခက္သားဟုေရးကာ သူ၏ဘ၀ဒႆနမွာ အခ်စ္၊ ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရး၊ အလွ တရားျဖစ္ေၾကာင္း သူ႔ကိုယ္သူ ပန္းလိပ္ျပာႏွင့္ တင္စားေရးဖြဲ႔ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။
-------------------------------
--------------------------------
-------------------------------
လူသားတု႔ိ၏
အာရံုခံစားမႈ၊ မျခားနားၾက
ျခားနားသည္က၊ ပင္လယ္ျဖတ္ကူးသူ
ကမ္းစပ္ေရာက္သူ၊ ေရနစ္ၾကသူ
ၿငိ္မ္းခ်မ္းေဒသ၊ စစ္ပြဲေဒသ
လြတ္လပ္ေဒသ၊ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ေဒသ
အခြင့္အေရးရွိသူ၊ အခြင့္အေရးမဲ့သူ
အသိမ်ားသူ၊ အသိနည္းသူ
ျငင္းခုံ၀ိ၀ါဒ၊ ရန္မစဲ။
ငါတမူကား
ေနရာမပ်က္၊ ယံုၾကည္ခ်က္မပ်က္
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဘက္တြင္၊ အစဥ္ရွိလ်က္
သမိုင္းသက္ေသ၊ ရွာေဖြႏိုင္သည္
ငါသည္ သစၥာေဖာက္သေလာ။
ငါ့ဘ၀ကား
အခ်စ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ အလွတရား
အမုန္းမရွိ၊ စစ္ပြဲမရွိ
ရန္သူမရွိ ၊ မိတ္ေဆြသာရွိ
ငါ၏ဘ၀ဒႆန။ ။
-------------------------------
--------------------------------
-------------------------------
လူသားတု႔ိ၏
အာရံုခံစားမႈ၊ မျခားနားၾက
ျခားနားသည္က၊ ပင္လယ္ျဖတ္ကူးသူ
ကမ္းစပ္ေရာက္သူ၊ ေရနစ္ၾကသူ
ၿငိ္မ္းခ်မ္းေဒသ၊ စစ္ပြဲေဒသ
လြတ္လပ္ေဒသ၊ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ေဒသ
အခြင့္အေရးရွိသူ၊ အခြင့္အေရးမဲ့သူ
အသိမ်ားသူ၊ အသိနည္းသူ
ျငင္းခုံ၀ိ၀ါဒ၊ ရန္မစဲ။
ငါတမူကား
ေနရာမပ်က္၊ ယံုၾကည္ခ်က္မပ်က္
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဘက္တြင္၊ အစဥ္ရွိလ်က္
သမိုင္းသက္ေသ၊ ရွာေဖြႏိုင္သည္
ငါသည္ သစၥာေဖာက္သေလာ။
ငါ့ဘ၀ကား
အခ်စ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ အလွတရား
အမုန္းမရွိ၊ စစ္ပြဲမရွိ
ရန္သူမရွိ ၊ မိတ္ေဆြသာရွိ
ငါ၏ဘ၀ဒႆန။ ။
ဆရာက အခ်စ္ႏွင့္အမုန္းတရားကို သူ၏အေတြ႔အၾကံဳ၊ သမိုင္းေခတ္အေတြ႔အၾကံဳျဖင့္ မုန္းသူမရွိ၊ ခ်စ္သူသာရွိ၊ ရန္သူမရွိ၊ မိတ္ေဆြသာရွိ ကဗ်ာစကားလံုးမ်ား ရင္ထဲမွစီးက်လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိရသသည္ပင္လွ်င္ သူ၏ဘ၀ဒႆန ျဖစ္ေပသည္။
(ရွစ္) ရန္သူမွ မိတ္ေဆြသို႔
ဆရာဒဂုန္တာရာက သူ႔ကိုယ္သူနိင္ငံေရးသမားဟု မသတ္မွတ္။ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံေရးရာကိစၥမ်ားကို စိတ္၀င္စားသူ၊ ဖတ္ရႈေလ့လာသူ၊ ယဥ္ေက်းမႈေရးရာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးသူ အျဖစ္သာ သတ္မွတ္ထားသည္။ ယင္းသို႔ေသာ လူထုလႈပ္ရွားမႈ အေတြ႔အၾကံဳျဖင့္ သူ၏ဘ၀ဒႆနကို ရရွိခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာ ရန္သူမွမိတ္ေဆြသို႔ ေျပာင္းလဲေစေရး ျဖစ္သည္ ဟူ၍ ….။ ဆရာက သူ၏ျဖတ္သန္းမႈကို ယခုကဲ့သို႔ သံုးသပ္ၾကည့္သည္။
“စစ္ၿပီးေခတ္တြင္ႀကီးျပင္းလာသူမ်ားသည္ စစ္ေအးကာလကို ျဖတ္သန္းသြားၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ စစ္ေအးေခတ္ကာလဆိုသည္မွာ ဆန္႔က်င္ဖက္အုပ္စုမ်ား တဖက္နွင့္တဖက္ သင့္ျမတ္ေပါင္းစည္း လာေရးမဟုတ္ဘဲ ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္လာေရး၊ ရန္သူစိတ္ဓာတ္ တိုးပြားလာေရးတို႔သာျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တဖက္ကိုတဖက္ အေကာင္းမျမင္ႏိုင္ၾက။ အမွန္တရားကို ရွာေဖြေလ့လာ စူးစမ္းေသာ ကာလမဟုတ္။ တဖက္သတ္အမွန္တရားဟုသာ နားလည္ေနေသာေခတ္ကာလဟု ကၽြန္ေတာ္ ထင္သည္။ ယင္းကာလသည္ စံုလင္ေထြျပား မ်ားေျမာင္ရႈပ္ေထြးသည္။ သို႔ေသာ္ ရႈပ္ေထြးသည့္ အထဲမွာပင္ ရွင္းလင္းလာေအာင္ ၾကည့္ျမင္ၾကရေပမည္။ လြယ္ေတာ့မလြယ္။ အေတြ႔အၾကံဳ သမိုင္း ျဖစ္ရပ္မ်ားက သင္ၾကားေပးေနသည္”။
(ဒဂုန္တာရာ၊ ႏိုင္ငံယဥ္ေက်းမႈ၊ စာ-၄၃)
(ဒဂုန္တာရာ၊ ႏိုင္ငံယဥ္ေက်းမႈ၊ စာ-၄၃)
ဆရာဒဂုန္တာရာက စစ္ေအးလြန္ကာလတြင္ ကမာၻႀကီးမွာ အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ားသည္ ရန္သူကို မိတ္ေဆြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲရမည္ဟူေသာ ႏိုင္ငံေရးဆန္းသစ္လာၿပီဟု သံုးသပ္္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈထြန္းကားစျပဳလာၿပီဟု ယူဆသည္။ စစ္လက္နက္အၿပိဳင္အဆိုင္ ထုတ္လုပ္ေရး၊ တဖက္ရန္သူကို ၀ိုင္းပယ္ေရး၊ တဖက္ရန္သူ၏အျပစ္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ကာ ၀ါဒျဖန္႔ေရး၊ အညစ္အေၾကးမ်ား ကင္းစင္လာလွ်င္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မည္၊ ကူညီေထာက္ပံ့မည္ဟူေသာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး စိတ္ဓာတ္တို႔ ဆန္းသစ္လာရေပမည္ဟု ခန္႔မွန္းခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဆရာက သူ၏ဒႆနကို ယခုလို အနားသတ္ရႈျမင္ခဲ့ေပသည္။
“ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးသည္ ကမာၻ႔လူသားတို႔အတြက္ တိုးတက္ေရးျဖစ္သည္။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးသည္ တည္ေဆာက္ေရး ျဖစ္သည္။ ဖ်က္ဆီးျခင္းမဟုတ္။ အႏုပညာသိပၸံပညာတို႔ အခ်င္းခ်င္းပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရင္း လူသားတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈႀကီးသည္လည္း အရွိန္လွ်င္ျမန္စြာျဖင့္ အားေကာင္းစြာ ထြန္းကားစည္ပင္လာရေပမည္။ ထိုအခါ ရန္သူမွ မိတ္ေဆြသို႔ေျပာင္းလဲေသာ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ ၀ါဒသည္ ရွင္သန္လာရေပမည္။ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ၀ါဒသည္ ဗုဒၶအလိုက်ေမတၱာ၀ါဒျဖင့္သာလွ်င္ အခ်စ္ကမာၻႀကီးကို တည္ေဆာက္ႏိုင္ ေပလိမ့္မည္။”
(ရနံ႔သစ္၊ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၀၀၂)
နိဂုံး
ဆရာဒဂုန္တာရာ၏ ႏုိင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈအေတြးအျမင္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအယူအဆျဖစ္ေသာ ရန္သူမရွိ၊ မိတ္ေဆြမရွိ။ မုန္းသူမရွိ၊ ခ်စ္သူသာရွိ။ ႏုိင္ငံေရးလုပ္တယ္ဆုိတာ ရန္သူကုိ မိတ္ေဆြအျဖစ္ ေျပာင္း လဲေအာင္လုပ္တာ ဟူေသာအယူအဆကုိ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၂၆ ရက္ ညေန ၄း၃ဝ နာရီ အခ်ိန္က ေတာ္ဘုရားကေလးစာေပဆုေပးပြဲ စိမ္းလန္းစုိေျပတြင္ ေျပာၾကားေသာ အဖြင့္အမွာစကား တြင္ ယခုလုိ အက်ယ္တ၀င့္ ရွင္းလင္းထားသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။
“ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ကြၽန္ေတာ့္အေတြ႔အႀကဳံအရေျပာရရင္ ရန္သူမရွိ၊ မိတ္ေဆြမရွိ။ မုန္းသူမရွိ၊ ခ်စ္သူသာရွိ။ ႏုိင္ငံေရးလုပ္တယ္ဆုိတာ ရန္သူကုိ မိတ္ေဆြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေအာင္လုပ္တာ။ အဲဒီလုိပဲ ကြၽန္ေတာ္ထပ္ၿပီးေတာ့ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အယူအဆကေတာ့ တခ်ဳိ႕ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ျခင္း ရွိဟန္မတူ ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ ဒါကုိပဲ ထပ္ေျပာခ်င္တဲ့အတြက္ ဒီေန႔ အမွာစကားေျပာရာမွာ ရန္သူ မရွိဆုိတဲ့ စကားအတြက္ နည္းနည္းေလး ရွင္းခြင့္ရရင္ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ရန္သူမရွိဘူးလုိ႔ ဆုိတာက ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔နဲ႔ဆန္႔က်င္ဖက္မရွိဘူးလုိ႔ ေျပာတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္သူ႔ကုိမွ ရန္သူလုိ႔ သေဘာ မထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စကားအေနနဲ႔ ကဗ်ာစကားလုံးေလးအျဖစ္၊ ေလးလုံးစပ္ကဗ်ာထဲမွာ ရန္သူ မရွိလုိ႔ပဲ ကြၽန္ေတာ္သုံးႏႈန္းခဲ့ပါတယ္။ ရန္သူမရွိ မိတ္ေဆြသာရွိဆုိၿပီး မိတ္ေဆြေတြလုိ႔ အားလုံးကုိ သေဘာထားရ မယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖုိ႔ဆုိရင္ ရန္သူမရွိ၊ မိတ္ေဆြသာ ရွိ၊ မုန္းသူမရွိ ခ်စ္သူသာရွိ၊ ႏုိင္ငံေရးလုပ္တယ္ဆုိတာ ရန္သူကုိ မိတ္ေဆြျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာလုိ႔ ေျပာရမွာပါ။
ေနာက္တခ်က္က ဒီေန႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံဟာလည္း မၿငိမ္းခ်မ္းဘူးေပါ့ဗ်ာ။ အားလုံးသိၾကတဲ့အတုိင္းပဲ။ ေတာ္ေတာ္ဆုိးတဲ့ေနရာေတြမွာဆုိရင္ သတ္တာျဖတ္တာေတြေတာင္ ေန႔တုိင္းျဖစ္ေနၾကတာပဲ။ အဲဒါေတြျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ သေဘာထားဗ်။ ႏုိင္ငံေရး သေဘာထားေပါ့။ တခ်ဳိ႕စစ္ပြဲျဖစ္တဲ့အေၾကာင္းေတြကုိၾကည့္ရင္ ဘာသာေရးကိစၥ၊ စီးပြားေရးကိစၥေတြ စတာေတြကုိ ေတြ႔ရမွာပါ။ ႏုိင္ငံေရးအရ မေျဖရွင္းႏုိင္ခဲ့ၾကလုိ႔ စစ္ပြဲေတြျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီလုိ ႐ႈပ္ေထြးတဲ့ ျပႆနာေတြေျဖရွင္းဖုိ႔ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့နည္း၊ ႏုိင္ငံေရးနည္းအရ ေျဖရွင္းမွသာ ေျပ လည္ ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ စစ္နဲ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိတြဲၿပီး ေျပာေနရတာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ရန္သူမရွိ မိတ္ေဆြသာရွိ ကုိ ထပ္ၿပီးေျပာရဦးမွာပဲ။ အဲဒါကုိ ကုိင္စြဲသြားၾကည့္မယ္ဆုိရင္ျဖင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံဟာ အမ်ားႀကီး ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာတဲ့ႏုိင္ငံျဖစ္တယ္။ သာယာတင့္တယ္တဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္မယ္။ စာေပ ယဥ္ေက်းမႈေတြ လြတ္လြတ္လပ္လပ္နဲ႔ ဖြံ႔ၿဖဳိးဖူးပြင့္တဲ့ႏုိင္ငံ ျဖစ္မယ္။ အင္မတန္အဆင့္အတန္း ျမင့္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈႀကီး ထြန္းကားမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထပ္ၿပီးေျပာဦးမယ္ ဗ်ာ။ ႏုိင္ငံေရးလုပ္တယ္ဆုိတာ ရန္သူကုိ မိတ္ေဆြျဖစ္ေအာင္လုပ္တာလုိ႔ ေျပာရင္းနဲ႔ပဲ ဒီေန႔က်င္းပတဲ့ စာေပဆုေပးပြဲေပါ့ဗ်ာ။ ကြၽန္ေတာ့္အေခၚအရ မင္းသားနီနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္ေပါင္းသင္းခဲ့တဲ့ အေတြ႔အႀကဳံအရ မင္းသားနီဟာ စာေပရဲ႕အေတြးအျမင္ အာနိသင္ကုိ ေကာင္းေကာင္းႀကီးသိတဲ့အတြက္ သူ႔ရဲ႕အမည္နဲ႔ စာေပဆု ေပးျခင္းကုိ ကြၽန္ေတာ္ အမ်ားႀကီး ဝမ္းသာမိတယ္လုိ႔ေျပာရင္းနဲ႔ နိဂုံးခ်ဳပ္လုိက္ပါတယ္။”
ဟူ၍ ဆရာဒဂုန္တာရာက သူ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအယူအဆျဖစ္ေသာ ဘ၀ဒႆနလည္းျဖစ္ေသာ ရန္သူမရွိ၊ မိတ္ေဆြသာရွိ။ မုန္းသူမရွိ၊ ခ်စ္သူသာရွိ၊ ႏိုင္ငံေရးလုပ္တယ္ဆိုတာ ရန္သူကိုမိတ္ေဆြျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေန ၾကရေသာ ယေန႔ေခတ္တြင္ ဆရာငယ္စဥ္ကတည္းက လိုလားခဲ့ေသာ တန္းတူေရး၊ လြတ္လပ္ေရး၊ ကုိယ့္ ၾကမၼာကုိယ္ ဖန္တီးေရးတုိ႔ကုိ အေျခခံသည့္ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရးႏွင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိရန္ အတြက္ ႀကိဳးစားရုန္းကန္ ရင္ဆုိင္ေနရဆဲပင္ ျဖစ္ပါေတာ့သည္။
ထြန္း၀င္းၿငိ္္မ္း
(၄၊ ၅၊ ၂၀၁၆)
(၄၊ ၅၊ ၂၀၁၆)
(ဆရာဒဂုန္တာရာ ၉၇ ႏွစ္ေျမာက္ ေမြးေန႔အခမ္းအနား၊ မယ္ခုိေတာင္၊ ေအာင္ပန္းၿမိဳ႕တြင္ ဖတ္ၾကားေသာ စာတမ္း)
စာကုိး
၁။ စံပယ္ျဖဴ မဂၢဇင္း ဇန္န၀ါရီ ၂၀၀၄
၂။ ရႈမ၀ မဂၢဇင္း ၁၉၈၁၊ ေအာက္တိုဘာ
၃။ မိုးေ၀ မဂၢဇင္း ၾသဂုတ္ ၁၉၈၆
၄။ ရုပ္ရွင္ေတးကဗ်ာ မဂၢဇင္း မတ္ ၁၉၉၉
၅။ ရနံ႔သစ္ မဂၢဇင္း ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၀၀၂
၆။ ေတာ္ဘုရားကေလးစာေပဆုေပးပြဲ အဖြင့္အမွာစကား ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ၂၆ ရက္
၇။ ဒဂုန္တာရာ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈ တုိးျမစ္စာအုပ္တုိက္ ပထမအႀကိမ္ ဇြန္၊ ၂၀၁၀