ဂါမဏိ - "ပင္လံုစာခ်ဳပ္ မွသည္ ပင္လံုဥပေဒသို႔"
(ဂါမဏိ၏ ပင္လုံစာစဥ္မ်ား) မိုးမခ၊ ဇြန္ ၂၁၊ ၂၀၁၆
၂ဝဝ၃ ခု ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၆ ရက္ေန႔မွာ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ KNPP က ႏွစ္ေပါင္း ၄ဝ ေက်ာ္ရပ္တည္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာျပည္မွခြဲထြက္ၿပီး သီးျခားႏိုင္ငံထူေထာင္ေရးဝါဒကို တရားဝင္စြန္႔လႊတ္လိုက္တယ္။
ဒီဆံုးျဖတ္ခ်က္ အေရးပါရတဲ့ အေၾကာင္းကေတာ့ "အေနာက္ကရင္နီျပည္"ဟာ ၁၈၇၅ ခု ကင္းဝန္မင္းႀကီးနဲ႔ အဂၤလိပ္ကိုယ္စားလွယ္တို႔ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ႏိုင္ငံအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳထားခဲ့တာ တေၾကာင္း၊ ကရင္နီဟာ ၁၉၄၇ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၂ ရက္ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို လံုးဝလက္မွတ္မထိုး အသိအမွတ္ မျပဳခဲ့တာတေၾကာင္း၊ အဲဒီအက်ဳိးဆက္အျဖစ္ ဗမာျပည္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြအတြင္း သီးျခားႏိုင္ငံ အယူအဆ ရပ္ခံတဲ့အထဲမွာ အႀကီးဆံုး၊ အျပင္းထန္ဆံုး၊ အစြဲျမဲဆံုးနဲ႔ ယုတၱိအရွိဆံုးအဖြဲ႔ ျဖစ္တာကလည္းတေၾကာင္း တို႔ေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ အင္အားအေရအတြက္အရၾကည့္ရင္ ငယ္ေပမဲ့ လူမ်ဳိးနဲ႔ျပည္နယ္အရ၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔စစ္ေရးအရ၊ သမိုင္းေၾကာင္းအရ အထူးအေရးပါတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ပါတယ္။
သမိုင္းအရၾကည့္ရင္ မြန္နဲ႔ရခိုင္တို႔ဟာလည္း မၾကာေသးတဲ့ ၁၈ ရာစုအထိ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ ပေဒသရာဇ္ႏိုင္ငံေတြအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့တာ ဘယ္သူမွျငင္းမရပါဘူး။ ရွမ္းကေတာ့ ၁၅ ရာစုကတည္းက သီးျခား ဘုရင့္ႏိုင္ငံ ပ်က္သုဥ္းသြားၿပီး တ႐ုတ္ျပည္နဲ႔ ဗမာျပည္က ခြဲေဝသိမ္းသြင္းလိုက္တာ ခံခဲ့ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဗမာျပည္ ဘက္မွာေတာ့ တျပည္လံုးကိုအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ဘုရင္ေတြအျဖစ္ တခါတရံ ေပၚေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ (အင္းဝဟာ ရွမ္း-ဗမာျပည္ေထာင္စုျဖစ္ခဲ့ၿပီး ဗမာေတြသာမက ရွမ္းေတြလည္း ဘုရင္အျဖစ္ မၾကာခဏ အုပ္စိုးခဲ့ပါတယ္။)
ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းေခတ္ရဲ႕ အဓိကတိမ္းၫြတ္မႈက ဒီမိုကေရစီနဲ႔ အခြင့္အလမ္းတန္းတူေရး ျဖစ္ပါတယ္။ အခြင့္အလမ္းဆိုတာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမ်ဳိးေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးေတြကို ဆိုလိုပါတယ္။ ဂလိုဘယ္ကမၻာထဲမွာ အခြင့္အလမ္းတူမွ ဝင္ကစားလို႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုမကစားႏိုင္ရင္ ေျမာင္းထဲေရာက္မွာ အေသအခ်ာပါဘဲ။ ဒါကို ျမန္မာျပည္အတိုင္းအတာနဲ႔ေျပာရရင္ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖက္ဒရယ္ဟာ ေခါင္းနဲ႔ပန္းလို ဘယ္လိုမွခြဲမရႏိုင္ဘူး ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္မပါတဲ့ ဒီမိုကေရစီ၊ ဒီမိုကေရစီမပါတဲ့ ဖက္ဒရယ္ေတြဟာ ရာစုတဝက္ေက်ာ္ ၾကာေနၿပီျဖစ္တဲ့ မီးေတြကို ဆက္ေလာင္ေစဖို႔ဘဲရွိပါတယ္။ ဗမာျပည္မွာ ဖက္ဒရယ္စနစ္ လိုအပ္ မလိုအပ္ဆိုတာ ျငင္းခံုေဆြးေႏြးရမယ့္အဆင့္ ေက်ာ္သြားပါၿပီ။
ဗုဒၶတရားေတာ္အရ ဘယ္အရာမွ တည္ျမဲတာမရွိတဲ့အတြက္ အရင္က ဖာသိဖာသာ ေနခဲ့တဲ့လူမ်ဳိးေတြက ကိုယ္ပိုင္အမွတ္အသားလကၡဏာ ရယူလိုလာတာ၊ ပိုအဆင့္ျမင့္တဲ့ အခြင့္အေရးေတြ လိုလားလာတာေတြ ေရွာင္လြဲ မရႏိုင္ပါဘူး။ စီးပြားေရး လူမႈေရးေတြ ေျပာင္းလဲထြန္းကားလာၿပီး ကမၻာႀကီးနဲ႔ ပိုတြယ္ဆက္မိလာတာနဲ႔အမွ် လူေတြရဲ႕ အသိအျမင္ေတြ ေျပာင္းလဲလာတာ ထံုးစံပါဘဲ။
တခ်ိန္က ဖက္ဒရယ္ကို လက္မခံခဲ့တဲ့ စစ္အုပ္စုျပဳတ္ေတြ၊ ကြယ္လြန္သူဦးႏု၊ ဦးဗေဆြနဲ႔ ဗကပ အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစု အေဟာင္း-အသစ္အားလံုးကေတာ့ ဖက္ဒရယ္ကို အနည္းနဲ႔အမ်ားဆိုသလို မူအားျဖင့္ လက္ခံၾက ၿပီျဖစ္ပါတယ္။ ေယဘုယ်ဖက္ဒရယ္မူအဆင့္ကေန ဘယ္လိုဖက္ဒရယ္စနစ္မ်ဳိး လုပ္မလဲဆိုတဲ့ လက္ေတြ႔ပိုင္း အေသးစိတ္ေတြဘဲ ဆက္ညိႇဖို႔လိုပါေတာ့တယ္။ ကမၻာမွာ ဖက္ဒရယ္အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတဲ့အထဲက က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ဗမာျပည္လက္ေတြ႔နဲ႔ အကိုက္ညီဆံုးပံုစံကို အားလံုးဝိုင္းေဆြးေႏြးေဖာ္ထုတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံလူမ်ဳိးစုျပႆနာကို ဖက္ဒရယ္စနစ္နဲ႔ ေျဖရွင္းဖို႔ ပထမဆံုးစနစ္တက်အဆိုျပဳခဲ့တာဟာ ၁၉၄၅ ခု ဇူလိုင္လ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဒုတိယကြန္ဂရက္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီတံုးက သခင္သန္းထြန္း တင္သြင္းခဲ့တဲ့ အထဲမွာ -
• လူမ်ဳိးေရးျပႆနာ အၿပီးသတ္ေျဖရွင္းေရး
၃။ တျပည္လံုးဆိုင္ရာကိစၥမ်ားကို ဗဟိုကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ကစီမံၿပီး ေဒသႏၱရဆိုင္ရာကိစၥမ်ားကို ေဒသႏၱရ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔က စီမံရန္။ ဥပမာ၊ ကာကြယ္ေရး၊ ဘ႑ာေရး - ဗဟိုကစီမံရန္။ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး - ေဒသႏၱရ (ကရင္၊ ရွမ္း၊ ဗမာ၊ ရခိုင္၊ မြန္၊ ကခ်င္) ကစီမံရန္
၄။ ဗဟိုမွာ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ထားရန္
၅။ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ကို လူမ်ဳိးေရးလႊတ္ေတာ္နဲ႔ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဟုသတ္မွတ္ရန္
၆။ လူမ်ဳိးေရးလႊတ္ေတာ္ကို လူမ်ဳိးခ်င္းတန္းတူထား၍ လူမ်ဳိးတမ်ဳိး ၁ဝ ေယာက္စီ ကိုယ္စားလွယ္ေျမႇာက္ရန္။ ဥပမာ၊ ဗမာ ၁ဝ၊ ကရင္ ၁ဝ၊ ရွမ္း ၁ဝ၊ ရခိုင္ ၁ဝ၊ ခ်င္း ၁ဝ၊ ကခ်င္ ၁ဝ စသည္
၇။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကို ေဒသအလိုက္ ေရြးေကာက္ရန္၊ သို႔ေသာ္ လူမ်ဳိးခ်င္းေရာေနေသာ ေဒသမ်ား (ဥပမာ၊ ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚ) မွာ လူမ်ဳိးအလိုက္ေရြးေကာက္ရန္
၈။ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ အာဏာတူရန္
၉။ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ေပါင္းၿပီး အစိုးရအဖြဲ႔ ေရြးေကာက္ရန္
၁ဝ။ လူမ်ဳိးေရးဆိုင္ရာဝန္ႀကီးေတြပါခန္႔ရန္၊ လူမ်ဳိးေအာက္ေျခထုအားလံုး၏ ကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ တင္၍ အုပ္ခ်ဳပ္ရန္
- လို႔ပါဝင္ပါတယ္။
ဒါဟာ လြတ္လပ္ေရးမရခင္ သံုးႏွစ္အလိုျဖစ္တဲ့၊ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး ၿပီးၿပီးခ်င္းကတည္းက အေျမာ္ အျမင္ႀကီးႀကီးနဲ႔ တင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီေခတ္မွာ ခုေခတ္လို ျပည္နယ္တို႔ တိုင္းတို႔ မၾကားဖူးေသး လို႔သာ ၇ ျပည္နယ္ ၈ ျပည္နယ္ေတြ မေျပာႏိုင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီေခတ္အေနအထားအရ ၾကည့္ရင္ အင္မတန္ျပည့္စံုၿပီး ေခတ္ေရွ႕ေျပးေနတဲ့ အယူအဆေတြျဖစ္တာ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ (ျပည္နယ္-တိုင္း ဆိုတာ ကမၻာဦး အစကတည္းက ရွိခဲ့တာမဟုတ္ဘဲ ၄၈ လြတ္လပ္ေရးေနာက္ပိုင္းမွ တည္ထြင္ဖန္တီးထားတာျဖစ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ စဥ္းစားမႈေတြဟာ ဒီကန္႔သတ္ခ်က္ေဘာင္ကို ေက်ာ္ဖို႔လိုပါတယ္။)
၁၉၄၆ ဇန္နဝါရီလ ေရႊတိဂံုအလယ္ပစၥယံမွာလုပ္တဲ့ ဖဆပလ ပထမညီလာခံမွာ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိတင္တဲ့ “တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုအေရး” အဆိုထဲမွာလည္း -
၁။ ဘာသာတရား လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ျပဳရမည္။
၂။ ယဥ္ေက်းမႈ လြတ္လပ္မႈရွိရမည္။
၃။ စီးပြားေရးအခြင့္အေရး တန္းတူရမည္။
၄။ ဗမာႏိုင္ငံအသင္း တည္ေထာင္ရာ၌ လူမ်ဳိးတိုင္း သေဘာတူလြတ္လပ္စြာ တည္ေထာင္ရမည္။ ဤသို႔ တည္ေထာင္ရာ၌ မိမိတို႔ကံၾကမၼာ မိမိဖာသာ ဖန္တီးႏိုင္ခြင့္ အားေပးရမည္။ ခြဲလိုတဲ့အခါ ခြဲခြင့္ရွိေၾကာင္း ကတိျပဳရမည္။ - လို႔ေျပာခဲ့တယ္။
ဖဆပလ ပဏာမျပင္ဆင္မႈညီလာခံမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ ခ်ဳပ္ပံုမူၾကမ္းဟာ ဗကပ ဒုတိယကြန္ဂရက္နဲ႔ ဖဆပလပထမညီလာခံကမူေတြကို အခုိင္အမာ ထည့္သြင္း ခ်မွတ္ထားတဲ့ စံျပဖြဲ႔စည္းပံု ဥပေဒျဖစ္ပါတယ္။ ပင္လံုစာခ်ဳပ္မွာ ခြဲထြက္ခြင့္ ထည့္မထားခဲ့ေပမဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒထဲထည့္ အာမခံခ်က္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ အမ်ားသိၾကတဲ့အတိုင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔လုပ္ၾကံခံရ ၿပီးေနာက္ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဒီဖြဲ႔စည္းပံုမူၾကမ္းကို လံုးဝ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ေအာင္ ဖက္ဒရယ္ဆန္႔ က်င္ေရးသမားေတြျဖစ္ၾကတဲ့၊ ေရြးေကာက္ခံတိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္အမတ္လည္းမဟုတ္ဘဲ ဥပေဒအၾကံေပး အဆင့္သာရွိတဲ့ ဝတ္လံုဦးခ်န္ထြန္း၊ ဦးဘဦး (ဆရာစံကိုႀကဳိးေပးခဲ့တဲ့ တရားသူႀကီး၊ ေနာင္မွာ ဗမာျပည္သမတေတာင္ ျဖစ္လိုက္ေသး) နဲ႔ ေဒါက္တာဘဟန္ (ေဒါက္တာဘေမာ္ရဲ႕အစ္ကို)၊ ေရြးေကာက္ခံတိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္အမတ္ ဖဆပလဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတို႔က ဦးႏုရဲ႕ေထာက္ခံမႈနဲ႔ ျပင္ပစ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါဟာ ဒီကေန႔ေနာက္ဆံုး စစ္အုပ္စုရဲ႕ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုဆီ ဦးတည္သြားေစခဲ့တဲ့လမ္းစပါဘဲ။
၂၀၀၃ အမ်ဳိးသားညီလာခံမွာ အပစ္အခတ္ရပ္ တိုင္းရင္းသား ၁၆ ဖြဲ႔ကတင္တဲ့ အဆိုျပဳခ်က္ေတြဟာ ဒီမိုကေရစီေရး ကိုေရွာင္ၿပီး ဖက္ဒရယ္ေရးကို အေပ်ာ့ေျပာင္းဆံုးတင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘိန္းအဖြဲ႔ ဒုစ႐ိုက္အဖြဲ႔ေတြအျဖစ္ နာမည္ဖ်က္ ခံေနရတဲ့ ဗကပေဟာင္း ၄ ဖြဲ႔၊ လံုးဝလက္နက္ခ် ၂ ဖြဲ႔ အပါအဝင္ အပစ္ရပ္နဲ႔ၿငိမ္း ၁၆ ဖြဲ႔ဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ဆန္႔က်င္ေနတဲ့၊ က်ပ္မျပည့္တဲ့ တမတ္သားပါလီမန္ကိစၥ၊ ေရာမေခတ္က ဆီဇာဘုရင္လို စစ္သမတကိစၥေတြကို လံုးဝ မတို႔မထိဘဲ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ လံုျခဳံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး တန္းတူဖို႔ ဖက္ဒရယ္နာမည္မခံတဲ့ ဖက္ဒရယ္ အဆိုျပဳခ်က္ေတြ တင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ နအဖေထာက္ခံထားတဲ့ အဆင့္တူ ၇ တိုင္း ၇ ျပည္နယ္ကိစၥကိုလည္း လက္ေရွာင္ ထားလို႔ အမွန္မွာေတာ့ ဖက္ဒရယ္မပီျပင္တဲ့ ဖက္ဒရယ္အဆိုေတြသာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲသေလာက္ေတာင္မွ စစ္အုပ္စုက လက္မခံႏိုင္ဘဲ စီးပြားေရးပိုင္းတခ်ဳိ႕သာ လိုက္ေလ်ာေပးခဲ့ၿပီး အဓိကျဖစ္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး-ႏိုင္ငံေရး၊ လံုျခဳံေရး၊ လူမႈေရးပိုင္းေတြအားလံုးကို ပယ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။
အဆင့္ဆင့္လႊတ္ေတာ္တိုင္းမွာ စစ္တပ္က အစိတ္သားပါေနၿပီး အခ်ိန္မေရြး တရားဝင္စစ္အာဏာသိမ္းခြင့္၊ မာရွယ္ေလာအုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရထားလ်က္နဲ႔ေတာင္မွ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးေတြကို စစ္အုပ္စုက မေပးရဲပါ ဘူး။ လံုျခဳံေရးကိစၥမွာလည္း ျပည္နယ္လံုျခဳံေရးတပ္ သို႔မဟုတ္ အထူးရဲကို ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ လက္ေအာက္ ခံအျဖစ္ ထားဖို႔ေတာင္ စစ္အုပ္စုက လံုးဝခြင့္မျပဳပါဘူး။ စစ္အုပ္စုရဲ႕အႏၱိမရည္မွန္းခ်က္ ဘာလဲဆိုတာကို ဒါကေဖာ္ျပေနပါတယ္။ လူမႈေရးအခ်က္ေတြပယ္ခ်တာကေတာ့ စစ္အုပ္စုရဲ႕ မဟာဗမာလူမ်ဴိးႀကီးဝါဒကို ေျပာင္အတိအလင္းျပလိုက္တာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားစာေပျပ႒ာန္းခြင့္၊ တိုင္းရင္းသားဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒ ျပ႒ာန္းခြင့္၊ တိုင္းရင္းသားေရးရာက႑ သီးျခားသတ္မွတ္ခြင့္တို႔ကို လက္မခံတာဟာ အင္မတန္ေသးသိမ္တဲ့၊ ေရမေရာတဲ့ လူမ်ဳိးႀကီးဝါဒပါဘဲ။ ဗမာျပည္ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီဘဝတံုးကေတာင္ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာဓေလ့ ထံုးတမ္း ဥပေဒကို အဂၤလိပ္က ခြင့္ျပဳျပ႒ာန္းေပးခဲ့ၿပီး ေတာင္တန္းေဒသေတြမွာလည္း တိုင္းရင္းသားထံုးတမ္းဥပေဒေတြ ျပ႒ာန္းက်င့္သံုးခြင့္၊ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကား နဲ႔စာေပ တရားဝင္သင္ၾကားခြင့္ေတြ ရခဲ့ၾကပါေသးတယ္။ အမွန္မွာေတာ့ စစ္အုပ္စုက ဗမာလူမ်ဳိးကိုပိုခ်စ္လို႔ ဒီလို ပယ္ခ်တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဗမာျပည္မွာ ယူဂိုဆလားဗီးယား-ေဘာ့စ္နီးယား၊ ရဝမ္ဒါတို႔လို လူမ်ဳိးေရးအာဃာတ ေတြ၊ အမုန္းတရားေတြ မႀကီးႀကီးေအာင္ လုပ္ေနတာသာျဖစ္ပါတယ္။ ဦးႏုလို ဗုဒၶဘာသာ အင္မတန္ ကိုင္း႐ႈိင္းယံုၾကည္တာလည္း မဟုတ္ဘဲနဲ႔ လူမ်ဳိးေရး-ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြ မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္လို႔ မြတ္ဆလင္ေတြကို ႏွိပ္ကြပ္တာ၊ ခ်င္းျပည္နယ္မွာဆို ခရစ္ယန္ေတြကို ဖိႏွိပ္တာေတြ လုပ္ျပေနတာျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ တပ္ကို ထိန္းႏိုင္ ကိုင္ႏိုင္ဖို႔ မကၡီယာဗယ္လီနည္းနာေတြအရ က်င့္ၾကံေနတာလည္းျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၄၇ ပင္လံုညီလာခံရဲ႕ ပင္မအႏွစ္သာရက ဗမာနဲ႔ ရွမ္း ကခ်င္ ခ်င္း ဆိုတဲ့ သီးျခားနယ္ေျမ ၄ ခု အတူတကြ စုုေပါင္းၿပီးလြတ္လပ္ေရးယူဖို႔နဲ႔ ရွမ္း ကခ်င္ ခ်င္းနယ္ေျမ ၃ ခုကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အျပည့္အဝေပးဖို႔ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနကေန တိုးခ်ဲ႕ၿပီး ေနာင္မွာ နယ္ေျမ ၃ ခုတင္မက တိုင္းရင္းသားအားလံုးကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တန္းတူအခြင့္အေရးေပးဖို႔ပါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ရည္ရြယ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကံမေကာင္းအေၾကာင္း မလွစြာဘဲ ပထမပိုင္းျဖစ္တဲ့ အတူတကြ လြတ္လပ္ေရးယူဖို႔သာ အေကာင္အထည္ေပၚခဲ့ၿပီး ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အျပည့္အဝေပးေရးက ပ်က္ျပယ္သြားခဲ့ ပါတယ္။
အဓိကျပႆနာက ပင္လံုစာခ်ဳပ္ agreement ဟာ ပင္လံုဥပေဒ law အဆင့္ကို ေရာက္မလာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၄၇ ခု အေျခခံဥပေဒဆြဲရာမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း မရွိေတာ့တဲ့ေနာက္ပိုင္း မဟာလူမ်ဳိးႀကီးဝါဒီေတြ ကလိမ္ကညစ္ လုပ္လို႔ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ဟာ အေျခခံဥပေဒအျဖစ္ ေရာက္မလာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ ဗမာျပည္မွာ တိုင္းရင္းသား ျပႆနာဟာ ျပည္တြင္းစစ္မီးအထိ ႀကီးထြားေပါက္ကြဲခဲ့ရပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ အင္မတန္ႀကီးက်ယ္ထင္ရွားတဲ့ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို လံုးဝလက္လြတ္စပယ္ ပယ္ဖ်က္ဖို႔မလြယ္တဲ့အတြက္ လြတ္လပ္ေရးရတဲ့ ၁၉၄၈ ကေန ၁၉၅၈-၆၀ ေလာက္အထိေတာ့ ရွမ္း ကခ်င္ ခ်င္း နယ္ေျမေတြကို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ ေရး အျပည့္အဝမဟုတ္ေတာင္ အေတာ္ႀကီးေပးခဲ့တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားအားလံုးဆိုင္ရာဥပေဒ ျဖစ္ မလာတဲ့အတြက္ က်န္တဲ့တိုင္းရင္းသားေတြကေတာ့ ပင္လံုအရသာ မခံစားခဲ့ရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၁၉၄၈-၄၉ တံုးက ဒီမိုကေရစီရွိတယ္ဆိုေပမဲ့ မလြဲမေသြတြဲဖက္ပါရမယ့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ မရွိတဲ့အခါ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ပါ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ကင္းလြတ္ခဲ့တဲ့ ကရင္ ကရင္နီ မြန္ ရခိုင္ ပအိုဝ္း တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့ၿပီး ရွမ္း ကခ်င္ ခ်င္း တိုင္းရင္းသားေတြကေတာ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အတိုင္းအတာႀကီးႀကီး မားမားခံစားေနရလို႔ သူပုန္မထခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ပင္လံုစာခ်ဳပ္-ပင္လံုစိတ္ဓာတ္ဟာ ပင္လံုဥပေဒအျဖစ္ အခိုင္အခန္႔မျဖစ္ခဲ့တဲ့အတြက္ အာဏာရလူမ်ဳိးႀကီးဝါဒီ ေတြဟာ တစတစနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေတြကို လႈိက္စားၿဖိဳဖ်က္လာႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဥပေဒေဘာင္ျပင္ပက ၁၉၅၈ ရွမ္းလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး၊ ၁၉၆၁ ကခ်င္လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး၊ ၁၉၆၄ ခ်င္းလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးေတြ ေပၚလာ႐ံုမက ဥပေဒေဘာင္ထဲမွာလည္း ၁၉၆၁ မွာ ဖက္ဒရယ္မူေတာင္းဆိုတဲ့ ေတာင္ႀကီး လူမ်ဳိးေပါင္းစံုကြန္ဖရင့္ က်င္းပရတဲ့အေျခ ဆိုက္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၄၇ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ဟာ ဗမာျပည္မ၊ ရွမ္းျပည္၊ ကခ်င္ေတာင္တန္းေဒသ၊ ခ်င္းေတာင္တန္းေဒသတို႔ရဲ႕ အာဏာပိုင္ ေတြအၾကား သေဘာတူခ်ဳပ္ဆိုတာျဖစ္လို႔ ဥပေဒမျဖစ္ေသးေပမဲ့ အာဏာသက္ေရာက္မႈ တစံုတရာရွိခဲ့ပါတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ တရားဝင္အာဏာမရွိသူေတြ ေဆြးေႏြးသေဘာတူ ခ်မွတ္ရင္ေတာ့ ပင္လံုစာခ်ဳပ္အဆင့္ မေရာက္ဘဲ ဒုတိယေျမာက္ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္းေၾကညာခ်က္သာ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ (ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္းေၾကညာခ်က္ ကို NLD နဲ႔ UNLD တို႔က ၁၉၉၀ ခုမွာ ႏွစ္ဖက္သေဘာတူ ထုတ္ျပန္ခဲ့ဖူးတယ္။) နယ္စပ္မွာလုပ္ခဲ့တဲ့ မာနယ္ပေလာ စာခ်ဳပ္၊ မယ္သေရာထစာခ်ဳပ္၊ သုမြဲးကလိုးစာခ်ဳပ္တို႔လို မွိန္သြားဖို႔လဲ မ်ားပါတယ္။
၂၀ ရာစုတံုးကလုပ္ခဲ့တဲ့ပင္လံုစာခ်ဳပ္ဟာ ၂၁ ရာစုမွာ ျပင္ဆင္ဖို႔လိုေနၿပီလား၊ တိုင္းရင္းသားေရးရာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ၂၁ ရာစုနဲ႔ ၂၀ ရာစု ဘာေတြကြာသလဲဆိုတာလဲ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ၁၉၄၇ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ပါ အခ်က္မ်ားအနက္ အတူတကြလြတ္လပ္ေရးယူေရး ဆိုတဲ့အခ်က္ကိုေတာ့ အတူတကြ အာဏာရွင္စနစ္ဖယ္ရွားေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထူေထာင္ေရးလို႔ အခု ၂၁ ရာစုမွာ အစားထိုးျပင္ဆင္ဖို႔လိုတာကလြဲၿပီး ဒုတိယပင္မအခ်က္ျဖစ္တဲ့ အျပည့္အဝကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေပးေရးကေတာ့ ဘာမွျပင္ဆင္စရာ ေလွ်ာ့ေပါ့စရာ ျဖည့္စြက္စရာေတြမလိုဘဲ စာခ်ဳပ္အဆင့္ကေန အမ်ား ဆိုင္ရာဥပေဒအဆင့္ေရာက္ဖုိ႔သာ အဓိကလိုအပ္ေနပါတယ္။ ဥပေဒအဆင့္ေရာက္ဖို႔ဆိုတာကလဲ အာဏာျပႆနာက ေသာ့ခ်က္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀ ရာစုပင္လံုစာခ်ဳပ္ကို ၂၁ ရာစုပင္လံုဥပေဒ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႔က အဓိကလုပ္ငန္းတာဝန္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
ဂါမဏိ