ကိုုသန္းလြင္ - ျခစားျခင္းႏွင့္ တိုင္းျပည္စီးပြားေရး
(မိုုးမခ) ဇြန္ ၂၁၊ ၂၀၁၆
(၁)
ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံတြင္ ျခစားအက်င့္ပ်က္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားေနပါသည္ဟု လူသိမ်ားလာျပီဆိုလ်င္ ထိုႏုိင္ငံ သည္ ပိုျပီးသန္႔ရွင္းေသာႏုိင္ငံ ျဖစ္လာေနသည္ဟု မွတ္ယူနုိင္ပါသည္ဟု ဇြန္လ ၄ ရက္ေန႔ ထုတ္ Economist ဂ်ာနယ္က ေရးသားလိုက္ပါသည္။
ထိုဂ်ာနယ္က ရူေမးနီးယား ႏူိင္ငံ Hexi Pharma ေဆးကုမၸဏီ ပိုင္ရွင္က ကားကိုသစ္ပင္ႏွင့္ ၀င္တိုက္ ခါ မိမိဖါသာအဆံုးစီရင္သြားခဲ႔ပုံသတင္းကို ရည္ညႊန္း၍ ထိုသို႔ေရးသားလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါ၏။
ေဆးကုမၸဏီက ရူေမးနီးယား ေဆးရုံမ်ားသို႔ ပိုးသတ္ေဆး (Antiseptic) မ်ား ေရာင္းခ်ခဲ့ရာတြင္ ေရေရာခဲ့ေသာေၾကာင့္ စြမ္းအင္ ဆယ္ဆမွ် ေလွ်ာ့က်ခါ လူနာမ်ားစြာ မေသသင့္ဘဲေသခဲ့ၾကရသည္ဟု စြတ္စြဲခဲ့ၾကပါသည္။ နူိက္ကလပ္တခု မီးေလာင္ရာတြင္ လူ ၂၇ ဦး မွ်ေသခဲ့ၾကရာမွ ဒဏ္ရာရသူမ်ားကို ေဆးရုံတင္ခဲ့ေသာအခါ ေဆးရုံတြင္ ၃၇ ဦး ထပ္မံ ေသခဲ့ရသည္၊ ပိုးသတ္ေဆးမွာ ပိုးမသတ္ႏူိင္ေသာ ေၾကာင္႔ ရူေမးနီးယား ေဆးရုံမ်ားမွာ လူသတ္ရုံမ်ား ျဖစ္ခဲ့ရသည္ဟု ရဲကဆိုသည္။
ရူေမးနီးယားႏူိင္ငံမွာ ဥေရာပေကာင္စီ EU (European Union) သို႔ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က အသင္း၀င္ျဖစ္ခဲ့ရာ ဤေဆးကုမၸဏီ အေၾကာင္း ဂ်ာနယ္တေစာင္က ဖြင့္ခ်ခဲ့ရာမွ အီးယူေကာင္စီက ဖိအားေပးသျဖင့္ စံုစမ္းမႈမ်ားစတင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္၊ လာဒ္ေပးျခင္းျဖင့္ကုမၸဏီ အငယ္ကေလးတခုက တျပည္လုံးေဆးရုံ မ်ားအတြက္ ေဆးတင္သြင္းရန္ ကန္ထရုိက္ရခဲ့သည္၊ အစိုးရ အရာရွိမ်ားစြာ ပါ၀င္ပါတ္သက္ခဲ့ျပီး က်န္းမာေရး၀န္ၾကီး ႏႈတ္ထြက္သြားရသည္၊ အသစ္ခန္႔ခဲ့ေသာ အမႈလိုက္သူက သူ႔ေအဂ်င္စီမွ ယမန္ႏွစ္အတြင္းက အရာရွိ ၁၂၅၀ ကို တရားစြဲႏုိင္ခဲ့သည္ဟုဆိုသည္၊ မၾကာမွီမွာပင္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ပါ ရာထူးမွ ႏႈတ္ထြတ္ေပးခဲ့ရသည္၊ ယခင္လက က်င္းပခဲ့ေသာ လန္ဒန္ျမိဳ႕ အက်င့္ပ်က္ ျခစားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးညီလာခံက သူ႔ကို Rock Star တဦးသဘြယ္ ၾကိဳဆိုခဲ့ၾကပါသည္။
Hexi Pharma ကုမၸဏီ ပိုင္ရွင္မွာ ေနာက္ေန႔တြင္ တရားရုံး၌ အစစ္ခံရဘြယ္ရွိသည္ကို မရင္ဆိုင္ရဲ သျဖင့္ မိမိဖါသာ အဆုံးစီရင္သြားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ျခစားမႈတခုျဖစ္ျပီး တစုံတဦးကို အေရးယူမႈ ျပဳလုပ္ျပီဆိုလ်င္ ကမၻာၾကီးက သတိျပဳမိလာၾကသည္၊ ထိုအခါ အေျခအေနသည္ ဆိုးရြားေနျပီဟု ေကာက္ခ်က္ခ်တတ္ၾကသည္၊ သို႔ပါေသာ္လည္း တကယ္ စင္စစ္မွာ လူဆိုးသူခိုးေတြ က်ဆုံးျပီး တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈပိုရွိလာျခင္းမွာတိုင္းျပည္တိုင္း အတြက္ ေကာင္းပါသည္ဟု အီေကာ္ေနာမစ္ သတင္းစာက ေရးသားလိုက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
(၂)
လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ စဦးကာလ ကတည္းက လူတို႔၏ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ား ရွိခဲ့ဟန္တူသည္၊ လူဦးေရ တိုးပြားလာသလို စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ၾကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာသလိုပင္ လူတို႔၏ ခ်မ္းသာဆင္းရဲ ကြာဟမႈမွာလည္း ပိုမိုၾကီးမားလာျပီး အက်င့္ပ်က္မႈမ်ားမွာလည္း ေနရာအႏွံ႔ ျပန႔္ႏွံ႔သြားခဲ့ပါသည္။
အက်င့္ပ်က္ျခစားျခင္း၊ အလြဲသုံးစားလုပ္ျခင္း၊ လိမ္လည္လွည္႔ျဖားျခင္း၊ တို႔မွာ ၾကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မၾကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ ဆက္လက္ရွိေနဦး မည္သာျဖစ္သည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ဆိုၾကသည္၊ ၄င္းတို႔၏ သဘာ၀အရလူမသိ သူမသိ တိုးတိုးတိတ္တိတ္ လုပ္ၾကရျခင္းေၾကာင့္ ထိုမသမာမႈမ်ား၏ ပမာဏ ကို ခန္႔မွန္းရန္ခဲယဥ္းလွပါသည္၊ ကမၻာ့ဘဏ္ကမူတႏွစ္လ်င္အလြဲသုံးစားလုပ္မႈပမာဏမွာ ၁ ထြီလီယမ္ (ေဒၚလာသန္းေထာင္ေပါင္းတစ္သန္း) အထိရွိသည္ဟု ခန္႔မွန္းသည္၊ ကမၻာ႔စီးပြားေရး ပညာရွင္မ်ား (World Economist Forum) ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲကမူ ကမၻာ႔ဂ်ီဒီပီ၏ ၅% မွာ ဤမသမာမႈ မ်ား ေၾကာင့္ ဆံုးရႈံးၾကရသည္ဟုဆိုသည္။
Transparency International က အင္ဒိုနီးရွား သမတေဟာင္း ဆူယာတို၏ အလြဲသုံးစား လုပ္ေသာ ပမာဏမွာ သန္းေထာင္ေပါင္း ၁၀ ႏွင့္ ၁၅ ၾကားရွိမည္ဟုခန္႔မွန္းသည္၊ ဖိလိပိုင္သမတေဟာင္း မားကို႔စ္၊ ဇိုင္ယာမွ သမၼတမိုဘူတူး၊ ႏုိက္ဂ်ီးရီးယား မွ အာဘာခ်ာ တို႔သည္ေဒၚလာသန္း ၅ ေထာင္ မွ် အလြဲ သုံးစား လုပ္ခဲ့ၾကသည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကပါသည္။
ယမန္ႏွစ္က ရာထူးမွျပဳတ္သြားေသာ ဂြာတာမာလာ ႏူိင္ငံသမတေဟာင္း Otto Perez Molina မွာ လာဒ္စားမႈႏွင့္ ဖမ္းဆီးခံရျပီး တရားရင္ဆိုင္ေနရသည္၊ မသမာမႈမ်ားကို တားဆီးရန္ ဂြာတာမာလာႏိုင္ငံ တြင္ ကုလသမၼဂၢမွ ဖြဲ႔စည္း ေပးထားေသာ CICIG ေခၚ(International Commission against Impuinity in Guatemala) အဖြဲ႔ရွိသည္၊ သမၼတ ႏွင့္ ဒုသမၼတ တို႔မွာ အေကာက္ခြန္ေအဂ်င္စီမွ လါဒ္ေပး လါဒ္ယူကိစၥမ်ားကို စံုစမ္းရာမွ ဖမ္းဆီးစစ္ေဆး ခံၾကရသည္၊
အိႏၵိယအစိုးရေဟာင္းက ဟယ္လီေကာ္ပတာ ၁၂ စီး၀ယ္ရာတြင္ေပါင္စတာလင္ ၅၅၆ သန္းမွ် ကုန္က် ခဲ့ရာ ၅% (သို႔ ) ၁၀%မွာ အိႏၵိယအစိုးရအရာရွိမ်ားကို လာဒ္ထိုးခဲ့ရသည္ဟု စြတ္စြဲထားၾကသည္။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ကမၻာ႔ဘဏ္မွ စစ္တမ္းေကာက္ယူခဲ့ရာ ဘဂၤလားဒက္(ရွ) ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံသားမ်ားက သူတို႔ႏူိင္ငံ စီးပြားေရးလုပ္ရာတြင္ ျခစားျခင္းမွာ အဓိကျပႆနာ ျဖစ္ပါသည္ဟုတညီတညြတ္တည္း ေျပာၾကသည္၊၂၀၁၄ ခုႏွစ္က ႏူိက္ဂ်ီးရီးယားဘဏ္ ဥကၠဌမွာ ေရနံ၀င္ေငြမွ ေဒၚလာ ဘီလီယမ္ ၂၀ ေပ်ာက္ဆုံးေနပါသည္ဟု ေျပာဆိုမႈေၾကာင့္ ရာထူးမွဖယ္ရွားခံခဲ့ရသည္၊ ပုပ္ရဟန္းမင္းၾကီးက ကင္ညာ ႏူိင္ငံ၌ ျခစားျခင္းဟူေသာေရာဂါဆိုးကို ဖယ္ရွားၾကရမည္ဟု ေဆာ္ၾသခဲ့သည္၊ သမၼတ အိုဘားမားက အဖရိက ယူနီယံသို႔ စကားေျပာရာတြင္ ျခစားျခင္းကို ဖယ္ရွားႏူိင္ပါလ်င္ စီးပြားေရးအတြက္ အေကာင္း ဆုံး အခြင့္အလန္းေတြေပၚလာပါလိမ့္မည္ဟု ေျပာခဲ့သည္၊ ႏူိင္ငံျခားမွ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈမ်ား၏ ၂၀% မွာ ဤမသမာမႈမ်ား ေၾကာင့္ဆံုးရႈံးေနၾကရသည္၊
ဆင္ရဲသားပေပ်ာက္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္လည္း ဤအလြဲသုံးစားလုပ္ၾကေသာျပႆနာမွာ ၾကီးမားလွ သည္၊ အာရွတိုက္တြင္ လူသန္း ၃၂၀ ေက်ာ္မွာ ဆင္းရဲမြဲေတသူမ်ားျဖစ္သည္ဟု အာရွဘဏ္က ခန္႔မွန္း ထားပါသည္၊ ၄င္းတို႔၏ ၃၀%မွာေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ားမွ ျဖစ္ၾကသည္၊ ဤေဒသသို႔ ေပးသမွ် ေထာက္ပ့ံေငြ၏ ၂၅%မွာလိုရာသို႔ မေရာက္ဘဲလမ္းမွာပင္ေပ်ာက္ဆံုးသြားၾကသည္၊ တရုတ္ ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ အပါအ၀င္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ပါကစၥတန္၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္တို႔တြင္ ေနထိုင္ ၾကေသာလူဦးေရမွာ တကမာၻလံုး လူဦးေရ၏တ၀က္ခန္႔ရွိသည္။
ကမာၻ႔ဘဏ္က ကမာၻ႔ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားမွျခစားမႈမ်ားကိုသာ ဖယ္ရွားႏိုင္ပါက လူတို႔၏တဦးခ်င္း ၀င္ေငြ သည္ ၄ဆအထိတိုးတက္မ်ားျပားလာဖြယ္ရွိသည္ဟုဆိုသည္၊ ပ်မ္းမွ် စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ တႏွစ္လွ်င္ ၃%အထိတိုးတက္မႈရွိလာႏိုင္သည္၊ ကေလးသူငယ္ ေသႏႈန္းမွာ ၇၅%အထိေလွ်ာ့က်သြား ႏိုင္သည္ဟုခန္႔မွန္းသည္။
မ်ားျပားလွစြာေသာ သုေတသနျပဳခ်က္မ်ားအရ ဤမသာမာမႈမ်ားေၾကာင့္ဆင္းရဲသားမ်ားသာ အမ်ားဆံုးထိခိုက္ခံၾကရသည္၊ ဆင္းရဲ ခ်မ္းသာကြာျခားမႈ ကိုလည္းပိုမိုၾကီးမားလာေစသည္။
ထိုသို႔တရားမ၀င္ေငြေပးေငြယူမႈမ်ားေၾကာင့္ပင္ အစိုးရအရာရွိ ၾကီးမ်ားက ပတ္၀န္းက်င္ထိမ္းသိမ္းေရး ဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ားခ်ိဳးေဖါက္ၾကျခင္းကိုလည္း မသိက်ိဳးကြ်န္ျပဳထားတတ္ၾကပါသည္၊ ပါတ္၀န္းက်င္ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ေၾကာင္းသိလ်က္ကပင္ ပေရာဂ်က္လိုင္စင္မ်ားခ်ေပးတတ္ၾကသည္၊ Environmental Poverty ေခၚ ပတ္၀န္းက်င္ဆင္းရဲျခင္းအေျခအေနကိုဖန္တီးေနၾကသည္၊ စက္ရုံမ်ား မွအႏၱရာယ္ရွိ ေသာ အဆိပ္သင့္ ဓါတုေဗဒပစၥည္းမ်ားကို ပရမ္းပတာ စြန္႔ပစ္ေနမႈမ်ားကို လစ္လ်ဴရႈထားၾက ျခင္းမွာ လည္း ဤလာဒ္ေပးလာဒ္ယူမသမာမႈမ်ားေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။
တာ၀န္ရွိသူမ်ားကို လာဒ္ေပးရေသာ ဤအက်င့္မွာ လူမ်ားစြာ၏ ဘ၀အစိတ္အပိုင္းတခုလို ျဖစ္လာ ခဲ့ၾကပါသည္၊
တန္ဇိုးလက္ေဆာင္ေပးရျခင္း၊လာဒ္ေပးရျခင္း တခုခုေသာ အက်ိဳးကို ေမွ်ာ္၍၊ အခမဲ့အက်ိးေဆာင္ ေပးရျခင္းတို႔၏ ေဒသဆိုင္ရာယဥ္ေက်းမႈထံုးစံတခုလိုပင္ျဖစ္လာခဲ့ၾကပါေတာ့သည္၊ ဤသည္မွာပင္ ေက်းဇူးတင္ျခင္း၏လကၡဏာ၊ မိတ္ေဆြျဖစ္မႈကိုထိမ္းသိမ္းထားလိုျခင္း လကၡဏာမ်ားျဖစ္လာၾကသည္၊ အခ်ိဳ႕လာဒ္ေပးလာဒ္ယူမႈကို အားမေပးလိုေသာ၀န္ထမ္းမ်ားသည္ပင္ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ထီးထီးၾကီး ရပ္တည္ရန္ခဲယဥ္းသျဖင့္မိုးခါးေရ လိုက္ျပီးေသာက္ၾကရသည္။
သို႔ပါေသာ္လည္းဤျခစားျခင္း ဓေလ့ဆိုးကိုခိုင္ခ့ံေသာလူမႈအဖြဲ႔ ဥပေဒႏွင့္စည္းကမ္းကိုထိမ္သိမ္း ထား လိုေသာအစိုရမ်ားအတြက္ႏိုင္ငံမ်ားစြာတို႔တြင္ေအာင္ျမင္မႈရရွိႏိုင္ေၾကာင္းမွာသိသာထင္ရွားလာေနပါသည္။ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈမ်ားပိုမိုေရာက္ရွိလာေစရန္ႏွင့္ႏိုင္ငံ၏စီးပြားေရး ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ လာေစရန္ ျခစားမႈကင္းေသာပတ္၀န္းက်င္ကို ဖန္တီးေပးထားရန္လိုအပ္ေပသည္။
အက်င့္ပ်က္ျခစားသူမ်ားကိုႏိွမ္ႏွင္းအေရးယူေသာ ႏိုင္ငံမ်ားရွိသလို အိႏၵိယကဲ့သို႔ေသာ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံၾကီးျဖစ္ပါလ်က္ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ အေရးမယူႏိုင္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားလည္းရွိသည္။ ဤသည္မွာအာဏာရွိ အစိုးရ ၀န္ထမ္းအရာရွိၾကီးမ်ားကို အက်င့္ပ်က္ခိုးယူခြင့္ လိုင္စင္ ေပးထားသလို ျဖစ္ေနသည္ဟု စီးပြားေရး ပညာရွင္မ်ားကဆိုသည္။
(၃)
သမၼတအိုဘားမားကေျပာခဲ့သလိုပင္အစိုးရ ယႏၱရားၾကီးလည္ပါတ္ရာတြင္ထင္သာျမင္သာရွိျခင္းႏွင့္ အစိုးရသည္ ယံုၾကည္အားကိုးေလာက္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းၾကီးျဖစ္ေနမွသာတရားဥပေဒစိုးမိုးမႈရွိေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတရပ္ေပၚေပါက္လာႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္၊ ဖြံ႔ျဖိဳးစႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ဆင္းရဲသား ပေပ်ာက္ ေရးအတြက္၄င္း၊ စီးပြားဖြံ႔ျဖိဳး တိုတက္ေရးအတြက္၄င္း၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ား ေလွ်ာ့နည္းသြားရန္လို ပါသည္။
ကိုသန္းလြင္
Ref: Why the world must fight to end corruption, by Asit Biswas , Straits Times May 13 2016.