ဂါမဏိ ● ေညာင္ႏွစ္ပင္တန္းစီ၊ မရ ... လုံး၀
၂ ၁ ရ ာ စု ပ င္ လံု စ ာ စ ဥ္ ( ၁ ၉ )
(မုိးမခ) ဇူလုိင္ ၂၂၊ ၂၀၁၆
၂ ၁ ရ ာ စု ပ င္ လံု စ ာ စ ဥ္ ( ၁ ၉ )
(မုိးမခ) ဇူလုိင္ ၂၂၊ ၂၀၁၆
ေညာင္နွစ္ပင္ညီလာခံကို “ၿငိမ္းခ်မ္းေရး” အဖြဲ႕ (၂၈) ဖြဲ႕ တက္ေရာက္တယ္လုိ႔ နအဖကဆိုပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး (၁၇) ဖြဲ႕လုိ႔ နအဖက တရားဝင္ထုတ္ျပန္ထားတဲ႔စာရင္္းက ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါတယ္။
(၁) ဖံုက်ားရွင္း ေခါင္းေဆာင္ ကိုးကန္႔အဖြဲ႔- ျမန္မာနိုင္ငံအမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္အဖြဲ႕ MNDA/ ျမန္မာနိုင္ငံအမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္တပ္မေတာ္ MNDAA - ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း အထူးေဒသ (၁)-ယခင္ ဗကပ ကိုးကန္႔ခ႐ိုင္။
(၂) ေပါက္ယူခ်န္ ေခါင္းေဆာင္ ဝ အဖြဲ႔ - ဝျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ(ဝသပ) UWSP/ ဝျပည္ေသြးစည္း ညီညြတ္ေရး တပ္မေတာ္ UWSP - ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း အထူးေဒသ (၂) - ယခင္ ဗကပ ဝ ခ႐ိုင္မ်ား။
(၃) ေဆထင္/လြယ္ေမာင္း ေခါင္းေဆာင္ ရွမ္း အဖြဲ႔ - ရွမ္းျပည္တိုးတက္ေရးပါတီ SSPP/-ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ SSA -ရွမ္းျပည္ နယ္ေျမာက္ပိုင္း အထူးေဒသ (၃) - ယခင္ မဒတ အဖြဲ႕ဝင္။
(၄) လီမင္းရွင္ (ေခၚ) စိုင္းလင္း ေခါင္းေဆာင္ အခါ-ရွမ္းအဖြဲ႔ - အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္အဖြဲ႕ (အေရွ႔ပိုင္းရွမ္း ျပည္ နယ္) NDA(ESS)/အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္တပ္မေတာ္ (အေရွ႕ပိုင္း ရွမ္းျပည္နယ္) NDAA(ESS) - ရွမ္းျပည္နယ္ အေရွ႕ပိုင္း အထူးေဒသ (၄) - ယခင္ ဗကပ ၈၁၅ စစ္ေဒသ။
(၅) ဇခုန္တိန္ယိန္း ေခါင္းေဆာင္ ကခ်င္အဖြဲ႕ - ဒီမိုကေရစီသစ္ပါတီ-ကခ်င္ NDP-K/ဒီမိုကေရစီသစ္တပ္မေတာ္-ကခ်င္ NDA-K - ကခ်င္ျပည္နယ္ အထူးေဒသ (၁) - ယခင္ ဗကပ ၁၀၁ စစ္ေဒသ။
(၆) မထုေနာ္ ေခါင္းေဆာင္ ကခ်င္အဖြဲ႔ - ကခ်င္ဒီမိုကေရစီပါတီ KDP/ကခ်င္ဒီမိုကေရစီတပ္မေတာ္ KDA - ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း အထူးေဒသ (၅) - ယခင္ေကအိုင္ေအ တပ္မဟာ (၄)။
(၇) ေအာင္ခမ္းထီ ေခါင္းေဆာင္ ပအိုဝ္းအဖြဲ႔ - ပအိုဝ္းအမ်ဳိးသားအဖြဲ႕ PNO/ပအိုဝ္းအမ်ဳိးသားတပ္မေတာ္ PNA - ရွမ္းျပည္ နယ္ေတာင္ပိုင္း အထူးေဒသ (၆) - ယခင္ ရလလဖမွခဲြထြက္၊ မဒတအဖြဲ႕ဝင္။
(၈) အိုက္မုန္း ေခါင္းေဆာင္ ပေလာင္အဖြဲ႔-ပေလာင္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ PSLP/ပေလာင္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္ မေတာ္ PSLA - ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း အထူးေဒသ (၇) - ယခင္ မဒတ အဖြဲ႕ဝင္။
(၉) ေဌးကို ေခါင္းေဆာင္ ကယန္းအဖြဲ႔-ကယန္းအမ်ဳိးသားတိုးတက္ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႕/ ကယန္းအမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရး တပ္ KNG - ကယားျပည္နယ္ အထူးေဒသ (၁) - ယခင္ကယန္းျပည္သစ္ပါတီခဲြထြက္။
(၁၀) လမုန္တူးဂ်ာ ေခါင္းေဆာင္ ကခ်င္အဖြဲ႔ - ကခ်င္ျပည္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕ KIO/ကခ်င္ျပည္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ KIA - ကခ်င္ျပည္နယ္ အထူးေဒသ (၂) - ယခင္ မဒတ အဖြဲ႕ဝင္။
(၁၁) စႏၵာ ေခါင္းေဆာင္ ကရင္နီအဖြဲ႔ - ကရင္နီျပည္လူမ်ဳိးေပါင္းစံု ျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ဦး (ကလလတ) KNPLF/ကရင္နီျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ KPLA - ကယားျပည္နယ္ အထူးေဒသ (၂) - ယခင္ KNPP မွခဲြထြက္။
(၁၂) ေရႊေအး (ငိန္းကယန္းထန္) ေခါင္းေဆာင္ ကယန္းအဖြဲ႔ - ကယန္းျပည္သစ္ပါတီ KNLP/ကယန္းျပည္သစ္တပ္မေတာ္ KNLA - ကယားျပည္နယ္ အထူးေဒသ (၃)။
(၁၃) တာကလယ္ ေခါင္းေဆာင္ ပအိုဝ္းအဖြဲ႔ - ရွမ္းျပည္လူမ်ဳိးေပါင္းစံု ျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႕ (ရလလဖ) SNPLO/ရွမ္းျပည္လူမ်ဳိးေပါင္းစံု ျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ SNPLA - ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း အထူးေဒသ (၁၃)။
(၁၄) ပလ်ားရယ္ ေခါင္းေဆာင္ ကရင္နီအဖြဲ႔-ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ KNPP/ကရင္နီတပ္မေတာ္ KA - ယခင္ မဒတအဖြဲ႕၀င္။
(၁၅) နိုင္ထင္ ေခါင္းေဆာင္ မြန္အဖြဲ႔ - မြန္ျပည္သစ္ပါတီ NMSP/မြန္အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ MNLA -ယခင္ မဒတအဖြဲ႕၀င္။
(၁၆) အိုက္ဆာ (ေခၚ) ခြန္ဆာ ေခါင္းေဆာင္ ရွမ္းအဖြဲ႔ - ရွမ္းျပည္မ်ဳိးခ်စ္ေကာင္စီ SSPC/မံုးတိုင္းတပ္မေတာ္ MTA ။
(၁၇) ေစာထြန္းဦး ေခါင္းေဆာင္ ရခိုင္အဖြဲ႔ - ရခိုင္ျပည္လူမ်ဳိးေပါင္းစံုေသြးစည္းညီညြတ္ေရးပါတီ/ ရခိုင္ျပည္လူမ်ဳိး ေပါင္းစံု ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးတပ္မေတာ္ - ယခင္ ဗကပ ရခိုင္ျပည္နယ္။
ဒါေပမဲ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအဖြဲ႕ (၈) ဖြဲ႕က စုေပါင္းထုတ္ေဝတဲ႔ “ခ်စ္ၾကည္ေရး” ဂ်ာနယ္က စာရင္းမွာ လံုးဝလက္နက္ခ် နွစ္ဖြဲ႕ျဖစ္တဲ႔ အမ္တီေအနဲ႔ ရခိုင္ ဗကပတို႔ကို (၁၇) ဖြဲ႕ထဲကဖယ္ထုတ္ထားၿပီး ရွမ္းျပည္အမ်ဳိးသားတပ္မေတာ္ SSNA နဲ႔ တိုးတက္ေသာကရင္ဗုဒၶဘာသာအဖြဲ႕ DKBA ကို ထည့္သြင္းထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒီနွစ္ဖြဲ႕ဟာ MTA နဲ႔ KNU တို႔က ခဲြထြက္လာတာျဖစ္ျပီး မီဒီယာထဲမွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးယူတဲ႔အခမ္းအနား သီးသန္႔သတင္းမထည့္ခဲ့ေပမဲ့ ကိုယ္ပိုင္နယ္ေျမ၊ ကိုယ္ ပိုင္တပ္အင္အား အေတာ္ႀကီးႀကီး ဆက္ကိုင္ထားခြင္႔ရတယ္။
အခုအခါမွာ SSNA နဲ႔ KNPP တို႔ဟာ နအဖနဲ႔အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္ ပ်က္သြားျပီျဖစ္ေပမဲ့လည္း နအဖ ကေတာ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕မ်ားအျဖစ္ ဇြတ္အတင္းစာရင္းျပေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ SSA နဲ႔ SSNA တို႔နွစ္ဖြဲ႕ေပါင္းျပီး ရွမ္းျပည္ျငိမ္း ခ်မ္းေရးေကာင္စီ SSPC ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၾကေပမဲ့ အခုအခါ SSPC ဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဆထင္လည္း နအဖရဲ႕ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံရကာ SSNA ကလည္း ေတာျပန္ခိုသြားခဲ့တယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ နအဖစစ္အုပ္စုဟာ KNPP ကခဲြထြက္ျပီး အျပီးအပိုင္ လက္နက္ခ် ထားတဲ႔အဖြဲ႕ေလးေတြ၊ ျပည္သူ႔စစ္ သို႔မဟုတ္ သကဆဖတျဖစ္လဲ MTA အဖြဲ႕ေလးေတြ၊ SSNA ထဲက ေတာျပန္မခိုဘဲ လံုးဝလက္နက္ခ်လိုက္တဲ႔အဖြဲ႕ေလးေတြကို ညီလာခံမွာ စာရင္းထည့္ျပပါလိမ္႔မယ္။ PSLO ပေလာင္အဖြဲ႕လည္း “လက္နက္နဲ႔ျငိမ္း ခ်မ္းေရး” အျပီးအပိုင္လဲလိုက္တယ္ဆိုေပမဲ့ ေညာင္နွစ္ပင္ညီလာခံကိုေတာ႔ အဖြဲ႕နာမယ္နဲ႔ တက္ခိုင္းခဲ့ေသးတယ္။
(၁၇) ဖြဲ႕ကအပ “အျခားဖိတ္ၾကားခံရသူ” စာရင္းဝင္ တျခား “ျငိမ္းခ်မ္းေရး” အဖြဲ႕ေတြကေတာ႔ မိခင္တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕မ်ားကေန ခဲြထြက္ကာ စစ္အစိုးရထံ ႁခြင္းခ်က္မရိွလက္နက္ခ်ထားသူေတြျဖစ္ျပီး တခ်ဳိ႕က သကဆဖ၊ တခ်ဳိ႕က ျပည္သူ႔စစ္အျဖစ္ ကိုယ္ပိုင္နယ္ေျမ၊ ကိုယ္ပိုင္လက္နက္နဲ႔ “စီးပြားေရးအခြင္႔ထူးမ်ား” ရရိွထားၾကတယ္။ လက္နက္ကိုေတာ႔ အေရအတြက္ အမ်ဳိးအစား အကန္႔အသတ္နဲ႔သာ ကိုင္ရတယ္ဆုိေပမဲ့ တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ႀကီး သတ္မွတ္ထားတာေတာ႔ မဟုတ္ပါ။ အဲဒီ အဖြဲ႕ေတြကေတာ႔ —
(၁) လီးရယ္ ေခါင္းေဆာင္ ကရင္နီအမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီပါတီ (နဂါးအဖြဲ႕)KNPP ခြဲထြက္ -ကယားျပည္နယ္
(၂) ခူးရီ ေခါင္းေဆာင္ ကရင္နီအမ်ဳိးးသားဖံြ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးပါတီ (ကေယာျငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕) KNPP ခြဲထြက္ - ဟိုယာေဒသ (ကယားျပည္နယ္)
(၃) ေစာကာရီထူး ေခါင္းေဆာင္ ကရင္နီအမ်ဳိးးသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕ကမစည (ၾကယ္ျဖူအဖြဲ႕) KNPP ခြဲထြက္ - ခဲမျဖဴ-ေမာ္ခီ်း (ကယားျပည္နယ္)
(၄) ေစာသမူဟဲ ေခါင္းေဆာင္ ေဟာင္သေရာအထူးေဒသ KNU ခြဲထြက္ - အဇင္း-က်ဳိက္ဒံု (ကရင္ျပည္နယ္)
(၅) ဖဒိုေအာင္ဆန္း ေခါင္းေဆာင္ ဘုရားကုန္းအထူးေဒသ KNU ခြဲထြက္ - ဘုရားကုန္း-ဖါးအံ (ကရင္ျပည္နယ္)
(၆) မဟာဂ်ာ ေခါင္းေဆာင္ ဟိုမိန္းအထူးေဒသ သက္သာေခ်ာင္ခိ်ေရးနွင္႔ ဖံြ႔ၿဖိဳးေရးအဖြဲ႕ MTA အဖြဲ႔ခြဲ - ဟိုမိန္း (ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း)
(၇) ခြန္းမိန္း ေခါင္းေဆာင္ ေရႊျပည္ေအးအထူးေဒသ MTA အဖြဲ႔ခြဲ- ကသည္းကြင္း-ဖယ္ခံု (ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း)
(၈) ဘိုမြန္း ေခါင္းေဆာင္ မန္ပန္ျပည္သူ႔စစ္ MTA အဖြဲ႔ခြဲ -မန္ပန္-ေနာင္လိုင္ (ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း)
(၉) ေအာင္သိုက္ဟင္း ေခါင္းေဆာင္ ျမိတ္ေဒသမြန္တပ္မေတာ္ (မြန္လက္နက္ကိုင္ျငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕) NMSP ခြဲထြက္ - ေခ်ာင္ခိ်-ဘုတ္ျပင္း (တနသၤာရီတိုင္း)
(၁၀) နိုင္စိုက္ခ်န္း ေခါင္းေဆာင္ မြန္ခဲြထြက္အဖြဲ႕ NMSP ခြဲထြက္ -သံကြ်န္း-ေကာ႔ေသာင္း (တနသၤာရီတိုင္း)
(၁၁) သန္းေရႊ ေခါင္းေဆာင္ ရခိုင္ျပည္တပ္မေတာ္ NUPA ခြဲထြက္- ေက်ာက္ေတာ္ (ရခိုင္ျပည္နယ္)
၁၉၉၆ ခုနွစ္ဆန္းမွာ အိုက္ဆာ ေခၚ ခ်န္ခီ်ဖူး ေခၚ ခြန္ဆာ ေခါင္းေဆာင္တဲ႔ MTA အဖြဲ႕ဟာ နအဖစစ္အစိုးရထံ “အႂကြင္းမဲ့ လက္နက္ခ်” တယ္လုိ႔ေၾကညာျပီးေနာက္ နအဖက MTA ကို အထူးေဒသေတြ ျပန္လည္ဖြဲ႕စည္းေနရာခ်ေပးခဲ့တယ္။ လက္ နက္ေတြကိုလည္း အကန္႔အသတ္နဲ႔ ျပန္လည္တပ္ဆင္ေပးျပီး ေသာင္းက်န္းသူဆန္႔က်င္ေရးအဖြဲ႕ (သကဆဖ) သို႔မဟုတ္ ျပည္သူ႔စစ္အဖြဲ႕ေတြအျဖစ္ ေဒသခံနအဖတပ္မ်ားရဲ႔ တိုက္႐ိုက္ကြပ္ကဲမႈေအာက္မွာထားတယ္။ “စီးပြားေရးလုပ္ငန္း” အားလံုး ကို သက္ဆိုင္ရာနအဖတပ္မႉး-တိုင္းမႉးေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ၾကတယ္။ လက္နက္အေရအတြက္ ကန္႔သတ္ထားတယ္ဆိုေပမဲ့ တရားမဝင္လက္နက္အေရာင္းအဝယ္လုပ္ငန္းေတြကို ေျဗာင္နီးနီးလုပ္ေနၾကတယ္။ နအဖအာဏာကို မထိပါးသေရြ႔ လုပ္ခ်င္ တာလုပ္ခြင္႔ရတဲ႔သေဘာပါပဲ။ MTA အထူးေဒသေတြကေတာ႔ —
(၁) မဟာဂ်ာ ေခါင္းေဆာင္ ဟိုမိန္းအထူးေဒသ (ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း)
(၂) ဆံမြန္း ေခါင္းေဆာင္ မုန္းေထာ္-မုန္းထအထူးေဒသ (ရွမ္းျပည္နယ္အေရွ႔ပိုင္း)
(၃) ဘိုမြန္း ေခါင္းေဆာင္ မန္ပန္-ေနာင္လိုင္အထူးေဒသ (ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း)
(၄) ေလာမား ေခါင္းေဆာင္ မုန္းဟင္-မုန္းဟအထူးေဒသ (ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း)
(၅) ခြန္းမိန္း ေခါင္းေဆာင္ ေရႊျပည္ေအးအထူးေဒသ (ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း)
(၆) လီခ်န္ ေခါင္းေဆာင္ နား႐ိုင္းအထူးေဒသ (ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း)
(၇) လင္းဆိုင္ ေခါင္းေဆာင္ မတ္က်န္း အထူးေဒသ (ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း)
(၈) ယိေရွး ေခါင္းေဆာင္ လြယ္ေတာ္ခမ္းအထူးေဒသ (ရွမ္းျပည္နယ္အေရွ႕ပိုင္း)
(၉) ေနာ္ခမ္း ေခါင္းေဆာင္ ေဟာင္လြတ္အထူးေဒသ (ရွမ္းျပည္နယ္အေရွ႕ပိုင္း)
ဒီ ၉ ဖြဲ႔စလံုး ေညာင္ႏွစ္ပင္ တက္ရတာမဟုတ္ဘဲ ၃ ဖြဲ႔ဘဲ တက္ရပါတယ္။
ထူးျခားတာက နား႐ိုင္းအထူးေဒသေခါင္းေဆာင္ လီခ်န္ နဲ႔သူ႔တပ္ဖြဲ႕ေတြဟာ ခြန္ဆာလက္ေအာက္ခံ MTA ကမဟုတ္ဘဲ တာ ကလယ္လက္ေအာက္ခံ ရလလဖအဖြဲ႕ကျဖစ္ေနတာပါပဲ။ ရလလဖအဖြဲ႕ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးလုပ္တာ (၃) နွစ္အၾကာ မွာမွ မူးယစ္ေဆးလုပ္ငန္း အေဝမတည္႔ရာက ခဲြထြက္ျပီး နအဖဆီ လက္နက္ခ်လိုက္တာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ နအဖက သူ တို႔ကို MTA အႂကြင္းအက်န္ေတြလုိ႔ သတ္မွတ္ေပးျပီး “အထူးေဒသ” တခုဖန္တီးေပးလိုက္တယ္။
ေညာင္နွစ္ပင္ညီလာခံမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအဖြဲ႕ေတြက တိုင္းရင္းသားတန္းတူအခြင္႔အေရးအတြက္ အဆိုျပဳခ်က္ေတြ တင္ခဲ့ၾကတယ္။ SSA, KDA, PSLO, NDA-K, KIO, KNG, ကလလတ၊ ရလလဖ၊ ကယန္းျပည္သစ္ပါတီ၊ ကေယာျငိမ္းခ်မ္းေရးအဖြဲ႕၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ၊ မြန္ခဲြထြက္အဖြဲ႕ (ေခ်ာင္ခိ်ေဒသ) နဲ႔ SSNA အဖြဲ႕ (၁၃) ဖြဲ႕က တိုင္းရင္းသား ျပည္နယ္ေတြနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသေတြအတြက္ သီးျခားဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒ ျပ႒ာန္းခြင္႔ေပးဖို႔၊ ထပ္တူဥပေဒျပဳခြင္႔၊ ႂကြင္းက်န္ဥပေဒျပဳခြင္႔ေတြေပးဖို႔၊ ျပည္နယ္နဲ႔ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသေတြအတြက္ သီးသန္႔လံုျခံဳေရး တပ္ ဒါမွမဟုတ္ အထူးရဲတပ္ဖြဲ႕ ထားခြင္႔ေပးဖို႔၊ အေျခခံဥပေဒထဲမွာ တိုင္းရင္းသားက႑ ဆိုျပီး က႑တခု သီးသန္႔ထားဖို႔၊ လူမ်ဳိးစုေရးရာေတြနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ ျပည္နယ္ (သို႔) ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသကသာ လံုးဝအျပည္႔အဝအာဏာပိုင္ဖို႔၊ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားကို သက္ဆိုင္ရာျပည္နယ္ သို႔မဟုတ္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသရဲ႔ ႐ံုးသံုးဘာသာစကားအျဖစ္ျပ႒ာန္းဖို႔၊ တိုင္းရင္းသားဓေလ႔ထံုးတမ္းဥပေဒေတြကို ျပည္နယ္-ေဒသဥပေဒအျဖစ္ ျပ႒ာန္းဖို႔ေတြကို အဓိကေတာင္း ဆိုၾက တယ္။
ဝ၊ ကိုးကန္႔ နဲ႔ ရွမ္း-အခါအထူးေဒသ(၄) သံုးဖြဲ႕ကေတာ႔ ျပည္နယ္ သို႔မဟုတ္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသရဲ႕ လံုျခံဳေရးတပ္ထား ခြင္႔ရဖို႔၊ တိုင္းရင္းသား ဘာသာ စကားနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ႔ထံုးတမ္းဥပေဒကို ျပ႒ာန္းခြင္႔ရဖို႔၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသကို နီးစပ္ရာျပည္နယ္ေအာက္မွာမထားဘဲ ျပည္ေထာင္စုဗဟိုရဲ႕ လက္ေအာက္မွာထားဖို႔၊ ရွမ္းျပည္နယ္ရဲ႕ သံလြင္အေရွ႕ျခမ္း တခုလံုးကို သီးျခားကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသအျဖစ္သတ္မွတ္ဖို႔၊ ကြၽန္းသစ္ကို ပုဂၢလိက ပိုင္ျပ႒ာန္းေပးဖို႔ေတြ ေတာင္းဆိုခဲ့ တယ္။ (၁၃ ဖြဲ႕ကေတာ႔ ကြ်န္းကလဲြလုိ႔ က်န္သစ္မာအားလံုးကို ပုဂၢလိကပိုင္အျဖစ္ျပ႒ာန္းေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။)
ဒါ႔အျပင္ တျခားစီးပြားေရးေတာင္းဆိုခ်က္ေတြလည္း ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတယ္။ အလတ္စားစက္မႈလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ အလတ္စား ေရအားလွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ခြင္႔၊ ျပည္နယ္-ေဒသတြင္း ကုန္း-ေရ ယဥ္လိုင္းေျပးဆဲြခြင္႔၊ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ နယ္စပ္စီမံခန္႔ခဲြေရးကို အျပည့္အဝခ်ဳပ္ကိုင္ခြင္႔၊ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာလုပ္ငန္း၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္း၊ ျပည္နယ္-ေဒသ တြင္း ရာထူးခန္႔ခြင္႔၊ အခြန္အေကာက္နဲ႔ဘဏ္လုပ္ငန္းလုပ္ခြင္႔၊ ျပန္ၾကားေရးနဲ႔ ဆက္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းလုပ္ခြင္႔ အစရိွတာ မ်ဳိးေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေတြကို ဗဟိုအစိုးရ၀န္ႀကီးဌာနခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ လုပ္ခြင္႔ေပးတာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ လူမ်ဳိးစုျပည္နယ္-ေဒသရဲ႕ တရားဝင္ ရပိုင္ခြင္႔အျဖစ္ အေျခခံဥပေဒမွာထည့္ ျပ႒ာန္းေပးဖို႔ေတာင္းဆိုတာျဖစ္တယ္။
PNO, DKBA နဲ႔ လံုးဝလက္နက္ခ်ခဲြထြက္အဖြဲ႕ေလးေတြ ေပါင္း (၁၂) ဖြဲ႕ကေတာ႔ နအဖရဲ႕ အေျခခံမူ (၁၀၄) ခ်က္ဆိုတာကို လံုးဝသေဘာတူ ေထာက္ခံထားျပီး ဘာအမ်ဳိးသားအခြင္႔အေရးတခုကိုမွ မေတာင္းဆိုခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒီေနရာမွာ MTA သံုးဖြဲ႕ ကေတာ႔ တျခားလက္နက္ခ်ေတြထက္သာသြားတာက လူမ်ဳိးစုဘာသာစကား၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ႔ထံုးတမ္းဥပေဒေတြကို ဥပေဒျပ႒ာန္းေပးဖို႔ တင္ျပတာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ထူးျခားမႈတခုကေတာ႔ ျငိမ္းအဖြဲ႕ေတြ အားလံုးအျပင္ တျခားသူေတြ၊ တျခားအစုေတြကပါ “ႏ်ဴကလီးယားေရးရာ” ေတြကို ကာကြယ္ေရးနဲ႔လံုျခံဳေရးေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာမထားဘဲ စြမ္းအင္၊ လွ်ပ္စစ္၊ သို႔မဟုတ္ သတၱဳက႑ေအာက္မွာထားဖို႔ ေျပာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ျငိမ္းအဖြဲ႕ေတြဟာ အမ်ဳိးသားနိုင္ငံေရးမွာ စစ္တပ္ကဦးေဆာင္ေရး၊ အဆင္႔ဆင္႔လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ စစ္တပ္ အစိတ္သားပါခြင္႔၊ သမတဟာ စစ္အေတြ႔ အၾကံဳရိွသူျဖစ္ေရး၊ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က အခိ်န္မေရြး အေရးေပၚအေျခအေနေၾကညာ မာရွယ္ ေလာထုတ္ခြင္႔အျပင္ ျပည္နယ္ (၇) ျပည္နယ္နဲ႔ တိုင္း (၇) တိုင္း အဆင့္အတန္းတူတဲ႔ကိစၥေတြကိုေတာ႔ မတို႔မထိဘဲ အထက္မွာေျပာခဲ့တဲ႔အခြင္႔အေရးေတြကိုသာ ေတာင္းဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။
နအဖကေခါင္းေခါက္ေရြးထားတဲ႔ လယ္သမားကိုယ္စားလွယ္၊ အလုပ္သမားကိုယ္စားလွယ္၊ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္စတာေတြကေတာင္ အဓမၼ လုပ္အားေပးကိစၥေတြ၊ အဓမၼေငြေကာက္တဲ႔ကိစၥေတြကို ပိတ္ပင္တဲ႔အေျခခံမူခ်ဖို႔တင္ၾကေသးတယ္။
ဒါေပမဲ့ နအဖကေတာ႔ မရ … လံုးဝပါပဲ။ သူခ်ထားတဲ႔ (၁၀၄) ခ်က္ကို နည္းနည္းေလးေတာင္ အျပင္မခံပါဘူး။ အမ်ဳိးသား ညီလာခံဆိုျပီး သူေရးထားတဲ႔ (၁၀၄) ခ်က္ကိုသာ ေခါင္းညိတ္လက္မွတ္ထိုးခိုင္းတဲ႔ပဲြျဖစ္ေနပါတယ္။ အင္မတန္ေသးဖဲြတဲ႔ စီးပြားေရးအခြင္႔အေရးေလးေတာင္ အေျခခံဥပေဒမွာ ျပ႒ာန္းေပးဖို႔ သေဘာထားမရိွဘူး ဆိုမွျဖင္႔ ဒီကေန႔ ဗမာျပည္နိုင္ငံေရးမွာ ေခါင္းမာေနတာ ဘယ္သူလဲ ျငင္းခ်င္ၾကပါေသးလား။
ဂါမဏိ (၂၀၀၆)