ေဆာင္းခူးလက္ - ျခားနားျခင္းမ်ားစြာႏွင့္ ငါတို႔ကမၻာ
(မိုုးမခ) ဇူလိုုင္၂၇၊ ၂၀၁၆
ေလာကဟူသည္ သက္ရွိေပါင္းစု သတၱေလာက၊ ယင္းတို႔တည္ေနရာ ၾသကာသေလာက၊ ယင္းႏွစ္ ပါး သည္ပင္ အေၾကာင္းအက်ဳိးခ်ိတ္ဆက္၍ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေနျခင္းေၾကာင့္ သခၤါရေလာကမည္၏။ သက္မဲ့ရုပ္ကမၻာသည္ ေရ၊ ေျမ၊ ေလ၊ မီး ဟုေသာ ဓာတ္ေလးပါးတို႔၏ အနည္းအမ်ားကိုမူတည္၍ အခ်ဳိ႕ေဒသစိမ္းစို၊ အခ်ဳိ႕ေဒသေျခာက္ေသြ႔၊ အခ်ဳိ႕ေဒသ အပူလြန္ကဲ၊ ေရႀကီး ေလထန္ စသျဖင့္ ကြဲ ျပားၾကသည္။ သက္ရွိ ရုပ္တရားတို႔မွာကား ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရ အေၾကာင္းေလးပါးေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲၾကသည္။ အကုသိုလ္ကံေၾကာင့္ အစစအရာရာ ႏုံခ်ာ၏။ အတိတ္ေကာင္းမႈကံ လိုသလို၊ ပစၥဳပၸန္ေကာင္းကံလည္း အေရးပါ၏။ အခ်ဳိ႕အတိတ္ကံ ေကာင္းေသာ္လည္း ပစၥဳပၸန္ မေကာင္းကံ မ်ားကို ဖန္တီးေနသျဖင့္ အတိတ္ေကာင္းကံသည္ လက္ရွိမေကာင္းကံအရွိန္ကို မလြန္ဆန္ႏိုင္တဲ့အခါ ေကာင္းက်ဳိးေပးဖို႔ အခြင့္မသာ ျဖစ္ရသည္။
ဥပမာအားျဖင့္ အထက္ကစီးဆင္းလာေသာ ေကာင္းမႈ ေရအဟုန္သည္ လက္ရွိအကုသိုလ္ မေကာင္းမႈ အပူအဟုန္ေၾကာင့္ အားနည္း ရပ္တန္႔သြားသကဲ့သို႔ မွတ္ႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျပန္လည္ျပဳျပင္မရ ေသာ အတိတ္ကံကိုအသာထား၍ လက္ရွိ ေကာင္းကံမ်ားကို ကိုယ္၊ ႏႈတ္၊ စိတ္တို႔ျဖင့္ ဖန္တီးေနထိုင္ သင့္သည္။ စိတ္ဟူေသာအေၾကာင္းေၾကာင့္လည္း ရုပ္တရားတို႔သည္ ေျပာင္းကုန္၏။ အျမင္၊ အၾကား စေသာအာရုံတို႔အေပၚ စိတ္ႏွလုံးေကာင္းျဖင့္ ျမင္၊ ၾကားတတ္သူ၏မ်က္ႏွာသည္ ေအးခ်မ္းၾကည္လင္ ၏။ တည္ၿငိမ္၏။ စိတ္တည္ၿငိမ္မႈေၾကာင့္ စိတ္၏တည္ရာ ႏွလုံးကို မထိခိုက္။ ႏွလုံးက်န္းမာ၍ အသက္ ရွည္၏။ ထိုသို႔ စိတ္ေကာင္းမထားႏိုင္ဘဲ လိုခ်င္မႈေလာဘအဟုန္၊ လိုတာမရျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေဒါသအဟုန္မ်ားျဖင့္ စိတ္တုန္လႈပ္လိုက္ေမာေနလွ်င္ စိတ္၏ညိႇဳးႏြမ္းျခင္းေၾကာင့္ ရုပ္တရားတို႔ သည္လည္း ညိႇဳးႏြမ္းရ၏။
မေကာင္းစိတ္သည္ ကိေလသာတြင္ အက်ဳံး၀င္ေသာ မီးတည္း။ မီးသည္ ပူ၏။ ပူေလာင္တတ္ေသာမီးေၾကာင့္ စိတ္တည္ရာႏွလုံးသည္ ပူ၏။ ႏွလုံးေရာဂါ ရႏိုင္၏။ ယင္းေရာဂါကို အစြဲျပဳ၍ အျခားေရာဂါမ်ား၀င္ေရာက္ခါ အသက္တိုႏိုင္၏။ ဥတုဟူေသာ အခ်မ္း၊အပူ ေနရာေဒသ ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍လည္း အေရာင္အဆင္း၊ ပုံသ႑န္ ျခားနားၾကသည္။ ေနေရာင္ရေသာသစ္ပင္ႏွင့္လင္းရိပ္က်ေသာသစ္ပင္၊မိုးေရ၀ေသာသစ္ပင္ႏွင့္ ေရငတ္ေသာ သစ္ပင္တို႔ကြာျခားသည္ကိုၾကည့္၍ သိႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဥတုရာသီညီမွ်ေအာင္ေနတတ္ရန္လည္း အေရးႀကီးသည္။ ေကာင္း၊ မေကာင္းစားေသာက္ရေသာ အာဟာရေၾကာင့္လည္း သက္ရွိ၊ သက္မဲ့တို႔ ရုပ္တရား အေကာင္း၊ အဆိုး ျခားနားၾကသည္တို႔မွာ ထင္ရွားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အစား၊ အေသာက္တို႔ ကိုလည္း သင့္၊ မသင့္ ခ်င့္ခ်ိန္ စားေသာက္သင့္သည္။ သက္ရွိေလာကႏွင့္သက္မဲ့ေလာကယွဥ္လွ်င္ သက္ရွိေလာကသည္ ပဓာနျဖစ္သည္။ သက္ရွိေလာက ေကာင္းမြန္ေအာင္ တဘ၀လုံး သင္ယူ၊ ေလ့လာေနရၾကသည္။
ထို႔ျပင္ သက္ရွိေလာက ျပဳျပင္ေသာ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရတို႔တြင္ စိတ္သည္ ပဓာနျဖစ္၏။ ထိုစိတ္ ျပည့္၀ေကာင္းမႈ ေအာင္လည္း သင္ယူ၊ ေလ့လာျခင္းမ်ားျဖင့္ ရွင္သန္ေနၾကသည္။ ထိုသို႔ေသာ ရွင္သန္ ျခင္းသည္ တကယ့္ ရွင္သန္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ပဓာနက်ေသာစိတ္ကို ျပည့္၀၊ မြန္ျမတ္ေအာင္ သင္ယူ၊ ေလ့လာ ျခင္းျဖင့္ စိတ္ေကာင္း၊ စိတ္မြန္သည္ ေကာင္းမြန္ေသာအလုပ္ကို ဖန္တီးမည္ျဖစ္သည္။ ကံသည္ အလုပ္ျဖစ္သည္။ အလုပ္ေကာင္းမြန္စြာ ဖန္တီးတတ္သူသည္ ေကာင္းေသာဥတု၊ သင့္ေသာ အာဟာရတို႔ကိုလည္း ေရႊခ်ယ္ႏိုင္မည္သာ ျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္ကအသာရခ်ိန္မွာ မာန္မမူသင့္၊ ေက်းဇူးတရားတို႔သည္ အခ်င္းခ်င္းမကင္းၾကေခ်။ ရုပ္ေခ်ာလို႔ ရုပ္ေၾကာင့္ မာန္မမူသင့္၊ ရုပ္ဆိုးသူရွိလို႔သာ ကိုယ္က ရုပ္ေခ်ာသူျဖစ္ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရုပ္ဆိုးသူကိုပင္ ေက်းဇူးတင္လိုက တင္လို႔ရသည္။ ေျပာင္းလဲစီးဆင္းေနေသာနိယာမအရ ကိုယ္က သာခ်ိန္မွာ နင္းထားလွ်င္ နိမ့္က်ခ်ိန္မွာ နင္းေခ်ခံရတတ္သည္။ ဆင္းရဲသူသည္ ခ်မ္းသာသူကို ၀မ္းေျမာက္တတ္ရမည္။ သူခ်မ္းသာသည္ကို ကိုယ္က၀မ္းမေျမာက္ႏိုင္ဘဲ အကူညီကိုေတာ့ ေတာင္းခံ တတ္ၾကသည္။ ကို္ယ္အဆင္ေျပသည္ကို ၀မ္းမေျမာက္သူအားကူညီရန္မွာ စိတ္ ေကာင္းစိတ္ျမတ္ ရွိသူမွသာျဖစ္ႏိုင္မည္။ သာမန္သူအတြက္ မျဖစ္ႏိုင္။ ထိုသို႔ အတုံ႔အလွည့္ အကူညီမရေသာအခါ ဆင္းရဲသူႏွင့္ ခ်မ္းသာသူၾကား ေမတၱာစိတ္ေ၀းၿပီး၊ အာဃာတမ်ားျခားလာေသာအခါ ေလာကသည္ အဆိုးဘက္သို႔ ဦးတည္သြားရေတာ့သည္။ သံသရာက်င္လည္ေနသမွ် ဆင္းရဲ၊ ခ်မ္းသာ၊ အနိမ့္၊ အျမင့္တို႔သည္ ေတြ႔ၾကဳံေနမည္သာ။ ယင္းသို႔ ကြာေန၊ ဟေန၊ မညီမညြတ္ျဖစ္ေနသည္တို႔ကို ေျပျပစ္၊ ညီညြတ္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ေနထိုင္ျခင္းသည္ပင္ လူသားအဓိပၸာယ္ျဖစ္ေတာ့သည္။
ေလာကမွာ ပညာတတ္လည္း စိတ္ေကာင္းမရွိ၊ စိတ္ ေကာင္းရွိလည္း ပညာမတတ္သူလည္း ရွိၾကသည္။ ပညာတတ္ၿပီး စိတ္ေကာင္းမရွိလွ်င္ က်ားကို ေတာင္ပံတပ္သလို ျဖစ္မည္။ စိတ္ေကာင္းရွိၿပီး ပညာမတတ္လွ်င္ လုပ္သမွ်အရာမထင္၊ အရာထင္ေသာ္လည္း အမွားမ်ား တတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပညာတတ္ရုံသာ မက စိတ္ေကာင္းရွိဖို႔လည္း အေရးႀကီးသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ က်မ္းျပဳအေက်ာ္ မဟာဂႏၶာရုံဆရာေတာ္သည္ သူ႔ေက်ာင္းတိုက္၏ ပထမစည္းမ်ဥ္းကို စိတ္ေကာင္းရွိဖို႔က ပထမဟု ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ပေဒသရာဇ္ေခတ္ အင္း၀ႏွင့္ဟံသာ၀တီသည္ ေခတ္ၿပိဳင္ ျဖစ္သည္။ အင္း၀မွာ ဘိုးရာဇာသည္ ထင္ရွားၿပီး၊ ဟံသာ၀တီမွာ သီဟပေတ့သုခမိန္သည္ ထင္ရွားသည္။
တေန႔ ဘုိးရာဇာႏွင့္တကြ အင္း၀ကိုယ္စားလွယ္တို႔ ဟံသာ၀တီေရာက္စဥ္ ပညာရွိႏွစ္ဦးေတြ႔ဆုံခိုက္ စကားစစ္ထိုးရန္ ဖန္လာသည္။ လာေရာက္နားေထာင္သူပရိတ္သတ္လည္း တခဲနက္ျဖစ္၏။ သီဟပေတ့သည္ ဘုိးရာဇာေအာက္ အသက္ငယ္သျဖင့္ နိမ့္ေသာေနရာမွာ ထိုင္၏။
”အမတ္ႀကီး သီဟပေတ့၊ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ပညာ ရွိတို႔ဆိုျခင္းျဖင့္ ဆိုမည္လား၊ အမတ္စစ္သည္တုိ႔ ဆိုျခင္းျဖင့္ ဆိုမည္လား၊ ပညာရွိတို႔ဆိုျခင္းမည္သည္ဟုတ္လွ်င္ ဟုတ္သည္ဟု အသာတၾကည္လက္ခံ၏။ အမတ္စစ္သည္တို႔ဆိုျခင္းမွာ မိမိႏွင့္ကိုက္ညီလွ်င္၀မ္းေျမာက္၍ မကိုက္ညီလွ်င္ ခိုက္ရန္ ျဖစ္တတ္သည္” ဟု ဘုိးရာဇာကေျပာေသာအခါ “ပညာရွိတို႔ဆိုျခင္းျဖင့္သာ ဆိုပါမည္”ဟု သီဟပေတ့ကေျပာၿပီး စကားစစ္ပြဲစၾကသည္။
သီဟပေတ့က ၾကံျဖဴကိုလင္ပန္းႏွင့္ထည့္၍ ကြမ္းညႇပ္ႏွင့္တကြ ဘိုးရာဇာအား ဆပ္၏။ ဘိုးရာဇာသည္ ဘိုးရာဇာသည္ ၾကံကိုကြမ္းညႇပ္နဲ႔ညႇပ္၍ သုံးေဆာင္၏။ “အဘိုးအဘယ္ေၾကာင့္ ၾကံကိုအဖ်ားမွစ၍ သုံးေဆာင္သနည္း” ဟု သီဟပေတ့ကေမးလွ်င္” ၾကံတို႔မည္သည္ အဖ်ားမွစ၍ အရင္းထိ ပို၍ပို၍ အရသာရွိ၏” ဟု နီတိကဆိုသည္မဟုတ္ေလာဟု ဘိုးရာဇာကေျဖလွ်င္ နားေထာင္ေနေသာ ပရိတ္သတ္သည္ လႈပ္လႈပ္ရြရြ ျဖစ္သြား၏။”
အဘိုးသတၱ၀ါတို႔သည္ ေကြးေသာလက္ မဆန္႔မီ ဆန္႔ေသာလက္ မေကြးမီ ေသတတ္ေသာ အနိစၥ သေဘာ ရွိ၏ဟု ဘုရားျမတ္သည္ ေဟာသည္မဟုတ္ေလာ၊ အဘိုး ၾကံဖ်ားသုံးေဆာင္စဥ္ ေသသြားလွ်င္ ေကာင္းျမတ္ေသာ ၾကံရင္းအရသာ ဆုံးရွံဳးႏိုင္သည္ မဟုတ္ေလာ” ဟု သီဟပေတ့ ဆို၏။
“သီဟပေတ့ အကၽြႏု္ပ္သည္ နီတိႏွင့္ သုံးေဆာင္၏။ သင္သည္ ျမတ္ဗုဒၶအလိုတိုင္း ေျပာ၏။ သင့္စကားသည္ သာလြန္ျမင့္ျမတ္၏” ဟု ဘိုးရာဇာကဆိုလွ်င္ သီဟပေတ့သည္ ၀မ္းေျမာက္ၿပီး ဘိုးရာဇာအား ကန္ေတာ့ေလသည္။ ထို႔ျပင္ တစ္ပိႆာခြဲခန္႔ရွိေသာ ေရႊကြမ္းအစ္ကို ကြမ္းမ်ားႏွင့္ တပါတည္း ပူေဇာ္ေလ၏။ ထို႔ေနာက္”အရွင္မင္းရာဇာ အကၽြႏ္ုပ္သည္ အလြန္ေတြ႔ခဲေသာပညာရွိကို ေတြ႔ေပၿပီ။ ပညာရွိတို႔သည္ မိမိဆိုခဲ့ေသာစကား အႏိုင္ရေအာင္ ကိုးကပ္ လွီးလႊဲ ေျပာတတ္၏။ သူတပါး၏စကားကိုပယ္ႏိုင္ေအာင္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္၍ အမ်ိဳးမ်ိဳး ဆိုၾက၏။ အႏိုင္ေပး အရွံဳးခံသူက နည္းေလစြ။ အရွင္မင္းရာဇာကဲ့သို႔ ပညာရွိကား ေတြ႔ရခဲ၏။ ပညာရွိေသာ္လည္း သူေတာ္ေကာင္း မျဖစ္သူႏွင့္သူေတာ္ေကာင္းျဖစ္ေသာ္လည္း ပညာမရွိသူကိုသာ အေတြ႔မ်ား၏။ ယခု အကၽြႏ္ုပ္ေျပာ ေသာစကားမွာ သာမန္မွ်သာ ျဖစ္သည္။ အႏိုင္ရေအာင္ ေျပာဆိုႏိုင္ေၾကာင္း ကၽြႏုပ္သိ၏။ သို႔ျဖစ္ပါလ်က္ အရွင္မင္းရာဇာသည္ ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းပီပီ က်င့္သုံးေျပာဆို၍ ကၽြႏု္ပ္ႏွစ္ေထာင္း အားရ ၀မ္းေျမာက္ပါသည္ အရွင္မင္းရာဇာ”ဟု သီဟပေတ့အမတ္က ေျပာလွ်င္” အမတ္ႀကီးသီဟပေတ့သည္ ကိုယ္တိုင္လည္း ဉာဏ္ပညာျပည့္စုံ၏။ ပညာရွိသူကိုလည္း ျမတ္ႏိုးခ်ီးေျမႇာက္တတ္၏။” ဟု စသျဖင့္ အျပန္အလွန္ခ်ီးမႊမ္း ၀မ္းေျမာက္ၾကသည္။
အထက္ပါသာဓကကိုေထာက္၍ ပညာရွိၿပီး စိတ္ေကာင္းရွိသူတို႔၏ ျပဳမူ၊ ေျပာဆို၊ ေနထိုင္မႈမ်ား ေလာကမွာ အထူးလိုအပ္ေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။ ထိုသို႔ စိတ္ေကာင္းရွိေသာပညာရွိမ်ား မ်ားျပား လာလွ်င္ ေလာကမွာ ရႈတ္ေထြးေနေသာ ကြာဟျခားနားျခင္းမ်ားကို စိတ္ေကာင္းရွိေသာ ဉာဏ္ပညာ ျဖင့္ ညိႇႏိႈင္းေနထိုင္တတ္ၾကမည္ျဖစ္၍ သတၱေလာကသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာ စည္ပင္၀ေျပာ လာမည္ ျဖစ္သည္။ သတၱေလာက ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာ အဆင့္တန္းျမင့္လာလွ်င္ သတၱေလာက၏ အသုံးအေဆာင္ျဖစ္ေသာ ၾသကာသေလာကကမၻာသည္လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာလာမည္မွာ အမွန္ ပင္ျဖစ္သည္။ ။