 |
| Myo Swe Than |
ဒီဇိုင္းမ်ဳိးေဆြသန္း ● ေ႐ႊႏွင့္ ယိုးမွား ပန္းစကား
(မိုးမခ) ႏို၀င္ဘာ ၈၊ ၂၀၁၆
ပုပၸါးနတ္ေတာင္ အေခါင္ျမင့္ဖ်ား
စုံေတာျပား၌ နံ႔႐ွားႀကိဳင္လြင့္
ခါတန္ပြင့္သည္ ေ႐ႊႏွင့္ယိုးမွား
ပန္းစကား ... တဲ့
ျမန္မာေတြရဲ႕ အေစာဆုံးကဗ်ာေလး ပုဂံေခတ္ကေရးတယ္၊ ေရးသူ အမည္မသိႏိုင္ဘူးေပါ့။ ျမန္မာ့အေစာဆုံး ေရေျမမွာ ပုပၸါးမီးေတာင္ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ခဲ့တယ္၊ ေခ်ာ္ရည္ေတြ စူထြက္ခဲ့တဲ့ ေနရာကေလးကို ေတာင္ကလပ္လို႔ေခၚၿပီး ျမန္မာေတြ အားတိုင္းသြားၾကတယ္။
ေ႐ွးဦး အာဒိကပၸက်မ္းေတြမွာလည္း ပုပၸါးေတာင္ေျမမွ စုန္႔စုန္႔ထြက္ျခင္းကို အထင္ကရအျဖစ္ ထည့္ထည့္ေရးတတ္ပါတယ္။
ဗုဒၶဘာသာကို အိႏၵိယကေန ယူတယ္ ကိုယ့္ေရကိုယ့္ေျမနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ ေထရဝါဒျဖစ္ေအာင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ သန္႔စင္ၿပီးက်င့္သုံးတယ္၊ အိႏၵိယမွာ နတ္တစ္ကုေဋ႐ွိတယ္၊ ကိုယ့္ေရ ကိုယ့္ေျမနဲ႔ မကိုက္ညီလို႔ နတ္တစ္ပါးမွပါမလာပါ၊ ကိုယ့္ေရေျမနဲ႔ ကိုက္ညီမယ့္နတ္ကို ကိုယ့္ဖာသာ ေမြးယူၾကေတာ့ မင္းမဟာဂီရိဆိုတဲ့ အမည္နဲ႔နတ္ကို အေစာဆုံးေရေျမက ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ခဲ့တဲ့ မီးေတာင္ေသေပၚမွာတင္ၿပီး နယ္ေျမအပိုင္စားေပးကာ
ကိုယ္တိုင္ေမြးဖြားေပးခဲ့တယ္။
ပထမဆုံးေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ လက္နက္ႏိုင္ငံေတာ္ အင္ပါယာျဖစ္ေသာ ေညာင္ဦးကမ္းပါးက အရိမဒၵနပူရ္ ဆိုတဲ့ ပုဂံၿမိဳ႕တံခါးဦးမွာ အေစာင့္အျဖစ္ တာဝန္ေပး ခဲ့ရင္း၊ ကိုးကြယ္ပသ တင္ေႁမွာက္ခဲ့ၾကတယ္၊ အခုထိသရပါတံခါး မွာ ေဆာင့္ေၾကာင့္ထိုင္ၿပီး သူေစာင့္ေပးေနတုန္းပဲ။
ေခတ္ကမ႓ာကလူေတြကလည္း ၂၀၁၆ ေမာ္ဒယ္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံကထုတ္လုပ္တဲ့ ကာဒီးလက္စ္ ေမာ္ေတာ္ကားကို ဝယ္လာလည္း ဒီ မင္းမဟာဂီရိ နတ္႐ုပ္ကို လာျပေနၾကတုန္းပဲ။
ၿပီးေတာ့လည္း ယေန႔ထိျမန္မာေတြက ကိုယ့္ရဲ႕အိမ္တြင္းနတ္အျဖစ္ခ်င္ခင္စြာနဲ႔ ေပါင္းသင္းၿပီး ကိုးကြယ္ေနလိုက္တာမွ ၿမိဳ႕တိုင္း နယ္တိုင္းမွာ ဒီနတ္ေမာင္ႏွမ အတြက္ အုန္းသီးကိုးကြယ္ဖို႔နဲ႔ အျဖဴအနီပိတ္စ ႏွစ္စကို အလြယ္တကူ ဝယ္ယူ လို႔ ရေနတုန္း။
ပန္းအိုးထိုးတာကိုပဲ တစ္အိုးက လည္ရစ္ကေလးနဲ႔ အဖိုအစ္မခြဲၿပီး နတ္က ေမာင္ႏွစ္မျဖစ္လို႔ တစ္အိုးနဲ႔တစ္အိုးမထိရဘူး၊ မီးနဲ႔ေသခဲ့တဲ့ နတ္ျဖစ္လို႔ ညေန ေမွာင္လို႔ လွ်ပ္စစ္မီးထြန္းတယ္ဆိုရင္ပဲ မီးေရာင္မျမင္ရေအာင္ လိုက္ကာေလး ခ်ရတယ္လို႔ သားသမီးေျမးျမစ္ကို လက္ဆင့္ကမ္းေပးေနတုန္း။
နတ္အုန္းသီးကိုးကြယ္တာ လိုလို႔လားလို႔ မေမးနဲ႔ေတာ့ေပါ့။
ဒါက ျမန္မာတို႔ရဲ႕ အေစာဆုံးေရေျမနဲ႔ အေစာဆုံးႏိုင္ငံေတာ္က ေ႐ွးျမန္မာ ဘိုးဘြားတို႔ရဲ႕ လက္မြန္မဆြ အသက္သြင္းလိုက္ၾကတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုကို ဒီေန႔ထိ သယ္ေဆာင္လာတဲ့ ျမန္မာတို႔ရဲ႕႔ ႏွလုံးသားပါ။
ဒါေလးက လွတယ္။ ကိုယ့္ေရေျမသဘာဝကို ကိုယ္ပိုင္ဆိုင္ခဲ့တဲ့ သက္ေသသာဓက ဂရန္စာခ်ဳပ္
ထက္လည္းလွၿပီး အေစာဆုံးေရေျမေပၚကို ကိုယ္ေနထိုင္ဖို႔ အသက္သြင္း ယူလိုက္တဲ့ သပ္ရပ္ လွပတဲ့ လုပ္ရပ္ လည္းျဖစ္တယ္။
ၾကည့္ပါလား ဒီဆက္ႏြယ္ ဆန္႔တန္းမႈေလးကို ...။ ေ႐ွးျမန္မာတို႔ရဲ႕ လူမႈနယ္ပယ္က ျမန္မာမိန္းမပ်ဳိေလးရဲ႕ အခ်စ္ေရးတစ္ပိုင္း တစ္စကေန သူတို႔ေတြ ဘယ္လိုစိတ္ထား အဆင့္အတန္းနဲ႔ ေနထိုင္ခဲ့ၾကလည္း
ဘယ္လိုႏွလုံးသားေတြနဲ႔လည္း၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြကို အေစာဆုံးေရေျမမွာပဲ ဘယ္လို ပိုင္ဆိုင္ထားၾကၿပီလည္းဆိုတာ --
သိုး က ေလ တဲ့ ...
ဦးထုတ္ေဆာင္းထားတဲ့ နတ္မင္းႀကီးရယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ေတြဖြင့္ၾကတယ္၊
ပုပၸါးေတာင္ကို အေဝးကၾကည့္ရင္ ဦးထုတ္နဲ႔တူလို႔တဲ့၊ မကိုဋ္ေဆာင္းထားတဲ့ မင္းမဟာဂီရိ နတ္မင္းႀကီးလို႔လည္း ထင္ၾကည့္ခ်င္ပါေသးတယ္၊ သူက အိမ္တြင္းနတ္မဟုတ္လား၊ ပုဂံေခတ္မိန္းမပ်ဳိကေလးက နတ္ကို ရင္းႏွီး ခ်စ္ခင္စြာနဲ႔ သူ႔အခ်စ္ေရး ႏွလုံးသားကိစၥကို တိုင္တည္ရင္ဖြင့္ခ်င္လို႔ မင္းမဟာဂီရိနတ္မင္းႀကီးရယ္လို႔ ႏႈတ္ကေန ထုတ္ေဖာ္ၿပီး တ လိုက္တာပါ။
ပုပၸါးနတ္ေတာင္ အေခါင္ျမင့္ဖ်ား
စုံေတာျပား၌ နံ႔႐ွားႀကိဳင္လြင့္
ခါတန္ပြင့္သည္
ေ႐ႊႏွင့္ယိုးမွား ပန္းစကား။
စုံလည္းေတာ၊ ေတာလည္းေတာ၊ ျပားလည္းေတာပါပဲ။ နတ္ေတာင္လို႔ ႐ွင့္ကို အပိုင္စားေပးထားတဲ့ ပုပၸါးေတာင္ရဲ႕အျမင့္ဆုံးအေခါင္ အဖ်ားက ေတာထဲမွာ သူ႔အခ်ိန္ သူ႔အခါေရာက္မွ အလြန္တရာမွ ႐ွားပါးတဲ့
အန႔ံကေလးလိႈင္ၿပီး ေမႊးႀကိဳင္ေနေအာင္ ပြင့္တတ္တဲ့ စကားပန္းေလးက ေ႐ႊနဲ႔ယိုးမွားရေလာက္ေအာင္ ဝင္းဝါတဲ့ အဆင္းနဲ႔ မဟုတ္လားတဲ့။
သိုးကေလ
စကားပြင့္ႏွင့္ ႏိႈင္းတင့္ႏိုးသည္
ရဲမ်ဳိးသမီး
ေမာင္ႀကီးႏွမ၊ ညက္လွျပာစင္
မယ္သည္ပင္သည္ ခရီးသား။
မင္းမဟာဂီရိကို ဆက္ၿပီးေျပာျပေနတယ္၊ သူက အဲဒီေ႐ႊေရာင္ စကားပန္းေလးနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္လို႔ရတဲသူပါတဲ့၊
ရဲရင့္တဲ့အမ်ဳိးအႏြယ္က ဆင္းသက္လာၿပီး အသိနဲ႔ယွဥ္တဲ့သူပါတဲ့၊ အသားအေရ ညက္ေညာၿပီး ႏူးညံ့စင္ၾကယ္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးပါ၊ သူ႔ ခင္ပြန္းက ခရီးသြားေနသူ ျဖစ္ပါတယ္တဲ့။
သိုးကေလ
ၿမိတ္လြတ္ စုလည္း
အငယ္တည္းက ကၽြမ္းဝင္ၾကသည္
ေမြးဖတူရင္း၊ မ်ဳိးသည္မင္းႏွင့္
ခ်စ္ျခင္းစု႐ုံး၊ သက္ထက္ဆုံးသည္
ႏွလုံးမျခား ေစာင့္တရား။
မင္းမဟာဂီရိကို သူ႔ႏွလုံးသားေရးရာကို တိုင္တည္တယ္ ဆိုတာဒါပါပဲ၊ အိမ္တြင္းနတ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္လည္း ပိုသက္ေရာက္တယ္လို႔ထင္မိပါတယ္။
ၿမိတ္လြတ္၊ စုလည္း ဆိုတာ ေ႐ွးက ဆံထုံးထုံးတဲ့ပုံစံကို ဆိုတာပါ။ ဒါေပမယ့္ အသက္အ႐ြယ္အပိုင္းအျခားအမွတ္အသားကိုလည္း ၫႊန္းဆို ျပီးသားျဖစ္ပါတယ္၊ နဘူးေ႐ွ႕က ခ်ထားတဲ့ ဆံၿမိတ္ကေလးေတြ လြတ္သြားၿပီး ၿမိတ္လြတ္ဆံပင္ေတြကို အုတ္လုံးသိမ္းၿပီ ဆိုတာ အပ်ဳိျဖစ္ခါစ ပါတဲ့၊
စုလည္းဆံထုံး ထုံးၿပီဆိုတာ လက္ထပ္လို႔ရၿပီေပါ့ စုလ်ားရစ္ပတ္နဲ႔ အဓိပၸါယ္ ကပ္ရက္ေတြပါ။
ငယ္စဥ္ကတည္းက ခ်စ္ခဲ့ၾကတာတဲ့ အပ်ဳိျဖစ္ကာစ ကတည္းကေပါ့၊ ဟုတ္မွာပါ ခင္ပြန္းက ေမြးသဖခင္ရဲ႕တူအရင္းတဲ့ လက္ပြန္းတႏွီးရင္းႏွီးတဲ့သူ ဆိုေတာ့ ငယ္ကတည္းက ခ်စ္ခဲ့ၾကရာမွာ အဲဒီခ်စ္ျခင္းတရားက ခ်စ္ျခင္းစု႐ုံးလို႔ ေျပာတာက ေမြးဖတူရင္းလို႔ ဆိုထားလို႔ ေမာင္ႏွစ္မလိုေရာ၊ လင္လိုမယား လိုေရာခ်စ္ၾကပါတယ္လို႔ ေျပာခ်င္တာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္၊ အဲဒီခ်စ္ျခင္း ေမတၱာတရားကို သူ႔အသက္နဲ႔ထပ္တူ၊ သူ႔ႏွလုံးသားနဲ႔ ထပ္တူ ေစာင့္ထိန္းပါသတဲ့။
ေဆြမိမင္း
မ်က္သုတ္နီစင္၊ ရထည္းဖ်င္ႏွင့္
က်ဳိင္းစင္ျမဝါ မတ္ႀကီးလ်ာကို
မယ္သာႀကိဳက္မိ တုမရိွ ။
မိဘေဆြမ်ဳိးမ်ားရယ္တဲ့ ။ အနံႀကီးပိတ္ေခ်ာထည္ကို ဝတ္ဆင္ထားၿပီး ပုဝါကို ခါးမွာစည္းထားတဲ့
ဖြံ႕ဖြံ႔ထြားထြားနဲ႔ စင္ၾကယ္စိုျပည္တဲ့ အမတ္ႀကီးအျဖစ္ လ်ာထားျခင္းခံထား ရတဲ့ သူ႔ခ်စ္သူကို သူခ်စ္ႀကိဳက္မိတာ အျပစ္မ႐ွိပါဘူးတဲ့။
ကဗ်ာေလးကဒါပဲ ကိုယ္ ႐ွင္းျပေနရတာကမွ ႐ႈတ္ေနေသးတယ္။ အေပၚယံမွာတင္ ျမင္ေနရသားပဲ။
ပုပၸါးနတ္ေတာင္လို႔ ၫႊန္းကတည္းက မင္းမဟာဂီရိပဲ၊ သူ႔ကိုတိုင္တည္ခ်င္လို႔ သူအပိုင္စားရတဲ့ ပုပၸါးေတာင္ေပၚက စကားဝါပန္းေလးကို ပြင့္ျပတာပါပဲ။
ပထမအပိုဒ္က ပန္းကေလးအေၾကာင္း၊ ဒုတိယပိုဒ္မွာ မိန္းမပ်ဳိေလးက သူ႔အေၾကာင္း၊ တတိယအပိုဒ္က သူတို႔ခ်စ္ျခင္းဇာတ္ေၾကာင္း၊ စတုတၳအပိုဒ္က သူ႔ခ်စ္သူအေၾကာင္း။
ပုပၸါးေတာင္ေဘးရပ္ေတာ့ ဒီကဗ်ာ(၄) ပိုဒ္ကိုထပ္ၿပီး သတိရတယ္။
စကားပန္းေလးမွာ အခ်င္းေရာ အဆင္းေရာ႐ွိတယ္လို႔ေျပာတယ္၊ အရည္အခ်င္းက နံ႔႐ွားႀကိဳင္လြင့္တဲ႔ ႐ွားပါးတဲ့ ေမႊးႀကိဳင္တဲ့အနံ႔ အေပၚယံဆင္းျပင္သြင္လ်ာက ေ႐ႊနဲ႔ယိုးမွားရေလာက္ေအာင္ ဝင္းဝါတယ္။
မိန္းမပ်ဳိေလးက သူလည္းအဲဒီလိုပဲ အဆင္းေရာ အခ်င္းေရာျပည့္စုံတယ္တဲ့။ အရည္အခ်င္းက ရဲအမ်ဳိးသမီးတဲ့၊ အဆင္းက ညက္လွျပာစင္တဲ့။
ဒါ့ေၾကာင့္ သူကအဆင္းေရာ အခ်င္းေရာ႐ွိတဲ့ ခ်စ္သူကိုရထားတာတဲ့ သူ႔ခ်စ္သူရဲ႕ အရည္အခ်င္းက အမတ္ႀကီးအျဖစ္လ်ာထားျခင္းခံထားရၿပီ။ အဆင္းက က်ဳိင္းစင္ျမဝါတဲ့ ဖြံ႔ဖြံ႔ထြားထြားနဲ႔ စင္ၾကယ္စိုျပည္သူတဲ့။
အခ်င္းနဲ႔ အဆင္းကို ယွဥ္ယွဥ္ျပၿပီး ႏိႈင္းသြားတဲ့ အနႈိင္းေရာ အႏႈိင္းခံေတြပါ ဂုဏ္ခ်င္းျပည့္စုံ ကိုက္ညီၿပီး လွသားပဲ။ နတ္ကို နားဝင္ေအာင္ေျပာလိုတဲ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္ကို ေရာက္ေအာင္ပို႔ေဆာင္ပုံ ကလည္း အေစာဆုံးစာေပမွာ ကတည္းက အဆင့္အတန္း႐ွိေနပါလားေပါ့။
ဒါဆို ရည္႐ြယ္ခ်က္က ဘာမ်ားပါလိမ့္ --
အိမ္တြင္းနတ္တင္မကဘူး မိဘေဆြမ်ဳိးေတြကိုပါ သူ႔ခ်စ္ျခင္းက မွန္ကန္ပါတယ္လို႔ တစ္ခါတည္း ေျပာခဲ့ေသးတယ္၊ စကားပန္းေတြပြင့္တဲ့ ေတာင္ေပၚက မင္းမဟာဂီရိကို စကားပန္းေလးကိုျပၿပီး နားဝင္ေအာင္ တိုင္တည္တဲ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္က သူ႔ သစၥာတရားပါပဲ။
ခရီးသည္၊ မတ္ႀကီးလ်ာဆိုမွေတာ့ သူ႕ခ်စ္သူ ေမာင္ႀကီးက စစ္ထြက္ ေနပါ လိမ့္မယ္၊ က်န္ရစ္တဲ့မိန္းမပ်ဳိေလးက ႏွလုံးမျခားေစာင့္တရားနဲ႔ သူ႔ခ်စ္သူ အေပၚ ခ်စ္ျခင္းမွာ သစၥာ႐ွိပါတယ္တဲ့ ဒီေတာ့ စစ္ထြက္ေနတဲ့ ခ်စ္သူခင္ပြန္း အိမ္သားအေပၚ ေဘးမသီ ရန္မခေအာင္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးပါလို႔ ေျပာလိုရင္းပဲ။
ေ႐ွးျမန္မာေတြ သယ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေတြထဲမွာ ခ်စ္သူခင္ပြန္း စစ္ထြက္ရင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ခရီးထြက္ရင္ေသာ္လည္းေကာင္း က်န္ရစ္သူ ဇနီးမယားက သစၥာေစာင့္သိရင္ ေ႐ွ႕ကလူ ေဘးမသီရန္မခနဲ႔ အႏၲရာယ္ကင္းၿပီး အိမ္မွာ က်န္ရစ္သူဇနီးမယားက သစၥာေဖာက္ဖ်က္ရင္ ေ႐ွ႕ကလူ အႏၲရာယ္ ေဘးဒုကၡနဲ႔ ေတြၾကဳံရတတ္တယ္လို႔ ယုံၾကည္ခဲ့ၾကၿပီး အိမ္သူသက္ထား ဇနီး မယားေတြက အဲဒီလို အခ်ိန္ေတြမွာ ခါတိုင္းထက္တိုးၿပီး သစၥာေစာင့္ထိန္း ေနထိုင္ေလ့႐ွိပါတယ္။
ဒီယဥ္ေက်းမႈရဲ႕ စတင္ျမစ္ဖ်ားခံရာဆီက ဒီကဗ်ာေလးဟာ မင္းမဟာဂီရိ ရဲ႕ နယ္ပယ္ အပိုင္စား ရရာ အေစာဆုံးေရေျမက လွပတဲ့ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ဝန္းရံေနတဲ့ပုပၸါးမီးေတာင္ေဟာင္းေပၚမွာ သူ႔အခ်ိန္သူ႔အခါေရာက္မွ သစၥာ႐ွိ႐ွိ ပြင့္တတ္တဲ့ ေ႐ႊနဲ႔ယိုးမွားတဲ့ စကားပန္းေလးကို ဒီေန႔ဒီအခ်ိန္ထိ ပြင့္လန္း ေစခဲ့တဲ့ ယဥ္ေက်းတဲ့ ေ႐ွးျမန္မာေတြရဲ႕ သက္ေသခံေပါ့။
ေခတ္အဆက္ဆက္ ပြင့္လန္းေစၿပီး သယ္ေဆာင္လာခဲ့တဲဲ့ ဒီယဥ္ေက်းမူကို ကိုယ္ ကေရာ ဘယ္လို သယ္ေဆာင္ လက္ဆင့္ကမ္းမွာလည္း ေခတ္ကမ႓ာက လူမ်ဴိးတစ္မ်ဳိး ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈဟာ လူသားမ်ဳိးႏြယ္စု တစ္ခုလုံးအတြက္ပါ သက္ေရာက္ေစတဲ့ ယဥ္ေက်းမူျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ကမ႓ာ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ ကမ႓ာ႔အဆင့္နဲ႔ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္တာ ႐ွိပါတယ္ World Heritage ဆိုတဲ့ စာရင္းပါ။
ကမ႓ာ႔ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္နဲ႕ ကမ႓ာ့သဘာဝ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ စည္းမ်ဥ္း ကိုက္ညီမႈ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြ႐ွိပါတယ္၊ ကမ႓ာ့ယဥ္ေက်းမႈအေမြအႏွစ္အျဖစ္ ၂၀၁၄ခုႏွစ္က ဗိႆႏိုး၊ ဟန္လင္း၊ သေရေခတၱရာ ပ်ဴၿမိဳ႕ေဟာင္း (၃) ၿမိဳ႕ စာရင္းဝင္ေရာက္ခဲ့ၿပီး အေမြအႏွစ္ကို ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံသားတို႔ရဲ႕ ဆႏၵအတိုင္း စီမံခန္႔ခြဲမႈစနစ္တစ္ရပ္ ေရးဆြဲကာ ကမ႓ာ့ကုန္က်စားရိတ္နဲ႔ UNESCO က
ထိန္းေက်ာင္း ေလ်ာက္လွမ္းရင္း အေမြအႏွစ္ကို ကမ႓ာတည္သ၍ ရည္႐ြယ္ၿပီး ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ပါတယ္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ ကမ႓ာသဘာဝအေမြအႏွစ္ အျဖစ္ ဂ်ပန္ေတြက ဖူဂ်ီယာမာေတာင္ကို ထည့္သြင္းႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။
ကမ႓ာ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ေခါင္းစဥ္ရဲ႕ ေအာက္မွာ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ပစၥည္းေတြလို ဆုတ္ကိုင္လို႔မရတဲ့ ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ဆိုတာေတြ ကိုလည္း ကမ႓ာ့အဆင့္နဲ႔ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္မယ္ဆုံးျဖတ္တဲ့အခါ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့၊ ထုံးတမ္းစဥ္လာေတြ၊ ေတးဂီတေတြ၊ ကႀကိဳးကကြက္ေတြ စသည္ျဖင့္ Intangible Culture Heritage အျဖစ္ သတ္မွတ္ပါတယ္။
ဒီလိုစည္းမ်ဥ္းကိုက္ညီမႈေတြထဲမွာ အေရးအႀကီးဆုံးအခ်က္က ႐ိုးရာအစဥ္အလာတစ္ခုကို မိသားစုတစ္စု၊ မ်ဳိးႏြယ္စု တစ္စု၊ လူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက စြဲၿမဲလက္ခံက်င့္သုံးၿပီး၊
လက္ဆင့္ကမ္းလာခဲ့တယ္၊ အခုထိလည္း ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေ႐ွာက္ထားၿပီး အခုထိလည္း လက္ခံက်င့္သုံးဆဲပဲ၊ အဲဒီအစဥ္အလာ ဓေလ့ဟာ ကမ႓ာမွာ တစ္ခုတည္း တစ္ႏိုင္ငၤတည္းမွာသာ ႐ွိရမွာျဖစ္ၿပီး တစ္ဖက္ကလည္း လူ႔ေဘာင္သမိုင္းကို အေကာင္းဖက္က ျဖည့္စြက္ခဲ့ျခင္းသာျဖစ္ရပါမယ္၊
ဒါဆိုရင္ၿပီးပါၿပီ။
ပန္းစကားကဗ်ာေလးနဲ႔ လမ္းၫႊန္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာတို႔ရဲ႕ အေစာဆုံးေရေျမက မင္းမဟာဂီရိနတ္ကို ကိုးကြယ္တဲ့ အေလ့ဟာ ပထမျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ေပၚထြန္းစဥ္ကပင္ လက္ခံက်င့္သုံးခဲ့ၿပီး ေခတ္အဆက္ဆက္ လက္ဆင့္ ကမ္းလ်က္ ယေန႔တိုင္လည္း စြဲၿမဲစြာ က်င့္သုံးခဲ့ၿပီး အိမ္တြင္းနတ္အျဖစ္ ကိုးကြယ္ လက္ခံဆဲ ျဖစ္ပါတယ္၊ လူ႔ေဘာင္ သမိုင္းကိုလည္း အေကာင္းဖက္က စြက္ဖက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္--
ဒါဆိုရင္ ေခတ္ကမ႓ာကျဖစ္ရပ္ေတြနဲ႔ တိုက္ဆိုင္ေနတဲ့ မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာ လူျဖစ္လာတဲ့ ျမန္မာေတြက
နတ္အုန္းသီး ကိုးကြယ္တာ လိုလို႔ လားလို႔ ေစာေၾကာခ်င္တဲ့ဉာဏ္ကို ဒါ တို႔ ဘိုးဘြားေ႐ွးျမန္မာေတြရဲ႕ အေစာဆုံးေရေျမေပၚက ယဥ္ေက်းတဲ့လုပ္ရပ္၊ ႏူးညံ့တဲ့ႏွလုံးသားနဲ႔ စိတ္ဝိညာဥ္ေလးေတြ၊ ေရာ့ ကမ႓ာ့စားရိတ္နဲ႔ထိန္းသိမ္းၿပီး ကမ႓ာကလူေတြကို ျပေပးလိုက္ပါ ဆိုတဲ့ ဉာဏ္္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲလိုက္ယုံပါပဲ။
ဒီဉာဏ္ေလးေပၚကို မေမ့မေလ်ာ့ မေပါ့မဆ ခုန္တက္လိုက္တာနဲ႔
ကမ႓ာ့ သဘာဝအေမြအႏွစ္အျဖစ္ -
ျမန္မာတို႔ရဲ႕ အေစာဆုံးေရေျမမွာ ေျမထဲက စုန္႔စုန္႔ႀကီးထြက္ခဲ့တဲ့ ပုပၸါးေတာင္။
ကမ႓ာ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ -
ကိုယ္ပိုင္ဖန္တီးေမြးဖြား ခ်စ္ခင္ထားအပ္ေသာ မင္းမဟာဂီရိနတ္မင္းက ေစာင့္ေ႐ွာက္လ်က္႐ွိတဲ့ ျမန္မာတို႔၏ ပထမဆုံးေသာအင္ပါယာ ပုဂံႏိုင္ငံေတာ္က ႂကြင္းက်န္ရစ္ခဲ့သည့္ ေနာက္ဆုံးတံခါး သရပါ။
ျဒပ္မဲ့ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္အျဖစ္ -
အျဖဴအနီ ႐ွံပန္းႏွစ္စ၊ အုန္းသီးတင္ထားကိုးကြယ္ ခ်စ္ခင္ၿမဲလ်က္ အိမ္တြင္းနတ္ကိုးကြယ္တဲ့ ဓေလ့ တို႔ဟာ
ကမ႓ာတည္သ၍ ဒြန္တြဲလ်က္ တည္႐ွိေနမွာျဖစ္ၿပီး ေ႐ႊနဲ႔ ယိုးမွားတဲ့ စကားပန္းေလးကလည္း ေနာက္မ်ဳိးဆက္မ်ားျဖစ္တဲ့ က်ဳိင္းစင္ျမဝါေသာ ျမန္မာအမ်ဳိးသားမ်ား၊
ညက္လွျပာစင္ေသာ ရဲမ်ဳိးသမီးမ်ားအတြက္ ပုပၸါးနတ္ေတာင္ အေခါင္ျမင့္ဖ်ားမွာ
ေခတ္အဆက္ဆက္ န႔ံ႐ွားႀကိဳင္လြင့္လ်က္သာ။ ။
ခ်စ္ခင္စြာျဖင့္
ဒီဇိုင္းမ်ဳိးေဆြသန္း
( ၆၊ ႏိုဝင္ဘာ၊ ၂၀၁၆ နံနက္ ၆ နာရီမွ ထြက္ေသာ ေနေရာင္၏ေအာက္တြင္ ပုပၸါးေတာင္အား ဓါတ္ပုံ႐ိုက္ရန္ ဝီရိယလြန္လ်က္ နံနက္ ၃ နာရီတြင္ သူငယ္ခ်င္းကိုျပည့္၊ ကိုမင္းမင္း၊ မ်ဳိးေဇာ္ကို တို႔ႏွင့္အတူ ေရာက္ေန၍ ၾကက္ေမာက္ေတာင္ဆည္၏ ေဘာင္ေပၚတြင္ ေနကို ထိုင္ေစာင့္ရင္း အေမွာင္ထဲမွ ပုပၸါးေတာင္အား ညေရာင္ေရးေရးတြင္ေငးရင္း ေပၚလာေသာစိတ္ကူးကို ပိုးစပ္ေကာင္မ်ား ဝိုင္းအုံလ်က္ မွတ္တရေရးသည္။)