ထြန္းဝင္းၿငိမ္း - သခင္သိန္းေဖ (သုိ႔မဟုတ္) ၁၁ မီး ၿငိမ္းေစလုိသူ
(ျပည္သူ႔အေရး) မိုးမခ၊ ႏို၀င္ဘာ ၁၀၊ ၂၀၁၆
နိဒါန္း
ယခုေဖာ္ျပမည့္စာမူမွာ လြန္ခဲ့ေသာ ၅ နွစ္ခန္႔က သခင္သိန္းေဖအား သြားေရာက္ေတြ႔ဆံုေမးျမန္၍ ေရးသား ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုစဥ္က စာေပစီစစ္ေရးျဖတ္သန္းရသျဖင့္ အျပည့္အစုံ ေဖာ္ျပခြင့္မရပါ။ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး၊ လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲတြင္ကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္ျဖတ္သန္းခဲ့သူ တဦး၏ သက္ရွိထင္ရွားေျပာၾကားခ်က္မ်ားကိုသမိုင္းမွတ္တမ္းအျဖစ္ ေလ့လာႏိုင္ေစရန္ ေဖာ္ျပလိုျခင္း ျဖစ္ပါ သည္။
ရိုဗာစေကာက္ႏွင့္ ၿမိဳ႕မလူငယ္
“ေမာင္ရင္ေလးတို႔ကိုအန္ကယ္ေျပာခ်င္တာက” ဟု အစခ်ီကာစကားဆိုေလ့ရွိေသာ အဘ သခင္သိန္းေဖ သည္ အသက္ ၁၀၁ ႏွစ္တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ ပါရမီလမ္းတြင္ရွိေသာေနအိမ္တြင္ သခင္သိန္းေဖ ၏ ေမြးေန႔ပြဲမ်ား၊ ေတာ္လွန္ေရးေန႔ အခမ္းအနားမ်ား ႏွစ္စဥ္က်င္းပသည္။ ကၽြန္ေတာ့္ကို သူ႔အိမ္သို႔ လာလည္ရန္ မၾကာခဏဖိတ္ေခၚတတ္သည္။ သူ႔အိမ္တြင္ ၀ါရင့္ႏိုင္ငံေရးသမားၾကီးမ်ား ဆံုေလ့ရွိသည္။ ထုိသို႔ ဆံုၾကတိုင္း ေရွးေဟာင္း ေႏွာင္းျဖစ္မ်ား ေျပာျဖစ္ၾကသည္။
အတိတ္ကာလ အျဖစ္အပ်က္မ်ားမွ အတုယူစရာမ်ား၊ သင္ခန္းစာ ယူစရာမ်ားကုိ အက်ဳိး ရွိရာရွိေၾကာင္း စဥ္းစားသံုးသပ္ၾကသည္။ သမိုင္းျဖစ္စဥ္မ်ားကို မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္တို႔အား အရင္းအတိုင္း သိေစခ်င္သည္။ မ်ဳိးဆက္တခုႏွင့္တခု သမိုင္းကြင္းဆက္ ခ်ိတ္မိေစလိုသည္။ သူတို႔ျဖတ္သန္းခဲ့ေသာ တုိ႔ဗမာအစည္း အရံုးေခတ္မွ သခင္မ်ား၏ ေဆာင္ပုဒ္ ျဖစ္ေသာ-
“မိမိအတြက္ေၾကာင့္ အျခားသူ မနစ္နာေစရပါ။
ကိုယ္က်ဳိးစြန္႔ကာအမ်ားအက်ိဳးကိုသယ္ပိုးရမွာ။
တို႔ကိုယ္က်ဳိးလံုးလံုးမပါ။”
ဆိုသည့္စာသားမ်ားအတိုင္း အမ်ားအက်ဳိးအတြက္ ကိုယ္က်ဳိးစြန္႔ေဆာင္ရြက္ၾကသူမ်ားကို အားက်အတုယူေစ ခ်င္ၾကသည္။ သို႔ျဖင့္ သခင္သိန္းေဖ၏ ကိုလိုနီေခတ္ႏွင့္ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ကုိ ျဖတ္သန္းခဲ့စဥ္ က ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ ကိုယ္ေတြ႔ျဖစ္ရပ္မ်ားကို ေလ့လာစူးစမ္းခြင့္ရခဲ့ပါသည္။
ဝါးခယ္မသခင္သိန္းေဖဟု ေခၚၾကသည့္ သခင္(ဦး)သိန္းေဖအား အဖဦးပန္းဘူးအမိေဒၚသုန္တို႔မွ ဝါးခယ္မ ၿမိဳ႕၌ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ဝါးခယ္မၿမိဳ႕တြင္ ၄ တန္းထိပညာသင္ၾကားခဲ့ၿပီး ၁၉၃၀ မွ ၁၉၃၂ အထိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ၿမိဳ႕မအမ်ိဳးသားေက်ာင္းတြင္ ၇ တန္းထိေနခဲ့သည္။ ၁၉၃၂ မွ ၁၉၃၄ အထိ ရန္ကုန္ဟိုက္စကူးေက်ာင္းတြင္ ၉ တန္းအထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။
၁၉၃၀ခု ၿမိဳ႕မအမ်ဳိးသားေက်ာင္းတြင္ေနစဥ္ ၿမိဳ႕မလူငယ္ရဲတပ္ဖြဲ႔တြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္ကအခ်ဳိ႕ေသာေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားမွာ အဂၤလိပ္ အစိုးရ၏ ရိုဗာစေကာက္ (Rover Scout) လူငယ္ အဖြဲ႔သို႔၀င္ၾက၍ မ်ဳီးခ်စ္စိတ္ထက္သန္ေသာ လူငယ္မ်ားမွာ ၿမိဳ႕မလူငယ္ရဲ႕တပ္ဖြဲ႔တြင္ ပါ၀င္ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္က လူငယ္ထုၾကားထဲတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူအဂၤလိပ္အစိုးရ၏ အေထာက္အပံ့ျဖင့္ မိမိကိုယ္က်ဳိးကိုေဆာင္ ရြက္လိုသူမ်ား ရွိသကဲ့သို႔ ရပ္မိရပ္ဖမ်ားျဖင့္ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ထူေထာင္ထားေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ ပါ၀င္ကာ အမ်ားအက်ဳိးကို ေဆာင္ရြက္လိုသူ မ်ဳိးခ်စ္လူငယ္ အမ်ားအျပားလည္း ရွိၾကသည္။ သခင္သိန္းေဖက ငယ္စဥ္ကတည္းကပင္ မ်ဳိးခ်စ္လူငယ္တစ္ဦးပီပီ ေက်ာင္းသားဘဝ၌ ၿမိဳ႕မလူငယ္ရဲတပ္ဖြဲ႔ တြင္ ပါ၀င္ခဲ့ပံုမ်ားႏွင့္ အားကစား လိုက္စားျဖစ္ခဲ့ပံုမ်ားကို ယခုကဲ့သို႔ ေျပာျပသည္။
“အန္ကယ္တို႔ေက်ာင္းသားဘဝတုန္းက ေက်ာင္းမွာအဂၤလိပ္အစိုးရကဖြဲ႔ေပးထားတဲ့ ရိုဗာစေကာက္ (Rover Scout) ကင္းေထာက္ လူငယ္ အဖြဲ႔ဆိုတာရွိတယ္။ သူတို႔ကနက္ကတိုင္နဲ႔၊ ပခံုးမွာ ေဒါက္နဲ႔ဘားနဲ႔တပ္ၾက တာ။ အန္ကယ္တို႔က ၿမိဳ႕မရဲတပ္ဖြဲ႔လူငယ္မွာ ၀င္လုပ္ၾကတယ္။ ဦးေမာင္ႀကီးရဲ႕ ၿမိဳ႕မရဲတပ္မွာေပါ့။ အဲ့ဒီတုန္း ကမ်ဳီးခ်စ္စိတ္ရွိတဲ့လူငယ္ေတြက ၿမိဳ႕မရဲတပ္လူငယ္ အဖြဲ႔မွာ ၀င္လုပ္ၾကတယ္။ ရိုဗာစေကာက္နဲ႔ၿမိဳ႕မရဲတပ္လူငယ္ေတြကသိပ္မတည့္ၾကဘူး။အန္ကယ္ ရွစ္တန္းေလာက္ကဆယ္တန္းတက္ေနတဲ့ ရိုဗာစေကာက္တေယာက္နဲ႔ ျပႆနာ ျဖစ္ဖူးတယ္။ သူက ရိုဗာစေကာက္အ၀တ္အစားေတြ ၀တ္ၿပီး စေကာက္ရူးရူးေနတာ။ အဲဒီေခတ္ကမနက္မနက္ဆိုရင္ ကင္းေထာက္ေလယာဥ္ပ်ံက သိမ္ႀကီးေစ်းအေပၚကေနျဖတ္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ႏွစ္ပတ္သံုးပတ္ ဝဲဝဲၿပီး ေန႔ တိုင္း ပ်ံျပတယ္။ သူကအဲဒီအခ်ိန္ဆိုရင္ ေလယာဥ္ပ်ံကို ေမာ့ၾကည့္ၿပီး ဆလု (Salute) ရိုက္ အေလးျပဳ တယ္။ အဲဒီလုိ လုပ္ေနတာကို အန္ကယ္က အရူးအရူးလို႔ေျပာတာနဲ႔ သူက လိုက္ရိုက္တယ္။ အန္ကယ္ကျပန္ထိုးတာနဲ႔သူလည္း ေတာ္ေတာ္ ထိသြားတယ္။
အန္ကယ္တို႔ရန္ျဖစ္ေနတာကုိ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး ဦးေအးသြင္က ေက်ာင္းေပၚက ေနလွမ္းျမင္ေနရေတာ့ ၂ ေယာက္စလံုးေခၚၿပီး ဆရာဟိန္းနဲ႔ဆရာတင့္တို႔ကို တေယာက္ ၂၄ ခ်က္စီ ရိုက္ခိုင္းတယ္။ အန္ကယ္လည္း ဒါကုိ မေက်နပ္တာနဲ႔ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းကေန ထြက္ၿပီး ဟိုက္စကူးေရာက္တာ”
“အန္ကယ္ငယ္ငယ္တုန္းက က်န္းမာေရး သိပ္လိုက္စားတယ္။ ဟိုက္စကူးမွာ ေဘာလံုးအသင္း ကက္ ပတိန္ ျဖစ္တယ္။ အေကာက္ခြန္ (Custom) အသင္းနဲ႔ တကၠသိုလ္ (University) အသင္း ဗုိလ္လုၾကတဲ့ အခါ ယူနီဗာစီတီက ႏိုင္သြားတယ္။ အေကာက္ခြန္က အန္ကယ္တို႔နဲ႔ လာကစားေတာ့ သူတို႔ကို ၂ ဂိုး ဂိုးမရွိ နဲ႔ ႏိုင္လိုက္တယ္။ ႏိုင္ေတာ့ ကပ္စတန္ (အေကာက္ခြန္) ကလူေတြက မင္းေက်ာင္းထြက္ၿပီး အလုပ္ဝင္ရင္ ဆာဂ်င္(Sergeant) ေပးမယ္ဆိုၿပီးေျပာတယ္။ အန္ကယ္မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ ေဘာက္ဆင္ (Boxing) လည္း ထိုး တယ္။ ဟိုက္စကူးမွာ တႏိုင္ငံလံုးက ေက်ာင္းေတြက တက္လာၿပီးထုိးၾကတယ္။ အန္ကယ္က ဘင္တန္ဝိတ္ တန္းမွာ ဘားမားခ်န္ပီယံ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီတုန္းက လက္ေဝွ႔ထိုးဖက္ ဘေအးဆိုတဲ့ သူငယ္ခ်င္း တေယာက္ ရွိတယ္။ ၁၉၃၄-၃၅ ေလာက္မွာ အန္ကယ္တို႔က သခင္ျဖစ္၊ ဘေအးက ပုလိပ္ျဖစ္တာ။ ေနာင္က်ေတာ့ သူက ပုလိပ္မင္းႀကီး ျဖစ္တယ္။ ဖဆပလေခတ္မွာ အန္ကယ္က ကင္းဘဲလမ္းမွာေနတုန္း နုိင္ငံေရး ကိစၥ တခုနဲ႔ အစိုးရက အန္ကယ့္ကိုဖမ္းတဲ့အခါ ဘေအးကို ဖမ္းခိုင္းတယ္။ ဘေအးက သူမလာဘဲ သူ႔တပည့္ေတြ ပဲ လႊတ္လိုက္တာ။ “ဘေအးမပါဘူးလား” ေမးေတာ့ “ပါတယ္။ ခင္ဗ်ားအိမ္မို႔လို႔ တေနရာေရွာင္ေနတယ္” လုိ႔ေျပာတယ္။ အားကစားဝါသနာပါေပမယ့္ ေနာင္က်ေတာ့ နိုင္ငံေရးကိုပဲ လုပ္ျဖစ္ခဲ့တယ္။”
လြတ္လပ္ေရးသည္ ပထမ၊ လြတ္လပ္ေရးသည္ဒုတိယသခင္သိန္းေဖအိမ္၏ ဧည့္ခန္းထဲတြင္ ပန္းခ်ီ ဦးေသာင္းဟန္ေရးဆြဲထားေသာ အဂၢမဟာေသနာပတိ ဝန္ႀကီးသတိုးသုဓမၼဘြဲ႔ခ်ီးျမႇင့္ခံရသည့္ စစ္သူႀကီး မဟာဗႏၶဳလ၏ ဓားလြတ္ကိုင္ကာ ျမင္းေပၚမွေန၍ စစ္ခ်ီရန္အမိန္႔ေပးေနသည့္ဟန္ ပံုတူပန္းခ်ီကားႀကီး ရွိ သည္။ ထိုပန္းခ်ီကား၏ ေဘးတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ဓာတ္ပံုရွိသည္။
ဧည့္ခန္းပတ္ပတ္လည္တြင္ ျပတင္းေပါက္မ်ား ေဖာက္ထားသျဖင့္ အခန္းမွာလင္းေနၿပီး ေလ၀င္ေလ ထြက္ေကာင္းမြန္သည္။ သခင္သိန္းေဖ၏ အိပ္ခန္းထဲတြင္လည္း တို႔ဗမာအစည္းအရံုးကို စတင္ ထူေထာင္ခဲ့ ၾကသူမ်ား ျဖစ္သည့္ သခင္ဘေသာင္း၊ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မွိဳင္း၊ သခင္ျမ အစရွိသူတို႔၏ ဓာတ္ပံုႀကီး မ်ား ခ်ိတ္ဆြဲထားသည္။ သခင္သိန္းေဖသည္ ၁၈၊ ၂၊ ၇၅ တြင္ ဖြဲ႔စည္းေသာ တို႔ဗမာအစည္းအရံုး သမိုင္း ျပဳစုေရးအတြင္းေရးမွဴးမ်ားအဖြဲ႔ႏွင့္ စာမူစုစည္းေရးအဖြဲ႔တြင္ သခင္ျမတ္ဆိုင္၊ သခင္မႀကီး ေဒၚခင္ခင္၊ သခင္ေဖသန္း၊ သခင္တင္ေမာင္၊ သခင္ဗဟန္၊ သခင္ခ်စ္ေမာင္ (၀ိဓူရ)၊ သခင္ထြန္းခင္၊ သခင္လွေကၽြတို႔ႏွင့္ အတူ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ သူတို႔ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကေသာ သခင္ေခတ္မွ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၏ ခံယူခ်က္မ်ားကိုလည္း အခုလုိ အားပါးတရ ေျပာျပသည္။
“အခုေခတ္က လြတ္လပ္ေရးရၿပီးၿပီဆိုေတာ့ သူ႔ကၽြန္ဘ၀ကို ေမာင္ရင္တို႔ ခံစားတတ္မွာ မဟုတ္ဘူး။ လြတ္လပ္ေရးမရခင္က အန္ကယ္တို႔ဘဝရဲ႕ခံယူခ်က္မွာ ကၽြန္ဆိုတာကို အရမ္းစိတ္နာ လြန္းလို႔ သခင္ဘြဲ႔ကို ခံခဲ့ၾကတာ။ အဲဒီသခင္ေတြက ကၽြန္ဘဝကလြတ္ေအာင္ အဂၤလိပ္ ဆန္႔က်င္ ေရးေတြ လုပ္ခဲ့တယ္။ အဂၤလိပ္ကိုဆန္႔က်င္တယ္ဆိုတာက ကိုယ့္ႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရခ်င္လို႔ လုပ္ရတာ။ လူမ်ဳိးေရးမုန္းတီး မူေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူး”
“ဒါေၾကာင့္မို႔ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးရဲ႕ေႂကြးေၾကာ္သံမွာ လြတ္လပ္ေရးသည္ပထမ၊ လြတ္လပ္ေရးသည္ ဒုတိယ၊ လြတ္လပ္ေရးသည္ အစစဆိုၿပီး ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့ၾကတယ္။ သခင္လုပ္ရင္ ေထာင္က်မယ္။ သခင္ေပါက္စ ေထာင္ ၆လ ဆိုၿပီး ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမ်ဳိးသားေရးဆိုေတာ့ ကိုယ့္ အသိစိတ္နဲ႔ ကိုယ္တိုင္ သခင္ဘဝကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကတာ။ သခင္ဆိုတာ ေထာင္က်ေတာ့ နာမည္ႀကီးၾကတာကိုး။ ၇ ေထာင္စံ သခင္လွေမာင္ ဆိုတာရွိတယ္။ သူက ေထာင္ထဲကေနၿပီး အိမ္ကိုစာေရးတယ္။ စာအိတ္ေခါင္းက ကေရာင္း(သရဖူ)နဲ႔ ေဂ်ာ့ဘုရင္ေခါင္းပံုပါတယ္။ သူက အဂၤလိပ္အစုိးရကို ဆန္႔က်င္တဲ့ အေနနဲ႔ တံဆိပ္ေခါင္းကိုေျပာင္းျပန္ကပ္ၿပီး စာအိတ္မွာ ေခြးေခါင္း ေျပာင္းျပန္ ကပ္လိုက္သည္ဆိုၿပီး ေရး ထည့္လုိက္တာ။ အဲဒီအမႈနဲ႔ ေနာက္ထပ္ ၇ နွစ္က်တယ္။ အရင္က်တာက ပုဒ္မ ၁၂၄ နဲ႔ ႏွစ္ႏွစ္က်ခဲ့တာ။ သူက အင္းစိန္ေထာင္မွာက်တာ။ အဲဒီကေန ေထာင္ေျပာင္းဖို႔ ေလွ်ာက္လႊာေတြတင္ၿပီး ေျမာင္းျမ၊ ပုသိမ္ စတဲ့ ေထာင္ေတြကို ၇ ေထာင္ ျပည့္ေအာင္ ေျပာင္းခဲ့တာ။ အဲဒီေတာ့ ၇ ေထာင္စံ သခင္လွေမာင္ဆိုၿပီး နာမည္ႀကီးသြားတယ္။”
“အန္ကယ္က သခင္ဘဝနဲ႔ ပထမဆံုးေထာင္က်တာက ၁၉၃၈ ခုႏွစ္ ကုလား-ဗမာအဓိကရုဏ္း မွာ ေမာ္ လဝီနဲ႔ ေယာဂီစာတမ္းေၾကာင့္ မႏၲေလးဖက္ကစၿပီး အဓိကရုဏ္းျဖစ္ခဲ့တာ။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ အန္ကယ္ တို႔လည္း သခင္မ်ဳိးေဟ့ တို႔ဗမာ၊ အမ်ဳီးထိ မခ်ိေအာင္နာဆိုတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္နဲ႔ ဝါးခယ္မမွာ ဝင္ပါလုိက္ေသး တယ္။ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မွိဳင္းတို႔က ကုလားအေရးက ဓားမေသြးေလာက္ပါဘူးဆိုတာမ်ဳိးေတြနဲ႔ သတင္းစာေတြကေနေရးၿပီး ဖ်န္ေျဖေတာ့မွ အဓိကရုဏ္းက ၿငိမ္သြားတာ။
နယ္ခ်ဲ႕အစိုးရရဲ႕လွည့္ကြက္ထဲ၀င္မသြားဖို႔ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မွိဳင္းတို႔က တရားပြဲေတြမွာလည္း ေဟာၾကတယ္။ အဲဒီအဓိကရုဏ္းမွာပါတဲ့သူေတြကိုမဖမ္းဘဲ အန္ကယ္တုိ႔သခင္ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ ကို ဖမ္းၿပီးပုဒ္မ ၁၂ ခုနဲ႔ ေျမာင္းျမတရားရံုးမွာ စြဲခ်က္တင္တယ္။ လူသတ္မူ၊ မီးရွဴိ႕မႈ ဘာညာေပါ့။ အဲဒီတုန္းကတရားသူႀကီးက ရခိုင္လူမ်ဳိး၊ ဦးဘၿမိဳင္ ဆိုတာ။ သူက ရခိုင္ဆိုေတာ့ ကုလားေတြနဲ႔ မတည့္ဘူး။ အန္ကယ္တို႔ကို တစ္ေသာင္းတန္အာမခံနဲ႔ လႊတ္ေပးတယ္။ တရားရင္ဆိုင္တဲ့ ကာလမွာေတာ့ ေထာင္ထဲ မွာ ေနခဲ့ရတယ္။ အဂၤလိပ္ေခတ္တုန္းက ႏိုင္ငံေရးမႈနဲ႔ ေထာင္ထဲေရာက္သြားရင္ တစ္ေန႔ငါးမူး ရတယ္။ အန္ကယ္တို႔က ကန္ထရိုက္တာကို စာရင္းေပးၿပီး ေစ်းမွာရတယ္။ သူကမွာတဲ့အတိုင္း ဝယ္ေပးတယ္။ အဲဒါကိုခ်က္စားၾကတယ္။ ဟိုတုန္းက ဘီကလပ္ဆိုတာ ကိုယ့္အိမ္ကေစာင္၊ ျခင္ေထာင္ကို သံုးလုိ႔ရ တယ္။ ေထာင္ကဟာကို မသံုးဘူး။”
သခင္သိန္းေဖက စကားကို ခပ္ေလးေလးႏွင့္ အားရပါးရေျပာတတ္ၿပီး အခ်ဳိ႕ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား ကို ႏွစ္ခါသံုးခါထပ္၍ ေျပာေလ့ရွိပါသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာေမးခြန္းမ်ားကို ငါေမ့ေနၿပီကြဟု ခပ္ရွင္းရွင္းေျဖသည္။ အစေဖာ္ေပးလိုက္လွ်င္ ျပန္မွတ္မိသြားတတ္ၿပီး စကားဆက္ တတ္သည္။
“၁၉၄၀ ခုနွစ္တုန္းက ေျမာင္းျမခရိုင္သီးစားဥပေဒတိုက္ပြဲတိုက္ၾကတာ တိုက္ပြဲဝင္လယ္သမား ၈၀၀ ေက်ာ္ေလာက္နဲ႔အတူ က်ခဲ့ေသးတယ္။ အဲဒီတုန္းကလႊတ္ေတာ္မွာ သခင္ျမက သီးစားဥပေဒကို အဆိုတင္သြင္းတယ္။ အဲဒီဥပေဒအမိန္႔က်ေတာ့ ဒီဥပေဒအတိုင္း လယ္သမားကို သီးေထာက္ခ ဘယ္ေလာက္ေပးရမယ္ဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ရွိတယ္။ ခ်စ္တီးလယ္ပို္င္ရွင္ေတြ၊ ဗမာလယ္ပိုင္ရွင္ေတြက မေပးေတာ့ အန္ကယ္တို႔က သီးစားဥပေဒအရ ေပးရမယ္ဆိုၿပီး ကိုယ့္ဘာသာရံုးထိုင္၊ ကိုယ့္ဘာသာ ဆံုးျဖတ္ၿပီး တစ္ဧကကို ၁၅ တင္း၊ တင္း ၂၀ ရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးၾကတာ။ အဲဒီအခ်ိန္က လယ္ပိုင္ ရွင္ေတြကိုယ္တိုင္ အန္ကယ္တို႔စကားကို နားေထာင္တယ္။ နားမေထာင္ရင္ လယ္သမားက စပါးမေပး ဘူးေလ။ တခ်ဳိ႕မေပးတဲ့ ေနရာေတြမွာေတာ့ ထြန္းတုံးတုိက္ပြဲလုိ႔ေခၚတဲ့ လယ္လုပြဲလုပ္တယ္။ ေနာင္ရဲေဘာ္ သံုးက်ိပ္ျဖစ္သြားတဲ့ ဗိုလ္ျမင့္ေဆြကို အန္ကယ္တို႔က သရက္ေတာ လယ္လုပြဲ မွာ ေခါင္းေဆာင္ခန္႔ခဲ့တယ္။ သူက လယ္သမားရွစ္ရာေက်ာ္နဲ႔လုမယ့္ လယ္ကြက္ေတြေပၚမွာ အရင္ဆံုး တိုင္စိုက္တယ္။ တိုင္စိုက္ၿပီး အဲဒီအေပၚမွာ တို႔ဗမာအစည္းအရံုးရဲ႕ ဝါစိမ္းနီ သံုးေရာင္ခ်ယ္အလံထူတယ္။ ၿပီးေတာ့ လုမယ့္လယ္ သမားေတြက ဝိုင္းၿပီးေတာ့ တို႔ဗမာသီခ်င္း ဆိုတယ္။ ဆိုၿပီးေတာ့ အဲဒီလယ္ကို ဝိုင္းထြန္ၾကတာပဲ။ သရက္ေတာ လယ္လုပြဲမွာ အန္ကယ္တို႔ထဲ ကလူေတြကိုဖမ္းေတာ့ လူထုနဲ႔ ဂါတ္ကို၀ိုင္းၿပီးေအာ္ၾကတာ။ အဲဒီတုန္းက တခါအဖမ္းခံရတယ္။ ဦးေစာ ဝါးခယ္မအလာမွာ သေဘၤာဆိပ္ကေနၿပီး သူတရားေဟာမယ့္ေနရာထိ အန္ကယ္တို႔က သူ႔ကုိဆန္႔က်င္တဲ့အေနနဲ႔ အကုန္ဝိုင္းၿပီး သံပံုးတီးၾကတာ။ သံပံုးတီးတဲ့လူေတြကို ပုလိပ္ကလည္း ဝင္ရိုက္တာေတြ လုပ္ခဲ့တယ္။”
၁၉၃၄ ဟိုက္စကူးေက်ာင္းသားသပိတ္
“၁၉၃၄ ဟိုက္စကူးမွာေက်ာင္းသားသပိတ္ေမွာက္ေတာ့ ေက်ာင္း ထုတ္ခံရတယ္။ အဲဒီသပိတ္ေမွာက္တုန္းက ဗိုလ္စၾကာ ရွိေသးတယ္။ သူက ေခါင္းေဆာင္ေပါ့။ သပိတ္ေမွာက္ေတာ့ သူပါ ပါတယ္။ ေရႊတိဂုံေသြးေဆးကန္ဘက္က တန္ေဆာင္းမွာ ေက်ာင္းသားေတြ စခန္းခ်တယ္။ အဲဒီမွာ ဗုိလ္စၾကာက အက ဝါသနာပါတယ္။ ညည ဆိုရင္ ကျပတယ္။ ကၿပီးေတာ့ သူမို႔ ၾကံၾကံဖန္ ဖန္။ ေရႊတိဂံုဘုရား ေသြးေဆးကန္ဘက္ကတက္တဲ့အေပါက္မွာ လူသိနည္းတဲ့ underground တခုရွိတယ္။ အဲဒီမွာေရႊတိဂံုဘုရား ပုလိပ္ကအျမဲေစာင့္တယ္။ အဲဒီအေပါက္ကုိ ဝင္ၿပီးၾကည့္ဖုိ႔ ဗိုလ္စၾကာက ဘယ္လို လုပ္ၿပီး နားလည္မူယူတယ္မသိဘူး။ ဖြင့္ခုိင္းၿပီးေတာ့ ဝင္ၾကည့္ၾကတာ အန္ကယ္တို႔ ေလးငါးေယာက္ ပါသြားတယ္။
အဲဒီအေပါက္ကေန ေအာက္ကိုဆင္းသြားရင္ ေအာက္မွာျပတိုက္လုိအခန္းတခု ေတြ႔ရတယ္။ ေပ ၂၀ ပတ္ လည္ ေလာက္ရွိတဲ့အခန္းမွာ သံတိုင္ေတြနဲ႔ကာၿပီးေတာ့ သိၾကားမင္းရုပ္ေတြ၊ နတ္ရုပ္ေတြနဲ႔။ ေရႊတိဂံု ဘုရားတည္စတုန္းက ဘုရားဆံေတာ္ဆိုတာ အဲဒီမွာရွိတယ္လို႔ေျပာတာ ၾကားဖူးတယ္။ အခုေတာ့ ဘုရား လူႀကီးေတြက ေသာ့ခတ္ထားလို႔လူေတြသိၾကေတာ့မွာမဟုတ္ဘူး။ အန္ကယ္တို႔ သပိတ္ေမွာက္ေတာ့ အဲဒီမွာ အိပ္တာကိုး။ ေက်ာင္းသားဆိုေတာ့ အေပါက္ရွာၿပီး ရွိတဲ့အေပါက္က ဝင္ၾကတာေပါ့။”
ထြန္းဝင္းၿငိမ္း
(ဆက္ရန္)
ျပည္သူ႔အေရးဂ်ာနယ္၊ အတြဲ ၃၊ အမွတ္ ၁၈၈၊ ၁ - ၇ ႏုိဝင္ဘာ၊ ၂၀၁၆။
-ထြန္းဝင္းၿငိမ္း၏ ေဖ့္ဘြတ္စာမ်က္ႏွာမွ ယူပါသည္။(သစ္ခက္သံလြင္)