ဇင္လင္း - မေမ့အပ္သည့္ ႏိုင္ငံ ့သားေကာင္းတေယာက္ - ဦးလွသန္း (၁၉၄၇ - ၁၉၉၆)

၂၀၁၃ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၂) ရက္ေန ့ဆိုလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပုံေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ဦးလွသန္း (အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္၊ ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္၊ ကိုကိုးကၽြန္း မဲဆႏၵနယ္) အသက္ေပးဆပ္သြားခဲ့သည္ မွာ (၁၉) တင္းတင္းျပည့္ျပီျဖစ္သည္။ ဒီမိုကေရစီ ရရွိေရး တိုက္ပြဲကား ယေန ့တိုင္ ဆက္လက္ဆင္ႏႊဲေနရဆဲ။ ဦးလွသန္း မွာမူ သမိုင္းေရးတာ၀န္ကို ေက်ပြန္ စြာထမ္းေဆာင္သြားခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံ့သားေကာင္းအျဖစ္ သမိုင္းစာမ်က္ႏွာေပၚတြင္ ကမၸည္းတင္က်န္ရစ္ခဲ့ျပီးျဖစ္ေပသည္။

ဦးလွသန္းသည္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ခရီးသြားလာေရးခက္ခဲရုံမက စည္းရုံးေရးလုပ္ရန္လည္း မလြယ္ကူေသာ ကိုကိုးကၽြန္း မဲဆႏၵနယ္၌ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ စြန္ ့စြန္ ့စားစား၀င္ေရာက္ အေရြးခံခ့ဲသူျဖစ္သည္။ အရပ္ ၅ ေပ ၆ လကၼခန္ ့အသားညိဳညိဳ ပိန္ပိန္ပါးပါး ျဖစ္ေသာ္လည္း ဦးလွသန္းသည္ က်စ္လစ္ ၾကံ ့ခိုင္မွဳရွိသူျဖစ္သည္။ ဥပေဒအက်ိဳး ေဆာင္ျဖစ္လာ၍ လားမသိ၊ အ၀တ္အစားကို အၿမဲသပ္သပ္ရပ္ရပ္ ၀တ္ဆင္တတ္ သည္။ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္သို ့လာသည့္အခါတိုင္း ပင္နီတိုက္ပုံအက်ၤ ီအၿမဲ၀တ္ေလ့ရွိသူျဖစ္သည္။ ေရွ ့ေနအျဖစ္အသက္ေမြး ေသာ္လည္း စကားကို လိုအပ္မွသာ ေျပာေလ့ရွိသည္ကို သတိထားမိသည္။

သူႏွင့္ စာေရးသူ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္မီကပင္ ခင္မင္ရင္းႏွီးခဲ့သည္။  ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္ ရန္ကုန္တိုင္းရုံးတြင္ စာေရးသူ ရုံးအဖြဲ ့မွဴးတာ၀န္ယူခဲ့စဥ္က ျဖစ္သည္။ ဦးတင္ေမာင္၀င္း (အင္းစိန္ေထာင္ အတြင္း ၁၈၊၁၊ ၁၉၉၁။ တြင္ က်ဆုံးသူ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္ ခရမ္း လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္) ၏ မိတ္ဆက္ေပးမွဳအရ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္ ၾကည့္ျမင္တိုင္ ၿမိဳ ့နယ္ ဥကၠဌ ဦးလွသန္း၊ သူႏွင့္အတူ ပါလာသူ ဒုတိယဥကၠဌ ဦးေက်ာ္သန္း တို ့ကို စတင္သိကြၽမ္းခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္က ဦးလွသန္းသည္ အသက္အားျဖင့္ (၄၂) ႏွစ္မ်ွသာရွိေသးသည္။

ထိုစဥ္က ရန္ကုန္တိုင္းရုံးသည္ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္မွ ထုတ္ျပန္သည့္ ေၾကညာခ်က္စာရြက္စာတမ္းမ်ားကို ေန ့စဥ္ (အခမဲ့) ျဖန္ ့ေ၀ေပးခဲ့သည္၊ ထိုသို ့အခမဲ့ ျဖန္ ့ေ၀ ႏိုင္ေစရန္ စာေရးသူ၏ စာေပမိတ္ေဆြမ်ားက လိုအပ္ေသာ စကၠဴမ်ားကို လွဴဒါန္းခဲ့ၾက၍ျဖစ္သည္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ၿမိဳ ့နယ္ဆိုင္းဘုတ္တင္ပြဲမ်ား တြင္ ေျပာၾကားသည့္ မိန္ ့ခြန္းမ်ားကို လက္ႏွိပ္စက္ ျဖင့္ရိုက္ႏွိပ္၍၎၊ ကက္ဆက္ေခြ၊ ဗီဒီယိုေခြ အျဖစ္ကူးယူ၍၎၊ သက္သာေသာေစ်းႏွဳန္းမ်ားျဖင့္ ရန္ကုန္တိုင္းရုံးက ျဖန္ ့ေ၀ေပးခဲ့သည္။ ဗီဒီယိုေခြ မိန္ ့ခြန္း မ၀ယ္ႏိုင္သူမ်ားကို တိုင္းရုံးက ငွားရန္းသည့္ စနစ္ျဖင့္လညး္ မ်ွေ၀သည္။ 

ဦးလွသန္းသည္ ထို မိန္ ့ခြန္းေခြမ်ားကို သူပိုင္ေငြေၾကးစိုက္ထုတ္ကာ၊ ပုံမွန္ တက္တက္ႁကြႁကြ ၀ယ္ယူ၍ ၾကည့္ျမင္တိုင္ ၿမိဳ ့နယ္အတြင္းရွိ လူထုထံ ျပန္လည္ျဖန္ ့ေ၀ေပးေလ့ရွိ သည္။ ကိုယ္တိုင္လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ၿမိဳ ့နယ္ ရပ္ကြက္ ဆိုင္းဘုတ္တင္ပြဲမ်ားတြင္ အခါအားေလ်ာ္စြာ လိုက္ပါ အားေပးတတ္သည္။ ဤသို ့ျဖင့္ (၁၉၈၉-၉၀) ကာလမ်ားတြင္ ဦးလွသန္းႏွင့္ သူ ့ၿမိဳ ့နယ္တာ၀န္ရွိသူမ်ားမွာ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္ ရန္ကုန္တိုင္းရုံးသို ့ေန ့စဥ္ပုံမွန္ လာၾကသူမ်ားတြင္ အပါ အ၀င္ျဖစ္သည္။ လာတိုင္းလည္း ၿမိဳ ့နယ္စုံမွ ေရာက္လာၾကေသာ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္၀င္မ်ား၏ အလြတ္သေဘာထိုင္ၾကသည့္ ေဆြးေႏြး၀ိုင္းမ်ားတြင္ ဦးလွသန္း စိတ္အားထက္ထက္သန္သန္ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးေလ့ရွိသည္။

ရန္ကုန္တိုင္းရုံးသို ့လာသည့္ အခါမ်ားတြင္ ရံဖန္ရံခါ ရန္ကုန္တိုင္းစည္းရုံးေရးအဖြဲ ့၀င္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဆရာဦးထြန္းတင္ (တရားရုံးခ်ဳပ္ေရွ ့ေန၊ကိုကိုး ကြၽန္း ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း၊ကြယ္လြန္)၊ ဦးတင္ေမာင္၀င္း(ခရမ္း၊ ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္၊ကြယ္လြန္)၊ ဦးျမင့္ (၁၉၇၄ အလုပ္သမား အေရး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း)၊ ဦးသိန္းတင္ (စာေရးဆရာ တင္သိန္းေမာင္၊ ဇႏၷ၀ါရီ ၁၈၊ ၁၉၉၈ အက်ဥ္းက်ေနစဥ္ ရန္ကုန္ေဆးရုံႀကီး၌ ကြယ္လြန္သူ) စသူမ်ားႏွင့္လည္း မျပတ္ ထိေတြ ့ ေဆြးေႏြးေမးျမန္းမွဳမ်ားလုပ္တတ္သည္။ မသိမီလိုက္ေသာ အတိတ္က ႏိုင္ငံေရး အျဖစ္အပ်က္မ်ား၊ အေတြ ့အႀကံဳ မ်ား၊ အယူအဆမ်ားကို ဂရုတစိုက္ ေလ့လာ မွတ္သားတတ္သည္။ စာေရးသူလည္း ထိုစဥ္က ဦးလွသန္းႏွင့္ ဦးေက်ာ္သန္း တို႕ ႏွင့္အတူ့ လက္ငင္းႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရး လူမွဳေရးအေျခအေနမ်ားကို ေျပာျဖစ္ဆိုျဖစ္ပါသည္။ သူႏွင့္ စကားေျပာ ျဖစ္ေသာ အေတြ ့အႀကဳံမ်ားကို ျပန္၍ စဥ္းစားၾကည့္ မိမွ သူ၏ ႏိုင္ငံေရး ၌ စိတ္ထက္သန္ပုံ၊ ပညာလိုလားပုံ၊ စာဖတ္အား ေကာင္းပုံ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို အားက်အတုယူတတ္ပုံတို ့ကို ျပန္လည္ ျမင္ေယာင္လာသည္။

သူ ့ဘ၀ေနာက္ခံကို အၾကမ္းဖ်င္းျပန္လည္ သုံးသပ္ၾကည့္လ်ွင္ သူသည္ တပ္မေတာ္ (ေရ) တြင္ အသက္ (၁၈) ႏွစ္ျပည့္ခ်ိန္ (၁၉၆၅) မွစတင္ စစ္မွဳထမ္း ခဲ့သည္။ ရတနာပုံေရတပ္စခန္း၊ စစ္ေတြေရတပ္စခန္း၊ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရုံး(ေရ)၊ ေရတပ္ ကမ္းတက္တိုက္ခိုက္ေရးတပ္ရင္း၊စစ္ေရယာဥ္ (၁၁၀)၊ စစ္ေရယာဥ္ ရန္ႀကီးေအာင္ စသည့္ေနရာဌာနမ်ားတြင ္တာ၀န္ထမ္း ခဲ့သည္။ သို ့ေသာ္ စစ္မွဳထမ္းရင္း သူ ့ဘ၀တိုးတက္မွဳအတြက္ မနားမေန ႀကိဳးစား ပညာရွာခဲ့သည္။ လက္ေရးတိုပညာႏွင့္ စာရင္းအင္းပညာကို တပ္တြင္း၌ပင္ သင္ယူတတ္ျမာက္ခဲ့သည္။ အတန္းပညာကိုလည္း တပ္တြင္းမွာပင္ ဆက္လက္ အားထုတ္သင္ယူခဲ့ရာ စစ္သက္ (၁၀) ႏွစ္ျပည့္သည့္(၁၉၇၅) တြင္ တပ္တြင္းမွပင္ (၁၀) တန္းကို ရူပေဗဒဂုဏ္ထူးျဖင့္ ေျဖဆိုေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ဆယ္တန္း ေအာင္ၿပီး ေနာက္တြင္ ပညာတတ္လိုစိတ္ ပိုမိုျပင္းျပထက္သန္လာခဲ့သည္ဟု ဦးလွသန္းကေျပာဖူးသည္။ 

ထို ့ေၾကာင့္ အသက္ (၃၀) ျပည့္ သည့္ (၁၉၇၇)တြင္ တပ္မွ အၿငိမ္းစားယူ၍ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ၌ ဥပေဒပညာ အဓိကျဖင့္ ပညာဆက္လက္သင္ယူ သည္၊ ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ သူ ဥပေဒ ၀ိဇၨာဘြဲ ့ ရရွိခဲ့သည္။  ထို ့ေနာက္ ေရွ ့ေနေလာကသို ့ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး၊ အထက္တန္းေရွ ့ေန၊ ဗဟိုတရားရုံးခ်ဳပ္ေရွ ့ေနအျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအႏွန္ ့ တရားရုံးမ်ား တြင္ ဥပေဒ အက်ိဳးေဆာင္အျဖစ္ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ တရားရုံးခ်ဳပ္ေရွ႕ေန ဦးလွသန္းသည္ ပညာတန္ဖိုးကို သိရွိလာသူျဖစ္သည့္အေလ်ာက္၊ တဖက္တြင္ ပရဟိတစိတ္ျဖင့္ ရပ္ေရးရြာေရးလူမွဳေရးကိစၥမ်ားတြင္လည္း ပါ၀င္ကူညီ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူျဖစ္သည္။  

၁၉၇၈ မွ ၁၉၈၈ အထိ ၾကည့္ျမင္တိုင္ ၿမိဳ ့နယ္ စစ္မွဳထမ္းေဟာင္းအဖြဲ ့တြင္ ရုံးအဖြဲ ့မွဴးတာ၀န္ႏွင့္ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရးအဖြဲ ့အတြင္းေရးမွဴး တာ၀န္မ်ားကိုလည္း မအားလပ္သည့္ၾကားမွ  ဦးလွသန္း ထမ္းရြက္ခဲ့သည္။

၁၉၈၈ ျပည္သူ ့ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပုံကာလတြင္ ဦးလွသန္းသည္ ရန္ကုန္ေရွ ့ေနမ်ားအစည္းအရုံးႏွင့္အတူ လူထုဆႏၵ၏z ေဖၚထုတ္ရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ စက္တင္ဘာ  (၂၇) တြင္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္ ဖြဲ ့စည္းေပၚထြန္းလာေသာ အခါ ဦးလွသန္းသည္ ၾကည့္ျမင္တိုင္ ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ၿမိဳ ့နယ္ ေဆာ္ၾသေရးအဖြဲ ့၀င္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သူ၏ ရိုးသားမွဳ ႀကိဳးစားမွဳ ပရဟိတစိတ္ထားရွိမွဳ လူမွဳဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္မွဳစသည့္ အရည္းအခ်င္းမ်ားေၾကာင့္ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္အဖြဲ ့၀င္မ်ားက သူ ့အား ၾကည့္ျမင္တိုင္ၿမိဳ ့နယ္ ပထမအႀကိမ္ ညီလာခံတြင္ ဥကၠဌ အျဖစ္၎၊ ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာညီလာခံကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္၎ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ဤသို ့ျဖင့္ ပါတီစုံ ဒီမိုကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ၁၉၈၉ ႏို၀င္ဘာ (၁၀)ရက္စြဲျဖင့္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပမည့္ေန ့ရက္ႏွင့္ ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအမည္စာရင္း (တင္သြင္းျခင္း၊ စိစစ္ျခင္း၊ ရုပ္သိမ္းျခင္း) တို ့ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ ေန ့ရက္မ်ားေၾကညာခဲ့သည္။ ထို ေကာ္မရွင္ေၾကညာခ်က္ အမွတ္ (၃၂၆) အရ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကို ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေမလ (၂၇) ရက္ေန ့တြင္က်င္းပမည္။ ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းအမည္စာရင္းမ်ားကို ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၂၈) မွ ၁၉၉၀ ဇႏၷ၀ါရီလ (၃) ရက္ေန ့အတြင္း တင္သြင္းၾကရမည္ ျဖစ္ သည္။ ဦးလွသန္းသည္ ၾကည့္ျမင္တိုင္ၿမိဳ ့နယ္ ပထမအႀကိမ္ ညီလာခံတြင္ ဥကၠဌ အျဖစ္၎၊ ႏိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာညီလာခံ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္၎ ေရြးခ်ယ္ခံထားရ သူျဖစ္၍ ၾကည့္ျမင္တိုင္ၿမိဳ ့နယ္ ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း အျဖစ္ ေကာ္မရွင္သို ့အမည္စာရင္းတင္သြင္းရမည္ျဖစ္သည္။

သို ့ေသာ္ ဦးလွသန္းက ရန္ကုန္တိုင္းအတြင္း ၿမိဳ ့နယ္ (၄၂)ခု၊ မဲဆႏၵနယ္ (၆၁) နယ္ ရွိသည့္အနက္ ကိုကိုးကၽြန္း မဲဆႏၵနယ္သို ့သြားေရာက္အေရြးခံမည့္ ကိုယ္စားလွယ္ မရွိျဖစ္ေနသည္ကို သတိျပဳမိပုံရသည္။ ထို ့ျပင္ ကိုကိုးကၽြန္းစုသည္ ကိုကိုးကၽြန္းႀကီး ကိုကိုးကၽြန္းငယ္ႏွင့္ စားပြဲကၽြန္းဟူ၍ (၃)ကၽြန္းရွိသည့္ အနက္ ကၽြန္းမႀကီး၌သာ လူေနမ်ားသည္။ အိႏၵိယသမုဒၵရာအတြင္းရွိ ထိုကၽြန္းစုကေလးသည္ ျမန္မာျပည္မ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသ၏ ေတာင္ဖက္ မိုင္ ၂၀၀ ခန္ ့တြင္ တည္ရွိသျဖင့္ သြားလာမွဳလြယ္ကူလွသည္မဟုတ္ေပ။ ေနထိုင္သူအမ်ားစုမွာ ေရတပ္၊ ရဲအဖြဲ ့ႏွင့္ အရပ္ဖက္၀န္ထမ္း မိသားစုမ်ား ျဖစ္သည္။ အုန္းၿခံ လုပ္ငန္းလုပ္သူ အရပ္သားမိသားစုမ်ားအပါအ၀င္ ကိုကိုးကၽြန္း ၿမိဳ ့နယ္ လူဦးေရမွာ (၁၀၀၀) သာသာ ကေလးသာ ရွိသည္။ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူမွာ (၆၁၃) ဦးသာရွိ၍ စစ္တပ္ၾသဇာ လုံး၀ သက္ေရာက္ရာ ၿမိဳ ့နယ္လည္းျဖစ္သည္။

ကိုကိုးကၽြန္းစုသည္ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ စစ္တပ္က ပထမအႀကိမ္ အာဏာသိမ္းစဥ္က ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို အက်ဥ္းခ်ရာ ေနရာအျဖစ္ နာမည္ဆိုးျဖင့္ ထင္ရွားခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား၏ အစာငတ္ခံတိုက္ပြဲ ေအာင္ျမင္ၿပီးေနာက္ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္တြင္ ထိုကၽြန္းေထာင္ဖ်က္သိမ္းခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။ ထို ကၽြန္းစုၿမိဳ ့နယ္တြင္ ေနထိုင္သူမ်ား၏ ဒီမိုကေရစီဆႏၵကို ျဖည့္ဆည္းေရး၊ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္အတြက္လည္း ပထ၀ီအရအေရးပါသည့္ မဲဆႏၵနယ္တနယ္ မဆုံးရွဳံးေရး အတြက္ ကိုကိုးကၽြန္း မဲဆႏၵနယ္သို ့သြားေရာက္ အေရြးခံရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း ဦးလွသန္းက စကားစပ္၍ ေျပာဖူးသည္။ ဤသို ့ျဖင့္ ဦးလွသန္း အား အဖြဲ ့ခ်ဳပ္က ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ကိုကိုးကၽြန္း မဲဆႏၵနယ္တြင္ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္အားကိုယ္စားျပဳယွဥ္ၿပိဳင္ရန္ လက္ခံအတည္ျပဳ ခဲ့သည္။

၁၉၉၀ ေမလ (၄) ရက္ေန ့တြင္ ဦးလွသန္းႏွင့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္၀င္(၄)တို့ ့ကိုကိုးကၽြန္းစု ဆီသို ့ထြက္ခြာခဲ့ၾက သည္။ သူတို ့မေရာက္မီကပင္ ကၽြန္းအာဏာပိုင္တို ့ထံ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္ကိုယ္စားလွယ္အား မည္သည့္အကူအညီမွ မေပးရန္ ညႊန္ၾကားခ်က္ကေရာက္ႏွင့္ၿပီးျဖစ္ပုံရေၾကာင္း ဦးလွသန္းက ေျပာျပ ဖူးသည္။ သူတို ့အဖြဲ ့ေနထိုင္ေရးကိုပင္ အာဏာပိုင္ တို ့ကခက္ခဲေအာင္လုပ္ထားသျဖင့္၊ ကိုယ္တိုင္သစ္၀ါးခုတ္ၾကကာ ယာယီတဲေဆာက္ ေနခဲ့ရသည္။ သူ ့ကို တအိမ္တက္ ဆင္း မဲဆြယ္စည္းရုံးခြင့္လည္းမျပဳ၊ စာရြက္စာတမ္းလက္ကမ္းစာေစာင္လည္း ေ၀ငွခြင့္မျပဳခဲ့ဟုေျပာသည္။ မဲဆႏၵရွင္ အမ်ားစု မွာ ၀န္ထမ္းမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ၀န္ထမ္းအိမ္ယာမ်ားသို ့သြားေရာက္လည္ပတ္ျခင္းမျပဳပါဟုလည္း ၀န္ခံလက္မွတ္ ေရးထိုးရန္ ဦးလွသန္းကို အာဏာပိုင္မ်ား က ဖိအားေပးခဲ့သည္။ သို ့ေသာ္ သူက လက္မွတ္မထိုးႏိုင္ဟု တင္းတင္းမာမာ ျငင္းဆိုခဲ့သည္။ သူအားလိုလိုလာလားဖိတ္ေခၚသည့္ အိမ္အခ်ိဳ ့သို ့ဦးလွသန္း သြားေရာက္လည္ပတ္ခြင့္ရခဲ့သည္၊ ထို အိမ္မ်ားကတဆင့္ က်န္မဲေပးမည့္သူမ်ားထံ၊ သူႏွင့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္သတင္းမ်ားေရာက္ရွိခဲ့သည္၊

သူ ့ၿပိဳင္ဘက္မွာ ေရတပ္စစ္လက္နက္ခဲယမ္းတပ္(၂၄) တပ္မွဴး(အျငိမ္းစား) ကိုကိုကၽြန္း မဆလပါတီယူနစ္ ဥကၠဌေဟာင္း ဦးေအာင္သိန္း(တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးပါတီ) ျဖစ္သည္။ အိႏၵိယသမုဒၵရာအတြင္းမွ ျပည္မႏွင့္ အလွမ္းေ၀းသည့္ ကၽြန္းစုကေလးမွ မဲဆႏၵရွင္ (၆၁၃)ဦးမွာ ဦးေအာင္သိန္းအား မဲေပးၾကရန္ ကၽြန္းအာဏာပိုင္တို ့က ေျပာထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ကၽြန္းသူကၽြန္းသားတခ်ိဳ ့က ေျပာၾကသည္။ သို ့ေသာ္ ဦးလွသန္းတို ့ရဲေဘာ္ငါးဦးအဖြဲ ့သည္ ရက္သတၲသုံးပတ္မ်ွ အခ်ိန္ အေတာအတြင္း အကန္ ့အသတ္မ်ားအၾကားမွ ကၽြန္းသူကၽြန္းသားတို ့ထံ ျပည္မမွ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပုံ သတင္း စကားမ်ားကို အေရာက္ပါးခဲ့ႏိုင္ၾကသည္။

ေမလ (၂၇) ရက္ေန ့တြင္ ကိုကိုးကၽြန္းစုရွိ မဲရုံ (၂) တြင္ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူ (၆၁၃) ဦးအနက္ (၄၃၂) ဦးလာေရာက္ မဲေပးခဲ့ ၾကသည္။ ဦးလွသန္းက ၂၄၆ မဲ(၅၆.၉၄)ရာခိုင္ႏွဳန္း၊ တစညကိုယ္စားလွယ္က ၁၈၆ မဲ (၄၃.၀၆)ရာခိုင္ႏွဳန္း စီအသီးသီး ရရွိခဲ့ၾကသည္။ ေရတပ္ အျငိမ္းစား အရာရွိႀကီးတဦးႏွင့္ ေရတပ္ အျငိမ္းစား ရဲေဘာ္တဦးတို ့၏ အားၿပိဳင္ပြဲလည္းျဖစ္သည္။ စစ္အာဏာျဖင့္ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသည့္ မဲဆႏၵနယ္ျဖစ္၍ ဦးလွသန္း၏ ေအာင္ပြဲမွာ ဒီမိုကေရစီ အေရးေတာ္ပုံ ေအာင္ျမင္မွဳ အတြက္ ထူးျခားထင္ရွားသည့္ လကၡဏာဟုဆိုႏိုင္သည္။ သူတို ့(ရဲငါးေဘာ္)အား ရန္ကုန္ အျပန္ခရီး တြင္ ေသာင္းေသာင္း ဖ်ဖ် ႀကိဳဆို ဂုဏ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။

အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္သည္ မဲ ဆႏၵနယ္ (၄၈၅) ေနရာအနက္မွ (၄၄၇)ေနရာတြင္ ၀င္ေရာက္ အေရြးခံခဲ့ရာ၊ (၃၉၂) ေနရာ အႏိုင္ရခဲ့သည္။ ျပည္သူ ့ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားေရြးေကာက္ၿပီးေသာ္လည္း လႊတ္ေတာ္ေပၚေပါက္လာျခင္း မရွိသျဖင့္၊ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္က ၁၉၉၀ ဇူလိုင္လ (၂၈-၂၉)တြင္ ဂႏၵီခမ္းမ ၌ ပထမအႀကိမ္ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ၏ ပဏာမညွိႏွဳိင္းအစည္းအေ၀းႀကီးက်င္းပခဲ့သည္။ ဂႏၵီခမ္းမေၾကညာစာတမ္းထုတ္ျပန္ကာ ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ေခၚယူ ဖြဲ ့စည္းေရးသေဘာထားကို ျပည္သူ သို ့အသိေပးခဲ့သည္။ ဂႏၵီအစည္းအေ၀း မတိုင္မီတရက္ (၂၇ ဇူလိုင္ ၁၉၉၀)တြင္ န၀တ အဖြဲ ့ကလည္း ေၾကညာခ်က္အမွတ္(၁၊၉၀)ကို ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ (၁၊၉၀)၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္မွာ ယာယီဖြဲ ့စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲ၍ အစိုးရဖြဲ ့စည္းျခင္းကို မည္သည့္နည္းႏွင့္မၽွ လက္မခံ၊ ထိုသို ့ေဆာင္ရြက္ပါက ထိေရာက္ စြာ အေရးယူမည္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုလိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ပစ္ပယ္ ေၾကာင္း။ ျပည္သူ ့ဆႏၵသေဘာထားကို ဥပေဒအရ ၎။ က်င့္၀တ္ သိကၡာအရ၎ န၀တ က မေလးမစားလုပ္လိုက္ျခင္းလည္းျဖစ္သည္။

ဆက္လက္၍ ၁၉၉၀ စက္တင္ဘာ (၆)ရက္ေန ့တြင္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္ ဗဟိုအလုပ္အမွဳေဆာင္ (ယာယီ) ဥကၠဌ ဦးၾကည္ေမာင္အား (၁၊၉၀) ကို ဆန္ ့က်င္မွဳျဖင့္ ဖမ္းဆီးလိုက္ျခင္းျဖင့္ န၀တ က အဖြဲ ့ခ်ဳပ္အားစတင္ ၿဖိဳခြဲေတာ့ သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးေနာက္ (၂)ေက်ာ္လာသည္အထိ စစ္အုပ္စုက အာဏာစြန္ ့လႊတ္မည့္ လကၡဏာ မျပေတာ့။ သို ့ျဖင့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္မွ ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အခ်ိဳ ့သည္ ျပည္သူ ့ဒီမိုကေရစီ ဆႏၵကို ျဖည့္ဆည္းႏိုင္ေရးအတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ေဆြးေႏြးမွဳမ်ားလုပ္ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းသို ့ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားျပဳလုပ္ၾကသည့္အနက္ ၁၉၉၀ စက္တင္ဘာ (၂၉) ေန ့တြင္ အမရပူရၿမိဳ ့မဲဆႏၵနယ္(၂) ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးဘဘြား ေနအိမ္၌ ျပဳလုပ္ေသာ ယာယီအစိုးရဖြဲ ့စည္းေရး လ်ွိဳ ့၀ွက္ အစည္းအေ၀း၊ စက္တင္ဘာ(၃၀) မန္းအေနာက္ေတာင္ၿမိဳ ့နယ္ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္ရုံး၌ ျပဳလုပ္ေသာ ယာယီအစိုးရဖြဲ ့စည္းေရး လ်ွိဳ ့၀ွက္ အစည္းအေ၀းႏွင့္ ၁၉၉၀ ေအာက္တိုဘာ (၁) အမာခံ (၆) ဦး ယာယီစင္ၿပိဳင္အစိုးရဖြဲ ့စည္းေရး အစည္းအေ၀းမ်ားလည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။

ဦးလွသန္းသည္ စက္တင္ဘာ(၂၉၊၃၀) အစည္းအေ၀းမ်ားတြင္ တက္ႁကြစြာပါ၀င္ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ေအာက္တိုဘာလတြင္ ထိုအစည္းအေ၀း သတင္းမ်ား ေပါက္ၾကားသျဖင့္ အဖြဲခ်ဳပ္၀င္မ်ား၊ ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား အမ်ားအျပားကို န၀တ က ပိုက္စိပ္တိုက္ဖမ္းေတာ့သည္။ ထိုအဖမ္းခံသူမ်ားထဲ တြင္ ဦးလွသန္းလည္း ပါ၀င္သည္။စုစုေပါင္း ၃၅ ဦး ကို ျပစ္မွဳဆိုင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၂၂(၁)  ႏွင့္ ၁၂၄ တို ့ျဖင့္ တရားစြဲျခင္းခံရသည္။ ၁၉၉၁ ဇႏၷ၀ါရီလ(၁၅) တြင္ စတင္ ရုံးတင္ တရားစြဲဆို၍ ဧၿပီလ (၃၀) တြင္ စီရင္ခ်က္ခ်ခဲ့သည္။

ဦးခ်စ္တင္ (မင္းလွ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးျမ၀င္း(အဂၤပူ ၁၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးလွထြန္း(ၾကည့္ျမင္တိုင္၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးထြန္းေအာင္(ေရတာရွည္ ၂၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးေအာင္ဆန္းျမင့္ (ၿမိဳင္ ၁၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးေစာလွဳိင္ (အင္းေတာ္ ၊လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးျမင့္ၾကည္ (ကသာ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ဦးသိန္းထြန္း (သဲကုန္း ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးရဲထြတ္ (ဒိုက္ဦး ၊လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးခင္ေမာင္သိန္း(ခင္ဦး ၁ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ဦးေသာင္းျမင့္ (ခင္ဦး ၂ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးသိန္းေဖ (ကန္ ့ဘလူ ၁ ၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ေဒါက္တာျမင့္ႏိုင္ (ကန္ ့ဘလူ ၂ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ေဒၚခင္စန္းလွဳိင္ (၀က္လက္ ၂ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ေဒၚစန္းစန္း၀င္း (အလုံ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ေဒၚစန္းစန္း (ဆိပ္ကမ္း ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္လတ္ (သာေကတ ၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ဦးေက်ာ္သြင္ (ခရမ္း ၁ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးလွသန္း (ကိုကိုးကၽြန္းစု ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးသာဆိုင္ (တြံေတး ၁ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ေဒါက္တာ ေဇာ္ျမင့္ေမာင္ (အမရပူရ ၁ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးဘဘြား (အမရပူရ ၂ ၊လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ေဒါက္တာစိုးလင္း (မန္း အေနာက္ေတာင္ ၁ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးတင္ေအာင္ေအာင္ (မန္း အေနာက္ေျမာက္ ၁ ၊လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ေဒၚအုန္းၾကည္ (ျမစ္သား ၁ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ေဒါက္တာေဇာ္ျမင့္ (ဟသၤာတ ၂ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးပိုက္ကို (ပခုကၠဴ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္ၿမိဳ ့နယ္ စည္း) ႏွင့္

 ေဒၚ၀င္းေမ (စစ္ကိုင္းတိုင္း စည္း)၊ စုစုေပါင္း (၂၈) ဦးမွာ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၂၂(၁)  ႏိုင္ငံေတာ္အား သစၥာေဖါက္ဖ်က္ ပုန္ကန္မွဳျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ (၂၅)ႏွစ္စီ အျပစ္ေပးခံရသည္။

ဦးခင္ေမာင္ေဆြ (စမ္းေခ်ာင္း ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးႏိုင္းႏိုင္း (ပုဇြန္ေတာင္ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ 

ဦးစိန္လွဦး (အင္းစိန္ ၊လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)၊

 ဦးေစာေနဒြန္း (အဖြဲ ့ခ်ဳပ္ ေပါက္ေခါင္းၿမိဳ ့နယ္ ဥကၠဌ)၊ 

ဦးတင္ေမာင္၀င္း (စာေရးဆရာ ေလးကိုတင္)

၊ ဦးေဖေအာင္လင္း ႏွင့္

 ေဒၚေရႊ၀ါစိုးတို ့(၇) ဦးမွာ ျပစ္မွဳဆိုင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၂၄ ႏိုင္ငံေတာ္အား သစၥာေဖါက္ဖ်က္ ပုန္ကန္မွဳႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ သတင္းထိန္ခ်န္မွဳ အရ ေထာင္ဒဏ္ (၁၀)ႏွစ္စီ အျပစ္ေပးခံရသည္။

ထို ယာယီအစိုးရဖြဲ ့စည္းေရး အမွဳကိစၥႏွင့္ ျငိစြန္းသျဖင့္ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္စစ္ေဆးေနစဥ္ ႏွိပ္စက္ညွင္းပမ္းမွဳျပင္းထန္သျဖင့္ ဦးေမာင္ကို (အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္၊ဗဟိုအလုပ္သမား ဦးစီးအဖြဲ ့) သည္ ၁၉၉၀ ႏို၀င္ဘာ (၉) ရက္ေန ့တြင္ ေရၾကည္အိုင္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးအခ်ဳပ္၌ ကြယ္လြန္ခဲ့ သည္။ ဦးတင္ေမာင္၀င္း (ခရမ္း ၂ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္) သည္လည္း ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံရၿပီးေနာက္ ေဆး၀ါးႏွင့္ အစားအစာျဖတ္ေတာက္ခံရ သျဖင့္ အင္းစိန္ တြဲဖက္ေထာင္ ကၽြန္းတိုက္၌ ဇႏၷ၀ါရီ ၁၈ ၁၉၉၁ တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ရသည္။

ဦးလွသန္း(ကိုကိုးကၽြန္းမဲဆႏၵနယ္ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္) သည္လည္း ေဆး၀ါးကုသမွဳ ႏုံခ်ာ ညံ ့ဖ်င္းလွရုံမက၊ လူမဆန္စြာျပဳမူဆက္ဆံရာ၌ နာမည္ ဆိုးျဖင့္ေက်ာ္ၾကားေသာ အင္းစိန္ေထာင္တြင္ တခါသုံးေဆးထိုးအပ္ မသုံးမွဳေၾကာင့္  (HIV/AIDS) ေရာဂါကူးစက္ခံရ၍ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၂) ရက္ေန ့အသက္(၅၀) တြင္ အခ်ိန္မတိုင္မီ ကြယ္လြန္ခဲ့ရ သည္။

ဦးလွသန္းသည္ သူ ့က်န္းမာေရးကို သူ အလြန္ဂရုစိုက္သူျဖစ္သည္။ အင္းစိန္ေထာင္၊ တိုက္ ၄ (အတို)တြင္ သူႏွင့္အတူ စာေရးသူေနခဲ့ဖူးသည္။ မိလႅာခ် ခြင့္ေပးခ်ိန္၊ ေရခ်ိဳးခြင့္ ေပးခ်ိန္မ်ားတြင္ ဦးလွသန္းသည္ ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွား ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား အၿမဲလိုလို လုပ္ေလ့ရွိသည္။ အျခားသူတို ့ကိုလည္း က်န္းမာေရးဂရုစိုက္ရန္၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ရန္ပင္ သူက တိုက္တြန္းႏွိဳးေဆာ္တတ္ေသးသည္။ စာေရးသူမွတ္မိသေလာက္ သေဘာမဆိုးေသာ ေထာင္ ၀ါဒါမ်ားက ေရခ်ိဳးၿပီးေနာက္ တိုက္ခန္း မပိတ္ေသးဘဲ၊ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေနခြင့္ ျပဳလ်ွင္ တိုက္ခန္းနံပတ္ (၁၉)တြင္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးၾကၿမဲျဖစ္သည္။ ထိုေဆြးေႏြး၀ိုင္းတြင္ ဦးလွသန္း အၿမဲ ထက္ထက္သန္သန္ပါ၀င္တတ္သည္ကို မွတ္မိေနသည္။

ထိုစဥ္က တိုက္ခန္း(၁၉)တြင္ ျပည္သူ ့တိုးတက္ေရးပါတီ ဗဟို အလုပ္အမွဳေဆာင္ ေကာ္မတီ၀င္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဦးျမစိန္ (စာေရးဆရာ စိန္မင္း)၊ ဦးေလးျမင့္ (စာေရးဆရာလွကြန္ ့)၊ ဦးဟန္တင့္ႏွင့္ ဦးေသာင္းထိုက္ (ကြယ္လြန္)တို ့ေနၾကသည္။ 

စာေရးသူက အခန္း(၂၃)တြင္ ဦးခ်ိဳ(ကိ်ဳကၼေရာ)ႏွင့္၎ ဦးလွသန္းက အခန္း(၂၇)တြင္ဦးျမ၀င္း(အဂၤပူ ၁၊ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္၊ ယခု အေမရိကန္တြင္ေနသူ) ႏွင့္၎ ေနရသည္။ 

စကားေျပာခြင့္ အခ်ိန္ ကေလးရတိုင္း အခန္း(၁၉) စကား၀ိုင္းတြင္ ဦးလွသန္းကို ပုံမွန္ေတြ ့ရတတ္သည္။ ထို ့ျပင္ ဦးလွထြန္း(ၾကည့္ျမင္တိုင္၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္လတ္ (သာေကတ ၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ၊ကြယ္လြန္္)၊ ဦးေက်ာ္သြင္ (ခရမ္း ၁ ၊လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္၊ယခု ေနာ္ေ၀)၊ ေက်ာင္းသားမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ကိုတင့္ဆန္း(ရကသ)၊ ကိုၿပဳံးခ်ိဳ (ရကသ)၊ ကိုယဥ္ေထြး (လူ ့ေဘာင္သစ္၊ယခု ေနာ္ေ၀)၊ ကို၀င္းသိန္းႏွင့္ ကိုစိန္လွဳိင္ (သုံး ေရာင္ျခယ္) တို ့လည္း (၄) တို တိုက္မွာပင္ ရွိေနၾက သည္။

 (၁၉၉၃-၉၄) ကာလျဖစ္၍ ထိုစဥ္က ႏိုင္ငံေရးတိုက္၀င္းမ်ားတြင္ လႊမ္းမိုးေနေသာ အေၾကာင္း အရာမွာ အမ်ိဳးသား ညီလာခံ တက္သင့္၊ မတက္သင့္ ကိစၥပင္ျဖစ္သည္။ ညီလာခံက ခ်မွတ္လိုက္ေသာ အေျခခံမူ (၆)ခ်က္အနက္၊ (အမ်ိဳးသား ႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မွဳ အခန္းက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါ၀င္ထမ္းေဆာင္ေရး) ဆိုသည့္ နံပတ္ (၆) အခ်က္ကို လက္ခံသင့္ မသင့္ ဆိုေသာ ၿပႆနာက အဓိက အျငင္းပြားစရာ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။

ဦးလွသန္းသည္ တပ္မေတာ္(ေရ)တြင္ ၁၂ ႏွစ္မ်ွ စစ္မွဳထမ္းခဲ့ဖူးသူျဖစ္ေသာ္လည္း ထိုကိစၥကို စဥ္းစားရာ၌ အခ်ိဳ ့ေသာ ပုဂိၢဳလ္မ်ားကဲ့သို ့ေတြေ၀မွဳမရွိ။ သူ က တပ္မေတာ္သည္ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး၏ စီမံကြက္ကဲမွဳေအာက္၌ သာရွိရမည္ဟု ယူဆသူျဖစ္သည္။ ဦးလွသန္းသည္ တကၠသိုလ္တြင္ ဥပေဒပညာ သင္ယူစဥ္က ဖြဲ ့စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဘာသာရပ္ကို ေလ့ေလာသင္ယူခဲ့ရသူျဖစ္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ တိုက္ခန္းနံပတ္ (၁၉) ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြး၀ိုင္းမ်ား၌ ဥပေဒဆိုင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ား ဆိုလ်ွင္ သူက ဒိုင္ခံရွင္းျပတတ္သည္။ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္တြင္ တာ၀န္ရွိသူျဖစ္လာေသာအခါ သူသည္ ဖြဲ ့စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ပိုမိုဖတ္ရွဳေလ့လာျဖစ္ေၾကာင္းလည္းေျပာျပဖူးသည္။ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တက္သုတ္ရိုက္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရသျဖင့္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ ့စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ တြင္ အားနည္းခ်က္မ်ားရွိခဲ့ေၾကာင္း သူက ေ၀ဖန္ျပဖူးသည္။ အဓိကအားနည္းခ်က္မွာ တိုင္းရင္းသားမ်ားအား တန္းတူအခြင့္အေရးေပးရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့မွဳ ျဖစ္ေၾကာင္း သူက ေထာက္ျပဖူးသည္။ တာ၀န္ရွိသည့္ ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ထို အားနည္းခ်က္မ်ားကို အခ်ိန္မီ မျပင္ ဆင္ႏိုငိခဲ့သည့္အျပင္၊ မိမိတို ့အုပ္စု အာဏာၿမဲေရးကို အာရုံစိုက္ေနခဲ့သျဖင့္ တိုင္းျပည္ဖရိုဖရဲျဖစ္ရသည္ဟူေသာ သူ ့ေ၀ဖန္ခ်က္ကို မွတ္မိေနေသးသည္။

ဦးျမစိန္ (စာေရးဆရာ စိန္မင္း)က ထိုစဥ္က အေၾကာင္းမ်ားကို ျပန္ေျပာျဖစ္တိုင္း ဦးလွသန္းသည္ သူ အထူးေလးစားသူမ်ား အနက္တြင္ တဦးျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာျပတတ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တဦးအေနျဖင့္ ျပည္သူဘက္က ရပ္ရမည္၊ ျပည္သူ ့အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ရမည္ ဆိုသည္ကို ေကာင္းစြာသိရိွသူ၊ ႏိုင္ငံေရးအျမင္ ရွင္းလင္းသူဟု ဦးျမစိန္က ဦးလွသန္းအေပၚ မွတ္ခ်က္ေပးဖူးသည္။

တိုက္ပိတ္ခံထားရသည့္ အခ်ိန္မ်ားတြင္ ဦးလွသန္းသည္ ပလပ္စတစ္လက္ဆြဲအိပ္မ်ား ထိုးျခင္းျဖင့္ ျငီးေငြ ့ဖြယ္အခ်ိန္မ်ားကို ေက်ာ္ျဖတ္ေလ့ရွိသည္။ မိသားစုမ်ား ေထာင္၀င္စာလာေတြ ့သည့္အခါ ငါးပိေက်ာ္ ငါးေျခာက္ေက်ာ္အစရွိသည့္ စားေသာက္ စရာမ်ားကို ပလပ္စတစ္အိပ္ မ်ားျဖင့္ ထည့္ေပးေလ့ရွိ သည္။ ထိုပလပ္စတစ္အိပ္မ်ားကို သန္ ့စင္ေအာင္ ေဆးေၾကာ၍ ၀ွက္ထားရသည့္ ဘလိတ္ဓါး တျခမ္းပဲ့ေလးျဖင့္ ညီညီညာညာ စိပ္ျဖာရသည္။ ၿပီးမွ စိပ္ျဖာ ထားေသာ ပလပ္စတစ္ျပား ကေလးမ်ားကို စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ရာဂဏန္းမ်ားစြာ ရရွိေအာင္ နန္းဆြဲရသည္။ ထို ပလပ္စတစ္ နန္းႀကိဳးမ်ားကို အသုံးျပဳ ၍၊ ဒီဇိုင္းလက္ရာေျမာက္သည့္ လက္ဆြဲအိပ္မ်ားထိုးျခင္းျဖစ္သည္။ ဦးလွသန္း၏ လက္ရာ လက္ဆြဲအိပ္မ်ားမွာ မည္ကာမတၲ အျဖစ္မွၽ ထိုးယက္ထားျခင္း မဟုတ္ေပ။ စိတ္ကူးစိတ္သန္းေကာင္းေကာင္း အေရာင္ အစပ္အဟပ္ညီညီျဖင့္ ဒီဇိုင္းလွလွ အိပ္ကေလးမ်ားျဖစ္လာေအာင္ ထိုးထားျခင္းျဖစ္သည္။

ဤသည္ကို ၾကည့္၍ ဦးလွသန္းတြင္ အႏုလက္မွဳပညာ၌လည္း ထူးခၽြန္သည့္ အရည္အခ်င္းမ်ား စိတ္ကူးစိတ္သန္းေကာင္း မ်ား ရွိေနသည္ကို သိရသည္။ ထိုသို ့သူကိုယ္တိုင္ လုပ္သည့္ လက္မွဳပညာ ပစၥည္းကေလးမ်ားျဖင့္ အျပင္မွ မိသားစုႏွင့္ မိတ္ေဆြမ်ားကို လက္ေဆာင္ေပးတတ္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ ျပင္ပမွ မိသားစုႏွင့္ မိတ္ေဆြ သဂၤဟမ်ား၏ ေမတၲာ ေစတနာ စာနာေထာက္ခံမွဳတို ့ကို သူ ့ လက္မွဳပညာ လက္ရာကေလးမ်ားႏွင့္ ေမတၲာတုန္ ့ျပန္ျခင္း ျဖစ္သည္။ သူ ့လက္ရာ တခုၿပီးတိုင္းလည္း ရဲေဘာ္ရဲဘက္မ်ားကိုျပ၍ လိုအပ္ခ်က္ရွိ မရွိ ေ၀ဖန္ခိုင္းတတ္သည္။ အျခား အိပ္ထိုးလိုသူမ်ားကိုလည္း သူက အိပ္ထိုးနည္း သင္ေပးတတ္ေသးသည္။ (၄)တို တိုက္တြင္ သူႏွင့္ ထိေတြ ့ဆက္ဆံရင္း ဦးလွသန္းသည္ စိတ္ေန စိတ္ထား ႏုညံ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသူ၊ အႏုပညာ စိတ္ရွိသူ၊ လူသားဆန္သူျဖစ္ေၾကာင္း ပိုမိုနားလည္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၄ ဧၿပီလတြင္ စာေရးသူ(၅)တိုက္သို ့ေျပာင္းရေသာအခါသူႏွင့္ အဆက္ျပတ္သြားသည္။ သို ့ေသာ္ ေထာင္၀င္စာထြက္သည့္အခါ အမွတ္ မထင္ ေတြ ့ျဖစ္ ႏွဳတ္ဆက္ျဖစ္ျခင္းမ်ိဳးေတာ့ရွိသည္။ ထိုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာေလာက္တြင္ စာေရးသူ (၃)တိုက္သို ့ေျပာင္းရ ျပန္သည္။ ဦးလွသန္းကေတာ့ (၄) တို တိုက္မွာပင္ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။

(၃)တိုက္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား တာ၀န္ယူျပဳစုသည့္ ေထာင္တြင္းလူ ့အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မွဳအစီရင္ခံစာတြင္ လူတရာေက်ာ္လက္မွတ္ေရးထိုး၍ ကုလသမဂၢသို ့လွၽိဳ ့၀ွက္ေပးပို ့စဥ္က ဦးလွသန္း၏ လက္မွတ္လည္းပါ၀င္ခဲ့သည္။ သူ ညေနတိုင္းဖ်ားသျဖင့္ ေဆးထိုး ေဆးေသာက္ေနရေၾကာင္း သတင္း ၾကားရသည္။ သူ ့အဖ်ားကို ငွက္ဖ်ားဆိုကာ ေထာင္ေဆးမွဴးက ေဆးထိုးေပးေနသည္မွာ လခ်ီ၍ၾကာသည္။ ေနာက္ မေပ်ာက္ေတာ့မွ သလိပ္စစ္ရာ၊ တီဗီ အဆုတ္ေရာဂါဟုဆိုကာ ေဆးေျပာင္းထိုးျပန္ သည္။ အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္ကို (၁၈၆၅ ခုႏွစ္) ေဆာက္လုပ္သည္။ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုေခတ္၊ ဖဆပလေခတ္၊ မဆလေခတ္၊ န၀တေခတ္ အဆက္ဆက္ ႏွစ္တရာေက်ာ္ လူေပါင္းမေရမတြက္ႏိုင္ ေအာင္ အက်ဥ္းခ်ထားခဲ့သျဖင့္ ေရာဂါဘယပိုးမႊားအစုံ ခိုေအာင္းေနေပ သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ မူလက က်န္းက်န္း မာမာ ရွိေသာ ဦးလွသန္းမွာ ေရာဂါကူးစက္ခံရပုံရသည္။ လတ္ဆတ္သန္ ့ရွင္းေသာ ရိကၡာကို မမွီ၀ဲရ၊ သန္ ့ရွင္း သည့္ ေရ မေသာက္ရ၊ ေလေကာင္းေလသန္ ့မရွဴရွဳိက္ရ၊ ေနေရာင္ျခည္အလုံအေလာက္မရရွိဘဲ၊ တိုက္ပိတ္ခံထားရျခင္းေၾကာင့္ ေရာဂါကူးစက္ရန္ အလြန္လြယ္သည့္ေနရာျဖစ္သည္။ ပိုဆိုးသည္မွာ မက်န္းမာ သည့္ အခါ သန္ ့ရွင္းသည့္ တခါသုံး ေဆးထိုး အပ္ျဖင့္ မဟုတ္ဘဲ၊ ၿပီးစလြယ္ ႀကဳံရာအပ္ျဖင့္ ေဆးထိုးခံရျခင္းျဖစ္သည္။ အရက္ျပန္ကိုပင္ က်က်နန အသုံးျပဳျခင္းမရွိ။ သက္ဆိုင္ရာအိမ္မ်ားက ခက္ခက္ခဲခဲ တခါသုံးအပ္ ပို ့ေပးေသာ္လည္း ကိုယ့္အပ္ ကို သိမ္းထားခြင့္မရွိ၊ သူတို ့ထံ၌သာ ေပးအပ္ထားရသည္။ တကယ္ေဆးထိုးသည့္အခါ ကိုယ္အပ္ႏွင့္ ကိုယ္ သုံးရျခင္းဟုတ္ မဟုတ္ စိစစ္ရန္မလြယ္။ သို ့ျဖင့္ ဦးလွသန္းမွာ ေနာက္ဆုံးအိပ္ယာတြင္လဲကာ ေဆးရုံတင္ရသည္အထိ ျဖစ္ရေတာ့သည္။ ေဆးရုံတြင္ စစ္ေဆးခ်ိန္က်မွ သူ ့တြင္ (HIV/AIDS) ေရာဂါကူးစက္ခံေနရသည္ကို သိရေတာ့သည္။

ေထာင္တြင္းလူ ့အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မွဳအစီရင္ခံစာ အျပင္သို ့ေရာက္သြားခဲ့သျဖင့္ ၁၉၉၅ ေအာက္တိုဘာလထဲတြင္ အင္းစိန္ေထာင္ ႏိုင္ငံေရးတိုက္၀င္း အတြင္း စစ္ေထာက္လွမ္းေရးက ၀င္ေရာက္စီးနင္းရွာေဖြခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အမ်ားအျပား အေမွာင္တိုက္ပိတ္ခံၾကရသည္။ ၾကမ္းတမ္းစြာ စစ္ေၾကာေမးျမန္းခံၾကရသည္။ ဆရာဦး၀င္းတင္၊ ေဒါက္တာ ေဇာ္ျမင့္ေမာင္ (အမရပူရ ၁ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ ေဒါက္တာျမင့္ႏိုင္ (ကန္ ့ဘလူ ၂ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ ဦးႏိုင္းႏိုင္း (ပုဇြန္ေတာင္ ၊လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊ ေဒါက္တာခင္ေဇာ္၀င္း၊ မ်ိဳးျမင့္ျငိမ္း၊ ကိုထြန္း၀င္း(မင္းဗ်ားစီးနင္းမွဳ) ႏွင့္ စာေရးသူတို ့မွာ စစ္ေခြးတိုက္တြင္ တိုက္ပိတ္ခံရသည္၊

ထိုကာလတြင္ ဦးလွသန္းသည္ (HIV/AIDS) ေရာဂါကူးစက္ခံရ၍ ရန္ကုန္ေဆးရုံႀကီး ေျမေအာက္အခ်ဳပ္ခန္း၌ ေရာက္ရွိ ေနသည္။ ေဆးရုံတင္ထား ေသာ္လည္း စနစ္တက် ေဆး၀ါးကုသမွဳ ရရွိသည္မဟုတ္။ ဦးလွသန္းသည္ ယုံၾကည္ခ်က္ အလြန္ ခိုင္မာသူျဖစ္သည္ဟု သူႏွင့္အတူ ေဆးရုံအခ်ဳပ္ခန္းတြင္ အတူေနခဲ့ဖူးသည့္ ခရမ္းရဲစခန္းမွ ရဲတပ္သားတဦး(အမည္ မမွတ္မိ) က ျပန္ေျပာျပသည္။ ၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပုံ ဘာေၾကာင့္ ေပၚေပါက္ခဲ့ရ သည္ ဆိုျခင္းကို ဦးလွသန္းက ေဆးရုံအခ်ဳပ္တြင္ မေမာႏိုင္ မပန္းႏိုင္ရွင္းျပတတ္ပုံ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေၾကာင္း၊ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္ အေၾကာင္း၊ အမ်ိဳးသားညီလာခံကို ဘာေၾကာင့္ အတုအေယာင္ဟု ဆိုႏိုင္ေၾကာင္း၊စသည္တို ့ကိုလည္း သူတို ့အား ဦးလွသန္းကရွင္းျပပုံ တို ့ကို ထို ရဲသားေဟာင္း လူငယ္က ေျပာျပခဲ့သည္။ ရဲအထူးသတင္းတပ္ဖြဲ ့ႏွင့္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး ဘက္မွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ေန ့စဥ္လာ၍ ဦးလွသန္းအား ႏိုင္ငံေရး မလုပ္ေတာ့ရန္၊ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္မွ ႏွဳတ္ထြက္ ရန္ လာေျပာၾကသည္ကို ေတြ ့ရၿပီး၊ ဦးလွသန္းက လုံး၀မႏွဳတ္ထြက္ႏိုင္ဟု ျငင္းဆိုခဲ့ပုံ တို ့ကိုလည္း ထို လူငယ္က ေျပာျပ သည္။

ေနာက္ဆုံးတြင္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးက ဦးလွသန္းအတြက္ လိုအပ္သည့္ေဆးမ်ားကို ႏိုင္ငံျခားမွ မွာထားေၾကာင္း၊ ဦးလွသန္း အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးမွ ႏွဳတ္ထြက္မွသာ ထိုေဆး၀ါးမ်ားျဖင့္ ကုသေပးမည္ျဖစ္သည္ဟု အၾကပ္ကိုင္ခဲ့ပုံကိုလည္း ထိုလူငယ္က ေျပာျပခဲ့သည္။ ဦးလွသန္းက ေဆးကုသမွဳ မေပးလိုလွ်င္လည္း ရွိေစ၊ သူ ့အေနျဖင့္ လူထုက အပ္ႏွင္းထား သည့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္မွ လုံး၀ ႏွဳတ္ထြက္မည္ မဟုတ္၊ အေသသာခံ သြားမည္ဟု ခိုင္ခိုင္မာမာ တုန္ ့ျပန္ခဲ့ ေၾကာင္း အဆိုပါ လူငယ္မွတဆင့္ ျပန္ၾကားခဲ့ရသည္။ 

ဦးလွသန္းကား သူ ့သႏၷိ႒ာန္ႏွင့္အညီ ယုံၾကည္ခ်က္ကို မစြန္ ့ လႊတ္ခဲ့။ သူ၏ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္မ်ားကို တည္ျငိမ္စြာရင္ဆိုင္သြားခဲ့သည္။ အာဏာရွင္စနစ္၏ လူမဆန္မွဳေၾကာင့္ ေထာင္တြင္း၌ သူ ေရာဂါရခဲ့ရသည္။ အာဏာရွင္စနစ္၏ လူမဆန္မွဳေၾကာင့္ သူ ေဆး၀ါးကုသခြင့္ ဆုံးရွဳံးခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၆ ၾသဂုတ္(၂)ရက္ေန ့၌ အာဏာရွင္စနစ္က ဦးလွသန္းအား လူမဆန္စြာ သတ္ျဖတ္လိုက္သည္။ သို ့ေသာ္လည္း သူ၏ သႏၷိ႒ာန္ႏွင့္ ယုံၾကည္ခ်က္ကိုကား အာဏာရွင္တို ့ေသေအာင္ မသတ္ႏိုင္ခဲ့။

ဦးလွသန္းကား သူ ့ပခုံးထက္သို ့က်ေရာက္လာေသာ သမိုင္းေရးတာ၀န္ကို ေက်ပြန္စြာ ထမ္းရြက္သြားခဲ့ေပၿပီ။ သူ ့နာမည္ကား ႏိုင္ငံ့သားေကာင္းအျဖစ္ သမိုင္းစာမ်က္ႏွာေပၚတြင္ ကမၸည္းတင္က်န္ရစ္ခဲ့ၿပီ။ သူကား မေမ့အပ္သည့္ ႏိုင္ငံ့သားေကာင္းမ်ားအနက္မွ တဦးျဖစ္ေပသည္။

ကိုးကား။     ။
(၁) ပါတီစုံ ဒီမိုကေရစီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမွတ္တမ္း - ျမန္မာ့အလင္း ေအာင္သန္း
(၂) ပါတီစုံ ဒီမိုကေရစီ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမွတ္တမ္း - ဦးခင္ေက်ာ္ဟန္ (ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ ့နယ္ အမွတ္(၂) ျပည္သူ ့လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)၊
(၃) Letters from Burma – Aung San Suu Kyi