 |
| Artist - Than Htay Maung |
ေမာင္လူေရး - အရပ္ကထိန္ ဇာတ္ကထိန္ ျမတ္ကထိန္
(မိုးမခ) ႏို၀င္ဘာ ၁၅၊ ၂၀၁၆
ရန္ကုန္မွာ ဟိုနားဒီနား သြားေတာ့ ကထိန္ပြဲေတြ ေတြ႕ရတယ္။ တေနရာမွာ မီးေရာင္မလင္းတလင္း၊ ကီးဘုတ္တလုံး၊ ေဆာင္းေဘာက္ႏွစ္လုံး၊ ဆိုမယ့္သူတေယာက္စာ ဆန္႔တဲ့ စင္ေသးေသးနဲ႔ ေဘးက ကထိန္မ႑ပ္ေလးမွာ အေမတခု သားတခုမို႔သာဘဲေလ ဆိုၿပီး သီခ်င္းဆိုေနတာေတြ႕ေတာ့ ကိုယ့္ဆီက ကထိန္ပြဲေတြကို သတိရတယ္။
ကိုယ့္ဆီကဆိုတာ ရြာကထိန္နဲ႔ ေရႊဘိုမဟာဘုံကထိန္ပါ။
ကထိန္နီးၿပီဆို ကေလးတုန္းက သိပ္ေပ်ာ္။ အဘိုးအဘြားမ်ားရွိရာ ရြာကို ေဘးက်ားဆိုတဲ့ ရန္ေအာင္မန္းကား ဘတ္စလုံးႀကီးနဲ႔အျပည့္ တေရႊလုံး တမ်ိဳးလုံးစုၿပီး သြားၾကရမွာ မဟုတ္လား။ တခါတေလေတာ့လဲ ရြာက ဦးေလးရဲ႕ ဆားေတာင္မန္းဆိုတဲ့ ကားႀကီးနဲ႔ေပါ့။ သူလဲ ဘတ္စလုံးလိုပါဘဲ။ ဒီကားေတြရဲ႕ ေဘာ္ဒီကိုလဲ ဆားေတာင္ကဘဲ ႐ိုက္တာမ်ားတာကိုး။ လိုင္းကားနဲ႔ လိုက္သြားတဲ့အခါဆိုရင္လဲ ေပ်ာ္စရာကတမ်ိဳး။ ကားလမ္းမွာ အမ်ိဳးေတြက လွည္းနဲ႔ လာေစာင့္ေနတာဆိုေတာ့ လွည္းစီးရမွာေတြးၿပီး ေပ်ာ္ေနပီးသား။ လွည္းစီးရတာ သိပ္ဇိမ္က်တယ္။ လွည္းေပၚေကာက္႐ိုးထုံးေတြတင္၊ အဲဒီေပၚ ဖ်ာၾကမ္းခင္း၊ ပီးရင္ သင္ျဖဴးထပ္ခင္း။ အိအိ အိအိနဲ႔ စီးလို႔သိပ္ေကာင္း။ ႏြားလဲ ဝင္ေမာင္းလို႔ ရတယ္ေလ။ ရြာက ထန္းေဂါင္းေဒါင့္ရြာ။ ေျပာရင္ ဒေဂါင္းေဒါင့္လို႔ဘဲ ေျပာၾကတယ္။ ဝက္လက္ၿမိဳ႕နယ္။
သိတယ္မဟုတ္လား။ ရြာဆိုတာ။ တရြာလုံးအမ်ိဳးခ်ည္းဘဲ။ ဘယ္အိမ္သြားစားစား။ ဟိုအိမ္က ေရေႏြးေသာက္လာခဲ့ၾကအုံး၊ ဒီအိမ္က ေရေႏြးေသာက္ႂကြခဲ့ၾကအုံးနဲ႔။ လာႏႈတ္ဆက္ရင္း ေခၚၾက၊ တအမ္သြားတာျမင္ရင္ ျမင္တဲ့သူက ေခၚၾက။ မုန္႔ကေတာ့ ၿမိဳ႕ကဝယ္တဲ့ စေလဘီ၊ ရြာလုပ္ မုန္႔ေဘာက္၊ ပဲျပဳတ္ေက်ာ္၊ လက္ဖက္သုတ္၊ ငွက္ေပ်ာသီး ဒါေတြမ်ားတယ္။ ငွက္ေပ်ာသီးက ခြန္စိမ္း။ အခြံေပၚ အနက္ေျပာက္ေလးေတြ ထင္ေနၿပီဆို သိပ္စားေကာင္း။ ရြာေရာက္ ကားေပၚကဆင္းတာနဲ႔ အဘေတြ အေမႀကီးေတြ ဦးေလးေတြ ႏႈတ္ဆက္ရင္း ဆန္အိုးဆီ တန္းေျပးတာဘဲ။ စဥ့္အိုးႀကီးထဲမွာ ဆန္ေတြထည့္ထားတယ္။ ဆန္ကို ဘယ္ေတာ့မွ အျပည့္မထည့္ဘူး။ ငွက္ေပ်ာသီးအုပ္ရေအာင္ ေနရာခ်န္ထားတာ။ အဲဒီထဲမွာ ငွက္ေပ်ာသီးေတြ ရွိတယ္။ အခု ေဆးမွည့္ေတြနဲ႔ အရသာကြာျခားပုံကို ဆန္အိုးထဲက ငွက္ေပ်ာသီးအရသာ မစားဘူးတဲ့သူက သိပ္ ခန္႔မွန္းတတ္မွာ မဟုတ္ဘူး။
ရြာကထိန္မွာ အေရးႀကီးတာရွိတယ္။ အဲဒါက ဇာတ္ပြဲ။ ေဘးရြာေတြကလဲ လာၾကည့္တယ္။ လွည္းေတြနဲ႔ေရာ ေျခလ်င္ေရာ။ ရြာကေန တျခားၿမိဳ႕ရြာေရာက္ေနသူေတြလဲ အကုန္နီးနီး ျပန္လာၾကတယ္။ ဇာတ္ဆိုတာက ေရႊမန္းလား စိန္မာဒင္လား ေမးမေနနဲ႔။ အဲဒါေတြက ဧရာမဘုရားပြဲႀကီးေတြ ဘာေတြမွ။ ဘုန္းႀကီးပ်ံတို႔ ဘာတို႔ဆိုရင္ေတာင္ မႏၲေလးဇာတ္၊ မုံရြာဇာတ္ေတြ။ ဒါက အရပ္ဇာတ္။ အရပ္ဇာတ္ဆိုတာ ရြာသူရြာသားေတြဘဲ ကၾကတာ။ ကိုယ့္ဘာသာ ျပဇာတ္ေရး၊ ေအာ္ပဒါေရး၊ ဇာတ္ၫႊန္းခြဲ၊ ဒါ႐ိုက္တာလုပ္၊ ေနာက္ခံေတးဂီတအတြက္ ဆိုင္းသမား ဗုံသမား ဂစ္တာသမား ဒရမ္သမားေတြ ရွိၾကတယ္။ အကုန္ရြာက။ အဲ အဲ မင္းသမီးေတာ့ ရြာက မရဘူး။ ရြာသူေတြက ယိမ္းအကနဲ႔ စတိတ္ရွိဳးလာက္ဘဲ။ မင္းသမီးကေတာ့ မႏၲေလးတက္ငွားရတယ္။ ဇာတ္မင္းသမီးေတြေပါ့။
ဒီေနရာမွာ ျပဇာတ္ဒါ႐ိုက္တာက သိပ္အေရးႀကီးတယ္။ ျပဇာတ္ထဲပါမယ့္သူတိုင္း အနည္းဆုံး မင္းသမီးလက္ကိုေတာ့ ကိုင္ရမွ။ ပခုံးမဖက္ရတဲ့တိုင္ေအာင္ေပါ့။ ဆိုင္ဆိုင္ မဆိုင္ဆိုင္ ကိုင္ရမွ။ ထည့္မေရးထားလည္း စင္ေပၚေရာက္တာနဲ႔ မင္းသမီးဆီ တန္းလာတာဘဲ။ မင္းသမီးကေတာ့ အခန္းတိုင္း ပါရတယ္ထင္တာဘဲ။ ျပဇာတ္ေရးတဲ့သူကလည္း လူတိုးတိုင္း ျပင္ေရးရတယ္။ ခုေခတ္စကားနဲ႔ေျပာရရင္ ေတာ္႐ုံ စေကးနဲ႔ မရဘူးေပါ့ေလ။ မင္းသမီးလက္မွ မကိုင္ရရင္လဲ ပါၾကမွာမဟုတ္ဘူး ဒါဆိုရင္ ဇာတ္ကတဲ့စရိတ္ေတြ ကာမိဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ ဒီဇာတ္ကဖို႔ မီး၊ ကားလိပ္၊ မင္းသမီးငွားက၊ အသံခ်ဲ႕စက္ငွားခ ဘာညာသာရကာစရိတ္ေတြအကုန္လုံးက ရြာဘုံပိုက္ဆံနဲ႔ ေလာက္တာမဟုတ္ဘူး။ ပါမယ့္သူေတြ ထည့္ခိုင္းရတာ။ ယိမ္းကခ်င္သူလဲထည့္၊ သီခ်င္းဆိုခ်င္သူလဲထည့္၊ ျပဇာတ္ကမည့္သူလဲ ထည့္၊ ေအာ္ပရာကမယ့္သူလဲ ထည့္၊ ဘယ္ေနရာပါပါ ထည့္ဘဲ။ အဲေတာ့ လူမ်ားမွျဖစ္မွာ။
တရြာလုံး သူ႔အိမ္ ကိုယ့္အိမ္ ဘယ္သူက ဘယ္ေနရာတဲ့ဆိုတာကလဲ ေျပာမဆုံး။ ဇာတ္ဝင္ခန္းသုံးမလို႔ဆိုၿပီး ဟိုဟာဆြဲသြား၊ ဒီဟာဆြဲသြား၊ အမေတြ ညီမေတြရဲ႕ အဝတ္အစား အသုံးအေဆာင္ေတြလဲ မေနရဘူးေပါ့။ ယမ္းေဖာက္ဖို႔ မီးျခစ္ဆံေတြ ခြာ၊ အသားကို ထြင္းၿပီး ဆုံလုပ္ေဖာက္ရတာ။ ေသနတ္သံ မပါရင္ ျပဇာတ္ျဖစ္တာမဟုတ္ဘူး။ ျပဇာတ္တိုက္ၾက အကတိုက္ၾက၊ စတိတ္ရွိဳးအတြက္ သီခ်င္းတိုက္ၾက၊ ပြဲခင္းထဲ တန္းလ်ားေတြ ကုတင္ေတြ ေကာက္႐ိုးေတြ ဖ်ာေတြနဲ႔ ေနရာသြားလုပ္ၾက၊ ခ်က္ၾက ျပဳတ္ၾက၊ ေၾကာ္ၾက ေလွာ္ၾက၊ ေအာ္ၾက ေခၚၾကနဲ႔ တရြာလုံး အုံးအုံးထလို႔။
ညေန မီးလွည့္အတြက္ အပ်ိဳေတြကလဲ ျပင္ၾက ဆင္ၾက။ အကိုေတြကလဲ ယဥ္စ ယဥ္စ။ တီးဝိုင္းသမားေတြကလဲ ဂြီၾက ဂြမ္မ္ၾက။ အဲလိုေန႔ေတာ့ ရြာမွာ မီးစက္ေမာင္းတယ္။ ဘုရားမီးနဲ႔ လမ္းမီးေပါ့။ အိမ္ေတြကေတာ့ ေအာက္လင္းဓာတ္မီးႀကီးေတြ ထိန္ထိန္လင္းလို႔။ မီးလွည့္ဆိုတာ အပ်ိဳေတြ ကေလးေတြက ဖေယာင္းတိုင္ကိုယ္စီထြန္းၿပီး ရြာတပတ္ပတ္ၿပီး ဘုရားသြား မီးပူေဇာ္တာ။ အကိုတေယာက္မ်ား ကထိန္နီးၿပီဆို ေမာင္းေနတဲ့ကား ထိုးၿပီး ပစ္ထားလိုက္ေတာ့တာဘဲ။ ဘယ္သူေမာင္းေမာင္း မေမာင္းေမာင္း လွည့္မၾကည့္ေတာ့ဘူး။ တီးဖို႔ ဆိုဖို႔ အသံခ်ဲ႕စက္ငွားဖို႔ တီးလုံးတိုက္ဖို႔ေတြ လုပ္ေတာ့တာဘဲ။ လ ခ်ီလုပ္ရတာေတြေနာ္။
ဒီအရပ္ဇာတ္ကေန ျပဇာတ္မင္းသားျဖစ္သြားတဲ့သူေတြ ရွိတယ္။ ကိုယ္ပိုင္ေတာင္ ဇာတ္ေတြ ဘာေတြ ေထာင္လို႔။
ေအာ္ ရြာကထိန္။ လြမ္းစရာ။
အင္း ခုေတာ့ ဒါေတြ ဒါေတြ မရွိပါေလေတာ့။ စစ္အစိုးရတက္ၿပီးေနာက္ပိုင္း တစတစ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားပါပေကာ။ လူမစုရတာ။ ခြင့္ျပခ်က္ေတာင္းရတာ။ တခုခုျဖစ္မယ္ေနာ္၊ ျဖစ္ရင္ မလြယ္ဘူးဆိုတဲ့ ဘယ္က ဘာမွန္းမသိတဲ့အရာေတြကို ေၾကာက္ေနရတာေတြ။ မလုပ္ခ်င္ၾကပါနဲ႔ကြာ၊ ဘာမွ မလုပ္တာ ေအးပါတယ္ဆိုတဲ့ဟာေတြနဲ႔ ရပ္ရြာေတြရဲ႕ ညီၫြတ္လွပ တက္ႂကြကိုယ္စီ ၾကည္ၾကည္လင္လင္လုပ္ၾကတဲ့ သဟဇာတ္ေတြလဲ အရပ္ဇာတ္နဲ႔အတူ ေပ်ာက္ကြယ္သြားပါပေကာ။
ေနာက္ ေရႊဘိုကထိန္။
ေရႊဘိုကထိန္ရဲ႕ ထူးျခားခ်က္က တၿမိဳ႕လုံးခင္းသမွ် လမ္းမေတာ္မွာ လာစုၾကတယ္။ အၿငိမ့္ေတြ ဇာတ္ေတြပါတယ္။ ကထိန္ပြဲေစ်းတန္းေလွ်ာက္ရတဲ့အရသာက တမ်ိဳး။ လွဴတာ တန္းတာေတြကို ျမင္ရတဲ့ပီတိအျပင္ ကိုယ့္ပါဝင္မႈတခုခုလဲ တေနရာရာမွာေတာ့ ရွိတာကိုး။ ဒီအရသာမ်ိဳးက တျခားပြဲမွာ မရဘူးေလ။
ကထိန္ဆိုတာက တျခားပြဲလမ္းနဲ႔ မတူတာက သူက ေငြကို တႏွစ္လုံးစုရတာ။ ေျပာရရင္ တႏွစ္လုံး အားယူလာတာေပါ့။ ေစ်းသူ ေစ်းသားေတြဆိုရင္ ဆယ့္ငါးျပာစုတို႔ ႏွစ္ဆယ့္ငါးျပားစုတို႔က စၿပီးရွိတယ္။ သူ႔ေခတ္နဲ႔ သူေပါ့ေလ။ ေန႔စဥ္စုတယ္။ ကထိန္ေၾကး ေကာက္ေပးတဲ့သူေတြရွိတယ္။ အထည္တန္း စက္တန္း ကုန္စိမ္းတန္း စတဲ့ အမ်ိဳးအစားလိုက္ေပါ့။ တခ်ိဳ႕ကြမ္းယာဆိုင္ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ အရက္ဆိုင္ စာအုပ္ဆိုင္ေလးေတြမွာ ကိုယ့္ေဖာက္သည္နဲ႔ကိုယ္ သဒၶါေၾကး၊ တခ်ိဳ႕လဲ အပတ္စဥ္ လစဥ္စုၾကတာေတြလဲရွိတယ္။ ကားအသင္းေတြၾက ကားထြက္ရင္ ကထိန္ေၾကးကို တခါတည္း ျဖတ္ထားလိုက္တာေတြ ရွိတယ္။
စုပုံအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေပတဲ့ တူတာကေတာ့ တႏွစ္လုံးစုလာတာ။
အဲဒီေငြထဲကမွ ေပ်ာ္ပြဲရြင္ပြဲေၾကးကဘယ္ေလာက္၊ မ႑ပ္အတြက္ကဘယ္ေလာက္၊ ကထိန္ခင္းဖို႔က ဘယ္ေလာက္ဆိုတြက္ၾကတာ။ အဲဒီခင္းမယ့္ထဲမွာလဲ မ႑ပ္မွာ အမာခံဝယ္ဖို႔က ဘယ္ေလာက္၊ ကိုယ္ခင္းဖို႔ မဲက်တဲ့ေက်ာင္းမွာ သံဃာဘယ္ေလာက္ရွိ၊ အပါးေစ့ ဘာလွဴမယ္၊ ပီးေတာ့ ေက်ာင္းမွာ အထူးလိုအပ္တာ ဘာရွိလဲ၊ အဲဒါသုံးဖို႔ ထပ္ခြဲရတယ္။ ဘုန္းႀကီးကလဲ သူ႔ေက်ာင္း သူ႔ရပ္ သူ႔ရြာအတြက္ ဘာလိုပါလိမ့္ စဥ္းစားရတယ္။ ေက်ာင္းအတြက္တင္ စဥ္းစားလို႔ မရဘူး။ ရပ္ရြာရဲ႕ ကိစၥဝိစၥတိုင္းကလဲ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းအေျချပဳလုပ္ၾကတာဆိုေတာ့ ဥပမာ ဒန္အိုးအႀကီးႀကီးေတြ လိုသလား၊ တခ်ိဳ႕လဲ ေက်ာင္းေဆာင္ မတည္ေပးဘို႔လိုသလား စဥ္းစားၾကတာပ။ ကထိန္ဆိုတာ သကၤန္းခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ရဟန္းကို ဦးစားေပးလွဴဒါန္းဖို႔ ဘုရားရွင္စီမံခဲ့တဲ့အတိုင္း သကၤန္းေလာက္ေတာ့ ဒီေခတ္ကအေပ်ာ့ေပါ့ဆိုေတာ့ က်န္တဲ့ အသုံးအေဆာင္ အားနည္းခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးတဲ့အဆင့္ ေရာက္သြားၿပီေလ။ သက္ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းရဲ႕ ရပ္ရြာ တကာတကာမကလဲ ဒို႔ေက်ာင္း ဒို႔ရြာ လာၿပီး ကထိန္ခင္းမွာဆိုေတာ့ လူဘယ္ႏွစ္ရာပါမလဲဆိုတာေမးၿပီး ေကၽြးေမြးဖို႔ စီမံခ်ကိျပဳတ္ၾက။ အလြန္လွတဲ့ ရပ္ရြာ သဟဇာတျဖစ္မႈေတြေပါ့။
ကထိန္ခင္းၾကမယ္ဆိုေတာ့ ခုနကေျပာတဲ့ ကထိန္ရဲ႕အႏွစ္သာရတခုျဖစ္တဲ့ ဘုရားအလိုက် ခ်ိဳ႕တဲ့တာဦးစားေပးမူကို လက္ကိုင္ထားလို႔ ဆင္းရဲႏြမ္းပါး ခ်ိဳ႕တဲ့ေက်ာင္းကို ရွာၾကတယ္။ ကထိန္လွည့္ဟာ သိပ္အေရးႀကီးတယ္။ လူေပ်ာ္ေတြ လူပ်က္ေတြ သ႐ုပ္ေဖာ္ပုံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ တင္ဆက္ခြင့္ ရသလို အဆို အကဝါသနာရွင္ေလးေတြလဲ တပြဲတလမ္း အကဲစမ္းခြင့္ရ ထင္ေပၚရင္လဲ စင္ေတာ္ေကာက္ခံရတာေပါ့။ အတီးအမႈတ္ဝါသနာပါသူေတြလဲ တီးခြင့္ ဆိုခြင့္ရၾကတာေပါ့။ ဒီကထိန္လွည့္ခ်ိန္မွာ ပေရာဖက္ရွင္နယ္ေတြ ပါဘူးေလ။ ကိုယ့္ထဲကိုယ့္ဟာေတြခ်ည္းဘဲ။ တစိမ္းမငွားဘူး။ ေပ်ာ္ဖို႔ လုပ္ၾကတာေတြခ်ည္းဘဲေလ။
အင္း ... လြမ္းလို႔ ေရးၾကည့္တာပါ။
ေမာင္လူေရး