ေသာ္တာေဇာ္ ● နယ္စပ္ဒုကၡသည္တို႔ ျပည္ေတာ္ျပန္ေသာအခါ (သတင္းေဆာင္းပါး)
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၃၊ ၂၀၁၆
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၃၊ ၂၀၁၆
တပ္မေတာ္ႏွင့္ ေကအင္န္ယူအဖဲြ႔တို႔အၾကား ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္တိုက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ကရင္ျပည္နယ္၊ ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီးၿမိဳ႕နယ္မွ ေဒၚလွၾကည္တစ္ေယာက္ သားသမီးမ်ားကိုလက္ဆြဲ ေျပးလႊားရင္း ထိုင္းႏုိင္ငံဘက္ရိွ ႏို႔ဖိုးဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုၾကာ ခိုလံႈခဲ့ရသည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေပ်ာ္ရာမွာမေနရ၊ ေတာ္ရာမွာေနရသည့္ သူ႔အဖိုု႔ ကိုုယ့္ႏိုုင္ငံဘက္ ျပန္ခ်င္စိတ္က သာ ၾကီးစိုးေနခဲ့သည္။
ႏွစ္ႏိုင္ငံ အစိုးရသေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ဒုကၡသည္မ်ား ေနရပ္ျပန္ေရးအစီအစဥ္အရ ပထမဦးဆံုး ေရွ႕ေျပး စီမံကိန္းအေနျဖင့္ ေအာက္တိုုဘာလတြင္ ျပည္ေတာ္ျပန္လာၾကေသာ ႏို႔ဖိုးစခန္းမွ ဒုကၡသည္ ၆၅ ဦးထဲတြင္ အဘြားေဒၚလွၾကည္တိုု႔မိသားစုုလည္း ပါဝင္သည္။
“ျပန္မယ့္ရက္က်မွ ေနမေကာင္းျဖစ္ေနလို႔ ေနာက္တစ္သုတ္မွ အမိုးကိုပို႔မယ္ဆိုတာကို ျပန္ခ်င္တယ္၊ အမိုးကိုပို႔ပါဆိုလို႔ သူတို႔ကပို႔တာ၊ အခု အမိုးစိတ္ခ်မ္းသာတယ္” ဟု ႏိုုဝင္ဘာလကုုန္ပိုင္းတြင္ ေဒၚလွၾကည္က ေျပာျပသည္။
ထုိင္းႏိုင္ငံဘက္ျခမ္းတြင္ ကုလသမဂၢအဖဲြ႔တစ္ခုက ျပည္ေတာ္ျပန္ ဒုကၡသည္တစ္ဦးခ်င္းစီကို သံုးလစာ အသံုးစရိတ္အျဖစ္ က်ပ္ သံုးသိန္းေက်ာ္ႏွင့္ ညီမွ်သည့္ ဘတ္ ၈,၃ဝဝ ေထာက္ပံ့သည္။ ထို႔ျပင္ လူမႈဝန္ထမ္း ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ် ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက က်ပ္သံုးသိန္းစီ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံၾကက္ေျခနီအသင္းက က်ပ္တစ္သိန္းစီ ေထာက္ပံ့သည္။ ထိုေငြပမာဏ သည္ ၎တို႔၏ စားေရးေသာက္ေရးကို လအနည္းငယ္သာ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။
ေဒၚလွၾကည္က ဝင္ေငြရိွသူ သားျဖစ္သူကို မီွခိုႏိုင္ေသာ္လည္း သူႏွင့္အတူ ျပန္လာသူ အိမ္နီးခ်င္း ေဒၚရႈမဝ အတြက္ကေတာ့ ရပ္တည္ေရးအတြက္ စိတ္ပူေနရသည္။
“ေရရွည္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ မသိေသးဘူး” ဟု ေဒၚရႈမဝက ေတြးေတြးဆဆ ဆိုသည္။
ထိုုင္းနိင္ငံတြင္ ေဒၚလွၾကည္၊ ေဒၚရႈမဝတို႔ကဲ့သို႔ ျမန္မာ ဒုကၡသည္ဦးေရ တစ္သိန္းႏွင့္ သံုးေထာင္ခန္႔ ရွိေနသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ၆ ႏွစ္က စတင္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေနၿပီး ဒုကၡသည္မ်ား တတိယႏိုင္ငံတစ္ခုခုသို႔ သြားေရာက္ အ ေျခခ်ႏိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္းနည္းပါးေနခ်ိန္တြင္ ေရြးခ်ယ္စရာအျဖစ္ က်န္ရစ္သည္မွာ ေနရပ္ရင္း ျပန္လည္အေျခခ်ေရး ျဖစ္လာသည္။
သို႔ေသာ္လည္း ေရွ႕ေျပး စီမံကိန္းရလဒ္ကို ၾကည့္လွ်င္ ပမာဏမ်ားျပားလွေသာ ဒုကၡသည္မ်ားကို ႀကိဳဆိုေနရာခ်ထားေရး၊ ဘဝ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မွာ အစိုးရအတြက္ေရာ ကာယကံရွင္မ်ားအတြက္ပါ ဆက္လက္ ေလွ်ာက္လွမ္းရ ဦးမည့္ ခရီးရွည္ၾကီးတစ္ခုု ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။
● ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး
ေဒၚလွၾကည္သည္ ျမဝတီၿမိဳ႕မွ သံုးမိုင္ခန္႔အကြာတြင္ တည္ရွိေသာ ေလးေကေကာ္ၿမိဳ႕သစ္တြင္ ေနရာတစ္ခုရထားသည္။ ထိုၿမိဳ႕သစ္ကို စစ္ေရွာင္ ဒုကၡသည္မ်ား ျပန္လည္ေနရာခ်ထားရန္၊ ေကအင္န္ယူ အဖြဲ႔ဝင္မိသားစုမ်ား အေျခခ်ရန္ တည္ေထာင္ ထားျခင္းျဖစ္သည္။
ဆႏၵအေလ်ာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံျပန္လိုသူမ်ား၏ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ အလုပ္အကိုင္ ရရွိေရးတို႔ အတြက္ အစိုးရႏွင့္ ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာမဟာမင္းႀကီးရံုး (UNHCR) တို႔က ကူညီေထာက္ပံ့မည္ဟု ဆိုထား သည္။
ပထမအၾကိမ္ျပန္လည္ဝင္ေရာက္လာသူ ၆၅ ဦးသည္ ႏို႔ဖိုးဒုကၡသည္စခန္းမွျဖစ္ၿပီး အမ်ိဳးသမီး ၃၅ ဦး၊ အမ်ိဳးသား ၃ဝ ပါဝင္ေၾကာင္း၊ သူတုိ႔အတြက္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအားေပးျမွင့္တင္ေပးသည့္ က႑မ်ားတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ႏွစ္သိမ့္ေဆြးေႏြး နားေထာင္ေပးျခင္းႏွင့္ ကေလးေပ်ာ္အစီအစဥ္မ်ား ပါဝင္ေၾကာင္း ျမဝတီခရိုင္ လူမႈဝန္ထမ္းဦးစီးဌာန ဦးစီးမွဴး ဦးျမင့္ေဇာ္က ေျပာသည္။
အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုက အိမ္ေနရာျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရး၊ စားဝတ္ေနေရးတို႔အတြက္ အဓိက စိုးရိမ္ပူပန္သည္ဟု ဖြင့္ဟၾကေၾကာင္း၊ ၎တို႔ ဝင္ေငြရရွိေရး၊ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးတို႔အတြက္ သီးျခား အစီအစဥ္မ်ား ျဖစ္ေပၚမလာေသးေၾကာင္း ဦးျမင့္ေဇာ္က ဆိုသည္။
“တကယ္ေတာ့ အကူအညီေပးေရးတို႔၊ လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေနာက္ဆက္တြဲ ေစာင့္ေရွာက္မႈ ဆိုတာ ရွိရတယ္။ သူ႔အကန္႔အသတ္နဲ႔သူ၊ သူ႔လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေလးေတြ ရွိတယ္” ဟု ဦးျမင့္ေဇာ္က ရွင္းျပသည္။
ျမဝတီခရိုင္ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး ဌာန ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးတင္ေမာင္ေဝက ဒုကၡသည္တို႔ ေနရပ္ရင္းျပန္ေရး၊ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္ ရရိွေရး အပါအဝင္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရးတို႔အတြက္ ဌာနဆိုင္ရာအလိုက္ လုပ္ေဆာင္ေပးခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုသည္။
ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း ေနာက္ဆက္တြဲ ေစာင့္ၾကည့္ေရးအတြက္ မည္သည့္ဌာနက တာဝန္ယူမည္ဟူူ ေသာ ညႊန္ၾကားခ်က္ မရရိွေသးေၾကာင္း လူမႈဝန္ထမ္း ဦးစီးဌာနထံမွ သိရသည္။
တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီးအနီးရိွ ထမ့္ဟင္း ဒုကၡသည္စခန္းမွလည္း ဆႏၵအေလ်ာက္ ေနရပ္ျပန္ၾကသူ ၆ ဦး ရိွသည္ဟု UNHCR ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တစ္ခုတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ျပန္လည္ဝင္ေရာက္လာသူ အားလံုးအတြက္ ေနရာထိုင္ခင္း အဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႔ေနသည္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။
အဆိုးဆံုးအေျခအေနႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရသူတို႔မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ေရာက္ရွိေနသည့္ ဒုကၡသည္ ၁၅ ဦး ျဖစ္သည္။ အိမ္ေထာင္ စုအေနျဖင့္ ေလးစု ပါဝင္သည္။
လူမႈဝန္ထမ္း ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးဝန္ႀကီးဌာန၏ ဂိုေဒါင္တစ္ခုအတြင္း တန္းစီထားသည့္ သစ္သားခု တင္ငယ္ေလးမ်ားတြင္ သူတို႔ ေနထိုင္လ်က္ရိွၿပီး အိမ္ေနရာမခ်ထားႏိုင္ေသးမီ ဌာနက တစ္ဦးကို က်ပ္သံုးေထာင္ ေန႔စဥ္ ေထာက္ပံ့ေပးထားသည္။ ဂိုေဒါင္ထဲတြင္ တစ္လေက်ာ္ ၾကာၿပီျဖစ္ေသာ ေဒၚခင္စန္းရီက အနာဂတ္အတြက္ စိုးရိမ္ ပူပန္ ေနရသည္။ အရစ္က်ေငြသြင္းၿပီး တန္ဖိုးနည္းအိမ္ရာ ဝယ္ယူရန္ အစိုးရက စီစဥ္ေပးေသာ္လည္း ကနဦး ေပးသြင္းရမည့္ သိန္းသံုးဆယ္ကို သူတို႔မိသားစု မည္သို႔မွ် လက္လွမ္းမမီႏိုင္ေခ်။
“ဘာမွ ေသခ်ာ စီစဥ္ထားတာ မရွိေသးဘူး။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံေခၚၿပီး တန္ဖိုးနည္းတိုက္ခန္း ေရာင္းေနသလိုပဲ။ ကိုယ့္ဆီ ျပန္လာ ေတာ့မွ ဂိုေဒါင္ထဲေနရေတာ့တယ္” ဟု ေဒၚခင္စန္းရီက စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ ဆိုသည္။
သံုးေလးၾကိမ္လာေရာက္ ေတြ႔ဆံုသြားေသာ ရန္ကုန္ရွိ UNHCR ရံုးကုိယ္စားလွယ္မ်ားက တစ္စံုတစ္ရာ စီစဥ္ေပးေလ မည္လားဟုလည္း သူတုိ႔က ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကသည္။
ရန္ကုန္တြင္ေသာင္တင္ေနသူမ်ားအနက္ ကိုေအးလြင္၏ အိမ္ေထာင္စုတြင္ ကေလး ၄ ေယာက္ အပါအဝင္ မိသားစု ၆ ဦး ရွိသည္။ ကိုေအးလြင္သည္ နာဂစ္မုန္တိုင္းအၿပီး ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ တက္တက္ၾကြၾကြပါဝင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံရမည္ကို စိုးရိမ္သည့္အတြက္ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ရသူျဖစ္သည္။
ကိုေအးလြင္၏ အၾကီးဆံုးကေလးက ျမဝတီၿမိဳ႕ရွိ အဘိုးအဘြားတို႔အိမ္တြင္ ရိွေနၿပီး အထက္တန္းေက်ာင္း တက္ေရာက္ေနရ သည္။ ရန္ကုန္ရိွ ဂိုေဒါင္ထဲတြင္ေရာက္ေနေသာ သူ၏ ေမာင္ေလး၊ ညီမေလးတို႔ကေတာ့ ေက်ာင္းဆက္မတက္ႏိုင္ေသးေပ။
“ကေလးေတြ ပညာေရးကိုေမွ်ာ္မွန္းၿပီး ကိုယ့္ႏိုင္ငံကိုျပန္လာတာ။ ခုေတာ့ အငယ္ေလးေတြက ေက်ာင္းတစ္ႏွစ္နားရမယ့္ အေျခအေနျဖစ္ေနၿပီ” ဟု ကိုေအးလြင္က ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့စြာျဖင့္ ဆိုုသည္။
● ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး
ထိုင္းႏိုင္ငံေရာက္ ဒုကၡသည္ အမ်ားအျပားသည္ မိမိႏိုုင္ငံျပန္လာလိုၾကသည္။ ပထမအသုတ္၏ အေျခအေန၊ အေတြ႔အႀကဳံ အေၾကာင္း ၾကားသိရသူမ်ားထဲမွ တခ်ဳိ႕က ေနရပ္ျပန္ရန္ ခ်ီတံုခ်တံုျဖစ္ေနၾကသည္။
ဆႏၵအေလ်ာက္ ေနရပ္ျပန္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဒုကၡသည္အေရး ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးမႈ မရွိေၾကာင္း ကရင္ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ ေကာ္မတီက ဆိုသည္။ ထိုအဖဲြ႔သည္ ဒုကၡသည္တို႔ကို ႏွစ္ေပါင္း ၃ဝ ေက်ာ္ၾကာ ကူညီခဲ့သည့္ အေတြ႔အႀကဳံရိွေသာ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။
လက္ရွိအေျခအေနတြင္ ဒုကၡသည္မ်ား ေနရပ္ျပန္လည္ အေျခခ်ေရး အစီအစဥ္တို႔မွာ အဆင့္သင့္ မျဖစ္ေသးေၾကာင္း ေကာ္မတီဝင္ ေနာ္ဘလူးမင္းႏိုက္ဇာက ဆိုသည္။
“မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ျပန္တယ္ ဆိုေပမယ့္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ေသခ်ာမသိရေသးဘဲနဲ႔ ေထာက္ပ့ံေငြေလးရၾကၿပီး ျပန္တယ္ဆိုတာနဲ႔ မလံုေလာက္ဘူး။ ဘယ္အပိုင္းေတြကို ဘယ္လိုတာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ သတင္းအခ်က္ အလက္ ေတြရရွိမွ ျပန္ဖို႔သင့္တယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။
ျပည္ေတာ္ျပန္တို႔အတြက္ အေရးႀကီးသည့္ အခ်က္တစ္ခုမွာ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးျဖစ္သည္။ ၎တို႔အတြက္ သင့္ေတာ္ သည့္ အလုပ္အကိုင္ရရွိေရးအတြက္ ကူညီမည္ဟု လူမႈဝန္ထမ္း ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ဦးစီးဌာနက ဆိုသည္။ ဒုကၡသည္တို႔ကမူ အလုပ္အကိုင္ ရရွိေရးအတြက္ အစိုးရဘက္္က ကမ္းလွမ္းမႈမရွိေသးေၾကာင္း ေျပာျပၾက သည္။
ေထာက္ပံ့ေငြကလည္း စားေသာက္ကုန္ ႏွင့္ လိုအပ္သည့္ပစၥည္းပစၥယမ်ား ဝယ္ယူၿပီးေနာက္ ေလ်ာ့ပါးလာသည္။
ေထာက္ပံ့ေငြ ကုန္သည့္အခါ စားဝတ္ေနေရးအတြက္ ျမက္ရိတ္ၿပီး ဝင္ေငြရွာဖို႔ စဥ္းစားထားသည္ဟု နယ္စပ္ဒုကၡသည္စခန္း တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခိုလံႈခဲ့သူ ေဒၚရႈမဝက အားမေလွ်ာ့တမ္း ဆိုသည္။ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ ေထာက္ပ့ံေပးမည္ ဆိုပါက သူ႔တြင္ ဆႏၵတစ္ခုရွိသည္။
“တပိုင္တႏိုင္ ေမြးျမဴေရးေလး လုပ္ခ်င္တယ္။ ေနပူထဲလည္း မထြက္ရဘူး၊ စားဖို႔ေသာက္ဖို႔ေတာ့ ျဖစ္တယ္ေလ” ဟု ေဒၚရႈမဝက ေမွ်ာ္လင့္တႀကီး ေျပာလိုက္သည္။ ။
ပံုစာ - ကရင္ျပည္နယ္ ျမဝတီၿမိဳ႕မွ သံုးမိုင္ခန္႔အကြာရိွ ေလးေကေကာ္ၿမိဳ႕သစ္တြင္ေတြ႔ရေသာ ဒုကၡသည္တို႔အတြက္ ေနအိမ္ မ်ား (ဓာတ္ပံုမ်ား - ေသာ္တာေဇာ္)