တင္ေဇာ္လြင္ ● သို႔ေပမယ့္ ကိုယ့္ၿမိဳ႕ကိုယ္ေတာ့ လြမ္းေသးတယ္၊ ႐ုိး႐ိုးပဲဗ်ဳိ႕
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၁၄၊ ၂ဝ၁၇
ကြၽန္ေတာ့္ဇာတိၿမိဳ႕ဟာ ေညာင္ေလးပင္ပါ။ အဲဒီၿမိဳ႕မွာ ကြၽန္ေတာ္အိမ္ေထာင္မက်မီ (အသက္ ၃ဝ အထိ) ေနခဲ့ပါတယ္။ စာတိုက္နဲ႔၊ အစိုးရ႐ုံးနဲ႔၊ ေစ်းနဲ႔၊ ဘူတာနဲ႔၊ ရဲစခန္းနဲ႔ဆိုေတာ့ ၿမိဳ႕တစ္ခုရဲ႕အဂၤါေတြနဲ႔ညီညြတ္တဲ့ၿမိဳ႕ ကေလးလို႔ဆိုရမွာေပါ့။
အဲဒီေခတ္ (၁၉၈ဝ တဝိုက္) အခါက ရန္ကုန္-မႏၱေလးအစုန္အဆန္ အျမန္ရထားႀကီးဟာ ေညာင္ေလးပင္မွာ ရပ္တယ္။ ဒဂံု-မန္းလို႔ေခၚၾကတဲ့ ကုန္းလမ္းသယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး (အစိုးရပိုင္) ရဲ႕ ဟီးႏိုးကားအေသးစားေလးေတြဟာ ေညာင္ေလးပင္မွာ ဂိတ္ခ်တယ္။ အဲဒီေတာ့ စားေသာက္ေရးကလည္း (ျမစ္ေတြ၊ ေခ်ာင္းေတြ၊ အင္းအိုင္ေတြ ပတ္ခ်ာဝိုင္းေနေတာ့) ဖူလံုတယ္၊ ေပါမ်ားတယ္လို႔ဆိုရင္ မမွားပါဘူး။ စစ္ေတာင္းျမစ္ဆိုရင္ ၄ မိုင္ေလာက္ပဲ ေဝးတယ္။ ရဲႏြယ္ေခ်ာင္း၊ ဗုိင္းဒါးေခ်ာင္းေတြ၊ ေျမၾသဇာေကာင္းတဲ့လယ္ေျမ၊ ယာေျမေတြနဲ႔ဆိုေတာ့ သား၊ ငါး၊ သီးႏွံကလည္း အလွ်ံပယ္ပါပဲ။
ၿမိဳ႕ကေလးကို ဘာျဖစ္လို႔ ေညာင္ေလးပင္ၿမိဳ႕လို႔ေခၚရသလဲဆိုတာ ဟုိးငယ္ငယ္ေက်ာင္းသားဘဝက ဖတ္ခဲ့ဖူးတယ္။ အခု ေတာ့ ေမ့ေတ့ေတ့ျဖစ္ေနပါၿပီ။ (၁၉၇၂ ရွစ္တန္းေက်ာင္းသားဘဝက ဖတ္ခဲ့တာဆိုေတာ့လဲ ၾကာလွၿပီေပါ့။) ဒီလိုပါ…။
ေခတ္ေတြ၊ ဘုရင္ေတြ၊ နာမည္မမွတ္မိေတာ့ပါဘူး။ ထားပါေတာ့၊ ေရွးေရွးက 'ထုိ'ဘုရင္ႀကီးဟာ ေလွေတြနဲ႔ တိုင္းခမ္းလွည့္ လာသလား။ သူပုန္ရန္က ထြက္ေျပးလာသလား မသိေတာ့ပါဘူး။ ၿမိဳ႕နားက 'ၾကက္တူေရြးေခ်ာင္း'ထဲကိုဝင္လာမိၿပီး ေညာင္ ျပင္ႀကီး ၄ ပင္ေတြ႔တဲ့အရပ္မို႔ ေညာင္ေလးပင္'လို႔ ေခၚေတြင္၊ သမုတ္ခဲ့သတဲ့။ အဲဒီလိုမေရရာတဲ့အခ်က္ေတြပဲ မွတ္မိပါ ေတာ့တယ္။
အင္း- ဖတ္မိတယ္ဆိုရတယ္၊ တကယ္ကို ခဏကေလးဖတ္မိတာပါ။ အဲဒီတုန္းက ၇ တန္း၊ ၈ တန္းမွာ လူ ရည္ခြၽန္စာေမးပြဲေတြ ေျဖေနရေတာ့ စာေမးပြဲမွာ၊ လူေတြ႕ႏႈတ္ေျဖမွာ၊ ကိုယ့္ၿမိဳ႕အေၾကာင္းကို အေမးခံရလိမ့္မယ္၊ ကို္ယ္ၿမိဳ႕အေၾကာင္းကိုသိ ေအာင္ဖတ္ထားရမယ္ဆိုတဲ့အခ်က္လည္း ပါတယ္ေလ။ 'ေအာ္- တပည့္က ေညာင္ေလးပင္ကလား၊ ဒါဆိုရင္ မင္းတို႔ၿမိဳ႕ကို ဘာျဖစ္လို႔ ေညာင္ေလးပင္ၿမိဳ႕လို႔ေခၚသလဲ သိမွာေပါ့၊ ေျပာျပစမ္းပါကြာ'ဆိုတဲ့ေမးခြန္မ်ဳိး အေမးခံခဲ့ရသည္ရွိေသာ္ ေျဖႏိုင္ ေအာင္ေပါ့ေလ။ အဲဒီေတာ့ ဆရာေတြရဲ႕တိုက္တြန္း၊ စီစဥ္ေပးမႈေၾကာင့္ အဲဒီေညာင္ေလးပင္ၿမိဳ႕ သမိုင္းစာအုပ္ကိုဖတ္ခြင့္ရခဲ့တယ္။ စာအုပ္ရယ္လို႔ တိတိက်က်မဟုတ္ပါဘူး။ လက္ႏွိပ္စက္နဲ႔႐ုိက္ၿပီး ခ်ဳပ္ထားတဲ့ဖိုင္တြဲလိုဟာမ်ဳိးပါ။ အဲဒီတုန္းက နလက႐ုံး (နယ္ေျမလံုၿခံဳေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေကာ္မတီ႐ုံး) ေခၚတာေပါ့။ အဲဒီ႐ုံးမွာ သြားထုိင္ဖတ္ရတာ။ တစ္ေခါက္ထဲပါ။ အိမ္ ကိုသယ္လာလို႔မရဘူး။ မငွားဘူး။ အမယ္-ကန္႔သတ္လို႔ေတာင္ ေရးထားေသး။ (ဆိုလိုတာက လူတိုင္းၾကည့္ခြင့္မရေပါ့)။ ဖတ္ရင္းနဲ႔မွတ္စုစာအုပ္ထဲေတာ့ မွတ္ထားလိုက္မိပါရဲ႕။ ဒါေပမဲ့ ႏွစ္ေတြၾကာေတာ့ မသိမ္းထားမိဘူး။ ထားပါေတာ့ေလ။ ေနာက္ သိတဲ့လူရွိမွပဲ ထပ္ၿပီးေမးၾကည့္ရေတာ့မွာပဲ။
ေညာင္ေလးပင္ၿမိဳ႕အဝင္ (၁၉၈၄)
ေညာင္ေလးပင္အေၾကာင္းေတြးလိုက္ေတာ့ ဝိုင္-အမ္-ဘီ-ေအ အသင္းႀကီး၊ (YOUNG MEN'S BUDDHIST ASSOCIATION) အေၾကာင္းလဲပါလာတယ္။ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ ၁၉ဝ၆ ခုႏွစ္မွာ ရန္ကုန္ေကာ လိပ္ေက်ာင္းသားေတြက ႏိုင္ငံေရးႏိုးၾကားၿပီး၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ဝိုင္အမ္ဘီေအအသင္းရယ္လို႔ စတင္တည္ေထာင္ ၾကတယ္။ 'ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအစ၊ ဝိုင္အမ္ဘီေအက'လို႔ ေတာင္ ဆိုၾကတာမဟုတ္လား။ အသင္းဝင္ေတြ တစ၊ တစ မ်ားျပားၿပီး တိုးတက္ေတာ့၊ အသင္းခြဲေတြကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာသာမက၊ ၿမိဳ႕ ၈ၿမိဳ႕မွာထပ္ၿပီးဖြင့္လွစ္ၾကတဲ့အထဲမွာ၊ ေညာင္ေလးပင္ၿမိဳ႕ပါတယ္။ တျခားၿမိဳ႕ေတြကေတာ့ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ မႏၱေလး၊ ပ်ဥ္းမနား၊ ပဲခူး၊ ျပည္၊ ပုသိမ္၊ ဟသၤာတနဲ႔ ေမာ္လၿမိဳင္ေတြပဲ။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဘက္ကၾကည့္ရင္ ေညာင္ေလးပင္ၿမိဳ႕ဟာ အစဥ္အလာရွိခဲ့တယ္ လို႔ေျပာရမွာပဲ။ အဲဒီ ဝိုင္-အမ္-ဘီ-ေအ အသင္းအေဆာက္အဦနဲ႔ကပ္လ်က္ ႐ုပ္ရွင္ကိုလည္း ဝိုင္-အမ္-ဘီ-ေအ႐ုံလို႔ ေခၚတယ္။ အမ်ဳိးသား (ေနရွင္နယ္-NATIONAL) ေက်ာင္းဆိုတာလဲရွိတယ္။ အဲဒီလို ေရွးဦးဖြဲ႔ခဲ့တဲ့အသင္းခြဲၿမိဳ႕ ႀကီးေတြၾကားမွာ၊ ေညာင္ေလးပင္လို ၿမိဳ႕ငယ္ငယ္ကေလးက ဘာျဖစ္လို႔ပါလာရသလဲလို႔ စဥ္းစားမိလိုက္ေတာ့ (ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိ တာေပါ့ေလ)၊ အဲဒီတုန္းက ဝိုင္အမ္ဘီေအေခါင္းေဆာင္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ဝတ္လံုေတာ္ရဦးပုဟာ ေရႊက်င္ဇာတိကိုး။ (ေညာင္ ေလးပင္၊ ပုဇြန္ေျမာင္း၊ မေဒါက္၊ ေရႊက်င္ဆိုတာက နယ္ခ်င္းကပ္လ်က္ဆက္လ်က္)။ ဦးပုဟာ ဗာမာျပည္ကေန၊ အဂၤလိပ္ပါ လီမန္မွာ တက္ေရာက္အေရးဆိုရွင္းဖို႔ သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ ေဖ၊ ပု၊ ရွိန္ (ဦးဘေဖ၊ ဦးပု၊ ဦးထြန္းရွိန္) ထဲက ဦးပုေပါ့။
×××××
ကြၽန္ေတာ့္ၿမိဳ႕အေၾကာင္းစဥ္းစားလိုက္ရင္ လူပုဂၢိဳလ္ေတြထဲကဆိုရင္ ေညာင္ေလးပင္ေတာရႀကီး ဆရာ ေတာ္ဘုရားဦးအရိယ (၁၈၈၅-၁၉--)၊ လူထုဦးလွ (၁၉၁ဝ-၁၉၈၂) နဲ႔ ဆရာႀကီးဦးအုန္းေက်ာ္၊ (၁၉၂၄-၁၉၈၃) တို႔ဟာ တန္းစီၿပီးေပၚလာပါတယ္။ ေတာရႀကီးဆရာေတာ္ဘုရားရဲ႕ေက်းဇူးဟာ ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သား၊ နယ္သူနယ္သားေတြအေပၚမွာ အေတာ္ႀကီးမားလွပါတယ္။ အဂၢမဟာပ႑ိတဘြဲ႕ရပါ။
ဆရာေတာ္ႀကီးဟာ သာသနာေတာ္မွာ အားကိုးေလာက္တဲ့၊ ဝိသုဒၶိမဂ္အရသာ၊ ပဋိစၥသမုသပၸါဒ္အရသာ…စသျဖင့္ 'အရသာ က်မ္း'ေတြကို ေရးသားခဲ့တဲ့ဆရာေတာ္ႀကီးပါ။ ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ ပဋိစၥသမုပၸာဒ္အေျချပဳဆိုတဲ့စာအုပ္ကေလးကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ေညာင္ေလးပင္တနယ္လံုးမွာ မသိသူမရွိပါ။ ေညာင္ေလးပင္တနယ္လံုးက မူလတန္းမွာ အဲဒီစာအုပ္ကို သင္ၾကရပါတယ္။ ေက်ာင္းေတြမွာသင္ေပးတဲ့ ဆရာ ဆရာမ သက္သက္ရွိပါတယ္။ ပ႒မတန္းမွာ-ပ႒မဆင့္ကို သင္ရပါတယ္။ ဘာေတြပါသ လဲဆိုေတာ့ ဘုရားဂုဏ္ေတာ္၊ တရားဂုဏ္ေတာ္၊ သံဃာ ဂုဏ္ေတာ္စတဲ့ လြယ္လြယ္ေတြေပါ့။ (အရဟံ၊ ကိေလသာရန္သူကို၊ သတ္ေတာ္မူတတ္ေသာ ျမတ္စြာဘုရားပါ တကား။…) အဲဒီလိုလြယ္လြယ္ေတြ၊ ဒုတိယတန္းမွာ ဒုတိယဆင့္၊ အဲသည္လို တတန္းတက္ရင္ တစ္ဆင့္စီတက္ၿပီးသင္ရတဲ့အခါ၊ စတုတၳဆင့္မွာေတာ့ သေဘာတရား၊ အဓိပၸာယ္ေတြေဝေဝဆာဆာပါ လာပါၿပီ။ ပိုခက္လာပါၿပီ။ ဥပမာ-ေသာကပရိေဒဝနဲ႔ ပတ္သက္လာတဲ့အေၾကာင္းအရာမွာ 'ေရေႏြးအိုးမီးထိုးသည္ႏွင့္ တူ၏၊ ေရေႏြးအိုးဆူ ပြက္သည္ႏွင့္တူ၏'စတဲ့ အပိုဒ္ေတြပါလာတာ မွတ္မိေနပါေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဆင့္လိုက္စာေမးပြဲေတြေျဖရပါ တယ္။ စတုတၳဆင့္မွာ တစ္အုပ္လံုးကိုက်က္ၿပီး ေျဖရတာပါ။ အခမ္းအနားေတြေကာင္းေကာင္းေပးပါတယ္။ တၿမိဳ႕နယ္ လံုး မွာရွိတဲ့ ငယ္ရြယ္တဲ့ကေလးေတြကို ဘာသာေရးမ်ဳိးေစ့ခ်ေပးတဲ့ ဆရာေတာ္ႀကီးပါ။
အဲဒီစာအုပ္ကေလးကို တနယ္လံုးကေက်ာင္းသားေတြသာမက မိဘေတြကပါ ေက်ညက္ေနၾကေလေတာ့- ၾသကာသ၊ ၾသကာသအစခ်ီတဲ့ ဘုရားရွိခိုးရြတ္တဲ့အခါ၊ သီလေတာင္းတဲ့အခါ၊ ေရစက္ခ် အမွ်ေဝတဲ့အခါ၊ တသံထဲညီညီညာညာ တိတိ က်က်ေပၚထြက္လာတာေပါ့။ (ေလ့က်င့္ထားတဲ့ တပ္သားေတြလိုေလ) စ-လယ္- ဆံုး အားလံုးကြက္တိေသေသသပ္သပ္ေပါ့။ (အဲဒီလိုသံၿပိဳင္ညီညာတာကို ေညာင္ေလးပင္ေရာက္တုန္း သတိျပဳမိတဲ့၊ ဒါ႐ုိက္တာဦးသုခက သူ႔ရဲ႕စာတစ္အုပ္ျဖစ္တဲ့ 'ဓမၼကထာ၊ စာပေဒသာ'မွာ ခ်ီးက်ဴးၿပီးေရးခဲ့ေသးတယ္)။
အဂၢမဟာပ႑ိတဆရာေတာ္ ဦးအရိယ
ၿပီးေတာ့၊ ဦးသုခကပဲ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ႕ ဝိနည္းေလးစားပံုကို ေဖာ္က်ဴးထားတဲ့ 'ရဟန္းမစားရ ေသာ ဆြမ္းတနပ္'ဆို တဲ့ ဗီဒီယိုတစ္ခု႐ိုက္ခဲ့တယ္။ (ႏိုင္ငံေတာ္ဝန္ထမ္းေတြက အစိုးရရဲ႕ဥပေဒကို လိုက္နာရသလို၊ သာသနာေတာ္ထမ္း၊ ဘုရားရဲ႕ တပည့္သားရဟန္းေတြဟာ ဘုရားရွင္ရဲ႕ဥပေဒဝိနည္းကို လိုက္နာရမယ္ဆိုတဲ့) ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ႕ သီလဂုဏ္ကို ေဖာ္က်ဴးထားတာပါ။ သာသနာအတြက္ အားထားေလာက္တဲ့ရွား ရွားပါးပါး ဗီဒီယိုအေခြတစ္ခုေပါ့။
မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးဟာ- မိုးကုတ္ၿမိဳ႕မွာ ေျပာင္းေရႊ႕သီတင္းမသံုးခင္ အမရပူရ၊ မင္းကြန္းနဲ႔ ေညာင္ေလးပင္ၿမိဳ႕ (ဒီအရပ္၃ခုမွာ)ေတြမွာ သီတင္သံုးခဲ့၊ တရားေတြေဟာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီလိုေညာင္ေလးပင္မွာ ၄၊ ၅၊ ၆ ႏွစ္ဆက္တိုက္ တရား ေဟာဖို႔ ႂကြလာတိုင္း၊ ႂကြလာတိုင္း မပ်က္မကြက္လုပ္ေလ့ရွိတဲ့ ဝတၱရားတစ္ခုက ေတာ့ အဲဒီေတာရႀကီးဆရာေတာ္ဦးအရိယကိုသြားၿပီး ကန္ေတာ့တယ္။ အဆံုးအမေတြကိုအရင္ခံယူတယ္တဲ့။ ၿပီးမွ တရားေဟာသတဲ့။
×××××
ေနာက္ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးကေတာ့ လူထုဦးလွပါ။ (၁၉၁ဝ-၁၉၈၂)။ မႏၱေလးသူ ေဒၚအမာနဲ႔အိမ္ေထာင္က်ၿပီး မႏၱေလးမွာ လူထု သတင္းစာထုတ္၊ အေျခခ်လို႔ မႏၱေလးသားလို႔ထင္ရေပမယ့္ ဇာတိကေတာ့ ပုဇြန္ေျမာင္းရြာကပါ။ ေညာင္ေလးပင္ကေန ၄ မိုင္ပဲေဝးပါတယ္။ အဘိုးအဘြားေတြဟာ ရမည္းသင္းကေန၊ ေရၾကည္ရာျမက္ႏုရာ ေျပာင္းေရႊ႕လာၿပီး၊ ပုဇြန္ေျမာင္းမွာ အေျခခ်လိုက္တာပါ။ (စစ္ေတာင္းျမစ္ကမ္းပါးက ရြာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ၊ အထက္အရပ္ကေျပာင္းေရႊ႕လာၾကတဲ့သူ ေတြမ်ားပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕အေဖဘက္က အဘိုးအဘြားေတြဟာ မလိႈင္၊ ေတာင္သာနယ္ကပါ။ ေနာက္ေတာ့ မိုးခိုရြာ၊ ပ်ဥ္ေရရြာ စသျဖင့္ ရြာေတြတည္ၿပီး အေျခခ်လာတဲ့ 'အညာသား'ေတြပါ။)
ေစာေစာကေျပာခဲ့တဲ့ ေတာရႀကီးဆရာေတာ္ ဦးအရိယနဲ႔ လူထုဦးလွဟာ ညီအစ္ကိုဝမ္းကြဲေတာ္ၾကပါတယ္။ (ညီအစ္မ ၂ ေယာက္ကေမြးတဲ့သားေတြပါ)၊ ဦးလွဟာ ေညာင္ေလးပင္အာရ္စီအမ္ (ROMAN CATHOLIC MISSION) သာသနာျပဳ ေက်ာင္းမွာ ၇ တန္းအထိ ေနခဲ့ေသးတယ္။ ၿပီးမွရန္ကုန္ေရာက္ၿပီး ၁ဝ တန္းေအာင္တာ။ သူေရးခဲ့တဲ့စာအုပ္ေတြထဲက 'ကြၽန္ေတာ္ျဗဴ႐ိုကရက္'ဆိုရင္ ေညာင္ေလးပင္ၿမိဳ႕က အၿငိမ္းစားခ႐ိုင္ ဝန္ဦးစံတင္ (၁၈၉၈-၁၉၆၉) ရဲ႕အေၾကာင္းကို ျခယ္မႈန္း ေရးသားထားတာပါ။
လူထုဦးလွ (၁၉၁ဝ-၁၉၈၂)
ေနာင္ ဦးလွဆံုးပါးၿပီးေတာ့လဲ ဇနီးလူထုေဒၚအမာနဲ႔ မိသားစုေတြက ႏွစ္စဥ္ပုဇြန္ေျမာင္းရြာကိုေရာက္လာ ၿပီး ေမြးေန႔အလွဴ အတန္းေတြလုပ္ၾကပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္မပ်က္ပါဘူး။ မႏၱေလးကေန အဲဒီပုဇြန္ေျမာင္းရြာအထိ ေရာက္ေအာင္လာၿပီး အလွဴအ တန္းေတြလုပ္ၾက၊ စာၾကည့္တိုက္ေတြဖြင့္ၾကနဲ႔ ေက်းဇူးတရားကိုေဖာ္က်ဴးၾကပါတယ္။ (အဲဒီေတာ့မွပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔နယ္သား ေတြဟာ အထက္အညာမႏၱေလးရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ ၾကာဇံဟင္းခ်က္ကို စားဖူးၾကရပါသတဲ့။)
လူထုဦးလွရဲ႕ဇာတိ ပုဇြန္ေျမာင္းရြာအဝင္
ေညာင္ေလးပင္နယ္တလႊားမွာ မသိသူမရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ဆရာႀကီး၊ တနယ္လံုးရဲ႕ဆရာႀကီး ဦး အုန္းေက်ာ္ (၁၉၂၄- ၁၉၈-) ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ သူကြယ္လြန္ခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ၃ဝ ေက်ာ္လာၿပီျဖစ္ေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕ပညာ ဒါနေက်းဇူးေတြေၾကာင့္ ခုထိသတိရေနၾကတာပါ။ အလယ္တန္းေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီးဘဝနဲ႔ တနယ္လံုးက အထက္တန္း ၁ဝတန္းေက်ာင္းသားေတြကို (ေက်ာင္းအားရက္ စေန၊ တနဂၤေႏြေန႔ ေတြမွာ၊ ပိုက္ဆံမယူ၊ အလကား) စာသင္ေပးခဲ့တာပါ။
ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီး (၁၉၄၂ မွ ၁၉၄၅) ျဖစ္လို႔ ဂ်ပန္ေခတ္ေရာက္လာေတာ့ တိုင္းျပည္တစ္ခြင္လံုး စစ္ေဘးစစ္ဒဏ္ေၾကာင့္ ဖ႐ိုဖရဲျဖစ္ကုန္ပါတယ္။ အဲဒီေခတ္ကာလမွာ ေဆးေက်ာင္းတက္ေနတဲ့ဆရာႀကီးဟာ အေမနဲ႔ ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမေတြကို ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ေက်ာင္းဆက္မတက္ေတာ့ဘဲ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ နယ္တနယ္လံုးရဲ႕ပညာေရးနိမ့္က်ေနတာကို ျမင္ ေတြ႕ရ၊ ပညာတတ္မွ တိုးတက္မယ္ဆိုတာကိုသိထားတဲ့ဆရာႀကီးက ေက်ာင္းဆရာဘဝနဲ႔ အ႐ိုးထုတ္ေတာ့မယ္၊ ပညာပါ ရမ္ီျဖည့္မယ္လို႔ဆံုးျဖတ္လိုက္ၿပီး သူ႔ရဲ႕အလြတ္ပညာသင္ေက်ာင္းဆရာဘဝကို စတင္ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အလြတ္ပညာ သင္ေက်ာင္းေတြ ျပည္သူသိမ္းေတာ့ ဆရာႀကီးဟာ အလယ္တန္းေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီးျဖစ္လာပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုးကုပ္ကုပ္ ေနရင္း၊ တကိုယ္ေရတကာယသမားဘဝနဲ႔ မိခင္ႀကီးကို လုပ္ေကြၽးရင္း (တခ်ိန္ထဲမွာလဲ) ေက်ာင္းသားေတြကို အခမဲ့စာသင္ ေပးရင္း နယ္တနယ္လံုးရဲ႕ ပညာေရးအဆင့္အတန္းကို ျမႇင့္တင္ေပးခဲ့ပါတယ္။
ဆရာႀကီးဦးအုန္းေက်ာ္ (၁၉၂၄-၁၉၈၃)
ဆရာႀကီး 'ေနာက္ဘဝမွာ အူဝဲဆိုၿပီးေမြးကတည္းက အကုန္သိၿပီးသား၊ အကုန္တတ္ၿပီးသားျဖစ္ေနေအာင္ အခုဒီဘဝမွာ ငါ့တပည့္ေတြကိုစာသင္ေပးၿပီး ပညာပါရမီျဖည့္ေနတာကြ'လို႔ ေျပာခဲ့ရွာပါတယ္။
×××××
ကြၽန္ေတာ္တို႔ေညာင္ေလးပင္ၿမိဳ႕မွာ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာအေနနဲ႔ တကယ့္ကိုဂုဏ္ယူစရာေကာင္းတဲ့ပြဲေတာ္တစ္ခု လည္းရွိတယ္။ အဲဒီပြဲေတာ္က ႐ိုဗင္ကက္သလစ္ ခရစ္ယာန္ေတြရဲ႕ ပြဲေတာ္တစ္ခုပဲ။ အဲဒါကေတာ့ လုဒ္ (စ္) မယ္ေတာ္သခင္မ ပြဲပါ။ (Our Lady of Loudes) ၿမိဳ႕လူထုကေတာ့ ခပ္လြယ္လြယ္ ခရစ္ယာန္မယ္ေတာ္ပြဲလို႔ပဲေခၚၾကတယ္။ ေဆာင္းအကုန္ ေႏြအကူး ေဖေဖာ္ဝါရီလထဲမွာ အဲဒီပြဲေတာ္ကို ၄ ရက္က်င္းပၾကတာ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ငယ္ငယ္ ကေလးဘဝတုန္းက အဲဒီပြဲေတာ္ေရာက္ရင္ ေရာပီးေပ်ာ္ၾကတာပဲ။ ဗမာျပည္တနံတလ်ားက လာၾကတာဆိုေတာ့ ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ လူမ်ဳိးစံု အဲဒီဘုရားေက်ာင္းဝင္းထဲမွာ၊ ဂူကေလးနဲ႔ထားတဲ့ ခရစ္ယန္မယ္ေတာ္ (VIRGIN MARY) ႐ုပ္ထုပတ္ပတ္လည္မွာ ျပည့္က်ပ္ေနတာပဲ။ တဲေတြထုိး၊ မီးေရာင္စံုေတြထြန္း၊ စတုဒီသာထမင္းေတြေကြၽးလုိ႔။ အဲဒီမယ္ေတာ္႐ုပ္ထုကို ညက်ေတာ့ ၿမိဳ႕ထဲကိုလွည့္ၾကတယ္။ သူတို႔ဘာသာဆုေတာင္းစာ၊ တရားစာေတြကိုရြတ္လို႔၊ ဖေယာင္းတိုင္ေတြကိုင္ၾကလို႔၊ အဲဒီမယ္ ေတာ္ပြဲ က်င္းပလာတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔မေမြးခင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကလို႔ဆိုၾကတယ္။ ၁၉၇၇ မွာ ၇၅ ႏွစ္ေျမာက္ျပည့္ခဲ့တယ္လို႔ ဖတ္ထားဖူးေတာ့ ၁၉ဝ၂ ခုႏွစ္ကတည္းက က်င္းပခဲ့တာလို႔ဆိုရမွာေပါ့။
လုဒ္ (စ္) မယ္ေတာ္႐ုပ္ထု (၁၉၈၅)
စာေရးဆရာေဖျမင့္၊ ကိုမ်ဳိးညြန္႔ (စာေပေလာက)
စာေရးဆရာေဖျမင့္၊ ကိုမ်ဳိးညြန္႔ (စာေပေလာက)
ေဒါက္တာျမင့္သိန္း၊ ပန္းခ်ီေဖညြန္႔ေဝ၊ မိတ္ေဆြမ်ားနဲ႔စာေရးသူ ျပင္သင္ျပည္ လုဒ္(စ္)ၿမိဳ႕ (LOUDES) မွာရွိတဲ့ VIRGIN MARY မယ္ေတာ္႐ုပ္ထုပံုစံအတိုင္း ေက်ာက္ဂူကေလးနဲ႔ထုထားၿပီး ခရစ္ယန္သာသနာျပဳဖို႔ ေညာင္ေလးပင္ကိုေရာက္လာတဲ့ ခရစ္ယန္ဘုန္းႀကီးတစ္ဦးက ေနဖို႔ေက်ာင္းေဆာက္ၿပီးတဲ့အခါမွာ အဲဒီေက်ာင္းကို Our Lady of Loudes လုဒ္(စ္)မယ္ေတာ္ ကိုအပ္ႏွံသတဲ့။ မယ္ေတာ့္႐ုပ္ထုကိုလဲ ျပင္သစ္ျပည္ကယူလာၿပီး ေက်ာင္းမွာထားလုိ႔ ပြဲေတာ္က်င္းပလာခဲ့ၾကသတဲ့။ (ဒီ ေက်ာင္းဝင္းထဲမွာရွိတဲ့ အာရ္စီအမ္ (R.C.M-ROMAN CATHOLIC MISSION) ခရစ္ယာန္သာသနာျပဳေက်ာင္းမွာ လူထုဦး လွဟာ ၇ တန္းအထိေနခဲ့ၿပီးမွ ရန္ကုန္အစိုးရဟိုက္စကူးေက်ာင္းကေန ၁ဝ တန္းေအာင္ခဲ့တာပါ။)
ဂ်ပန္ေခတ္ေရာက္ေတာ့ ေညာင္ေလးပင္ကိုေရာက္လာတဲ့ ဂ်ပန္စစ္သားေတြက ေက်ာင္းဝင္းထဲမွာေန၊ ေက်ာင္းကိုလည္း ဖ်က္ဆီး႐ုံမက၊ အဲဒီမယ္ေတာ္ လုဒ္ (စ္) ႐ုပ္ထုကိုလည္း ဖ်က္ဆီးသတဲ့။ ေနာက္ေတာ့ျပန္ျပင္ၿပီး ကိုးကြယ္ထားရွိခဲ့တာ အခုထိပါပဲ။ ႏွစ္မနည္းေတာ့ပါဘူး။ ဒီကြၽန္ေတာ္တို႔ေညာင္ေလးပင္ၿမိဳ႕က ခရစ္ယန္ေက်ာင္း ဟာဆိုရင္ လုဒ္ (စ္) မယ္ေတာ္ (Our Lady of Loudes) ကိုအပ္ႏွံခဲ့တဲ့ ဗမာျပည္မွာ ပ႒မဦးဆံုးေသာေက်ာင္းျဖစ္ပါသတဲ့။ ခရစ္ယန္ဘာသာဝင္ေတြလည္း ဝမ္းသာ၊ ေညာင္ေလးပင္ၿမိဳ႕သားေတြလည္း ဂုဏ္ယူၾကရတာေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ငယ္ငယ္ လူပ်ဳိေပါက္အရြယ္မွာ ဒီပြဲကိုလာ ၾကတဲ့ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္ၿမိဳ႕ႀကီးသူ၊ ေခတ္ဆန္ဆန္အေခ်ာအလွေတြကို ေငးၾကည့္ရင္ခုန္ၾကရတာလဲ မေမ့ႏိုင္စရာပါ။
ၿမိဳ႕နဲ႔ပတ္သက္လို႔ မေမ့ႏိုင္တာေတြကိုေျပာရရင္ မေဒါက္ရထာႀကီးကလဲ မပါလို႔မျဖစ္ဘူး။ မေဒါက္ကေန (ႁပြန္တန္ဆာအထိ (၁၆) မိုင္ရထားလမ္းအတိုကေလးကို ေရေႏြးေငြ႔သံုးစက္ေခါင္းအမဲႀကီးဆြဲတဲ့ တြဲကနည္းနည္း ၄-၅တြဲပါ။ ေဒသလူထု အတြက္ေတာ့ အားကိုးစရာႀကီးေပါ့။ ေညာင္ေလးပင္က အိမ္ရွင္မေတြက အဲဒီ မေဒါက္ရထားႀကီးရဲ႕ၿမိဳ႕ကိုဝင္ ဆြဲလိုက္တဲ့ ဥၾသသံၾကားရေတာ့မွ (မနက္၈နာရီခြဲ၊ ၉နာရီေလာက္ေပါ့ေလ)။ ေစ်း ျခင္းဆြဲၿပီး အိမ္ကေစ်းဝယ္ထြက္ၾကတာ။ အဲဒီမ ေဒါက္ရထားႀကီးကို ေစာင့္ေနၾကတာေလ။ အသား၊ ငါး၊ အသီး၊ အႏွံေတြက ရထားနဲ႔ပါလာေတာ့ ပိုစံုတယ္ေလ။ ေညာင္ ေလးပင္ကေန ေျပာင္းေရႊ႕သြားၾကတဲ့ အစိုးရဝန္ထမ္းေတြ ေနာင္ေတြ႔လို႔ေမးၾကည့္တဲ့အခါ သူတို႔လြမ္းတာ အဲဒီမေဒါက္ရ ထားႀကီးကိုတဲ့ ခင္ဗ်။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ၿမိဳ႕က စစ္ေတာင္းျမစ္နဲ႔တျခားေခ်ာင္းေတြ၊ ေျမာင္းေတြ၊ အင္းေတြ၊ အိုင္ေတြကလည္း ပတ္ခ်ာဝိုင္းေနေတာ့… ငါးေတြ၊ ပုဇြန္ေတြဆိုတာကလည္း ေပါလိုက္တာမွ၊ ငါးေတြက်ပီဆိုရင္ တခ်ဳိ႕ကလဲ ငါးေတြ တက္ရင္လို႔ေျပာၾကတယ္။ စား မကုန္ႏိုင္လို႔၊ ငါးေျခာင္းေတြခြဲရ၊ ငါးပိေတြသိပ္ရ လုပ္ၾကရတယ္။ ကြၽန္ေတာ္လူမွန္းသိတတ္တဲ့အရြယ္ကတည္းက ရပ္ကြက္ ထဲက မိသားစုေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ငါးပိကိုဆိုင္ကဝယ္မစားၾကပါဘူးဗ်ာ။ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ငါးပိလုပ္ၾက (ငါးပိသိပ္ၾကပါ တယ္) ပါတယ္။ ငါးနဲ႔ ဆားကိုသာ ဝယ္ထား၊ ငါးပိလုပ္ဖို႔ကေတာ့ အိမ္ရွင္မေတြက အခ်င္းခ်င္း၊ တအိမ္နဲ႔ တအိမ္၊ တလွည့္စီ ဓားတစ္ေခ်ာင္းကိုင္ၿပီး ကူၾကပါတယ္။ (ငါးပိခုတ္တယ္လို႔ ေခၚၾကတယ္)။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ကေလးေတြက အဲဒီခုတ္ထစ္၊ ဆားနယ္ထားတဲ့ ငါးပိငါးေတြကို ေနလွမ္းတဲ့အခါမွာ အေစာင့္ေတြေပါ့။ ေခြးမဆြဲ၊ က်ီးမထိုးရေအာင္၊ ေစာင့္ၾကရပါတယ္။ ငါးပိလွမ္းတဲ့စင္ေတြေပၚမွာ အိမ္ကမွန္တင္ခံုေပၚက မွန္ေတြကိုေထာင္ၿပီး ငွက္ေတြ မလာေအာင္ ေျခာက္လွန္႔ရတာေပါ့။ လွမ္းစရာသတ္သတ္မွတ္မွတ္ ေနရာမရွိပါဘူး။ အိမ္ေရွ႕မွာ၊ လမ္းေဘးမွာ၊ ေနရာရွိသေလာက္ ဒီလိုပဲဖ်ာၾကမ္းေပၚမွာ လွမ္းၾကတာပါပဲ။ အင္း၊ ငါးပိဆိုေတာ့ နံၿပီေပါ့ဗ်ာ၊ 'နံလွခ်ည္လား'ရယ္လို႔ ရပ္ ကြက္ထဲမွာ ဘယ္သူမွ ပူညံပူညံလုပ္မေနၾကပါဘူး။ 'ေမႊး လိုက္တာ'လို႔ေျပာတဲ့သူေတာင္ရွိေသး။ 'ငါးပိေကာင္'စားခ်င္တဲ့သူ က 'ဒီမွာ တေကာင္ယူသြားၿပီေဟ့၊ မင္းအေမကိုေျပာလုိက္'ဆိုၿပီး ေကာက္ယူသြားတာပါပဲ။ အျပန္အလွန္ ၾကည္ၾကည္ျဖဴျဖဴ ပါပဲ။ အဲဒီေလာက္ေပါမ်ားၿပီး၊ အဲဒီေလာက္ ရင္းႏွီးၾကပါတယ္။
ကြၽန္ေတာ္မွတ္မိေသးတယ္။ တစ္ႏွစ္မွာမ်ား ငါးသေလာက္ေတြက်လိုက္တာ။ ငါးစိမ္းတန္းက ငါးစိမ္းသည္ေတြ တစ္ေစ်းလံုးရွိ သမွ် အိမ္ရွင္မေတြ၊ တစ္ၿမိဳ႕လံုးကေစ်းဝယ္ေတြကို အကူအညီေတာင္းရေတာ့တာပါပဲ။ လုပ္ပါဦး၊ ဝယ္ၾကပါဦးလို႔။ ငါးသ ေလာက္ေတြကမ်ားလြန္းေတာ့ ေရခဲ႐ိုက္ၿပီး သိမ္းထားရေအာင္လဲ ၿမိဳ႕ကတစ္ခုတည္းေသာ ေရခဲစက္ကရွိသမွ်ေရခဲေတြနဲ႔လည္းမေလာက္၊ အိမ္ရွင္မေတြံကလဲ သူတို႔တတ္ႏိုင္သေလာက္ ဝယ္ေပးၾကပါရဲ႕။ ဒါေပမဲ့ ငါးသေလာက္ေတြက သိပ္ၿပီးမ်ား လြန္းေနတာကိုး။ ကုန္ေအာင္ဘယ္ဝယ္ႏိုင္ၾကမတုန္း။ ေနာက္တစ္ေန႔ေတာ့ ေညာင္ေလးပင္ရဲ႕ ကားဂိတ္၊ ဘူတာ႐ုံေတြမွာ တုတ္ေတြနဲ႔ထုိးၿပီးကင္ထားတဲ့ ငါးသ ေလာက္ကင္ေတြ ဝါထိန္ေနေအာင္ေတြ႔ရေတာ့တာပါပဲဗ်ာ။
×××××
ေအာ္ လြမ္းမိပါေသး၊ ႏႈတ္ဆက္လုိက္ပါေသး၊ ေညာင္ေလးပင္ရယ္။
(တင္ေဇာ္လြင္)
ရည္ညႊန္းစာရင္း
(၁) ေခတ္ေရစီးထဲကပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန (၂ဝ၁၁)
(၂) အေက်ာ္ေဇယ် စာဆိုေတာ္မ်ား - သန္းဝင္းလိႈင္ (၂ဝဝ၉)
(၃) ျမန္မာ့ရက္စဥ္သမိုင္း - သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန (၂ဝဝ၉)
(၄) ကြၽန္ေတာ္ျဗဴ႐ိုကရက္ - လူထုဦးလွ (၁၉၇ဝ)
(၅) ႏွစ္ ၉ဝျပည့္ လူထုဦးလွ (၂ဝဝဝ)
(၆) ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသမိုင္း ဦးေလးေမာင္ (၁၉၇၃)
(၇) ဓမၼကထာ စာပေဒသာ - ဦးသုခ (၁၉၈၉)
(၈) မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ တဘဝသာသနာ - အရွင္ေယာသိတ (၂ဝဝ၂)
(၉) ဆုေတာင္းျပည့္ လုဒ္ (စ္) မယ္ေတာ္သခင္မပြဲ ၂ဝဝ၃ - စာေစာင္