ထက္ေခါင္လင္း၊ ေအာင္ၿငိမ္းခ်မ္း (Myanmar Now)
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၂၆၊ ၂၀၁၇
မိုးေခါင္ေရရွား ေဒသ စိုက္ခင္းေတြအေၾကာင္း TDH အဖြဲ႔က ေျပာျပထားပါတယ္။
ျမင္းၿခံ (Myanmar Now) - ႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း မိုးေခါင္ေရရွားေဒသမွာ စိုက္ပ်ိဳးေရး အတြက္ အဓိအခက္အခဲက ေရ ရရွိဖို႔ပါ။ ေဒသခံေတြဟာ ေသာက္ေရသံုးေရ အတြက္ေတာင္ ၁ မိုင္နီးပါး သြားၿပီး သယ္ေနရတာေၾကာင့္ အိမ္ေနာက္ေဖးစိုက္ခင္း ေရေလာင္းဖို႔ အခက္အခဲ ရိွပါတယ္။
မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး၊ ေတာင္သာ၊ ျမင္းၿခံၿမိဳ႕နယ္ေတြထဲက ၂၂ ရြာမွာေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအဖဲြ႔ တစ္ခု ျဖစ္တဲ့ Terre des Hommes Italy (TDH) က ေရအကုန္အက် သက္သာေစတဲ့ အစက္ခ် စိုက္ပ်ိဳးေရးနည္း စနစ္ကို အသံုးျပဳဖို႔ စီစဥ္ေပးထား ပါတယ္။ ဒီနည္းလမ္းေၾကာင့္ ေဒသခံေတြဟာ လတ္ဆတ္တဲ့ အသီးအႏွံကို အခ်ိန္မေရြး စားသံုးႏိုင္ပါၿပီ။
TDH အဖြဲ႔ရဲ႕ မႏၲေလးတိုင္း ေဒသႀကီး တာဝန္ခံ ေဒၚခင္မာဦးနဲ႔ မၾကာေသးခင္ ေတြ႔ဆံုရာမွာ သူက မိုးေခါင္ေရရွား ေဒသရဲ႕ ေရအမ်ဳိးအစား၊ တႏိုင္တပိုင္ စိုက္ခင္းအတြက္ နည္းပညာနဲ႔ ေငြအရင္းအႏွီး၊ အကူအညီေပးေရးအဖဲြ႔ေတြ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ ရြက္ဖို႔ လိုအပ္ပံုေတြအေၾကာင္း ေျပာျပထားပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒီေဒသရဲ႕ စိုက္ပ်ဳိးေရးအတြက္ အခက္အခဲဆံုး ျဖစ္ေနတာက ဘာလဲ။
ေျဖ ။ ။ ဒီေဒသေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရအခက္အခဲဆံုး ေဒသပဲ။ ေရရဲ႕ အရည္အေသြးေရာ၊ အေရအတြက္ေရာ ျဖစ္ေနတာ။ အေရအတြက္အားျဖင့္ ေရတြင္း၊ ေရကန္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိဘူး။ အရည္အေသြးမွာလည္း ငန္ေနတာမ်ိဳး လို တိရိစာၦန္ေတြ အတြက္ေတာင္ အဆင္မေျပတာေတြ ရွိတယ္။ မိုးတြင္းေလာက္ပဲ ေရဖူဖူလံုလံု ရတာ။ ေဆာင္းနဲ႔ေႏြဆိုရင္ ေရျပႆနာ ေတာ္ေတာ္ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒီေဒသေတြဟာ တိရစၧာန္ေမြးျမဴေရးနဲ႔ စိုက္ပ်ိဳးေရးကို မွီခိုရတဲ့ ေဒသ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၅ ႏွစ္ေက်ာ္ ေလာက္က ဆိုရင္ မိုးေခါင္တဲ့ျပႆနာက ေတာ္ေတာ့္ကို ဆိုးဝါးတယ္။ ေနာက္ အာဟာရ ျပတ္လုိ႔ ေသတာမ်ိဳး အဆင့္ထိ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေဒသခံေတြရဲ႕ ၈ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားေတြ ျဖစ္သြားတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေရးမွာ လည္း မိုးတစ္ရာသီပဲ လုပ္လုိ႔ရတယ္။ မိုးေခါင္ေရရွားေဒသမွာ မႏၲေလးတိုင္းက ပိုဆိုးတယ္။ အဲဒီထဲမွာမွ ျမင္းၿခံ၊ ေညာင္ဦးတို႔ ဆိုရင္ ေရက ေတာ္ေတာ့္ကို ဆိုးခဲ့တာ။ ျမင္းၿခံမွာဆို ဟင္းသီးဟင္းရြက္ စိုက္ဖုိ႔ လံုးဝကို အဆင္မေျပတာ။ ပဲ၊ ႏွမ္းေတြေတာင္ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ အဆင္မေျပတာေတြ ျဖစ္တာ။ အခု ေလးငါးႏွစ္ေလာက္မွ နည္းနည္းျပန္အဆင္ေျပလာတာ။
ေမး။ ။ TDH အဖဲြ႔က ဒီေဒသမွာ ဘာေတြ လုပ္ေဆာင္ေနပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ ၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္က မေကြးတိုင္းမွာ စတယ္။ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္မွာေတာ့ မႏၲေလးတိုင္းမွာ လုပ္တယ္။ အဓိကအားျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႔ ေရရရွိမႈနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြ လုပ္တယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေရးမွာလည္း အာဟာရ ျပည့္ဝတဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ ထုတ္လုပ္တာနဲ႔ ေျမယာမဲ့ ေတာင္သူေတြ စိုက္ပ်ိဳးလုိ႔ ရတာကို လုပ္တယ္။ ေရရရွိမႈ အတြက္ ေရတြင္း၊ ေရကန္ တူးတာေတြ၊ ေရကန္ျပဳျပင္တာေတြ လုပ္တယ္။
ေမး။ ။ TDH ရဲ႕ စီမံကိန္းေဒသမွာ ေရအစက္ခ် စိုက္ခင္းမ်ိဳးေတြကို ကိုယ္ပိုင္ေငြေၾကးန႔ဲ ထပ္တိုးခ်ဲ႕ဖုိ႔ အင္အားမရွိတာကိုေတြ႔ရတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လုိ႔ယူဆလဲ။
ေျဖ။ ။ အဓိကကေတာ့ ေငြေၾကးပါပဲ။ ကြ်န္မတို႔လည္း လုပ္ေနရင္း ဒီအခက္အခဲကို ေတြ႔ပါတယ္။ ကြ်န္မတုိ႔ အဓိက ရည္ရြယ္တာက နည္းပညာကို ထိုးေဖာက္ဖုိ႔၊ ေနာက္ပိုင္း သူတို႔ ဆက္ၿပီး လုပ္ႏိုင္ဖုိ႔ဆိုရင္ သူတို႔က ေငြမတတ္ႏိုင္ဘူး၊ ေနာက္ ျပႆနာက အခ်ိန္ပါ၊ တျခား အလုပ္ေတြနဲ႔ ဒီစိုက္ခင္းကို ေရမျပတ္ေအာင္ ဂရုစိုက္ေပးဖုိ႔ အခ်ိန္မရတာလည္း ပါတယ္။ ေတာင္သာၿမိဳ႕နယ္က ေအးရြာ ဆိုတဲ့ရြာက ေဒသခံတစ္ဦးက ၿခံ ၅ ၿခံ ေလာက္ကို တိုးခ်ဲ႕ၿပီး ေစ်းကြက္အထိ ထိုးေဖာက္ႏိုင္ေသးတယ္။ ဆက္လုပ္ဖုိ႔ ဆိုတာ သူတုိ႔ရဲ႕ စိတ္ဝင္စားမႈေပၚလည္း မူတည္တယ္။ အခု လုပ္ေနတာက မိသားစု ပံုစံေလာက္ပဲ ရွိတာ။ သူတို႔ ေရွ႕ဆက္ လုပ္ဖုိ႔က ပိုက္ဆံရမွ ဆိုတာလုိေပါ့။ ကြ်န္မတို႔ အခု လုပ္ေပးတာကလည္း နမူနာ စိုက္ခင္းမ်ိဳးေတြ။ အဲ့ဒါကို ၾကည့္ၿပီးေတာ့မွ တကယ္ လုပ္ႏိုင္မယ့္သူေတြ ေပၚလာမွာပါ။
ေမး။ ။ မိုးေခါင္လို႔ ေရနည္းပါးတဲ့ ႏွစ္ေတြအတြက္ ဘယ္လို စီစဥ္ၾကမလဲ။
ေျဖ။ ။ မွန္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ရြာေတြဆို ကြ်န္မတို႔ နည္းပညာကုိ ႀကိဳက္ၾကတယ္။ အဓိက အခက္အခဲက ေရပဲ။ ေရလံုေလာက္ဖုိ႔ လိုတယ္၊ ေရေကာင္းဖုိ႔ လိုတယ္။ ကြ်န္မတို႔ ရြာေတြကို ေရာက္ရင္ ေရကို တုိင္းၾကည့္ေတာ့ အခ်ဥ္ဓာတ္နဲ႔ အငန္ဓာတ္ ေတာ္ေတာ္ေလးမ်ားတဲ့ ျပႆနာေတြ ရွိတယ္။ ေရကို ရတဲ့ေနရာက ေျမေအာက္ပိုက္လိုင္းနဲ႔ သြယ္တာ တို႔ကို တျခားအဖြဲ႔ေတြလည္း လုပ္တယ္၊ ကြ်န္မတို႔ အဖြဲ႔လည္း လုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္မတို႔မွာလည္း ဘတ္ဂ်က္ ကိစၥရွိေတာ့ အမ်ားႀကီး မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ ႏွစ္ရြာေလာက္ပဲ လုပ္ႏိုင္တာ။ တြင္းတူးျပန္ရင္လည္း တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ အဆင္မေျပေတာ့ သူတို႔က တျခားရြာကေန ဝယ္ေသာက္ရတယ္။ ကြ်န္မတို႔ရဲ႕ ဦးတည္ထားတဲ့ ရြာေတြက ေရျပႆနာဟာ အဓိကစိန္ေခၚမႈပဲ။ ေရကို တခ်ိဳ႕ရြာေတြမွာ တမိုင္ခြဲ၊ ႏွစ္ မိုင္ေလာက္ ေဝးတဲ့ေနရာကေန သြားယူရတယ္။
ေမး။ ။ မိုးေခါင္ေရရွားေဒသ စိုက္ပ်ဳိးေရးစီမံခ်က္မွာ တျခားဘာအခက္အခဲေတြကို ေတြ႔ရလဲ။
ေျဖ။ ။ အခက္အခဲကေတာ့ ေဒသခံေတြရဲ႕ အခ်ိန္ေပးမႈပဲ။ သူတို႔ကလည္း တႏွစ္ပတ္လံုး အလုပ္ လုပ္ေနရတာ။ ကြ်န္မတို႔ အစည္းအေဝးေခၚရင္ အခ်ိန္ျပည့္ မတက္ႏိုင္ဘူး။ တစ္ေန႔လုပ္မွ တစ္ေန႔စား ဆိုေတာ့ ကြ်န္မတို႔ကလည္း ေန႔တြက္ေတြ ဘာေတြ မေပးႏိုင္ဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက ကြ်န္မတို႔အဖြဲ႔လို မိုးေခါင္ေရရွားေဒသမွာ လုပ္ေနၾကတဲ့ အဖြဲ႔ေတြက ရြာသားေတြနဲ႔ အစည္းအေဝးလုပ္မယ္ ဆိုရင္ အခ်င္းခ်င္း တိုင္ပင္တာမ်ိဳး မရွိဘဲ ကိုယ့္အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္ သြားၾကတာ။ တစ္ခါတေလက်ေတာ့ ကိုယ္က လုပ္မယ့္ရြာမွာ ေနာက္တစ္ဖြဲ႔ကလည္း ေရာက္ေနျပန္ေရာ။ ရြာက လူေတြက ဘယ္ကို တက္ရမွန္း မသိေတာ့ဘူး။
ေမး။ ။ မိုးေခါင္ေရရွား ေဒသမွာ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားေတြက မ်ားလာတယ္။ အဲဒီျပႆနာက ဒီေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ေဆာင္မႈအေပၚ ဘယ္ေလာက္အထိ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိေနပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ ဘယ္ေလာက္ထိ သက္ေရာက္လဲ ဆိုရင္ အခု အလုပ္လုပ္ေတာ့မယ္ဆို လူမရွိေတာ့ဘူး။ ရြာမွာ မသန္စြမ္းနဲ႔ ကေလးပဲ ရွိတယ္။ ေတာင္သူက ရိတ္သိမ္းခ်ိန္ဆို လူမရွိဘူး။ ရွိတဲ့လူက တေန႔ကုိ က်ပ္ ၅,ဝဝဝ၊ ၆,ဝဝဝ ေလာက္ လိုခ်င္တယ္။ ရန္ကုန္လုိၿမိဳ႕ျပမွာ လုပ္ရင္လည္း သက္သက္သာသာနဲ႔ ေနမပူဘဲနဲ႔ ဒီေလာက္ရေတာ့ (ေက်းလက္ေဒသ) ေနပူႀကီးမွာ မလုပ္ခ်င္ၾကဘူး။ ေတာင္သူကလည္း ပဲ ၁ တင္းကိုမွ ၄,ဝဝဝ ေလာက္ ရေနခ်ိန္မွာ လုပ္အားခက ၆,ဝဝဝ ဆိုေတာ့ အဆင္ မေျပဘူး။ အဲဒီလိုနဲ႔ ေတာင္သူႀကီးကေန လက္လုပ္လက္စားနဲ႔ ေငြတိုးေခ်းရတဲ့ အဆင့္ကို ျဖစ္ေရာ။ ကြ်န္မတို႔ စီမံခ်က္စိုက္ခင္းေတြ လုပ္ေတာ့ သူတို႔က စိုက္ထားၿပီး တေနရာကို ထြက္အလုပ္လုပ္တယ္၊ နီးစပ္ရာကို ဒါေလး ၾကည့္ေပးထားပါ ဆိုၿပီးထားခဲ့တယ္၊ ဒါမ်ိဳးေတြလည္း ရွိတယ္။
ေမး။ ။ အခုလိုေဒသခံေတြကို ကူညီေနတာမွ အစိုးရဘက္ကေရာ ဘယ္လိုပံ့ပိုးကူညီမႈေတြ ရလဲ။
ေျဖ။ ။ ေက်းလက္ဦးစီး (ေက်းလက္ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးဦးစီးဌာန) ဆိုရင္ ကြ်န္မတို႔နဲ႔ တြဲလုပ္ေနၾကပါ။ သူတို႔ကလည္း ကြ်န္မတို႔ သိသေလာက္ ရြာေတြကို သင္တန္းေပးတာေတြ လုပ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီထက္ ထိထိေရာက္ေရာက္ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး လုပ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းတာေပါ့။ ဟိုးအရင္ကနဲ႔ စာရင္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ႀကီး ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာတယ္လို႔ ကြ်န္မ ေျပာခ်င္တယ္။
ေမး။ ။ တခ်ိဳ႕နယ္ေတြမွာ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာေတြနဲ႔ ေတာင္သူေတြၾကားမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တာ အားနည္းေနတာကို ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီအခ်က္က ေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးမွာ ဘယ္လို သက္ေရာက္မႈ ျဖစ္လဲ။
ေျဖ။ ။ အဲဒါကလည္း အမ်ားႀကီး သက္ေရာက္ပါတယ္။ စက္ဝိုင္းႀကီးလို လည္ေနတာေလ။ ကြ်န္မ အေတြ႔အႀကံဳအရ မေကြးတိုင္းက ေဆာင္ရြက္မႈ ပိုေကာင္းတယ္။ ေတာင္သူ၊ အစိုးရဌာန၊ INGO အားလံုးက ခ်ိတ္မိတယ္။ အဲဒီလို လုပ္ႏိုင္တဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ေတြက ေစ်းကြက္ ပိုရလာတယ္။ နည္းပညာေတြ ရလာတယ္။
ေမး။ ။ ဒီေဒသေတြရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈကို အစိုးရအေနနဲ႔ ဘယ္လို က႑ေတြမွာ အဓိကဦးတည္ၿပီး လုပ္ကိုင္ဖုိ႔ လုိတယ္လုိ႔ ယူဆသလဲ။
ေျဖ။ ။ မိုးေခါင္ေရရွား ေဒသဆိုရင္ ဒီေဒသရဲ႕ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို သိထားရမယ္။ အဲဒီဟာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သုေတသနေတြ လုပ္ထားရမယ္။ ဒီသုေတသနေပၚမွာ အေျခခံၿပီး အစိုးရတစ္ခုတည္း မဟုတ္ဘဲ၊ NGO၊ INGO၊ ေတာင္သူ အားလံုးက ခ်ိတ္ဆက္တဲ့ ဆက္သြယ္ေရး ကြန္ရက္ အားေကာင္းဖုိ႔ လိုတယ္။ ေနာက္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲေတြ လိုတယ္။ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြလည္း ကြ်န္မတို႔နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ဖို႔ လိုတယ္။ သီးျခားစီ သြားေနမယ္ဆိုရင္ ေအာင္ေတာ့ေအာင္ျမင္ေပမယ့္ ၅ ႏွစ္ လုပ္ရမွာကို ၁ဝ ႏွစ္ေလာက္ ျဖစ္သြားမွာေပါ့။ ။
Terre des Hommes Italy (TDH) အဖြဲ႔ရဲ႕ မႏၲေလးတိုင္း ေဒသႀကီးတာဝန္ခံ ေဒၚခင္မာဦး (ဓာတ္ပံု - ထက္ေခါင္လင္း/Myanmar Now)