ထက္ေခါင္လင္း (Myanmar Now) ● မိုးေခါင္ေရရွားေဒသမွာ စပါးမ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔ရဖို႔ ခက္ခဲ
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၂၆၊ ၂၀၁၇
(မုိးမခ) ဇန္နဝါရီ ၂၆၊ ၂၀၁၇
မိုးနည္းရပ္ဝန္းမွာ ေဒသနဲ႔သဟဇာတျဖစ္၊ ရာသီဥတုဒဏ္ခံႏိုင္တဲ့ မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ခ်က္ အမ်ားအျပား ရွိေနဆဲပါ
ရမည္းသင္း (Myanmar Now) - ႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း မိုးနည္းရပ္ဝန္းေဒသ ေတာင္သူေတြမွာ မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔ စိုက္ႏိုင္ေရး အတြက္ လိုအပ္ခ်က္ အမ်ားအျပားရွိေနတယ္လုိ႔ မၾကာေသးခင္က Myanmar Now နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ သက္ဆိုင္ရာ နယ္ပယ္ အလိုက္ ကြၽမ္းက်င္သူေတြက မွတ္ခ်က္ျပဳၾကပါတယ္။
ရမည္းသင္းၿမိဳ႕နယ္၊ ဗ်ဥ္းကပ္ေက်းရြာအနီး ထြန္ယက္ေနေသာ ေတာင္သူတစ္ဦး
ေဒသတြင္း ေတာင္သူေတြဟာ မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔စိုက္ပ်ိဳးေရးကိစၥကို သိပ္အေလးမထားၾကေသးဘဲ စိုက္ခ်ိန္ေရာက္မွ ႀကံဳရာမ်ိဳးစပါးေတြ အသံုးျပဳၾကတယ္ လုိ႔ မႏၱေလးတိုင္း ေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ရဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးေရးႏွင့္ ေမြးျမဴေရးေကာ္မတီ အတြင္းေရးမွဴး ေဒါက္တာေက်ာ္ႏိုင္ဦးက ဆိုပါတယ္။
“အစိုးရအေနနဲ႔ လုပ္သင့္တာက ပညာေပးတာေတြေပါ့။ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုမွာ မ်ိဳးအတြက္ ဒီလိုစိုက္ရတယ္၊ ဒီလိုစိုက္လုိ႔ ထြက္ လာတာကို ျပန္စိုက္ရင္ ဒီလိုအထြက္တိုးတယ္ဆိုတာကို ေတာင္သူေတြ လက္ေတြ႕ျမင္ေအာင္ လုပ္ေပးသင့္တယ္” လုိ႔ စဥ့္ ကူးၿမိဳ႕နယ္၊ တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္လည္းျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာေက်ာ္ႏိုင္ဦးက မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။
“သီးႏွံေပၚခ်ိန္မွာ ေငြလိုအပ္ခ်က္ေၾကာင့္ မ်ိဳးအတြက္သီးသန္႔မစိုက္ႏိုင္ၾကသလို မ်ိဳးသိမ္းဖုိ႔လည္း မလုပ္ႏိုင္တာလည္း ပါတာ ေပါ့”
● ဌာနဆိုင္ရာနဲ႔ ေတာင္သူေတြၾကား ဆက္ဆံေရး
မႏၱေလးတိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ဦးျမင့္ေဆြက အစိုးရအဆက္ဆက္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာန က ေတာင္သူေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ မကူညီတာမ်ဳိးလို ေတာင္သူနဲ႔ ဌာနဆိုင္ရာတို႔ၾကားမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအားနည္းခဲ့တယ္လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။
ဌာနကျဖန္႔ခ်ိတဲ့ မ်ိဳးစပါးေတြဟာ ေဒသ ေစ်းကြက္နဲ႔မကိုက္ဘူး၊ ေတာင္သူေတြအတြက္ အသံုးမဝင္ခဲ့ဘူးလို႔ အမရပူရၿမိဳ႕နယ္ ကုိယ္စားျပဳ အမတ္ ဦးျမင့္ေဆြက ဆက္ေျပာပါတယ္။
မႏၱေလးေဒသ ဓာတ္ေျမၾသဇာကုမၸဏီတခုရဲ႕ ျဖန္႔ခ်ိေရးတာဝန္ခံ ကိုတင့္ေဝထြန္းကလည္း အလားတူ မွတ္ခ်က္ေပးပါတယ္။
“မ်ိဳးမသန္႔တာကိုစိုက္ရင္ အထြက္မေကာင္းဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းမွာ မ်ိဳးအတြက္သီးသန္႔စိုက္ပ်ိဳးၾကတဲ့ ေတာင္သူေတြ ရွားပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔လို ကုမၸဏီေတြနဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး သြင္းအားစုေတြ ျဖန္႔ျဖဴးေပးတဲ့သူေတြကို မ်ိဳးပါျဖန္႔ေပး ဖုိ႔ အၿမဲေတာင္းဆိုတတ္ၾကတယ္” လုိ႔ ကိုတင့္ေဝထြန္းက ေျပာပါတယ္။
ရမည္းသင္းၿမိဳ႕နယ္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာန ဦးစီးမွဴး ဦးသက္ႏိုင္ဝင္းက ေတာင္သူေတြနဲ႔ လက္တြဲကာ မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔ ရရွိေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
ရမည္းသင္းၿမိဳ႕နယ္၊ ေရႊျမင္တင္ေ
ေတာင္သူ အမ်ားအျပား မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔ကို အဓိက အေလးထားစိုက္ပ်ိဳးလာေပမယ့္ ေတာင္သူတိုင္း လက္လွမ္းမီႏိုင္ ဖုိ႔အထိ ပညာေပးလုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကိုင္ရာမွာေတာ့ ဝန္ထမ္းအင္အားမလံုေလာက္္မႈက အဓိက အခက္အခဲလုိ႔ သူက ဆက္ ေျပာပါတယ္။
“ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ ကြင္းဆင္းဝန္ထမ္း ၁၆ ေယာက္ရွိတယ္။ ေက်းရြာအုပ္စုက ၆၄ အုပ္စုရွိတယ္။ ဝန္ထမ္းတစ္ဦးဟာ ေက်း ရြာအုပ္စု ၆ အုပ္စုေလာက္ကို ကိုင္တြယ္ေနရတယ္” လို႔ ဦးစီးမွဴး ဦးသက္ႏိုင္ဝင္းက ဆိုပါတယ္။
ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္ကို ရြာေပါင္း ၃ဝ နီးပါး တာဝန္ယူေနရတဲ့သေဘာပါ။
“အဲ့ဒီေတာ့ ရြာတစ္ရြာခ်င္းစီကို ကိုင္တြယ္ႏိုင္ဖုိ႔ ဝန္ထမ္းေတြ အမ်ားႀကီး လိုတယ္။ အဲ့ဒီဝန္ထမ္းေတြ သြားလာႏိုင္ဖုိ႔ အ ေထာက္အပံ့ေတြ အကုန္လံုးလုပ္ဖုိ႔ လိုဦးမွာပါ” လို႔ ဦးစီးမွဴးက ရွင္းျပပါတယ္။
မႏၱေလးခရိုင္အတြင္းမွာဆိုရင္ ဌာနဆိုင္ရာေတြက ေတာင္သူေတြနဲ႔ပူးေပါင္းကာ မ်ိဳးစပါးသီးသန္႔စိုက္ပ်ိဳးတဲ့ စီမံကိန္း ဧက ၉ဝဝ အထိရွိၿပီး စိုက္ရာသီတခုမွာ မ်ိဳးစပါးတင္းေပါင္း ၉ ေသာင္းေက်ာ္ထြက္ရွိေၾကာင္း ခရိုင္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာနဦးစီးမွဴး ဦး ေက်ာ္ျမင့္ေဇာ္က ေျပာပါတယ္။
မိမိတို႔ေဒသက ေတာင္သူေတြ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္တဲ့အေနအထားထက္ ပိုလွ်ံလုိ႔ မေကြး၊ စစ္ကိုင္း တိုင္းေဒသႀကီးေတြဘက္အထိ ျဖန္႔ခ်ိေပးႏိုင္ေၾကာင္း ခရိုင္ဦးစီးမွဴးက ဆိုပါတယ္။
● ဌာနဆိုင္ရာက ေတာင္သူဆီသြားရမယ္
တခ်ိဳ႕ေတာင္သူေတြဟာ မ်ိဳးစပါးအတြက္ သက္ဆိုင္ရာစိုက္ပ်ိဳးေရးဌာနနဲ႔ ႀကိဳတင္ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္ရြက္တာေတြ မျပဳလုပ္ ဘဲနဲ႔ စိုက္ခါနီးမွ အသည္းအသန္လိုက္ရွာၾကတယ္၊ ရရာမ်ိဳးစပါးကိုပဲ သံုးၾကတဲ့ အေလ့အထေတြလည္း ရွိေနတယ္လုိ႔ စဥ့္ကူး ၿမိဳ႕နယ္၊ လက္ပံလွေက်းရြာက စိုက္ပ်ိဳးေရးဘဲြ႔ရ ေတာင္သူ ကိုထြန္းလြင္က ဆိုပါတယ္။
ရမည္းသင္းၿမိဳ႕နယ္၊ သမန္းကြင္းအတြင္းရွိ ရိတ္သိမ္းၿပီးသား စပါးမ်ားကို ေခၽြေလွ႔ရန္ျပင္ဆင္ေနၾကေသာ ေတာင္သူမ်ား
“ေစာေစာလာယူထားရင္ အဆင္ေျပတယ္လုိ႔ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာနက ေျပာေပမယ့္ သူတို႔က (ေတာင္သူေတြက) အဲ့ဒီလို မလုပ္ တတ္ၾကဘူးဗ်။ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာနမွာ မရေတာ့မွ အျပင္မွာလိုက္ဝယ္ေတာ့ ေစ်းႀကီးေပးဝယ္ရတာေပါ့” လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါ တယ္။
အဲ့ဒီလိုျဖစ္ရတာကလည္း ဒီေဒသမွာ ေျပာင္းလဲခဲ့တဲ့ ရာသီ ဥတုရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ရမည္းသင္းၿမိဳ႕နယ္၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးဦးစီးမွဴး ဦးသက္ႏိုင္ဝင္းက သံုးသပ္ပါတယ္။
မိုးေရခ်ိန္ လက္မ ၃ဝ ဝန္းက်င္ ရြာသြန္းတတ္တဲ့ ဒီေဒသမွာ ရာသီဥတုက ပံုမွန္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ၂ဝ၁၅ မွာ မိုး အလြန္ နည္းတယ္၊ ၂ဝ၁၆ မွာေတာ့ မိုးေရခ်ိန္ ၆၇ လက္မခန္႔အထိ ရြာသြန္းခဲ့တယ္လို႔ စိုက္ပ်ိဳးေရးဦးစီးမွဴးက ဆိုပါတယ္။
တခ်ိဳ႕ေတာင္သူေတြက စပါးမ်ိဳးက်ဲၿပီးမွ မိုးမရြာရင္ ဆံုးရံႈးနစ္နာတတ္တယ္၊ မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔ သံုးထားၿပီးမွ ဆံုးရံႈးရရင္ ပိုနစ္နာမယ္ဆိုၿပီး ယူဆၾကတယ္လို႔ ဦးစီးမွဴးက ေျပာျပပါတယ္။
ဒီေဒသမွာ နည္းပညာအကူအညီေပးေနတဲ့ အဖဲြ႔တစ္ခုက Association of Volunteers in International Service (AVIS) ျဖစ္ပါတယ္။
“အပူပိုင္းေဒသမွာက ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈဒဏ္ေၾကာင့္ ေတာင္သူေတြရဲ႕အက်ိဳးစီးပြားကို ထိခိုက္ေနတာလည္း ကိစၥရပ္ တစ္ခုပဲ။ စိုက္ရမယ့္အခ်ိန္ မိုးမရလုိ႔ သီးႏွံပ်က္တာ၊ မိုးမလိုတဲ့အခ်ိန္ မိုးရြာတာေၾကာင့္ သီးႏွံပ်က္တာလည္း ရွိတယ္” လုိ႔ AVIS အဖဲြ႔ရဲ႕ ရမည္းသင္းၿမိဳ႕နယ္၊ စီမံကိန္းမန္ေနဂ်ာ ကိုေအာင္စိုးဝင္းက ဆိုပါတယ္။
မည္းသင္းၿမိဳ႕နယ္၊ သမန္းကြင္းအတြင္းရွိ ေႏြစပါးစို
သူတို႔အဖဲြ႔ဟာ ဒီၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ေက်းလက္ေဒသ ၄ ခုမွာ ေဒသနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ မ်ိဳးစပါးေတြကို စမ္းသပ္ စိုက္ပ်ိဳးေနတာ ၃ ႏွစ္ရွိပါၿပီ၊ စပါး ၁၃ မ်ိဳးကို စမ္းသပ္ စိုက္ပ်ိဳးၿပီး ေဒသခံ ေတာင္သူေတြကိုပဲ ျပန္အကဲျဖတ္ေစတယ္၊ မ်ိဳးစပါးနဲ႔ လိုအပ္တဲ့ စက္ပစၥည္းေတြ၊ နည္းစနစ္ေတြကို ကူညီေထာက္ပံ့ေပး ေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
သူတုိ႔ အဖြဲ႕နဲ႔ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ရမည္းသင္းၿမိဳ႕နယ္၊ ဗ်ဥ္းကပ္ေက်းရြာက ဦးေက်ာ္ဝင္းကေတာ့ စိုက္ပ်ိဳးေရးနည္း စနစ္ေတြ စနစ္တက် ရေနတယ္၊ လက္ေတြ႕လည္း သံုးတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“တစ္ဧကကို တင္း ၁ဝဝ နီးပါးအထိ အထြက္တိုးတယ္။ ဒါကိုလက္ေတြ႕ျမင္ရေတာ့ တျခားေတာင္သူေတြလည္း လိုက္လုပ္ လာၾကၿပီ။ ကိုယ့္ေတာင္သူအခ်င္းခ်င္း ဘယ္လိုစိုက္လဲ၊ ဘာေတြသံုးလဲဆိုတာ ျပန္ေမးလာၾကတယ္” လို႔ ေတာင္သူ ဦးေက်ာ္ဝင္းက ဆိုပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဝင္းတို႔ကုိ ကူညီတဲ့အဖဲြ႔ဟာ ကုလသမဂၢရဲ႕ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈႏွင့္ စားနပ္ရိကၡာဖူလံုေရး ရန္ပံုေငြ (LIFT) အစီအစဥ္ရဲ႕ မိတ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္း IRRI Research နဲ႔ လက္တြဲေဆာင္ရြက္ေနတာပါ။
IRRI Research အဖြဲ႔ဟာ မိုးေခါင္မႈနဲ႔ ဆားငန္ဒဏ္ခံႏိုင္တဲ့ မ်ိဳးစပါးေတြကို စမ္းသပ္စိုက္ပ်ိဳးျခင္း လုပ္ငန္းကို လုပ္ကိုင္ေနပါ တယ္။ အစိုးရဌာနေတြက မ်ိဳးသစ္ေတြကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္ေပမယ့္ မ်ိဳးစစ္မ်ိဳးမွန္တို႔ကို လံုေလာက္ေအာင္ မ်ိဳးပြား မထုတ္လုပ္ႏိုင္ ေသးပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ပုဂၢလိက က႑ကေန မ်ိဳးေစ့ထုတ္လုပ္တာ၊ ေစ်းကြက္တင္တာေတြ ျဖစ္လာေရးအတြက္ LIFT က ႀကဳိးပမ္းေနေၾကာင္း သိရပါတယ္။
ရမည္းသင္းၿမိဳ႕နယ္၊ သမန္းကြင္းအတြင္းရွိ ေႏြစပါးစို
စိုက္ပ်ိဳးေရး ဦးစီးမွဴး ဦးသက္ႏိုင္ဝင္းက သူတို႔ဝန္ထမ္းေတြအေနနဲ႔ ေတာင္သူေတြ လက္လွမ္းမီေအာင္ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ပညာေပးသြားဖုိ႔လိုတယ္လုိ႔ သံုးသပ္ပါတယ္။
“ေတာင္သူက မလာရင္ သူ႔ရဲ႕အိမ္အထိ သြားသင့္ရင္သြားရမွာေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ေျပာတဲ့နည္းပညာေတြကို တစ္ထိုင္တည္း သူတို႔နားမလည္ဘူးဆိုရင္ သူတို႔ဆီ အႀကိမ္ႀကိမ္သြားရမယ္။ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ ေတြ႕ရင္လည္း အဲ့ဒီမွာ ေဆြးေႏြးမွာပဲ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ပညာကလြဲလုိ႔ ေပးစရာမရွိဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဝန္ထမ္းေတြ သူတို႔ဆီသြားႏိုင္ဖုိ႔ပဲ အဓိကက်တယ္” လုိ႔ ဦးသက္ႏိုင္ဝင္းက ေျပာလိုက္ပါတယ္။