ခင္စႏၵာျမင့္ ● ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းနဲ႔ က်ယ္ေလာင္လာတဲ့ ဆန္႔က်င္သံမ်ား
(Myanmar Now / မိုးမခ)
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၄၊ ၂၀၁၇
![]()
ေဒါတျခား ေရတံခါး ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
ေရကာတာနဲ႔ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ဆန္႔က်င္တဲ့တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြဟာ ကယားျပည္နယ္၊ လိြဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕ အစည္းအေဝးႀကီးတခုမွာ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာကြ်မ္းက်င္သူေတြ၊ အစိုးရ အရာရိွေတြ၊ စီးပြားေရးကုမၸဏီကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ရင္ထဲမွာရွိေနတဲ့ မယံုၾကည္မႈ၊ မေက်နပ္မႈ ခံစားခ်က္အသီးသီးကို ခ်ျပၿပီး ေဆြးေႏြးျငင္းခံုေနၾကပါတယ္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၃ ရက္ေန႔ ေဆြးေႏြးပဲြေရာက္ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြဟာ ရွမ္း၊ ကယားျပည္နယ္က အရပ္ဘက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ကုိယ္စားျပဳသူေတြပါ။
![]()
ကယားျပည္နယ္ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕တြင္ ေဖေဖာ္ဝါရီလဆန္းပိုင္းက ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ဆန္းစစ္မႈ ဆိုင္ရာ အလုပ္ရံု ေဆြးေႏြးပြဲ ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
ဘီလူးေခ်ာင္းအမွတ္(၁) စက္ရံုဝန္းက်င္မွာရွိတဲ့ ရွမ္းရြာရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးဦးသိန္းဇံက မီးခြက္နဲ႔ ေနထိုင္ခဲ့ရတဲ့ ေဒသခံေတြထဲက အမ်ားအျပား လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ရလာတဲ့အတြက္ လူေနမႈ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားလာတယ္၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြဟာ အဲဒီလို ေကာင္းက်ဳိး ရိွသလို ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးတာမ်ဳိးလို ဆိုးက်ိဳးေတြလည္း ရိွေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
![]()
လွ်ပ္စစ္မီးတိုင္ေတြနဲ႔ ရွမ္းရြာျမင္ကြင္း ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
"ရွမ္းျပည္သံလြင္ျမစ္မွာ ေရကာတာတည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ ရွမ္းျပည္၊ ကယားျပည္မွာရွိတဲ့ ရပ္ရြာေတြ အားလံုး ေရလႊမ္းမိုးသြားမယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္၊ ကန္႔ကြက္ခ်င္ၾကတယ္လို႔ ၾကားတယ္၊ ကြ်န္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ ဆိုလည္း ထပ္မေဆာက္ေစခ်င္ဘူး"လို႔ ဦးသိန္းဇံက ေျပာပါတယ္။
ဦးသိန္းဇံလိုပဲ အနာဂတ္ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြ ေရရွည္တည္တံ့ႏိုင္ေစေရး အစီအစဥ္ေရးဆြဲတဲ့အခါ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်သူတို႔ကို ကူညီႏိုင္မယ့္ ဒီေဆြးေႏြးပဲြမွာ တက္ေရာက္လာသူေတြက စီမံကိန္းရဲ႕အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ထုတ္ေဖာ္ၾကတာေတြ႔ရပါတယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပး စက္ရံု တည္ေဆာက္ေရးစီမံကိန္းေတြကို ဆန္႔က်င္သူေတြရဲ႕ အသံကေတာ့ ပိုၿပီးက်ယ္ေလာင္လာေနပါၿပီ။
လတ္တေလာ လည္ပတ္ေနတဲ့ ေရအားသံုး ဓာတ္အားေပးစက္ရံုေတြကလည္း ႏိုင္ငံအတြက္ မရိွမျဖစ္ အေရးပါတဲ့ အေနအထားမွာ ရိွပါတယ္။ ဓာတ္အား ပိုမို လိုအပ္လာခ်ိန္မွာ မ်က္ေစ့က်လာၾကတာကလည္း ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးပဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။
![]()
ေဒါတျခား ေရတံခါး - ဘီလူးေခ်ာင္း အမွတ္ (၁) စက္ရံု ေရယူ အေဆာက္အအံု ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
လွ်ပ္စစ္လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ စြမ္းအင္ရင္းျမစ္
တႏိုင္ငံလံုးမွာ လွ်ပ္စစ္မီး မရတဲ့ အိမ္ေထာင္စုေပါင္း ၆၃ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွတယ္လို႔ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၉ ရက္ေန႔ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္တေစာင္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
တႏိုင္ငံလံုးရဲ႕ လွ်ပ္စစ္သံုးစြဲမႈက ၂ဝ၁၅ မွာ ယူနစ္သန္းေပါင္း ၁၃,ဝဝဝ နီးပါး ရိွၿပီး ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ မွာေတာ့ သန္း ၁၅,ဝဝဝ နီးပါး ရိွလာပါတယ္။
လိုအပ္ေနတဲ့ဓာတ္အားကို ေရအား၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔၊ ဇီဝပစၥည္းေလာင္စာ၊ ေနေရာင္ျခည္၊ ဒီဇယ္၊ ေက်ာက္မီးေသြ စြမ္းအင္ေတြက ထုတ္လုပ္ေနတာပါ။
ျမန္မာ့လွ်ပ္စစ္က႑ စုစုေပါင္းထုတ္လုပ္မႈရဲ႕ ေလးပံုသံုးပံုကို ေရအားကေန ရရွိေၾကာင္း ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ႕စာရင္းမ်ားမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဆြးေႏြးပဲြေတြကို သယံဇာတႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာန၊ ကမၻာဘဏ္ရဲ႕ အဖြဲ႔ခြဲ ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကးစီမံခန္႔ခြဲျခင္းဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္း (International Finance Corporation - IFC) တို႔ ပူးေပါင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ လဆန္းပိုင္း လိြဳင္ေကာ္မွာ ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲကေတာ့ အဲဒီထဲက တခုပါပဲ။
IFC ရဲ႕ဆက္သြယ္ေရးအရာရွိ တစ္ဖနီဟက္ကာေနာ့စကီက ေဆြးေႏြးပဲြဟာ ေရအားလွ်ပ္စစ္က႑အတြက္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာဆန္းစစ္မႈ (Strategic Environmental Assessment - SEA) ကို ေရးဆြဲႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း IFC ဟာ နာမည္ေက်ာ္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း၊ ဧရာဝတီနဲ႔ သံလြင္ျမစ္ေပၚက ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြမွာ တျခား ဘယ္အခန္းက႑ကေနမွ ပါဝင္မွာ မဟုတ္သလုိ၊ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေပးတာေတြလည္း ျပဳလုပ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
![]()
ေရအားလွ်ပ္စစ္က႑ရွိ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရး စံသတ္မွတ္မႈဆိုင္ရာ အႀကီးတန္းအရာရွိ ကိတ္လာဇရုစ္ ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
SEA အႀကံျပဳေဖာ္ျပခ်က္ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာကို လာမယ့္ေအာက္တိုဘာမွာ ထုတ္ျပန္သြားမယ္လို႔ IFC အႀကီးတန္းအရာရွိတဦးျဖစ္တဲ့ ကိတ္လာဇရုစ္ကေျပာပါတယ္။
ေဒသခံတို႔ရဲ႕ ပူပန္ခ်က္
ေလာပိတ ရြာေပါင္း ၁၇ ရြာထဲက ရွမ္းရြာဟာဘီလူးေခ်ာင္းအမွတ္(၁)စက္ရံုအနီး တည္ရွိပါတယ္။ ရြာေနာက္ဘက္မွာေတာ့ ေတာင္ကတုံး ျဖစ္လုနီးပါးအေျခအေနကို ျမင္ေနရပါတယ္။
![]()
ရွမ္းရြာရဲ႕ ေက်ာဘက္က ေတာင္ကတံုးေတာင္းတန္းမ်ား ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
ရွမ္းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးသိန္းဇံက ေဒသ စိုက္ပ်ဳိးေရးဟာ ဘီလူးေခ်ာင္းေရကို အားထားခဲ့ရေပမယ့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ေဖာင္ေဆာင္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေရမလံုေလာက္ေတာ့တဲ့အတြက္ ေရႊ႔ေျပာင္းေတာင္ယာ စိုက္ပ်ိဳးရာကေန ေတာျပဳန္းလာရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေဆြးေႏြးပြဲေရာက္ ကယားျပည္နယ္ေဒသခံ ဦးသက္တင္ကလည္း ဓာတ္အား စီမံကိန္းအတြက္ ေရကာတာ တည္ေဆာက္ေရးကို လံုးဝ ကန္႔ကြက္သူတဦး ျဖစ္ပါတယ္။
"သံလြင္ျမစ္မွာ ေရကာတာ ၇ စင္း ေဆာက္မွာေလ၊ ေရျမဳပ္ဧရိယာက ဘယ္ေလာက္လဲ၊ အဲ့ဒီမွာေတာေတြ၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္၊ ေဂဟစနစ္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဒသဆိုင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈရိုးရာေတြ ဘယ္ေလာက္ ပ်က္စီးသြားမလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ျပည္သူေတြကို ခ်မျပဘူး၊ အခုေဆာက္မယ္ေျပာတဲ့ စီမံကိန္းေတြအတြက္ ေက်းရြာေတြဆင္းၿပီး ရြာသူရြာသားေတြရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္ကို သူတို႔မယူထားဘူး"လို႔ ဦးသက္တင္က ေျပာပါတယ္။
"လူအနည္းစုဆီကပဲ သေဘာထားေတြ၊ မွတ္ခ်က္ေတြယူလို႔ အဆင္မေျပဘူး"
လိြဳင္ေကာ္ေဆြးေႏြးပြဲေရာက္ ကရင္နီျပည္နယ္လူငယ္မ်ားသမဂၢ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္ ကိုဥတၱရာေအာင္ကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈ ခရီးမေရာက္ခင္ စီမံကိန္းႀကီးေတြ အေကာင္အထည္ မေဖာ္သင့္ဘူး၊ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ဆိုးက်ိဳးေတြ ေပၚေပါက္လာရင္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြက လက္နက္နဲ႔ေျဖရွင္းၾကမယ့္ အလားအလာ ရိွတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။
![]()
ကရင္နီျပည္နယ္ လူငယ္မ်ား သမဂၢဗဟိုေကာ္မတီ၀င္တဦးျဖစ္သူ ကိုဥတၱရာေအာင္ ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
"ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအၿပီးသတ္ေဆြးေႏြးပြဲေတြ လက္မွတ္မထိုးရေသးဘဲနဲ႔ ႀကီးမားတဲ့ ဆိုးက်ိဳး ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ စီမံကိန္းေတြ မလုပ္ေစခ်င္ေသးဘူး၊ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္လာရင္ ေဒသခံေတြပဲ ခံစားၾကရမွာပါ"လို႔ ကိုဥတၱရာေအာင္က လိြဳင္ေကာ္ေရာက္ သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာပါတယ္။
ရွမ္းျပည္နယ္ၿမိဳ႕တာ္ ေတာင္ႀကီး အေျခစိုက္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကြန္ရက္က တာဝန္ရိွသူ ကိုဝင္းႏိုင္စိုးကေတာ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြကို ဘယ္ႏွ ခုႏွစ္မွာ အၿပီးတည္ေဆာက္မယ္ ဆိုတာေတြကို ခ်မွတ္ၿပီးမွ ဒီဘက္မွာ SEA အတြက္ ျပန္လုပ္ေနတာ သဘာဝ မက်ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။
![]()
ေတာင္ႀကီးအေျခစိုက္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကြန္ရက္က ကို၀င္းႏိုင္စိုး ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
"သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္၊ ေဒသခံျပည္သူေတြရဲ႕ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေတြ၊ စားဝတ္ေနေရးေတြကို မစီမံႏိုင္ေသးဘဲနဲ႔ ဒီလိုအႀကီးႀကီးေတြ ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ လက္မခံႏိုင္ဘူး၊ ဆိုးက်ိဳး ဘယ္ေလာက္ရွိမလဲ ဆိုတာ မခန္႔မွန္းႏိုင္ဘူး၊ စင္ကာပူေလာက္ႀကီးတဲ့ ေရဝပ္ဧရိယာျဖစ္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းၾကတယ္၊ သံလြင္မွာ ေနာက္ထပ္ေဆာက္မယ့္ ေရကာတာေတြနဲ႔ဆိုရင္ ရွမ္းျပည္နယ္ဟာ ေရထဲမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျမွဳပ္သြားမယ္"လို႔ ကိုဝင္းႏိုင္စိုးက ေျပာပါတယ္။
စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မဟာဗ်ဴဟာေရးဆြဲျခင္း၊ မူဝါဒေရးဆြဲျခင္း၊ ဥပေဒျပ႒ာန္းျခင္းအဆင့္ေတြၿပီးမွ ဥပေဒအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းကိုသာ လက္ခံလိုေၾကာင္း သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။
![]()
ေဒါတျခား ေရတံခါး ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
စီမံကိန္းျဖစ္ေျမာက္ေရး အလားအလာ
ေရလႊမ္းဧရိယာဟာ ေဒသခံေတြ ယူဆသေလာက္ ႀကီးမားမယ္ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဘီလူးေခ်ာင္း(၃) စက္ရံုက ပညာရွင္တဦးက ယူဆပါတယ္။
"လိြဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အျမင့္က ေပ ၃,ဝဝဝ နီးပါးေပါ့၊ ေပ ၅ဝဝ တမံတည္ရင္ တမံထိပ္က ေပ ၈၅ဝ ပဲ ရွိမယ္။ တကယ္ ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ သံလြင္က အျမင့္ႀကီး ေဆာက္လို႔ရတယ္။ စက္ေမာင္းေကာင္းေအာင္ေလာက္ပဲ ေဆာက္တာေၾကာင့္ အမ်ားထင္ေနသလို စင္ကာပူေလာက္ရွိတဲ့ ေရလႊမ္းလြင္ျပင္ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး"လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေလာပိတေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ေရး၊ ဘီလူးေခ်ာင္းအမွတ္(၃)စက္ရံုက ပညာရွင္တဦးျဖစ္သူကလည္း ေက်ာက္မီးေသြး၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔တို႔က လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္ျခင္းဟာ ကုန္ၾကမ္း အၿမဲတမ္း လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရမယ္လို႔ အာမ မခံႏိုင္ေၾကာင္း၊ ကိုယ့္လက္ထဲမွာ အသင့္ရွိေနတဲ့ ေရအားကို ပိုမို အသံုးခ်ၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကို ထုတ္လုပ္သင့္ေၾကာင္း သံုးသပ္ပါတယ္။
လတ္တေလာ SEA အစီရင္ခံစာ ေရးဆြဲႏိုင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနဆဲကာလမွာ အႀကီးစားေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြကို ရပ္နားထားရပါၿပီ။
SEA ထြက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ကာလအေျခအေနအရ ေတာင္းဆိုလာတဲ့အေပၚမူတည္ၿပီး ခ်ဳပ္ထားၿပီးသား စာခ်ဳပ္ထဲက အခ်က္အလက္ေတြကို ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္သြားႏိုင္ပါတယ္လို႔ သယံဇာတႏွင့္သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုညႊန္မွဴး တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးရဲေဆြက ေျပာပါတယ္။
![]()
သယံဇာတႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဦးစီးဌာန၊ ကယားျပည္နယ္ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးရဲေဆြ ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
ေလ်ာ္ေၾကး မေပးရေအာင္လို႔ သေဘာတူၿပီးသား အႀကီးစားစီမံကိန္းေတြကို အေသးစားစီမံကိန္းေတြ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္သလို၊ အစိုးရကိုယ္တိုင္စီမံအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ စီမံကိန္းမ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲတာလည္း ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ ဒုညႊန္မွဴးက ရွင္းျပပါတယ္။
ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ သဘာဝတရားကိုဖ်က္တယ္ဆိုတာထက္ ျပဳျပင္၊ ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္ရမွာျဖစ္တယ္၊ ေဒသခံေတြရဲ႕နားလည္မႈကိုရဖို႔အတြက္ သူတို႔ျပစ္တင္ၿငိဳျငင္တာေတြကို ရဲရဲရင့္ရင့္ ရင္ဆိုင္သြားမယ္လို႔ ဒုညႊန္မွဴး ဦးရဲေဆြက ဆုိပါတယ္။
"ဖုန္ထတာကို ေၾကာက္ေနရင္ လမ္းေကာင္းရႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး"လို႔ ဦးရဲေဆြက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ။
(Myanmar Now / မိုးမခ)
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၄၊ ၂၀၁၇
ေဒါတျခား ေရတံခါး ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
ေရကာတာနဲ႔ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ဆန္႔က်င္တဲ့တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြဟာ ကယားျပည္နယ္၊ လိြဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕ အစည္းအေဝးႀကီးတခုမွာ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာကြ်မ္းက်င္သူေတြ၊ အစိုးရ အရာရိွေတြ၊ စီးပြားေရးကုမၸဏီကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ရင္ထဲမွာရွိေနတဲ့ မယံုၾကည္မႈ၊ မေက်နပ္မႈ ခံစားခ်က္အသီးသီးကို ခ်ျပၿပီး ေဆြးေႏြးျငင္းခံုေနၾကပါတယ္။
ေဖေဖာ္ဝါရီ ၃ ရက္ေန႔ ေဆြးေႏြးပဲြေရာက္ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြဟာ ရွမ္း၊ ကယားျပည္နယ္က အရပ္ဘက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ကုိယ္စားျပဳသူေတြပါ။
ကယားျပည္နယ္ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕တြင္ ေဖေဖာ္ဝါရီလဆန္းပိုင္းက ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ဆန္းစစ္မႈ ဆိုင္ရာ အလုပ္ရံု ေဆြးေႏြးပြဲ ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
ဘီလူးေခ်ာင္းအမွတ္(၁) စက္ရံုဝန္းက်င္မွာရွိတဲ့ ရွမ္းရြာရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးဦးသိန္းဇံက မီးခြက္နဲ႔ ေနထိုင္ခဲ့ရတဲ့ ေဒသခံေတြထဲက အမ်ားအျပား လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ရလာတဲ့အတြက္ လူေနမႈ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားလာတယ္၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြဟာ အဲဒီလို ေကာင္းက်ဳိး ရိွသလို ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးတာမ်ဳိးလို ဆိုးက်ိဳးေတြလည္း ရိွေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။
လွ်ပ္စစ္မီးတိုင္ေတြနဲ႔ ရွမ္းရြာျမင္ကြင္း ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
"ရွမ္းျပည္သံလြင္ျမစ္မွာ ေရကာတာတည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ ရွမ္းျပည္၊ ကယားျပည္မွာရွိတဲ့ ရပ္ရြာေတြ အားလံုး ေရလႊမ္းမိုးသြားမယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္၊ ကန္႔ကြက္ခ်င္ၾကတယ္လို႔ ၾကားတယ္၊ ကြ်န္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ ဆိုလည္း ထပ္မေဆာက္ေစခ်င္ဘူး"လို႔ ဦးသိန္းဇံက ေျပာပါတယ္။
ဦးသိန္းဇံလိုပဲ အနာဂတ္ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြ ေရရွည္တည္တံ့ႏိုင္ေစေရး အစီအစဥ္ေရးဆြဲတဲ့အခါ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်သူတို႔ကို ကူညီႏိုင္မယ့္ ဒီေဆြးေႏြးပဲြမွာ တက္ေရာက္လာသူေတြက စီမံကိန္းရဲ႕အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ေတြကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ထုတ္ေဖာ္ၾကတာေတြ႔ရပါတယ္။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပး စက္ရံု တည္ေဆာက္ေရးစီမံကိန္းေတြကို ဆန္႔က်င္သူေတြရဲ႕ အသံကေတာ့ ပိုၿပီးက်ယ္ေလာင္လာေနပါၿပီ။
လတ္တေလာ လည္ပတ္ေနတဲ့ ေရအားသံုး ဓာတ္အားေပးစက္ရံုေတြကလည္း ႏိုင္ငံအတြက္ မရိွမျဖစ္ အေရးပါတဲ့ အေနအထားမွာ ရိွပါတယ္။ ဓာတ္အား ပိုမို လိုအပ္လာခ်ိန္မွာ မ်က္ေစ့က်လာၾကတာကလည္း ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးပဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ေဒါတျခား ေရတံခါး - ဘီလူးေခ်ာင္း အမွတ္ (၁) စက္ရံု ေရယူ အေဆာက္အအံု ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
လွ်ပ္စစ္လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ စြမ္းအင္ရင္းျမစ္
တႏိုင္ငံလံုးမွာ လွ်ပ္စစ္မီး မရတဲ့ အိမ္ေထာင္စုေပါင္း ၆၃ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွတယ္လို႔ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၉ ရက္ေန႔ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခ်က္တေစာင္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
တႏိုင္ငံလံုးရဲ႕ လွ်ပ္စစ္သံုးစြဲမႈက ၂ဝ၁၅ မွာ ယူနစ္သန္းေပါင္း ၁၃,ဝဝဝ နီးပါး ရိွၿပီး ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ မွာေတာ့ သန္း ၁၅,ဝဝဝ နီးပါး ရိွလာပါတယ္။
လိုအပ္ေနတဲ့ဓာတ္အားကို ေရအား၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔၊ ဇီဝပစၥည္းေလာင္စာ၊ ေနေရာင္ျခည္၊ ဒီဇယ္၊ ေက်ာက္မီးေသြ စြမ္းအင္ေတြက ထုတ္လုပ္ေနတာပါ။
ျမန္မာ့လွ်ပ္စစ္က႑ စုစုေပါင္းထုတ္လုပ္မႈရဲ႕ ေလးပံုသံုးပံုကို ေရအားကေန ရရွိေၾကာင္း ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ႕စာရင္းမ်ားမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဆြးေႏြးပဲြေတြကို သယံဇာတႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာန၊ ကမၻာဘဏ္ရဲ႕ အဖြဲ႔ခြဲ ႏိုင္ငံတကာေငြေၾကးစီမံခန္႔ခြဲျခင္းဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္း (International Finance Corporation - IFC) တို႔ ပူးေပါင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ လဆန္းပိုင္း လိြဳင္ေကာ္မွာ ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲကေတာ့ အဲဒီထဲက တခုပါပဲ။
IFC ရဲ႕ဆက္သြယ္ေရးအရာရွိ တစ္ဖနီဟက္ကာေနာ့စကီက ေဆြးေႏြးပဲြဟာ ေရအားလွ်ပ္စစ္က႑အတြက္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာဆန္းစစ္မႈ (Strategic Environmental Assessment - SEA) ကို ေရးဆြဲႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း IFC ဟာ နာမည္ေက်ာ္ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္း၊ ဧရာဝတီနဲ႔ သံလြင္ျမစ္ေပၚက ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြမွာ တျခား ဘယ္အခန္းက႑ကေနမွ ပါဝင္မွာ မဟုတ္သလုိ၊ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေပးတာေတြလည္း ျပဳလုပ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ သူက ေျပာပါတယ္။
ေရအားလွ်ပ္စစ္က႑ရွိ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရး စံသတ္မွတ္မႈဆိုင္ရာ အႀကီးတန္းအရာရွိ ကိတ္လာဇရုစ္ ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
SEA အႀကံျပဳေဖာ္ျပခ်က္ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာကို လာမယ့္ေအာက္တိုဘာမွာ ထုတ္ျပန္သြားမယ္လို႔ IFC အႀကီးတန္းအရာရွိတဦးျဖစ္တဲ့ ကိတ္လာဇရုစ္ကေျပာပါတယ္။
ေဒသခံတို႔ရဲ႕ ပူပန္ခ်က္
ေလာပိတ ရြာေပါင္း ၁၇ ရြာထဲက ရွမ္းရြာဟာဘီလူးေခ်ာင္းအမွတ္(၁)စက္ရံုအနီး တည္ရွိပါတယ္။ ရြာေနာက္ဘက္မွာေတာ့ ေတာင္ကတုံး ျဖစ္လုနီးပါးအေျခအေနကို ျမင္ေနရပါတယ္။
ရွမ္းရြာရဲ႕ ေက်ာဘက္က ေတာင္ကတံုးေတာင္းတန္းမ်ား ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
ရွမ္းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ဦးသိန္းဇံက ေဒသ စိုက္ပ်ဳိးေရးဟာ ဘီလူးေခ်ာင္းေရကို အားထားခဲ့ရေပမယ့္ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း ေဖာင္ေဆာင္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေရမလံုေလာက္ေတာ့တဲ့အတြက္ ေရႊ႔ေျပာင္းေတာင္ယာ စိုက္ပ်ိဳးရာကေန ေတာျပဳန္းလာရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေဆြးေႏြးပြဲေရာက္ ကယားျပည္နယ္ေဒသခံ ဦးသက္တင္ကလည္း ဓာတ္အား စီမံကိန္းအတြက္ ေရကာတာ တည္ေဆာက္ေရးကို လံုးဝ ကန္႔ကြက္သူတဦး ျဖစ္ပါတယ္။
"သံလြင္ျမစ္မွာ ေရကာတာ ၇ စင္း ေဆာက္မွာေလ၊ ေရျမဳပ္ဧရိယာက ဘယ္ေလာက္လဲ၊ အဲ့ဒီမွာေတာေတြ၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္၊ ေဂဟစနစ္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဒသဆိုင္ရာ ယဥ္ေက်းမႈရိုးရာေတြ ဘယ္ေလာက္ ပ်က္စီးသြားမလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ျပည္သူေတြကို ခ်မျပဘူး၊ အခုေဆာက္မယ္ေျပာတဲ့ စီမံကိန္းေတြအတြက္ ေက်းရြာေတြဆင္းၿပီး ရြာသူရြာသားေတြရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္ကို သူတို႔မယူထားဘူး"လို႔ ဦးသက္တင္က ေျပာပါတယ္။
"လူအနည္းစုဆီကပဲ သေဘာထားေတြ၊ မွတ္ခ်က္ေတြယူလို႔ အဆင္မေျပဘူး"
လိြဳင္ေကာ္ေဆြးေႏြးပြဲေရာက္ ကရင္နီျပည္နယ္လူငယ္မ်ားသမဂၢ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္ ကိုဥတၱရာေအာင္ကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈ ခရီးမေရာက္ခင္ စီမံကိန္းႀကီးေတြ အေကာင္အထည္ မေဖာ္သင့္ဘူး၊ စီမံကိန္းေၾကာင့္ ဆိုးက်ိဳးေတြ ေပၚေပါက္လာရင္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြက လက္နက္နဲ႔ေျဖရွင္းၾကမယ့္ အလားအလာ ရိွတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။
ကရင္နီျပည္နယ္ လူငယ္မ်ား သမဂၢဗဟိုေကာ္မတီ၀င္တဦးျဖစ္သူ ကိုဥတၱရာေအာင္ ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
"ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအၿပီးသတ္ေဆြးေႏြးပြဲေတြ လက္မွတ္မထိုးရေသးဘဲနဲ႔ ႀကီးမားတဲ့ ဆိုးက်ိဳး ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ စီမံကိန္းေတြ မလုပ္ေစခ်င္ေသးဘူး၊ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္လာရင္ ေဒသခံေတြပဲ ခံစားၾကရမွာပါ"လို႔ ကိုဥတၱရာေအာင္က လိြဳင္ေကာ္ေရာက္ သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာပါတယ္။
ရွမ္းျပည္နယ္ၿမိဳ႕တာ္ ေတာင္ႀကီး အေျခစိုက္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကြန္ရက္က တာဝန္ရိွသူ ကိုဝင္းႏိုင္စိုးကေတာ့ ေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းေတြကို ဘယ္ႏွ ခုႏွစ္မွာ အၿပီးတည္ေဆာက္မယ္ ဆိုတာေတြကို ခ်မွတ္ၿပီးမွ ဒီဘက္မွာ SEA အတြက္ ျပန္လုပ္ေနတာ သဘာဝ မက်ဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။
ေတာင္ႀကီးအေျခစိုက္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကြန္ရက္က ကို၀င္းႏိုင္စိုး ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
"သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္၊ ေဒသခံျပည္သူေတြရဲ႕ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေတြ၊ စားဝတ္ေနေရးေတြကို မစီမံႏိုင္ေသးဘဲနဲ႔ ဒီလိုအႀကီးႀကီးေတြ ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ လက္မခံႏိုင္ဘူး၊ ဆိုးက်ိဳး ဘယ္ေလာက္ရွိမလဲ ဆိုတာ မခန္႔မွန္းႏိုင္ဘူး၊ စင္ကာပူေလာက္ႀကီးတဲ့ ေရဝပ္ဧရိယာျဖစ္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းၾကတယ္၊ သံလြင္မွာ ေနာက္ထပ္ေဆာက္မယ့္ ေရကာတာေတြနဲ႔ဆိုရင္ ရွမ္းျပည္နယ္ဟာ ေရထဲမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ျမွဳပ္သြားမယ္"လို႔ ကိုဝင္းႏိုင္စိုးက ေျပာပါတယ္။
စီမံကိန္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မဟာဗ်ဴဟာေရးဆြဲျခင္း၊ မူဝါဒေရးဆြဲျခင္း၊ ဥပေဒျပ႒ာန္းျခင္းအဆင့္ေတြၿပီးမွ ဥပေဒအတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းကိုသာ လက္ခံလိုေၾကာင္း သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။
ေဒါတျခား ေရတံခါး ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
စီမံကိန္းျဖစ္ေျမာက္ေရး အလားအလာ
ေရလႊမ္းဧရိယာဟာ ေဒသခံေတြ ယူဆသေလာက္ ႀကီးမားမယ္ မဟုတ္ဘူးလို႔ ဘီလူးေခ်ာင္း(၃) စက္ရံုက ပညာရွင္တဦးက ယူဆပါတယ္။
"လိြဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕ရဲ႕ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အျမင့္က ေပ ၃,ဝဝဝ နီးပါးေပါ့၊ ေပ ၅ဝဝ တမံတည္ရင္ တမံထိပ္က ေပ ၈၅ဝ ပဲ ရွိမယ္။ တကယ္ ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ သံလြင္က အျမင့္ႀကီး ေဆာက္လို႔ရတယ္။ စက္ေမာင္းေကာင္းေအာင္ေလာက္ပဲ ေဆာက္တာေၾကာင့္ အမ်ားထင္ေနသလို စင္ကာပူေလာက္ရွိတဲ့ ေရလႊမ္းလြင္ျပင္ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး"လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေလာပိတေရအားလွ်ပ္စစ္ထုတ္လုပ္ေရး၊ ဘီလူးေခ်ာင္းအမွတ္(၃)စက္ရံုက ပညာရွင္တဦးျဖစ္သူကလည္း ေက်ာက္မီးေသြး၊ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔တို႔က လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္လုပ္ျခင္းဟာ ကုန္ၾကမ္း အၿမဲတမ္း လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရမယ္လို႔ အာမ မခံႏိုင္ေၾကာင္း၊ ကိုယ့္လက္ထဲမွာ အသင့္ရွိေနတဲ့ ေရအားကို ပိုမို အသံုးခ်ၿပီး လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကို ထုတ္လုပ္သင့္ေၾကာင္း သံုးသပ္ပါတယ္။
လတ္တေလာ SEA အစီရင္ခံစာ ေရးဆြဲႏိုင္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေနဆဲကာလမွာ အႀကီးစားေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေတြကို ရပ္နားထားရပါၿပီ။
SEA ထြက္လာၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ကာလအေျခအေနအရ ေတာင္းဆိုလာတဲ့အေပၚမူတည္ၿပီး ခ်ဳပ္ထားၿပီးသား စာခ်ဳပ္ထဲက အခ်က္အလက္ေတြကို ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္သြားႏိုင္ပါတယ္လို႔ သယံဇာတႏွင့္သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဝန္ႀကီးဌာန ဒုညႊန္မွဴး တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးရဲေဆြက ေျပာပါတယ္။
သယံဇာတႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဦးစီးဌာန၊ ကယားျပည္နယ္ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴး ဦးရဲေဆြ ၊ ဓာတ္ပံု - ခင္စႏၵာျမင့္
ေလ်ာ္ေၾကး မေပးရေအာင္လို႔ သေဘာတူၿပီးသား အႀကီးစားစီမံကိန္းေတြကို အေသးစားစီမံကိန္းေတြ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္သလို၊ အစိုးရကိုယ္တိုင္စီမံအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ စီမံကိန္းမ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲတာလည္း ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လို႔ ဒုညႊန္မွဴးက ရွင္းျပပါတယ္။
ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ သဘာဝတရားကိုဖ်က္တယ္ဆိုတာထက္ ျပဳျပင္၊ ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္ရမွာျဖစ္တယ္၊ ေဒသခံေတြရဲ႕နားလည္မႈကိုရဖို႔အတြက္ သူတို႔ျပစ္တင္ၿငိဳျငင္တာေတြကို ရဲရဲရင့္ရင့္ ရင္ဆိုင္သြားမယ္လို႔ ဒုညႊန္မွဴး ဦးရဲေဆြက ဆုိပါတယ္။
"ဖုန္ထတာကို ေၾကာက္ေနရင္ လမ္းေကာင္းရႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး"လို႔ ဦးရဲေဆြက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ။
(ေဆာင္းပါးရွင္ ခင္စႏၵာျမင့္ သည္ ေဖေဖာ္ဝါရီလဆန္းပိုင္း ကယားျပည္နယ္ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ "ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရအားလွ်ပ္စစ္က႑ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္လူမႈစံႏႈန္းမ်ားဆိုင္ရာ မီဒီယာပို႔ခ်မႈသင္တန္း၊ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ဆန္းစစ္မႈ ဆိုင္ရာ အလုပ္ရံု ေဆြးေႏြးပြဲတို႔ကို တက္ေရာက္ခဲ့သည့္ ရန္ကုန္ အေျခစိုက္ သတင္းေထာက္ တဦး ျဖစ္သည္။)