ေသာ္ထြန္း - မုန္တုိင္းဦးက လွေသာကဗ်ာ
(မိုုးမခ) မတ္ ၁၊
ပုံကို nwaymoresaung.blogspot ယူပါသည္။
(၁)
ကၽြန္ေတာ္သည္ ျမန္မာကဗ်ာကုိ ခ်စ္ျမတ္ႏုိးသူ ျဖစ္ပါသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္(၂၀)ေက်ာ္၊ ၁၉၈၂-ခုႏွစ္ခန္႔က အေတြးတစ္ခု ေပၚခဲ့ဖူးပါသည္။ ဗမာလူမ်ဳိး ျမန္မာကဗ်ာခ်စ္သူ တစ္ဦးအေနျဖင့္ ျမန္မာ ကဗ်ာဆရာေတြထဲမွာ ဘယ္သူ႔ကုိ အႀကိဳက္ဆံုးလဲ၊ ျမန္မာကဗ်ာထဲမွာ ဘယ္ကဗ်ာ အႀကိဳက္ဆံုးလဲ ဟု ေမးလာလွ်င္ အေျဖမည္သုိ႔ ေပးမည္ နည္းဟူေသာ အေတြးပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ႀကိဳက္ေသာ ကဗ်ာ ဆရာမ်ားမွာ ပုဂံေခတ္မွ မ်က္ေမွာက္ေခတ္အထိ အမ်ားႀကီး ရွိပါသည္။ ခ်က္ခ်င္းေမး၊ ခ်က္ခ်င္းေျဖရန္ ခ်က္ခ်င္းဆံုးျဖတ္ဖို႔ အေတာ္ပင္ ခက္လွပါသည္။ အေမးကုိ ကၽြန္ေတာ္ အခ်ိန္ အားတုိင္း၊ သတိရတုိင္း စဥ္းစားခဲ့ပါသည္။ သုိ႔ျဖင့္ သံုုးႏွစ္ အခန္႔အၾကာ ၁၉၈၅- ခုႏွစ္ ၀န္းက်င္တြင္ ကၽြန္ေတာ္အႀကိဳက္ ဆံုုးကဗ်ာဆရာႏွင့္ အႀကိိဳက္ဆံုးကဗ်ာကုိ အေမးရွိလာလွ်င္ ခ်က္ခ်င္းေျဖဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္ႏုိင္ခဲ့ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္ အႀကိဳက္ဆံုးကဗ်ာဆရာမွာ မင္းသု၀ဏ္ ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္အႀကိဳက္ဆံုး ကဗ်ာမွာ ဆရာမင္းသု၀ဏ္ ၏ ကုတုိ႔ရွင္ ျဖစ္ပါသည္။
(၂)
ကုတုိ႔ရွင္
ဖခင္ခုိင္း၍
မုန္တုိင္းဦး၀ယ္၊ ေလွလူးေလွာ္ကာ
ဆန္တည့္ပါသည္။
ေလညာကုတုိ႔ ဆိပ္ကမ္းသုိ႔။ (၂၃)
ေလထန္မုိးထန္၊ ေလွဦးလန္ေသာ္။
ေက်ာက္ကန္ႀကိဳးၿပီး၊ ပဲ့ႏုိင္စီးသည္
ပဲႀကီးတြန္သုိ႔ ကၽြန္႕လက္တုိ႔။ (၂၃)
မီးထြန္းခ်ိန္ေလာက္၊ အိမ္ျပန္ေရာက္ေသာ္
ေနာက္ေဖးေခ်ာင္တြင္း၊ မိခင္က်င္းသည့္
ထမင္းျဖဴျဖဴ၊ ဟင္းပူပူကုိ
ဗိုက္စူနံကား၊ အကၽြန္စားက
မိဖြားႏွစ္ၿမိဳ႕၊ မ်က္ရည္စုိ႔။ (၃၉)
စုစုေပါင္း စာလံုးေရ = (၈၅)
မင္းသု၀ဏ္
(၁၉၄၈၊ ရန္ကုန္တကသုိလ္ မဂၢဇင္း)
ဖခင္သည္ သားျဖစ္သူအား မုန္တုိင္းထန္ေနခ်ိန္ႀကီးမွာ ေလညာအရပ္ရွိ္ ဆိပ္ကမ္းသုိ႔ ကုတုိ႔ေလွကုိ ေလွာ္ခတ္ပုိ႔ခုိင္းသည္။ ဖခင့္စကားသည္ အမိန္႔ျဖစ္၍ ရုိေသစြာ နာခံတတ္ေသာ သားသည္ ခုိင္းသည့္အတုိင္း လုပ္ရေလသည္။ ေလညာအရပ္က ကုတုိ႔ဆိပ္ဆီသုိ႔ေလ ေလဒဏ္ မုိးဒဏ္ေၾကာင့္ လူးလိမ့္ေနေသာ ေလွကုိ ေလွာ္ခတ္ ဆန္တတ္ရသည္။
ေလကလည္း ထန္လ်က္ရွိ၏။ မုိးကလည္း ထန္လ်က္ရွိ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလွာ္တုိင္းမပါ၊ ခတ္တုိင္းမေရႊ႕၊ ေလွဦးက လန္ကာ လန္ကာ ရွိေလ သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သားျဖစ္သူသည္ အေက်ာက္အကန္ ႀကိဳးစားၿပီး ပဲ့ကုိ ႏုိင္ေအာင္ စီးနင္း ေလွာ္ခတ္ရေလသည္။ မုိးေရမ်ား စုိရြဲလ်က္ မုန္းတုိင္းမုိးေလ၏ အေအးဒဏ္ေၾကာင့္ သားျဖစ္သူ၏ လက္အစံုမွာ ပဲႀကီးတြန္႔ တြန္႔၍ ေနခဲ့ၿပီ။
မီးထြန္းခ်ိန္ေလာက္တြင္ သားျဖစ္သူ အိမ္ျပန္ေရာက္ေလသည္။ ေရာက္သည္ႏွင့္ ေနာက္ေဖး မီးဖုိေခ်ာင္ထဲ မိခင္ခူးခပ္ ခင္းက်င္း ၍ေကၽြးေမြးေသာ ထမင္းျဖဴျဖဴ ဟင္းပူပူတုိ႔ကုိ အားရပါးရ စားေသာက္ရေလသည္။ သားထမင္းစားေနသည္ကုိ ေဘးက ထုိင္၍ ႏွစ္ၿမိဳ႕ ခ်စ္ခင္စြာ ၾကည့္ေနေသာ ေမြးသမိခင္၏ မ်က္၀န္းတုိ႔ မ်က္ရည္မ်ား စုိ႔လ်က္ရွိေလသည္။
ဤကား ကုတုိ႔ရွင္ကဗ်ာ၏ စကားေျပျပန္ဆုိခ်က္မွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။
(၃)
ကဗ်ာေကာင္းတုိ႔၏ အဓိပၸာယ္၊ ကဗ်ာေကာင္းတုိ႔၏ အာေဘာ္သည္ ျမန္မာစကားေျပ ျပန္ဆုိခ်က္ထက္ မ်ားစြာ က်ယ္၀န္းေလးနက္ေလသည္။ ခံစားမႈႏွင့္ ယွဥ္၍ ဖြဲ႔ဆုိထားအပ္ေသာ ကဗ်ာကို ခံစားမႈႏွင့္ ယွဥ္၍ ဆင္ျခင္ႏုိင္ပါမွ ကဗ်ာ့အာေဘာ္ကုိ ဆုပ္ကုိင္မိ၍ ကဗ်ာ့ရသကုိ ခံစား မိႏုိင္ေလသည္။
ကဗ်ာပထမပုိဒ္ကုိ ၾကည့္လၽင္ ဖခင္ျဖစ္သူသည္ အေတာ္ခုိင္းရက္သူ ျဖစ္ေလသည္။ ေလျပင္းမုန္တုိင္း က်ေရာက္ေနခ်ိန္ႀကီးမွာ ေလညာ အရပ္က ဆိပ္ကမ္းသုိ႔ ကုတုိ႔ေလွကုိ ေလွာ္ခတ္ပုိ႔ခုိင္းပံုမွာ မညွာတာရာ အေတာ္က်ေလသည္။ ဤအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ေလညာအရပ္က ကုတုိ႔ဆိပ္သုိ႔ ကုတုိ႔ေလွကုိ ေလွာ္ခတ္ပုိ႔ရေလာက္ေအာင္ ဘာေတြမ်ား အေရးႀကီးေနပါသနည္း။
ဖခင္က ဤသုိ႔ ခုိင္းသည္ကုိ မိခင္က သေဘာတူ ၾကည္ျဖဴႏုိင္ပါမည္ေလာ။ အိမ္ဦးနတ္မုိ႔ မလွန္သာ၍ မိခင္မွာ ၿငိမ္ေနရျခင္း ျဖစ္တန္ရာေပ သည္။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ သားျဖစ္သူ မုိးထဲေလထဲမွာ ေလွာ္တက္ကုိ ဆြဲၿပီး ေလွဆိပ္သုိ႔ ဆင္းသြားခ်ိန္မွစၿပီး မိခင္သည္ ပူပန္ေသာ ႏွလံုးျဖင့္ က်န္ရစ္ခဲ့ဖုိ႔ ေသခ်ာေလသည္။ ေလျပင္းမုန္တုိင္းက်ေရာက္ခ်ိန္ ေရလမ္းခရီးမွာ အႏၱရာယ္ႀကီးလွဘိျခင္း။
ကဗ်ာဒုတိယပုိဒ္မွာ သားျဖစ္သူ၏ ႀကိဳးပမ္းမႈကုိ ျမင္ရသည္။ ေလႏွင့္မုိးတုိ႕က ထန္လ်က္ရွိသျဖင့္ ဦးေမာ့၍ လန္ လန္ေနေသာ ေလွကုိ အေက်ာက္အကန္ ႏုိင္ေအာင္ စီးနင္း၍ အားႀကိဳးမာန္တက္ ေလွာ္ခတ္ေနရပံုကုိ ျမင္ရသည္။ မုိးေရစုိစြတ္၍လည္း ေအး၊ ေလျပင္းတုိက္ခတ္၍လည္း ေအးသည္ျဖစ္ရာ သား၏ လက္ႏွစ္ဘက္တုိ႔မွာ ပဲႀကီးတြန္႔ တြန္႔ေနၾကေပၿပီ။ စင္စစ္ အပုိဒ္သည္ ကဗ်ာဆရာ၏ ကဗ်ာမႈ အႏုပညာ လိမၼာကၽြမ္းက်င္မႈ ( to tal mastery of the art of poetry)ကုိ ေဖာ္ျပႏုိင္ေသာ အပုိဒ္ျဖစ္သည္။ တစ္ပုိဒ္မွ်ျဖင့္ ကဗ်ာဆရာသည္ ကိစၥႏွစ္ရပ္ကုိ တစ္ၿပိဳင္နက္ၿပီးစီး ျပည့္စံုေစသည္။ အသြားခရီးႏွင့္ အျပန္ခရီးႏွစ္ခုလံုးကုိ ကဗ်ာတစ္ပုိဒ္မွ်ျဖင့္ ၿပီးစီး ျပည့္စံုေစသည္။ ထုိ႔ျပင္ ဤအပုိဒ္သည္ အသြားခရီးလည္းေကာင္း၊ အျပန္ခရီးလည္းေကာင္း သားျဖစ္သူ အညီအမွ် အပန္းတႀကီး အားထုတ္ရပံုကုိ ေဖာ္ျပႏုိင္စြမ္းရွိေလသည္။
ကဗ်ာတတိယပုိဒ္တြင္ မိခင္၏ ေမတၱာႏွင့္ ကရုဏာကုိ ျမင္ရေလသည္။ ဖခင္ခုိင္းသျဖင့္ သားျဖစ္သူ နံနက္ကတည္းက ေလွဆိပ္သုိ႔ ဆင္းသြားခ်ိန္ကစ၍ မိခင္သည္ ပူပန္ေသာ ႏွလံုးျဖင့္ က်န္ခဲ့ေလသည္။ ထုိတစ္ေန႔တာလံုး သားမ်က္ႏွာကုိ ျပန္မျမင္ရမခ်င္း မိခင္မွာ အဘယ္မွာ စိတ္ေျဖာင့္ရွာမည္နည္း။ မိခင္မွာ အဘယ္မွာ စိတ္ေအးရွာမည္နည္း။ မိခင္မွာ အဘယ္မွာ စိတ္ခ်ႏုိင္မည္နည္း။ သားမ်က္ႏွာကုိ ျပန္ ျမင္ရေသာအခါက်မွသာ မိခင္ခမ်ာ စိတ္ခ် စိ္တ္ေအး၍ စိတ္ေျဖာင့္ေပေတာ့မည္။ သားျဖစ္သူ တစ္ေန႔လံုး မုိးထဲေလထဲ ပင္ပန္းႀကီးစြာ၊ စုိရြဲေအးစိမ့္စြာ ေလွာ္ခတ္ေနရမည္ကုိ ျမင္ေယာင္ကာ မိခင္စိတ္ပူရွာေပမည္။ ေရရူးေမာက္၍ လႈိင္းထန္ေနေသာ ျမစ္ထဲ တစ္ေန႔လံုး ႀကိဳးစားပမ္းစား ပင္ပန္းႀကီးစြာ ေလွာ္ခတ္ေနရသျဖင့္ ျပန္လာလွ်င္ အလြန္ဆာေလာင္ေနရွာေတာ့မည္ကုိလည္း မိခင္ အသိဆံုး ျဖစ္ေပမည္။
ဤသုိ႔ျဖင့္ သားျဖစ္သူ ျပန္လာေသာအခါ စားဖုိ႔ ထမင္းဟင္းမ်ားကုိ မိခင္သည္ ခ်က္ျပဳတ္ကာ ေအးစက္မသြားရေအာင္ မီးေအးေအးျဖင့္ မျပတ္ ေႏႊးထားရေလသည္။ မီးထြန္းခ်ိန္က်မွ ျပန္ေရာက္လာေသာ သားကုိ အသင့္ခူးခပ္ေကၽြးရေလသည္။ ထုိအခါ တစ္ေန႔လံုး ခ်မ္းေအး၍ ဆာေလာင္ မြတ္သိပ္ေနေသာ သားျဖစ္သူသည္လည္း ထမင္းဟင္း ပူပူေႏြးေႏြးတုိ႔ကုိ ဗုိက္စူနံကား အားပါးတရ စားေသာက္ေလေတာ့သည္။ ထုိသုိ႔ အားပါးတရ စားေသာက္ေနေသာ သားကုိ မိခင္ျဖစ္သူသည္ မေရာင့္ရဲႏုိင္ေသာ ခ်စ္ျခင္းျဖင့္ တစိမ့္စိမ့္ၾကည့္ကာ တစ္ေန႔လံုး သားေလး ပင္ပန္းဆင္းရဲခံပံုမ်ားကုိ သားမ်က္ႏွာ ျမင္ရကာမွ ပုိ၍ပင္ တစိမ့္စိမ့္ ကရုဏာ သက္ေနဟန္ တူေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သားကုိ ၾကည့္ေနသည့္ ၿပံဳးရိပ္သန္းေနေသာ မိခင္၏ မ်က္လံုးအစံု၀ယ္ မ်က္ရည္မ်ားလည္း ရစ္စုိ႔၍ ေၾကကြဲရိပ္ သန္းခဲ့ရေလသည္။ ဤသုိ႔လွ်င္ ကဗ်ာ တတိယပုိဒ္က မိခင္၏ ေမတၱာကုိ ေဖာ္က်ဴးျပေလသည္။
(၄)
ဤသုိ႔ မိခင္ေမတၱာကုိ ခံစားမိေသာအခါ ဖခင္မွာ စိတ္ႏွလံုးအလြန္ မာေက်ာ က်န္းခက္သည့္ လူၾကမ္းႀကီးပမာ ထင္မွတ္ဖြယ္ ျဖစ္ေပေတာ့သည္။ စင္စစ္ ဖခင္ကေရာ သားကုိ မခ်စ္ေတာ့ဘူးတဲ့ လား။
ဖခင္ခုုိင္းသည့္ ခရီးစဥ္ကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ ေတြးေလ၊ ေတာ္ေတာ္ ရက္ရက္စက္စက္ အစီအမံ ခ်ၿပီးမွ ခုိင္းသည္ဟု ထင္မွတ္ဖြယ္ ျဖစ္ရေလ သည္။ မိခင္မွာ သားအား ခုိုင္းေစေသာ ေန႔သည္ ဆုိင္ကလုန္းမုန္တုိင္းလုိ ရပ္ရွစ္ခြင္ ေ၀ွ႔ယမ္းပတ္ရစ္၍ ျပင္းထန္စြာ တုိက္ခတ္တတ္ေသာ မုန္တုိင္းႀကီးမ်ဳိး က်ေနသည့္ေန႕ေတာ့ မဟုတ္ႏုိင္။ ထုိမုန္တုိင္းႀကီး က်ေနခ်ိန္တြင္ ေရလမ္းခရီးျဖင့္ သြားရန္မွာ လံုး၀မျဖစ္ႏုိင္ေပ။ သာမန္ မုိးသက္မုန္တုိင္းမ်ဳိး က်ေနသည့္ ေန႔သာ ျဖစ္ဟန္တူသည္။ မုန္တုိင္းမ်ဳိးမွာ ေတာင္အရပ္ဆီကသာ တုိက္ခတ္တတ္သည္။ တစ္နာရီ မုိင္ ၄၀ ဆယ္ မုိင္ ၅၀ ႏႈန္း တုိက္ခတ္တတ္သည္။ ျမစ္ထဲမွာ လႈိင္းအတန္အသင့္ ထေစ၍ မျဖစ္မေနေလွာ္ခတ္ ကူးသန္းရမည္ ဆုိလွ်င္လည္း ေလွာ္ခတ္ကူးသန္း၍ ရႏုိင္ေလသည္။ သုိ႔ေသာ္ အႏၱရယ္ကား မုခ် ကင္းသည္ဟု မဆုိသာေခ်။ အခ်ိန္မေရြး တိမ္းေမွာက္ႏုိင္သည္ အထိ အႏၱရာယ္ႀကီး သည္။ နီးသည္သာ ျဖစ္ေလ သည္။
ဖခင္က မုန္တုိင္းထန္ေနခ်ိန္မွာ ေလညာအရပ္ရွိ ဆိပ္ကမ္းသုိ႔ ကုတုိ႔ေလွျဖင့္ ပုိ႔ေဆာင္ေစခဲ့သည္။ ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ သားသြားရမည့္ ဆိပ္ကမ္းသည္ ျမစ္ေအာက္ဘက္ ေလညာမွ ဆိပ္ကမ္းျဖစ္မည္။ (ျမန္မာျပည္ရွိ ျမစ္အမ်ားစုတုိ႔သည္ ေျမာက္ဘက္မွ ေတာင္ဘက္သုိ႔သာ စီးဆင္းၾက သည္။) ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ သား၏ အသြားခရီးမွာ ေရသည္ ေရစုန္ျဖစ္၍ ေလသည္ ေလဆန္ ျဖစ္မည္။ ေရႏွင့္ေလ၏ ဆန္႔က်င္အားၿပိဳင္မႈတြင္ လိမ့္လူးေနေသာ ေလွကုိ ႏုိင္ေအာင္စီးနင္းဖုိ႔ ဆုိသည္မွာ သာမန္ အရည္အခ်င္းမွ်ႏွင့္ မရႏုိင္။ ေလွေလွာ္ခတ္မႈ အတတ္ပညာကုိ ကၽြမ္းက်င္ရမည့္ျပင္ ဇြဲနဘဲႀကီးစြာ အားထုတ္ ႀကိဳးပမ္းႏုိင္စြမ္းရွိမွလည္း သည္ေတာင္ကုိ ေက်ာ္ႏုိင္မည္ ျဖစ္ေလသည္။
အျပန္ခရီးက်ေတာ့ ေလစုန္ ေရဆန္ ျဖစ္ရျပန္ေလသည္။ ထုိအခါ အလာလမ္းသည္ ၾကမ္းတမ္း ခက္ခဲသကဲ့သုိ႔ အျပန္လမ္းမွာလည္း ညီတူညီမွ် အပန္းတႀကီး အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းစရာ ၾကမ္းတမ္းခက္ခဲေသာ ခရီးလမ္း ျဖစ္ရျပန္ေလသည္။ မည္သည့္ခရီးမွ သက္သာလြယ္ကူေသာ ခရီးလမ္း မဟုတ္ေခ်။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေရလမ္းခရီးမွာ အသြားေရစုန္၊ အျပန္ေရဆန္၊ အသြားေရဆန္၊ အျပန္ ေရစုန္ ျဖစ္တတ္၍ အသြားခက္လွ်င္ အျပန္လြယ္ၿပီး အျပန္ခက္လွ်င္ အသြား လြယ္ကူၿမဲသာ။ ယခုမူ ဖခင္ခုိင္းသည့္ ခရီးလမ္းက အဆင္းခက္ခက္ အတက္ၾကမ္းၾကမ္း ခရီးလမ္းႀကီး ျဖစ္ေလသည္။ သားကုိ မပန္း ပန္းေအာင္ တမင္ေျမာ္ျမင္ စီမံ၍ ခုိင္းသည္ႏွင့္ တူေနေပၿပီ။ ေရလမ္းခရီးမွာ အသြားမေသ၊ အျပန္ေသေအာင္ ေစလႊတ္သည္ႏွင့္ တူေနေပၿပီ။
(၅)
သုိ႔ေသာ္ စဥ္းစားစရာ ရွိပါေသးသည္။
ျမန္မာမိဘတုိ႔၏ ဆံုးမစကားအစဥ္တြင္ – ေရဆန္ကုိ ေလွာ္ခတ္ဖူးမွ ေရစုန္မွာ သက္သာမယ္ ဟူေသာ ဆံုးမစကားတစ္ရပ္ ရွိပါသည္။ သားသမီးကုိ ပင္ပင္ပန္းပန္း ခုိင္းေစ ေလ့က်င့္ေပး ထားမွ သူတုိ႔ဘာသာ ဘ၀ကုိ ရင္ဆုိင္ရခ်ိန္တြင္ အဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႕မည္ဟူေသာ သေဘာပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ဤတြင္ ဖခင္ျဖစ္သူတုိ႔၏ စိတ္သေဘာကုိလည္း ထည့္သြင္း ဆင္ျခင္ရေပမည္။ ဖခင္ျဖစ္သူတုိ႔မွာ ေသ ေျမႀကီး၊ ရွင္ ေရႊထီး ဟူေသာ သေဘာကုိ ေယာက်္ားေကာင္း စိတ္ဓာတ္ျဖင့္ ႏွလံုးသြင္း ခံယူႏုိင္ၾကၿမဲ ျဖစ္သည္။ ဤေတာအုပ္ႀကီး သားရဲတိရစာန္မ်ားႏွင့္ ဘီလူးႀကီးတစ္ေကာင္ က်က္စားေနသည္။ ထုိေတာအုပ္၏ ဟုိမွာဘက္မွာ ထီးစည္ၾကငွာန္းႏွင့္တကြ မင္းမဲ့ တုိင္းျပည္ႀကီးတစ္ခု ရွိေနသည္။ ဤေတာကုိ ျဖစ္ေက်ာ္၍ အေရာက္လာမည့္ မည့္သည့္ ေယာက်္ားေကာင္းကုိမဆုိ ထီးနန္းအပ္ႏွင္းရန္ ေစာင့္စားေနၾကသည္ဆုိလွ်င္ ဖခင္ျဖစ္သူတုိ႔က မိမိသားအား ထုိေတာအုပ္ကုိ ျဖတ္သန္းခုိင္းရဲသည့္ စိတ္ႏွလံုးမ်ဳိး ရွိတတ္ၾကသည္။ လမ္းမွာ ေသလွ်င္ ေသ၊ မေသလွ်င္ င့ါသား ေရႊထီးေဆာင္းေပေရာ့ ဟု ဥေပကၡာစိတ္ တစ္၀က္ထား၍ ေစလႊတ္ႏုိင္သည္မွာ မုန္း၍မဟုတ္၊ ခ်စ္၍ ေစတနာထား၍သာ ျဖစ္ေလသည္။ ထုိအခါမ်ဳိးတြင္ မိန္းမသားျဖစ္သည့္ မိခင္တုိ႔က ထားျမစ္လုိမည္မွာ ဧကန္ ျဖစ္ေလ သည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ သားကုိ အေမက ပုိခ်စ္သည္ဟု မဆုိသာေခ်။ ခ်စ္ပံုခ်စ္နည္းႏွင့္ ႏွလံုးသြင္း ကြဲျပားျခင္းသာ ျဖစ္ေလသည္။
ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ ကုတုိ႔ရွင္ ကဗ်ာထဲက ဖခင္သည္ သား၏အရည္အေသြးကုိ စာေမးပြဲ စစ္ေဆးသကဲ့သုိ႔ တြက္ခ်က္စီမံကာ ဤခရီးကုိ ေစလႊတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယူေသာ္ရသင့္ပါသည္။ ဤခရီးကုိ ေအာင္ျမင္စြာ ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီးေသာ္ ေနာင္တြင္ ဤျမစ္တရုိး၌ မည္သည့္အေျခအေနမွာမဆုိ သားအတြက္ စိတ္မခ်စရာ၊ စိတ္ပူစရာ မရွိေတာ့ပါေခ်။ ဤသေဘာျဖင့္ ဖခင္က စနစ္တက် အကြက္ခ်၍ ေစလႊတ္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယူႏုိင္သင့္ပါသည္။ ဤသုိ႔ယူလွ်င္ ခုိင္းရက္ေလျခင္းဟူ၍ မျပစ္မျမင္သာေတာ့ဟု ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဤကဗ်ာကုိ ေသခ်ာစြာ ဖတ္ရႈဆင္ျခင္ေသာအခါ ဆရာမင္းသု၀ဏ္သည္ ဖခင္ႏွင့္ မိခင္တုိ႔၏ ေမတၱာခ်င္း ျခားနားပံုသေဘာ ကုိ ေဖာ္က်ဴးထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟု နားလည္မိပါသည္။ ဖခင္ေမတၱာသည္ ဥေပကၡာႏွင့္ ရံဖန္ရံခါ ယွဥ္၍ မိခင္ေမတၱာသည္ ကရုဏာႏွင့္သာ ထာ၀ရယွဥ္သည္ ဟူေသာ သေဘာကုိ ေဖာ္ျပေနသည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ယူခ်င္ပါသည္။
(၆)
ေနာက္ထပ္ စဥ္းစားစရာ ရွိပါေသးသည္။
ဖခင္က ကုတုိ႔ေလွႏွင့္ ေစလႊတ္ျခင္းမွာ အသားလြတ္ ေလွခြက္ခ်ည္း လႊတ္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ မုိးသက္မုန္တုိင္းက်ခ်ိန္၌ မည္သူမွ် ပုိ႔ေဆာင္ေပး မည့္သူမရွိ၍ မိမိတုိ႔ သြားလုိရာသုိ႔ အသြားရ ခက္ေနေသာ ခရီးသည္တုိ႔ကုိ သြားလုိရာ ပို႔ေဆာင္ေပးေစသည့္ သေဘာ၊ အမ်ားအက်ဳိး ေဆာင္ေစ သည့္ သေဘာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါေသးသည္။ အဆင့္အတန္းျမင့္ေသာ လူမႈ၀န္ထမ္း စိတ္ဓာတ္ကုိ သား၏ ႏွလံုးအိမ္တြင္း သြတ္သြင္းေပးျခင္း လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါေသးသည္။ ဤသေဘာတုိ႔ကုိ စာဆုိက ဤကဗ်ာျဖင့္ ေဖာ္က်ဴးထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟူ၍လည္း ယူႏုိင္သင့္သည္သာ ျဖစ္ပါသည္။
(၇)
“Poetry is everying; it can define the indefinable; it can embrace the illimitable; it can speak the ineffable; it can penetrate the abyss; it can measure the eternity.’’
Gabriele D’Annanzio
“ကဗ်ာသည္ မျဖစ္ႏုိင္တာ ဘာမွ်မရွိ၊ အရာရာကုိ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္သည္။ ကဗ်ာသည္ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ေပးႏုိင္စြမ္း ရွိသည္။ ကဗ်ာသည္ အကန္႔အသတ္မဲ့ က်ယ္ေျပာေသာ အျခင္းအရာတုိ႔ကုိ လည္း လႊမ္းၿခံဳသိမ္းပုိက္ ေဖာ္က်ဴးႏုိင္စြမ္း ရွိသည္။ ကဗ်ာသည္ ႏႈတ္္ျဖင့္ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆုိျခင္းဌာ မစြမ္းသာေသာ အရာတုိ႔ကုိလည္း ေဖာ္ထုတ္ ေျပာဆုိႏုိင္စြမ္းရွိသည္။ ကဗ်ာသည္ ေထာက္လွမ္းမမီႏုိင္ ေအာင္ နက္နဲေသာ အျခင္းအရာတုိ႔ကုိလည္း ထုိးေဖာက္ ေဖာ္က်ဴးႏုိင္စြမ္း ရွိသည္။ ကဗ်ာသည္ အတုိင္းအဆမဲ့ ရွည္လ်ားက်ယ္ျပန္႔ေသာ၊ အဆံုးအစမဲ့ ထာ၀ရ ကာလထုထည္ႀကီးကိုလည္း တုိင္းတာျပႏုိင္စြမ္း ရွိသည္။
ဆရာမင္းသု၀ဏ္သည္ အထက္ပါ ဖြင့္ဆုိခ်က္အတုိင္းပင္ ကုတုိ႔ရွင္ကဗ်ာ၌ စြမ္းေဆာင္ထားသည္ ဟူ၍သာ ကၽြန္ေတာ္ အက်ဥ္းရံုး၍ ဆုိခ်င္ပါေတာ့သည္။
(၈)
ကဗ်ာေကာင္းတုိ႔မည္သည္ ေျပာလုိသမွ်ကုိ အေျဖာင့္မေျပာ၊ သြယ္၀ုိက္၍သာ အစဥ္ ေျပာသည္။ ကဗ်ာစကားသည္ က်စ္လ်စ္၍ ခြန္အားရွိသည္။ ကဗ်ာသည္ စကားနည္းနည္းႏွင့္ အနက္က်ယ္က်ယ္ ေျပာသည္။ တကယ့္ကဗ်ာေကာင္းတုိ႔တြင္ စကားလံုးတစ္လံုးမွ် ႏုတ္ပယ္၍ မရ၊ ေပါင္းျဖည့္ ၍ မရ၊ ျပင္ဆင္၍ မရေခ်။ စာတစ္လံုးမွ်ကုိ ႏုတ္ပယ္ေပါင္းထည့္ ျပင္ဆင္ရံုမွ်ႏွင့္ ကဗ်ာ အလွပ်က္၍ အနက္ယြင္းသြားသည္ အထိ ထိခုိက္ေစေတာ့သည္။
(၉)
ဤမွ်အထိ က်စ္လ်စ္လွေသာ “ကဗ်ာစကား“ျဖင့္လည္း ဆရာမင္းသု၀ဏ္က ဤသုိ႔ ေဖာ္ျပဖူးပါသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ၿမိဳ႕၏ အေရွ႕ဘက္ခပ္လွမ္းလွမ္း ေခ်ာင္းကမ္းနံေဘးတြင္ တမံႀကီးရြာ ရွိပါသည္။ ယင္းရြာႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ရုိးကေလး စီးေနေသာ ဆားဖုိကုန္းမ်ားရွိသည့္ ၿခံကေလးသည္ တစ္ခါက ကၽြန္ေတာ့္ဖခင္ အုိစာမင္းစာ အေမာေျဖစရာဟု ရည္မွန္း၍ စုိက္ပ်ဳိးခဲ့ေသာ ၿခံကေလး ျဖစ္ပါသည္။ မုိးထဲေလထဲတြင္ ဖခင္ႏွင့္အတူ ေဘာက္တူကေလးေလွာ္ကာ ေရစုန္ေရဆန္သြား၍ စုိက္ပ်ဳိးခဲ့ပါသည္။ အိမ္ျပန္ေရာက္လွ်င္ မိခင္က အခ်မ္းေျပ ထမင္းဟင္း ပူပူေႏြးေႏြး ခ်က္ျပဳတ္ ေကၽြးသည္ကုိ မွတ္မိေနပါေသးသည္။ ဤအေၾကာင္းကုိ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ပင္ ေရးမိပါေသးသည္ ထင္သည္“
မင္းသု၀ဏ္
ဟုိေခတ္ ဟုိအခါ ဟုိကဗ်ာ
စာ – ၁၆၂ ၊ ရႈမ၀၊ ၁၉၈၄ ဇန္န၀ါရီ
(၁၀)
ယခုအခါ၌ ကၽြန္ေတာ္သည္ မိဘတုိ႔၏ ေမတၱာကုိ ေကာင္းစြာခံစား သိျမင္ နားလည္ေနၿပီျဖစ္ပါသည္။ မိဘတုိ႔၏ ေက်းဇူးကုိလည္း စိတ္ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ ဆပ္လုိလွပါ၏။ စိတ္ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ မဆပ္ႏုိင္ေလေလ မိဘေမတၱာ၊ မိဘေက်းဇူးကုိ ေလးျမတ္ ရုိေသေလေလလည္း ျဖစ္ရပါသည္။ ဤခံစားမႈသည္လည္း မိဘေမတၱာကုိ ေဖာ္ၾကဴးထားသည့္ ဤကဗ်ာကုိ အထူး ႏွစ္သက္မိျခင္း၏ အေၾကာင္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ ဤခံစားမႈသာ ရွိႏွင့္ မေနခဲ့ပါမူ ဤကဗ်ာကုိ ကၽြန္ေတာ္ ဤမွ် ႏွစ္သက္မိခ်င္မွ ႏွစ္သက္မိမည္ဟူ၍ လည္း ေတြးမိပါေသးေၾကာင္း။
(၁၁)
“ကုိ၀န္ကား ကဗ်ာဆရာ အစစ္ျဖစ္သည္ဟူ၍ ဆုိလွ်င္ ျငင္းဆုိဖြယ္မရွိေပ။ —- ကုိ၀န္၏ ကဗ်ာမ်ားမွာ ႏုႏုယဥ္ယဥ္ သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔ ေျပေျပျပစ္ျပစ္ ရွိလွေပ၏။ လြယ္လြယ္ကေလးႏွင့္ ေကာင္းေသာ ကဗ်ာမ်ားေပတည္း။ ခက္ခဲေသာ စကားလံုုးမ်ားမပါ။ စကားကုိလည္း မ်ားစြာမသံုး။ ေျပာင္ေပ့ဆုိေသာ စကားလံုးကေလးမ်ားကုိသာ ေရြးကာ ပုလဲသြယ္ကုိ သီကံုးသကဲ့သု႔ိ သီကံုးထားသည္မွာ လြန္စြာမွပင္ အ့ံစရာေကာင္းေပေတာ့၏ ။
စာ – ၇၁
“ကုိ၀န္၏ အထူးျခားဆုံး သတၱိမွာ ခက္ခဲေသာ စကားမ်ားကုိ ေရွာင္ႏုိင္သမွ် ေရွာင္ၿပီးလွ်င္ လြယ္ကူလွေသာ စကားမ်ားကုိသာလွ်င္ ေရြးခ်ယ္၍ သံုးႏုိင္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။ —— ။ အလြန္ လြယ္ကူ၍ ေန႔စဥ္ သံုးစြဲေနၾကေသာ ျမန္မာစကား ရုိးရုိးမ်ားပင္ ျဖစ္လင့္ကစား ကုိ၀န္ဖန္တီး၍ ဖြဲ႕ဆုိလုိက္ေသာအခါ အသက္၀င္လာၾကၿပီးလွ်င္ ဆန္းၾကယ္၍ လာၾကကုန္၏။ ဆန္းၾကယ္ေသာ စိတ္ကူးမ်ားေပၚလြင္ေအာင္ ေန႔စဥ္သံုးစြဲေန ၾကေသာ စကားလံုး ရုိးရုိးမ်ားႏွင့္ ဖြဲ႔ဆုိႏုိင္ျခင္း သတၱိမွာ ေတာ္ေတာ့္သတၱိ မဟုတ္။ တကယ့္သတၱိ ျဖစ္ေလသည္။ ——— ။ အဓိပၸာယ္မ်ားမ်ားကုိ စာသားအနည္းငယ္ႏွင့္ ဖြဲ႔ဆုိႏုိင္ေသာ ကုိ၀န္အား မ်ားစြာ ခ်ီးမြမ္းမိေတာ့သည္။
စာ – ၈၄
သိပၸံေမာင္၀
ေခတ္စမ္းစာေပ အေထြေထြ
ဒုတိယအႀကိမ္၊ စပယ္ဦး
၁၉၉၇၊ ဒီဇင္ဘာ
သိပၸံေမာင္၀သည္ ဆရာမင္းသု၀ဏ္၏ ကဗ်ာမ်ားကုိ သိျမင္နားလည္မႈ အျပည့္အ၀ျဖင့္ အပုိ မပါ၊ အလုိ မရွိ၊ အတိအက် ခ်ီးမြမ္းထားျခင္း သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ယခုအခါ၌ ကၽြန္ေတာ္ ေကာင္းစြာ သိျမင္ နားလည္ လာျခင္းသည္လည္း ဤကဗ်ာကုိ အထူးႏွစ္သက္မိျခင္း၏ ေနာက္ထပ္ အေၾကာင္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ႏုိင္ပါ သည္။ ဤသိျမင္လာျခင္းမ်ဳိး ရွိႏွင့္မေနခဲ့လွ်င္မူ ဤကဗ်ာကုိ ကၽြန္ေတာ္ ဤမွ် ႏွစ္သက္မိခ်င္ မွ ႏွစ္သက္မိမည္ဟူ၍လည္း ေတြးမိပါေသးေၾကာင္း။
(၁၂)
ယခုအခါ၌ ကၽြန္ေတာ္အႀကိဳက္ဆံုးစာဆုိမွာ “ဆရာမင္းသု၀ဏ္“၊ ကၽြန္ေတာ္ အႀကိဳက္ဆံုး ကဗ်ာမွာ ဆရာမင္းသု၀ဏ္၏ “ကုတုိ႔ရွင္“ ျဖစ္ပါသည္ဟု ေမးသူရွိလာလွ်င္ ေျဖဖုိ႔ အသင့္ယုတၱိရွိေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားႏွင့္တကြ ကၽြန္ေတာ္ အသင့္ရွိေနပါၿပီ။ ။
(ဤေဆာင္းပါးျဖင့္ ဆရာမင္းသု၀ဏ္အား ရုိေသေလးျမတ္စြာ ကန္ေတာ့အပ္ပါသည္။)
ေျဖာင့္မွန္စြာ (ျဖင့္)
ေသာ္ထြန္း
(မိုုးမခ) မတ္ ၁၊
ပုံကို nwaymoresaung.blogspot ယူပါသည္။
(၁)
ကၽြန္ေတာ္သည္ ျမန္မာကဗ်ာကုိ ခ်စ္ျမတ္ႏုိးသူ ျဖစ္ပါသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္(၂၀)ေက်ာ္၊ ၁၉၈၂-ခုႏွစ္ခန္႔က အေတြးတစ္ခု ေပၚခဲ့ဖူးပါသည္။ ဗမာလူမ်ဳိး ျမန္မာကဗ်ာခ်စ္သူ တစ္ဦးအေနျဖင့္ ျမန္မာ ကဗ်ာဆရာေတြထဲမွာ ဘယ္သူ႔ကုိ အႀကိဳက္ဆံုးလဲ၊ ျမန္မာကဗ်ာထဲမွာ ဘယ္ကဗ်ာ အႀကိဳက္ဆံုးလဲ ဟု ေမးလာလွ်င္ အေျဖမည္သုိ႔ ေပးမည္ နည္းဟူေသာ အေတြးပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္ႀကိဳက္ေသာ ကဗ်ာ ဆရာမ်ားမွာ ပုဂံေခတ္မွ မ်က္ေမွာက္ေခတ္အထိ အမ်ားႀကီး ရွိပါသည္။ ခ်က္ခ်င္းေမး၊ ခ်က္ခ်င္းေျဖရန္ ခ်က္ခ်င္းဆံုးျဖတ္ဖို႔ အေတာ္ပင္ ခက္လွပါသည္။ အေမးကုိ ကၽြန္ေတာ္ အခ်ိန္ အားတုိင္း၊ သတိရတုိင္း စဥ္းစားခဲ့ပါသည္။ သုိ႔ျဖင့္ သံုုးႏွစ္ အခန္႔အၾကာ ၁၉၈၅- ခုႏွစ္ ၀န္းက်င္တြင္ ကၽြန္ေတာ္အႀကိဳက္ ဆံုုးကဗ်ာဆရာႏွင့္ အႀကိိဳက္ဆံုးကဗ်ာကုိ အေမးရွိလာလွ်င္ ခ်က္ခ်င္းေျဖဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္ႏုိင္ခဲ့ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္ အႀကိဳက္ဆံုးကဗ်ာဆရာမွာ မင္းသု၀ဏ္ ျဖစ္ပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္အႀကိဳက္ဆံုး ကဗ်ာမွာ ဆရာမင္းသု၀ဏ္ ၏ ကုတုိ႔ရွင္ ျဖစ္ပါသည္။
(၂)
ကုတုိ႔ရွင္
ဖခင္ခုိင္း၍
မုန္တုိင္းဦး၀ယ္၊ ေလွလူးေလွာ္ကာ
ဆန္တည့္ပါသည္။
ေလညာကုတုိ႔ ဆိပ္ကမ္းသုိ႔။ (၂၃)
ေလထန္မုိးထန္၊ ေလွဦးလန္ေသာ္။
ေက်ာက္ကန္ႀကိဳးၿပီး၊ ပဲ့ႏုိင္စီးသည္
ပဲႀကီးတြန္သုိ႔ ကၽြန္႕လက္တုိ႔။ (၂၃)
မီးထြန္းခ်ိန္ေလာက္၊ အိမ္ျပန္ေရာက္ေသာ္
ေနာက္ေဖးေခ်ာင္တြင္း၊ မိခင္က်င္းသည့္
ထမင္းျဖဴျဖဴ၊ ဟင္းပူပူကုိ
ဗိုက္စူနံကား၊ အကၽြန္စားက
မိဖြားႏွစ္ၿမိဳ႕၊ မ်က္ရည္စုိ႔။ (၃၉)
စုစုေပါင္း စာလံုးေရ = (၈၅)
မင္းသု၀ဏ္
(၁၉၄၈၊ ရန္ကုန္တကသုိလ္ မဂၢဇင္း)
ဖခင္သည္ သားျဖစ္သူအား မုန္တုိင္းထန္ေနခ်ိန္ႀကီးမွာ ေလညာအရပ္ရွိ္ ဆိပ္ကမ္းသုိ႔ ကုတုိ႔ေလွကုိ ေလွာ္ခတ္ပုိ႔ခုိင္းသည္။ ဖခင့္စကားသည္ အမိန္႔ျဖစ္၍ ရုိေသစြာ နာခံတတ္ေသာ သားသည္ ခုိင္းသည့္အတုိင္း လုပ္ရေလသည္။ ေလညာအရပ္က ကုတုိ႔ဆိပ္ဆီသုိ႔ေလ ေလဒဏ္ မုိးဒဏ္ေၾကာင့္ လူးလိမ့္ေနေသာ ေလွကုိ ေလွာ္ခတ္ ဆန္တတ္ရသည္။
ေလကလည္း ထန္လ်က္ရွိ၏။ မုိးကလည္း ထန္လ်က္ရွိ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလွာ္တုိင္းမပါ၊ ခတ္တုိင္းမေရႊ႕၊ ေလွဦးက လန္ကာ လန္ကာ ရွိေလ သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သားျဖစ္သူသည္ အေက်ာက္အကန္ ႀကိဳးစားၿပီး ပဲ့ကုိ ႏုိင္ေအာင္ စီးနင္း ေလွာ္ခတ္ရေလသည္။ မုိးေရမ်ား စုိရြဲလ်က္ မုန္းတုိင္းမုိးေလ၏ အေအးဒဏ္ေၾကာင့္ သားျဖစ္သူ၏ လက္အစံုမွာ ပဲႀကီးတြန္႔ တြန္႔၍ ေနခဲ့ၿပီ။
မီးထြန္းခ်ိန္ေလာက္တြင္ သားျဖစ္သူ အိမ္ျပန္ေရာက္ေလသည္။ ေရာက္သည္ႏွင့္ ေနာက္ေဖး မီးဖုိေခ်ာင္ထဲ မိခင္ခူးခပ္ ခင္းက်င္း ၍ေကၽြးေမြးေသာ ထမင္းျဖဴျဖဴ ဟင္းပူပူတုိ႔ကုိ အားရပါးရ စားေသာက္ရေလသည္။ သားထမင္းစားေနသည္ကုိ ေဘးက ထုိင္၍ ႏွစ္ၿမိဳ႕ ခ်စ္ခင္စြာ ၾကည့္ေနေသာ ေမြးသမိခင္၏ မ်က္၀န္းတုိ႔ မ်က္ရည္မ်ား စုိ႔လ်က္ရွိေလသည္။
ဤကား ကုတုိ႔ရွင္ကဗ်ာ၏ စကားေျပျပန္ဆုိခ်က္မွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။
(၃)
ကဗ်ာေကာင္းတုိ႔၏ အဓိပၸာယ္၊ ကဗ်ာေကာင္းတုိ႔၏ အာေဘာ္သည္ ျမန္မာစကားေျပ ျပန္ဆုိခ်က္ထက္ မ်ားစြာ က်ယ္၀န္းေလးနက္ေလသည္။ ခံစားမႈႏွင့္ ယွဥ္၍ ဖြဲ႔ဆုိထားအပ္ေသာ ကဗ်ာကို ခံစားမႈႏွင့္ ယွဥ္၍ ဆင္ျခင္ႏုိင္ပါမွ ကဗ်ာ့အာေဘာ္ကုိ ဆုပ္ကုိင္မိ၍ ကဗ်ာ့ရသကုိ ခံစား မိႏုိင္ေလသည္။
ကဗ်ာပထမပုိဒ္ကုိ ၾကည့္လၽင္ ဖခင္ျဖစ္သူသည္ အေတာ္ခုိင္းရက္သူ ျဖစ္ေလသည္။ ေလျပင္းမုန္တုိင္း က်ေရာက္ေနခ်ိန္ႀကီးမွာ ေလညာ အရပ္က ဆိပ္ကမ္းသုိ႔ ကုတုိ႔ေလွကုိ ေလွာ္ခတ္ပုိ႔ခုိင္းပံုမွာ မညွာတာရာ အေတာ္က်ေလသည္။ ဤအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ေလညာအရပ္က ကုတုိ႔ဆိပ္သုိ႔ ကုတုိ႔ေလွကုိ ေလွာ္ခတ္ပုိ႔ရေလာက္ေအာင္ ဘာေတြမ်ား အေရးႀကီးေနပါသနည္း။
ဖခင္က ဤသုိ႔ ခုိင္းသည္ကုိ မိခင္က သေဘာတူ ၾကည္ျဖဴႏုိင္ပါမည္ေလာ။ အိမ္ဦးနတ္မုိ႔ မလွန္သာ၍ မိခင္မွာ ၿငိမ္ေနရျခင္း ျဖစ္တန္ရာေပ သည္။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ သားျဖစ္သူ မုိးထဲေလထဲမွာ ေလွာ္တက္ကုိ ဆြဲၿပီး ေလွဆိပ္သုိ႔ ဆင္းသြားခ်ိန္မွစၿပီး မိခင္သည္ ပူပန္ေသာ ႏွလံုးျဖင့္ က်န္ရစ္ခဲ့ဖုိ႔ ေသခ်ာေလသည္။ ေလျပင္းမုန္တုိင္းက်ေရာက္ခ်ိန္ ေရလမ္းခရီးမွာ အႏၱရာယ္ႀကီးလွဘိျခင္း။
ကဗ်ာဒုတိယပုိဒ္မွာ သားျဖစ္သူ၏ ႀကိဳးပမ္းမႈကုိ ျမင္ရသည္။ ေလႏွင့္မုိးတုိ႕က ထန္လ်က္ရွိသျဖင့္ ဦးေမာ့၍ လန္ လန္ေနေသာ ေလွကုိ အေက်ာက္အကန္ ႏုိင္ေအာင္ စီးနင္း၍ အားႀကိဳးမာန္တက္ ေလွာ္ခတ္ေနရပံုကုိ ျမင္ရသည္။ မုိးေရစုိစြတ္၍လည္း ေအး၊ ေလျပင္းတုိက္ခတ္၍လည္း ေအးသည္ျဖစ္ရာ သား၏ လက္ႏွစ္ဘက္တုိ႔မွာ ပဲႀကီးတြန္႔ တြန္႔ေနၾကေပၿပီ။ စင္စစ္ အပုိဒ္သည္ ကဗ်ာဆရာ၏ ကဗ်ာမႈ အႏုပညာ လိမၼာကၽြမ္းက်င္မႈ ( to tal mastery of the art of poetry)ကုိ ေဖာ္ျပႏုိင္ေသာ အပုိဒ္ျဖစ္သည္။ တစ္ပုိဒ္မွ်ျဖင့္ ကဗ်ာဆရာသည္ ကိစၥႏွစ္ရပ္ကုိ တစ္ၿပိဳင္နက္ၿပီးစီး ျပည့္စံုေစသည္။ အသြားခရီးႏွင့္ အျပန္ခရီးႏွစ္ခုလံုးကုိ ကဗ်ာတစ္ပုိဒ္မွ်ျဖင့္ ၿပီးစီး ျပည့္စံုေစသည္။ ထုိ႔ျပင္ ဤအပုိဒ္သည္ အသြားခရီးလည္းေကာင္း၊ အျပန္ခရီးလည္းေကာင္း သားျဖစ္သူ အညီအမွ် အပန္းတႀကီး အားထုတ္ရပံုကုိ ေဖာ္ျပႏုိင္စြမ္းရွိေလသည္။
ကဗ်ာတတိယပုိဒ္တြင္ မိခင္၏ ေမတၱာႏွင့္ ကရုဏာကုိ ျမင္ရေလသည္။ ဖခင္ခုိင္းသျဖင့္ သားျဖစ္သူ နံနက္ကတည္းက ေလွဆိပ္သုိ႔ ဆင္းသြားခ်ိန္ကစ၍ မိခင္သည္ ပူပန္ေသာ ႏွလံုးျဖင့္ က်န္ခဲ့ေလသည္။ ထုိတစ္ေန႔တာလံုး သားမ်က္ႏွာကုိ ျပန္မျမင္ရမခ်င္း မိခင္မွာ အဘယ္မွာ စိတ္ေျဖာင့္ရွာမည္နည္း။ မိခင္မွာ အဘယ္မွာ စိတ္ေအးရွာမည္နည္း။ မိခင္မွာ အဘယ္မွာ စိတ္ခ်ႏုိင္မည္နည္း။ သားမ်က္ႏွာကုိ ျပန္ ျမင္ရေသာအခါက်မွသာ မိခင္ခမ်ာ စိတ္ခ် စိ္တ္ေအး၍ စိတ္ေျဖာင့္ေပေတာ့မည္။ သားျဖစ္သူ တစ္ေန႔လံုး မုိးထဲေလထဲ ပင္ပန္းႀကီးစြာ၊ စုိရြဲေအးစိမ့္စြာ ေလွာ္ခတ္ေနရမည္ကုိ ျမင္ေယာင္ကာ မိခင္စိတ္ပူရွာေပမည္။ ေရရူးေမာက္၍ လႈိင္းထန္ေနေသာ ျမစ္ထဲ တစ္ေန႔လံုး ႀကိဳးစားပမ္းစား ပင္ပန္းႀကီးစြာ ေလွာ္ခတ္ေနရသျဖင့္ ျပန္လာလွ်င္ အလြန္ဆာေလာင္ေနရွာေတာ့မည္ကုိလည္း မိခင္ အသိဆံုး ျဖစ္ေပမည္။
ဤသုိ႔ျဖင့္ သားျဖစ္သူ ျပန္လာေသာအခါ စားဖုိ႔ ထမင္းဟင္းမ်ားကုိ မိခင္သည္ ခ်က္ျပဳတ္ကာ ေအးစက္မသြားရေအာင္ မီးေအးေအးျဖင့္ မျပတ္ ေႏႊးထားရေလသည္။ မီးထြန္းခ်ိန္က်မွ ျပန္ေရာက္လာေသာ သားကုိ အသင့္ခူးခပ္ေကၽြးရေလသည္။ ထုိအခါ တစ္ေန႔လံုး ခ်မ္းေအး၍ ဆာေလာင္ မြတ္သိပ္ေနေသာ သားျဖစ္သူသည္လည္း ထမင္းဟင္း ပူပူေႏြးေႏြးတုိ႔ကုိ ဗုိက္စူနံကား အားပါးတရ စားေသာက္ေလေတာ့သည္။ ထုိသုိ႔ အားပါးတရ စားေသာက္ေနေသာ သားကုိ မိခင္ျဖစ္သူသည္ မေရာင့္ရဲႏုိင္ေသာ ခ်စ္ျခင္းျဖင့္ တစိမ့္စိမ့္ၾကည့္ကာ တစ္ေန႔လံုး သားေလး ပင္ပန္းဆင္းရဲခံပံုမ်ားကုိ သားမ်က္ႏွာ ျမင္ရကာမွ ပုိ၍ပင္ တစိမ့္စိမ့္ ကရုဏာ သက္ေနဟန္ တူေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သားကုိ ၾကည့္ေနသည့္ ၿပံဳးရိပ္သန္းေနေသာ မိခင္၏ မ်က္လံုးအစံု၀ယ္ မ်က္ရည္မ်ားလည္း ရစ္စုိ႔၍ ေၾကကြဲရိပ္ သန္းခဲ့ရေလသည္။ ဤသုိ႔လွ်င္ ကဗ်ာ တတိယပုိဒ္က မိခင္၏ ေမတၱာကုိ ေဖာ္က်ဴးျပေလသည္။
(၄)
ဤသုိ႔ မိခင္ေမတၱာကုိ ခံစားမိေသာအခါ ဖခင္မွာ စိတ္ႏွလံုးအလြန္ မာေက်ာ က်န္းခက္သည့္ လူၾကမ္းႀကီးပမာ ထင္မွတ္ဖြယ္ ျဖစ္ေပေတာ့သည္။ စင္စစ္ ဖခင္ကေရာ သားကုိ မခ်စ္ေတာ့ဘူးတဲ့ လား။
ဖခင္ခုုိင္းသည့္ ခရီးစဥ္ကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ ေတြးေလ၊ ေတာ္ေတာ္ ရက္ရက္စက္စက္ အစီအမံ ခ်ၿပီးမွ ခုိင္းသည္ဟု ထင္မွတ္ဖြယ္ ျဖစ္ရေလ သည္။ မိခင္မွာ သားအား ခုိုင္းေစေသာ ေန႔သည္ ဆုိင္ကလုန္းမုန္တုိင္းလုိ ရပ္ရွစ္ခြင္ ေ၀ွ႔ယမ္းပတ္ရစ္၍ ျပင္းထန္စြာ တုိက္ခတ္တတ္ေသာ မုန္တုိင္းႀကီးမ်ဳိး က်ေနသည့္ေန႕ေတာ့ မဟုတ္ႏုိင္။ ထုိမုန္တုိင္းႀကီး က်ေနခ်ိန္တြင္ ေရလမ္းခရီးျဖင့္ သြားရန္မွာ လံုး၀မျဖစ္ႏုိင္ေပ။ သာမန္ မုိးသက္မုန္တုိင္းမ်ဳိး က်ေနသည့္ ေန႔သာ ျဖစ္ဟန္တူသည္။ မုန္တုိင္းမ်ဳိးမွာ ေတာင္အရပ္ဆီကသာ တုိက္ခတ္တတ္သည္။ တစ္နာရီ မုိင္ ၄၀ ဆယ္ မုိင္ ၅၀ ႏႈန္း တုိက္ခတ္တတ္သည္။ ျမစ္ထဲမွာ လႈိင္းအတန္အသင့္ ထေစ၍ မျဖစ္မေနေလွာ္ခတ္ ကူးသန္းရမည္ ဆုိလွ်င္လည္း ေလွာ္ခတ္ကူးသန္း၍ ရႏုိင္ေလသည္။ သုိ႔ေသာ္ အႏၱရယ္ကား မုခ် ကင္းသည္ဟု မဆုိသာေခ်။ အခ်ိန္မေရြး တိမ္းေမွာက္ႏုိင္သည္ အထိ အႏၱရာယ္ႀကီး သည္။ နီးသည္သာ ျဖစ္ေလ သည္။
ဖခင္က မုန္တုိင္းထန္ေနခ်ိန္မွာ ေလညာအရပ္ရွိ ဆိပ္ကမ္းသုိ႔ ကုတုိ႔ေလွျဖင့္ ပုိ႔ေဆာင္ေစခဲ့သည္။ ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ သားသြားရမည့္ ဆိပ္ကမ္းသည္ ျမစ္ေအာက္ဘက္ ေလညာမွ ဆိပ္ကမ္းျဖစ္မည္။ (ျမန္မာျပည္ရွိ ျမစ္အမ်ားစုတုိ႔သည္ ေျမာက္ဘက္မွ ေတာင္ဘက္သုိ႔သာ စီးဆင္းၾက သည္။) ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ သား၏ အသြားခရီးမွာ ေရသည္ ေရစုန္ျဖစ္၍ ေလသည္ ေလဆန္ ျဖစ္မည္။ ေရႏွင့္ေလ၏ ဆန္႔က်င္အားၿပိဳင္မႈတြင္ လိမ့္လူးေနေသာ ေလွကုိ ႏုိင္ေအာင္စီးနင္းဖုိ႔ ဆုိသည္မွာ သာမန္ အရည္အခ်င္းမွ်ႏွင့္ မရႏုိင္။ ေလွေလွာ္ခတ္မႈ အတတ္ပညာကုိ ကၽြမ္းက်င္ရမည့္ျပင္ ဇြဲနဘဲႀကီးစြာ အားထုတ္ ႀကိဳးပမ္းႏုိင္စြမ္းရွိမွလည္း သည္ေတာင္ကုိ ေက်ာ္ႏုိင္မည္ ျဖစ္ေလသည္။
အျပန္ခရီးက်ေတာ့ ေလစုန္ ေရဆန္ ျဖစ္ရျပန္ေလသည္။ ထုိအခါ အလာလမ္းသည္ ၾကမ္းတမ္း ခက္ခဲသကဲ့သုိ႔ အျပန္လမ္းမွာလည္း ညီတူညီမွ် အပန္းတႀကီး အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းစရာ ၾကမ္းတမ္းခက္ခဲေသာ ခရီးလမ္း ျဖစ္ရျပန္ေလသည္။ မည္သည့္ခရီးမွ သက္သာလြယ္ကူေသာ ခရီးလမ္း မဟုတ္ေခ်။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေရလမ္းခရီးမွာ အသြားေရစုန္၊ အျပန္ေရဆန္၊ အသြားေရဆန္၊ အျပန္ ေရစုန္ ျဖစ္တတ္၍ အသြားခက္လွ်င္ အျပန္လြယ္ၿပီး အျပန္ခက္လွ်င္ အသြား လြယ္ကူၿမဲသာ။ ယခုမူ ဖခင္ခုိင္းသည့္ ခရီးလမ္းက အဆင္းခက္ခက္ အတက္ၾကမ္းၾကမ္း ခရီးလမ္းႀကီး ျဖစ္ေလသည္။ သားကုိ မပန္း ပန္းေအာင္ တမင္ေျမာ္ျမင္ စီမံ၍ ခုိင္းသည္ႏွင့္ တူေနေပၿပီ။ ေရလမ္းခရီးမွာ အသြားမေသ၊ အျပန္ေသေအာင္ ေစလႊတ္သည္ႏွင့္ တူေနေပၿပီ။
(၅)
သုိ႔ေသာ္ စဥ္းစားစရာ ရွိပါေသးသည္။
ျမန္မာမိဘတုိ႔၏ ဆံုးမစကားအစဥ္တြင္ – ေရဆန္ကုိ ေလွာ္ခတ္ဖူးမွ ေရစုန္မွာ သက္သာမယ္ ဟူေသာ ဆံုးမစကားတစ္ရပ္ ရွိပါသည္။ သားသမီးကုိ ပင္ပင္ပန္းပန္း ခုိင္းေစ ေလ့က်င့္ေပး ထားမွ သူတုိ႔ဘာသာ ဘ၀ကုိ ရင္ဆုိင္ရခ်ိန္တြင္ အဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႕မည္ဟူေသာ သေဘာပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ဤတြင္ ဖခင္ျဖစ္သူတုိ႔၏ စိတ္သေဘာကုိလည္း ထည့္သြင္း ဆင္ျခင္ရေပမည္။ ဖခင္ျဖစ္သူတုိ႔မွာ ေသ ေျမႀကီး၊ ရွင္ ေရႊထီး ဟူေသာ သေဘာကုိ ေယာက်္ားေကာင္း စိတ္ဓာတ္ျဖင့္ ႏွလံုးသြင္း ခံယူႏုိင္ၾကၿမဲ ျဖစ္သည္။ ဤေတာအုပ္ႀကီး သားရဲတိရစာန္မ်ားႏွင့္ ဘီလူးႀကီးတစ္ေကာင္ က်က္စားေနသည္။ ထုိေတာအုပ္၏ ဟုိမွာဘက္မွာ ထီးစည္ၾကငွာန္းႏွင့္တကြ မင္းမဲ့ တုိင္းျပည္ႀကီးတစ္ခု ရွိေနသည္။ ဤေတာကုိ ျဖစ္ေက်ာ္၍ အေရာက္လာမည့္ မည့္သည့္ ေယာက်္ားေကာင္းကုိမဆုိ ထီးနန္းအပ္ႏွင္းရန္ ေစာင့္စားေနၾကသည္ဆုိလွ်င္ ဖခင္ျဖစ္သူတုိ႔က မိမိသားအား ထုိေတာအုပ္ကုိ ျဖတ္သန္းခုိင္းရဲသည့္ စိတ္ႏွလံုးမ်ဳိး ရွိတတ္ၾကသည္။ လမ္းမွာ ေသလွ်င္ ေသ၊ မေသလွ်င္ င့ါသား ေရႊထီးေဆာင္းေပေရာ့ ဟု ဥေပကၡာစိတ္ တစ္၀က္ထား၍ ေစလႊတ္ႏုိင္သည္မွာ မုန္း၍မဟုတ္၊ ခ်စ္၍ ေစတနာထား၍သာ ျဖစ္ေလသည္။ ထုိအခါမ်ဳိးတြင္ မိန္းမသားျဖစ္သည့္ မိခင္တုိ႔က ထားျမစ္လုိမည္မွာ ဧကန္ ျဖစ္ေလ သည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ သားကုိ အေမက ပုိခ်စ္သည္ဟု မဆုိသာေခ်။ ခ်စ္ပံုခ်စ္နည္းႏွင့္ ႏွလံုးသြင္း ကြဲျပားျခင္းသာ ျဖစ္ေလသည္။
ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ ကုတုိ႔ရွင္ ကဗ်ာထဲက ဖခင္သည္ သား၏အရည္အေသြးကုိ စာေမးပြဲ စစ္ေဆးသကဲ့သုိ႔ တြက္ခ်က္စီမံကာ ဤခရီးကုိ ေစလႊတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယူေသာ္ရသင့္ပါသည္။ ဤခရီးကုိ ေအာင္ျမင္စြာ ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီးေသာ္ ေနာင္တြင္ ဤျမစ္တရုိး၌ မည္သည့္အေျခအေနမွာမဆုိ သားအတြက္ စိတ္မခ်စရာ၊ စိတ္ပူစရာ မရွိေတာ့ပါေခ်။ ဤသေဘာျဖင့္ ဖခင္က စနစ္တက် အကြက္ခ်၍ ေစလႊတ္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယူႏုိင္သင့္ပါသည္။ ဤသုိ႔ယူလွ်င္ ခုိင္းရက္ေလျခင္းဟူ၍ မျပစ္မျမင္သာေတာ့ဟု ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဤကဗ်ာကုိ ေသခ်ာစြာ ဖတ္ရႈဆင္ျခင္ေသာအခါ ဆရာမင္းသု၀ဏ္သည္ ဖခင္ႏွင့္ မိခင္တုိ႔၏ ေမတၱာခ်င္း ျခားနားပံုသေဘာ ကုိ ေဖာ္က်ဴးထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟု နားလည္မိပါသည္။ ဖခင္ေမတၱာသည္ ဥေပကၡာႏွင့္ ရံဖန္ရံခါ ယွဥ္၍ မိခင္ေမတၱာသည္ ကရုဏာႏွင့္သာ ထာ၀ရယွဥ္သည္ ဟူေသာ သေဘာကုိ ေဖာ္ျပေနသည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ယူခ်င္ပါသည္။
(၆)
ေနာက္ထပ္ စဥ္းစားစရာ ရွိပါေသးသည္။
ဖခင္က ကုတုိ႔ေလွႏွင့္ ေစလႊတ္ျခင္းမွာ အသားလြတ္ ေလွခြက္ခ်ည္း လႊတ္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ မုိးသက္မုန္တုိင္းက်ခ်ိန္၌ မည္သူမွ် ပုိ႔ေဆာင္ေပး မည့္သူမရွိ၍ မိမိတုိ႔ သြားလုိရာသုိ႔ အသြားရ ခက္ေနေသာ ခရီးသည္တုိ႔ကုိ သြားလုိရာ ပို႔ေဆာင္ေပးေစသည့္ သေဘာ၊ အမ်ားအက်ဳိး ေဆာင္ေစ သည့္ သေဘာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါေသးသည္။ အဆင့္အတန္းျမင့္ေသာ လူမႈ၀န္ထမ္း စိတ္ဓာတ္ကုိ သား၏ ႏွလံုးအိမ္တြင္း သြတ္သြင္းေပးျခင္း လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါေသးသည္။ ဤသေဘာတုိ႔ကုိ စာဆုိက ဤကဗ်ာျဖင့္ ေဖာ္က်ဴးထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟူ၍လည္း ယူႏုိင္သင့္သည္သာ ျဖစ္ပါသည္။
(၇)
“Poetry is everying; it can define the indefinable; it can embrace the illimitable; it can speak the ineffable; it can penetrate the abyss; it can measure the eternity.’’
Gabriele D’Annanzio
“ကဗ်ာသည္ မျဖစ္ႏုိင္တာ ဘာမွ်မရွိ၊ အရာရာကုိ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္သည္။ ကဗ်ာသည္ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ေပးႏုိင္စြမ္း ရွိသည္။ ကဗ်ာသည္ အကန္႔အသတ္မဲ့ က်ယ္ေျပာေသာ အျခင္းအရာတုိ႔ကုိ လည္း လႊမ္းၿခံဳသိမ္းပုိက္ ေဖာ္က်ဴးႏုိင္စြမ္း ရွိသည္။ ကဗ်ာသည္ ႏႈတ္္ျဖင့္ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆုိျခင္းဌာ မစြမ္းသာေသာ အရာတုိ႔ကုိလည္း ေဖာ္ထုတ္ ေျပာဆုိႏုိင္စြမ္းရွိသည္။ ကဗ်ာသည္ ေထာက္လွမ္းမမီႏုိင္ ေအာင္ နက္နဲေသာ အျခင္းအရာတုိ႔ကုိလည္း ထုိးေဖာက္ ေဖာ္က်ဴးႏုိင္စြမ္း ရွိသည္။ ကဗ်ာသည္ အတုိင္းအဆမဲ့ ရွည္လ်ားက်ယ္ျပန္႔ေသာ၊ အဆံုးအစမဲ့ ထာ၀ရ ကာလထုထည္ႀကီးကိုလည္း တုိင္းတာျပႏုိင္စြမ္း ရွိသည္။
ဆရာမင္းသု၀ဏ္သည္ အထက္ပါ ဖြင့္ဆုိခ်က္အတုိင္းပင္ ကုတုိ႔ရွင္ကဗ်ာ၌ စြမ္းေဆာင္ထားသည္ ဟူ၍သာ ကၽြန္ေတာ္ အက်ဥ္းရံုး၍ ဆုိခ်င္ပါေတာ့သည္။
(၈)
ကဗ်ာေကာင္းတုိ႔မည္သည္ ေျပာလုိသမွ်ကုိ အေျဖာင့္မေျပာ၊ သြယ္၀ုိက္၍သာ အစဥ္ ေျပာသည္။ ကဗ်ာစကားသည္ က်စ္လ်စ္၍ ခြန္အားရွိသည္။ ကဗ်ာသည္ စကားနည္းနည္းႏွင့္ အနက္က်ယ္က်ယ္ ေျပာသည္။ တကယ့္ကဗ်ာေကာင္းတုိ႔တြင္ စကားလံုးတစ္လံုးမွ် ႏုတ္ပယ္၍ မရ၊ ေပါင္းျဖည့္ ၍ မရ၊ ျပင္ဆင္၍ မရေခ်။ စာတစ္လံုးမွ်ကုိ ႏုတ္ပယ္ေပါင္းထည့္ ျပင္ဆင္ရံုမွ်ႏွင့္ ကဗ်ာ အလွပ်က္၍ အနက္ယြင္းသြားသည္ အထိ ထိခုိက္ေစေတာ့သည္။
(၉)
ဤမွ်အထိ က်စ္လ်စ္လွေသာ “ကဗ်ာစကား“ျဖင့္လည္း ဆရာမင္းသု၀ဏ္က ဤသုိ႔ ေဖာ္ျပဖူးပါသည္။
“ကၽြန္ေတာ္ၿမိဳ႕၏ အေရွ႕ဘက္ခပ္လွမ္းလွမ္း ေခ်ာင္းကမ္းနံေဘးတြင္ တမံႀကီးရြာ ရွိပါသည္။ ယင္းရြာႏွင့္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ ရုိးကေလး စီးေနေသာ ဆားဖုိကုန္းမ်ားရွိသည့္ ၿခံကေလးသည္ တစ္ခါက ကၽြန္ေတာ့္ဖခင္ အုိစာမင္းစာ အေမာေျဖစရာဟု ရည္မွန္း၍ စုိက္ပ်ဳိးခဲ့ေသာ ၿခံကေလး ျဖစ္ပါသည္။ မုိးထဲေလထဲတြင္ ဖခင္ႏွင့္အတူ ေဘာက္တူကေလးေလွာ္ကာ ေရစုန္ေရဆန္သြား၍ စုိက္ပ်ဳိးခဲ့ပါသည္။ အိမ္ျပန္ေရာက္လွ်င္ မိခင္က အခ်မ္းေျပ ထမင္းဟင္း ပူပူေႏြးေႏြး ခ်က္ျပဳတ္ ေကၽြးသည္ကုိ မွတ္မိေနပါေသးသည္။ ဤအေၾကာင္းကုိ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ပင္ ေရးမိပါေသးသည္ ထင္သည္“
မင္းသု၀ဏ္
ဟုိေခတ္ ဟုိအခါ ဟုိကဗ်ာ
စာ – ၁၆၂ ၊ ရႈမ၀၊ ၁၉၈၄ ဇန္န၀ါရီ
(၁၀)
ယခုအခါ၌ ကၽြန္ေတာ္သည္ မိဘတုိ႔၏ ေမတၱာကုိ ေကာင္းစြာခံစား သိျမင္ နားလည္ေနၿပီျဖစ္ပါသည္။ မိဘတုိ႔၏ ေက်းဇူးကုိလည္း စိတ္ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ ဆပ္လုိလွပါ၏။ စိတ္ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ မဆပ္ႏုိင္ေလေလ မိဘေမတၱာ၊ မိဘေက်းဇူးကုိ ေလးျမတ္ ရုိေသေလေလလည္း ျဖစ္ရပါသည္။ ဤခံစားမႈသည္လည္း မိဘေမတၱာကုိ ေဖာ္ၾကဴးထားသည့္ ဤကဗ်ာကုိ အထူး ႏွစ္သက္မိျခင္း၏ အေၾကာင္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ ဤခံစားမႈသာ ရွိႏွင့္ မေနခဲ့ပါမူ ဤကဗ်ာကုိ ကၽြန္ေတာ္ ဤမွ် ႏွစ္သက္မိခ်င္မွ ႏွစ္သက္မိမည္ဟူ၍ လည္း ေတြးမိပါေသးေၾကာင္း။
(၁၁)
“ကုိ၀န္ကား ကဗ်ာဆရာ အစစ္ျဖစ္သည္ဟူ၍ ဆုိလွ်င္ ျငင္းဆုိဖြယ္မရွိေပ။ —- ကုိ၀န္၏ ကဗ်ာမ်ားမွာ ႏုႏုယဥ္ယဥ္ သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔ ေျပေျပျပစ္ျပစ္ ရွိလွေပ၏။ လြယ္လြယ္ကေလးႏွင့္ ေကာင္းေသာ ကဗ်ာမ်ားေပတည္း။ ခက္ခဲေသာ စကားလံုုးမ်ားမပါ။ စကားကုိလည္း မ်ားစြာမသံုး။ ေျပာင္ေပ့ဆုိေသာ စကားလံုးကေလးမ်ားကုိသာ ေရြးကာ ပုလဲသြယ္ကုိ သီကံုးသကဲ့သု႔ိ သီကံုးထားသည္မွာ လြန္စြာမွပင္ အ့ံစရာေကာင္းေပေတာ့၏ ။
စာ – ၇၁
“ကုိ၀န္၏ အထူးျခားဆုံး သတၱိမွာ ခက္ခဲေသာ စကားမ်ားကုိ ေရွာင္ႏုိင္သမွ် ေရွာင္ၿပီးလွ်င္ လြယ္ကူလွေသာ စကားမ်ားကုိသာလွ်င္ ေရြးခ်ယ္၍ သံုးႏုိင္ျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။ —— ။ အလြန္ လြယ္ကူ၍ ေန႔စဥ္ သံုးစြဲေနၾကေသာ ျမန္မာစကား ရုိးရုိးမ်ားပင္ ျဖစ္လင့္ကစား ကုိ၀န္ဖန္တီး၍ ဖြဲ႕ဆုိလုိက္ေသာအခါ အသက္၀င္လာၾကၿပီးလွ်င္ ဆန္းၾကယ္၍ လာၾကကုန္၏။ ဆန္းၾကယ္ေသာ စိတ္ကူးမ်ားေပၚလြင္ေအာင္ ေန႔စဥ္သံုးစြဲေန ၾကေသာ စကားလံုး ရုိးရုိးမ်ားႏွင့္ ဖြဲ႔ဆုိႏုိင္ျခင္း သတၱိမွာ ေတာ္ေတာ့္သတၱိ မဟုတ္။ တကယ့္သတၱိ ျဖစ္ေလသည္။ ——— ။ အဓိပၸာယ္မ်ားမ်ားကုိ စာသားအနည္းငယ္ႏွင့္ ဖြဲ႔ဆုိႏုိင္ေသာ ကုိ၀န္အား မ်ားစြာ ခ်ီးမြမ္းမိေတာ့သည္။
စာ – ၈၄
သိပၸံေမာင္၀
ေခတ္စမ္းစာေပ အေထြေထြ
ဒုတိယအႀကိမ္၊ စပယ္ဦး
၁၉၉၇၊ ဒီဇင္ဘာ
သိပၸံေမာင္၀သည္ ဆရာမင္းသု၀ဏ္၏ ကဗ်ာမ်ားကုိ သိျမင္နားလည္မႈ အျပည့္အ၀ျဖင့္ အပုိ မပါ၊ အလုိ မရွိ၊ အတိအက် ခ်ီးမြမ္းထားျခင္း သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ယခုအခါ၌ ကၽြန္ေတာ္ ေကာင္းစြာ သိျမင္ နားလည္ လာျခင္းသည္လည္း ဤကဗ်ာကုိ အထူးႏွစ္သက္မိျခင္း၏ ေနာက္ထပ္ အေၾကာင္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ႏုိင္ပါ သည္။ ဤသိျမင္လာျခင္းမ်ဳိး ရွိႏွင့္မေနခဲ့လွ်င္မူ ဤကဗ်ာကုိ ကၽြန္ေတာ္ ဤမွ် ႏွစ္သက္မိခ်င္ မွ ႏွစ္သက္မိမည္ဟူ၍လည္း ေတြးမိပါေသးေၾကာင္း။
(၁၂)
ယခုအခါ၌ ကၽြန္ေတာ္အႀကိဳက္ဆံုးစာဆုိမွာ “ဆရာမင္းသု၀ဏ္“၊ ကၽြန္ေတာ္ အႀကိဳက္ဆံုး ကဗ်ာမွာ ဆရာမင္းသု၀ဏ္၏ “ကုတုိ႔ရွင္“ ျဖစ္ပါသည္ဟု ေမးသူရွိလာလွ်င္ ေျဖဖုိ႔ အသင့္ယုတၱိရွိေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားႏွင့္တကြ ကၽြန္ေတာ္ အသင့္ရွိေနပါၿပီ။ ။
(ဤေဆာင္းပါးျဖင့္ ဆရာမင္းသု၀ဏ္အား ရုိေသေလးျမတ္စြာ ကန္ေတာ့အပ္ပါသည္။)
ေျဖာင့္မွန္စြာ (ျဖင့္)
ေသာ္ထြန္း
“ဤသုိ႔ မိခင္ေမတၱာကုိ ခံစားမိေသာအခါ ဖခင္မွာ စိတ္ႏွလံုး အလြန္မာေက်ာ က်န္းခက္သည့္ လူၾကမ္းႀကီးပမာ ထင္မွတ္ဖြယ္ ျဖစ္ေပေတာ့ သည္။ စင္စစ္ ဖခင္ကေရာ သားကုိ မခ်စ္ေတာ့ဘူးတဲ့လား။“ဟူေသာ စာမ်က္ႏွာ (၂)၊ အပုိင္း(၅)မွ စာပုိဒ္တြင္ “က်န္းခက္” သည္ စာလံုးေပါင္း အမွန္ ျဖစ္ပါသည္။ သတ္ပံုမမွားပါ။
စာေရးသူ၏ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ေဖာ္ျပပါသည္။