ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာကို အစားထိုးမည့္ အၿမဲတမ္းစိုက္ခင္း
ၿဖိဳးသီဟခ်ိဳ/Myanmar Now ၊ မိုးမခ၊ မတ္ ၂၊ ၂၀၁၇
သစ္ေတာျပဳန္းမႈ ကာကြယ္ေရးတြင္ အၿမဲတမ္းစိုက္ခင္းတို႔က အေရးပါလာသည္
ဖလမ္း-ထလန္ေရာင္ေက်းရြာ (Myanmar Now) - ေဆာင္းအကုန္ ေႏြအကူးကာလ ခ်င္းျပည္နယ္၊ ဖလမ္းၿမိဳ႕နယ္၊ ထလန္ေရာင္ေက်းရြာဝန္းက်င္တြင္ ျမင္ေတြ႔ေနရသည္က သစ္ပင္ၿခဳံႏြယ္တို႔ကို ခုတ္ထြင္မီးရိူ႕ထားၿပီး စိုက္ပ်ိဳးရန္ အသင့္ျဖစ္ေနၿပီျဖစ္ေနသည့္ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာခင္းမ်ားျဖစ္သည္။
ရြာရိွ ေရြ႕ေျပာင္းေတာင္ယာ လုပ္ကိုင္ၾကသူမ်ားတြင္ ၅၆ႏွစ္အရြယ္ ဦးေဆြးဒုမႈန္းလည္း တစ္ဦး အပါအဝင္ျဖစ္သည္။ ျပည္နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္ ဟားခါးၿမိဳ႕သို႔ တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ပင္ သြားေရာက္ေလ့ မရိွသူ၊ သားသမီး ၆ဦး၏ဖခင္ ဦးေဆြးဒုမႈန္းက မိသားစု စားဝတ္ေနေရး အတြက္ ေတာင္ယာ လုပ္ကိုင္ရန္ သစ္ပင္ႀကီးငယ္မ်ားကို ခုတ္ထြင္ခဲ့ရသည္မွာ ႏွစ္စဥ္ သံုးေလးဧက အနည္းဆံုး ရိွသည္။
“ အျမဲတမ္းစိုက္ေျမ မရွိခင္တုန္းကဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ သစ္ပင္ေတြ ဘယ္ေလာက္ခုတ္ခဲ့သလဲ ဆိုတာ မေျပာျပႏုိင္ေလာက္ေအာင္ပါပဲ” ဟု အသက္၂ဝ အရြယ္က စတင္ၿပီး ေတာင္ယာ လုပ္ကိုင္ခဲ့သူ ဦးေဆြးဒုမႈန္းက ေျပာသည္။
ထလန္ေရာင္တြင္ မိရိုးဖလာ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစုိက္ပ်ိဳးေရး စနစ္ကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္မွာ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ၾကာခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ အျမဲတမ္းစိုက္ပ်ိဳးႏုိင္သည့္ ေလွကားထစ္စိုက္ခင္းမ်ား မရွိခဲ့သည့္ အခ်ိန္က ေဒသခံတို႔သည္ ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္သူတို႔ သတ္မွတ္ေပးထားသည့္ လုပ္ကြက္မ်ားတြင္ ႏွစ္စဥ္ ဧက ၂ဝဝ ထိ ခုတ္ထြင္ ရွင္းလင္းၿပီး လုပ္ကိုင္ၾကရသည္။
ယခုအခါတြင္ေတာ့ အစိုးရႏွင့္အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ အျမဲတမ္းအသံုးျပဳႏုိင္သည့္ ေလွကားထစ္စုိက္ပ်ိဳးေရး စနစ္ ေဖာ္ေဆာင္ေနသည့္ ထလန္ေရာင္ရြာသည္ ေရြ႕ေျပာင္း ေတာင္ယာ ခုတ္ထြင္မႈ ထက္ဝက္ခန္႔ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ၿပီျဖစ္သည္။
ေက်းလက္ အလွည့္အေျပာင္း
ဟားခါး-ဖလမ္း ကားလမ္းေပၚမွ ျမင္ေတြ႔ေနရသည့္ ေလွကားထစ္စိုက္ခင္းမ်ားတြင္ အတန္းလိုက္ စိုက္ထားသည့္ ၾကက္သြန္ပင္မ်ားေၾကာင့္ စိမ္းစိုလွပေနသည္။ ေလွကားထစ္စိုက္ခင္းမ်ား၏ အထက္ေတာင္ကုန္းေပၚမွ အျဖဴေရာင္ လက္ဝါးကပ္တုိင္ရိွသည့္ ေနရာတြင္ ရြာသူ၊ ရြာသားမ်ား စိုက္ပ်ိဳးေရးေကာင္းမြန္ရန္၊ ခ်င္းေတာင္တန္း ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာ ေစရန္အတြက္ အစာေရွာင္ ဆုေတာင္းၾကေၾကာင္း သိရသည္။
ဤေဒသတြင္ အျမဲတမ္း ေလွကားထစ္စိုက္ခင္း အတြက္ ကူညီေနသည့္အဖဲြ႔မွာ ခ်င္းေဒသခံ စိုက္ပ်ိဳးေရး ဝန္ထမ္းေဟာင္းမ်ားျဖင့္ စုစည္းထားသည့္ Chokhlei Organization foor Rural and Agricultural Development (CORAD) အဖြဲ႔ ျဖစ္သည္။
ထိုအဖြဲ႔မွ ဖလမ္းၿမိဳ႕နယ္ မန္ေနဂ်ာ ဦးတေလာင္ဇမန္းက ေရြ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး စနစ္ကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္၊ ေဒသခံေတာင္သူမ်ား လူမႈစီးပြားစနစ္ အဆင္ေျပေစရန္ ရည္ရြယ္ၿပီး အျမဲတမ္းစိုက္ခင္းစနစ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ရန္ ႀကဳိးစားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေျပာသည္။
“တခ်ိဳ႕ေနရာေတြက အပင္ေတာင္မရွိေတာ့ဘူး။ ေတာင္ကတံုးေတြျဖစ္သြားတယ္။ တခ်ိဳ႕လုပ္ကြက္ေတြက အပင္ေတာ့ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေျမက သံုးစားလို႔မရေတာ့ဘူး။ ေျမက အရမ္းညံ့ဖ်င္းလာတယ္” ဟု သူက ရွင္းျပသည္။
CHORDအဖြဲ႔က အကူအညီေပးၿပီးေနာက္ ထလန္ေရာင္တြင္ ေလွကားထစ္စိုက္ပ်ိဳးေျမဧက ၈ဝ ေက်ာ္အထိ ရွိလာခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ ထိုအထဲတြင္ ေတာင္သူဦးေဆြဒုမႈန္း၏ ၂ ဧက စိုက္ခင္းလည္း ပါဝင္သည္။ ယခင္က ဦးေဆြဒုမႈန္းမွာ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာ လုပ္ကိုင္ရန္အတြက္ နံနက္၆နာရီမွ ညေန၆နာရီအထိလုပ္ကိုင္ခဲ့ရသည္။ ေက်းရြာလူႀကီးကသတ္မွတ္ေပးသည့္ ေနရာတြင္ ေရြ႕ေျပာင္းေတာင္ယာလုပ္ကိုင္ရန္အတြက္ အပင္မ်ားကိုခုတ္လွဲျခင္း၊ ေျမရွင္းျခင္း၊ မီးရိႈ႕ျခင္းတို႔ကို ပင္ပင္ပန္းပန္း လုပ္ကိုင္ရသည္ဟု သူက ဆိုသည္။
“အျမဲတမ္းစိုက္ပ်ိဳးေရးမရွိခဲ့တဲ့အခ်ိန္တုန္းကဆိုရင္ တစ္ႏွစ္မွာ ၃ဧက၊ ၄ဧကလုပ္တာေတာင္မွ ဝမ္းစာစားဖို႔ေတာင္ မေလာက္ငတဲ့အခါမွာ ဝင္ေငြဆိုတာ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ ၾကက္ေမြးတယ္၊ ဝက္ေမြးတာနဲ႔ ေရာင္းၿပီး လုပ္ကိုင္စားေသာက္ရပါတယ္” ဟု သူက ေျပာသည္။
“အျမဲတမ္းလုပ္ကြက္လုပ္ၿပီးတဲ့အခါမွာေတာ့ မိုးတြင္း၊ ေဆာင္းတြင္းမွာ စိုက္ပ်ိဳးႏုိင္ တာေၾကာင့္ ဝမ္းစာဖူလံုတဲ့ အျပင္ အပိုဝင္ေငြလည္းရလာပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ကြ်န္ေတာ့္သားသမီးေတြကိုလည္း ေက်ာင္းျပန္ထားႏုိင္ပါၿပီ” ဟု သူက သူ႔ၾကက္သြန္ျဖဴခင္းကို ၾကည့္ၿပီး ရွင္းျပသည္။
ေရြ႕ေျပာင္းေတာင္ယာႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္
ေရြ႕ေျပာင္းေတာင္ယာလုပ္ကိုင္ခဲ့သည့္ အက်ိဳးဆက္ေၾကာင့္ မိုးေခါင္ေရရွားမႈ၊ ေျမဆီလႊာခန္းေျခာက္မႈ၊ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈမ်ားႏွင့္ရင္ဆိုင္ေနရသည္။
စိုက္ပ်ဳိးေရးအရာရိွႀကီးတစ္ဦးက ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ စိုက္ပ်ိဳးေျမ ၂ဝဝ,၆ဝ၆၃ ဧက ရွိၿပီး ေရြ႕ေျပာင္း ေတာင္ယာ လုပ္ကိုင္ရန္ အတြက္ ႏွစ္စဥ္ ဧကတစ္သိန္းခန္႔ ေတာင္ယာ ခုတ္ထြင္ေနၾကသည္ဟု ခန္႔မွန္းသည္။
“ဒီအတိုင္းပဲ ဆက္ခုတ္သြားမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေရ၊ ေျမ၊ သယံဇာတ ဆံုးရံူးမႈနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရမွာ အမွန္ပါပဲ” ဟု ခ်င္းျပည္နယ္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဦးစီးဌာန ဒုတိယျပည္နယ္ဦးစီးမွဴး၊ လက္ေထာက္ညြန္ၾကားေရးမွဴး ဆလိုင္းဒမ္နီရယ္ ထြန္းတင္က မွတ္ခ်က္ေပးသည္။
ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစနစ္ကို တစ္ျဖည္းျဖည္းေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ရန္အတြက္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဦးစီးဌာနကလည္း ေတာင္ေစာင္းစိုက္ပ်ိဳးေရး နည္းပညာျဖင့္ ခ်င္းျပည္နယ္အတြင္းရွိၿမိဳ႕နယ္တိုင္းတြင္ အျမဲတမ္း စိုက္ပ်ိဳးေျမ ေပၚေပါက္ေရး လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိသည္။
“ၿမိဳ႕နယ္တိုင္းမွာ ၂ ဧက ကေန ၃ ဧကအထိ ေဖာ္ေဆာင္ေပးေနပါၿပီ။ ႏွစ္စဥ္တိုးခ်ဲ႕ၿပီးေတာ့ ေဖာ္ေဆာင္သြားဖို႔ကိုလည္း ဌာနက ညြန္ၾကားထားပါတယ္” ဟု သူက ဆက္ ေျပာသည္။
ယခုအခါတြင္ေတာ့ CHORD အဖြဲ႔၏ အကူအညီေပးမႈေၾကာင့္ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာခုတ္ထြင္မႈ ထက္ဝက္ခန္႔ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ခဲ့သည္ဟု သိရသည္။
ထလန္ေရာင္တြင္ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္မႈကို ရင္ဆိုင္ေနရၿပီး မိုးလံုလံုေလာက္ေလာက္ မရသည္မွာ ဆယ္ႏွစ္ခန္႔ရွိေနၿပီဟု ဆိုသည္။
“ ရြာနားမွာရွိတဲ့ လံုပီး(ေရြ႕ေျပာင္းေတာင္ယာလုပ္ကြက္) ရဲ႕ သံုးပံုႏွစ္ပံုေလာက္မွာ အပင္ မရွိေတာ့ဘူး။ ေရရွားလာၿပီး။ ေျမႀကီးက ညံ့ညံ့လာတယ္” ဟု သူက ရွင္းျပသည္။
ေက်းရြာ ေတာင္သူအစုအဖြဲ႔ဥကၠ႒ ဦးငြန္ေသာင္က အိမ္ေထာင္စု ၉၃ စု ရွိေသာ ဤရြာတြင္ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာ လုပ္ကိုင္ရန္အတြက္ အိမ္ေထာင္စုတစ္စုလွ်င္ ၃ဧကခန္႔ ႏွစ္စဥ္ခုတ္ထြင္ ရွင္းလင္းခဲ့ၾကသည္ဟု ေျပာသည္။
CHORD ၏ စီမံကိန္းမန္ေနဂ်ာ ဦးကီးတူက ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာ စနစ္ကိုေလွ်ာ့ခ် ႏုိင္ေရး ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ၂ဝဝ၈ မွ ၂ဝ၁၄ အထိ အျမဲတမ္း စိုက္ပ်ိဳးေျမ ဧက ၆၅ဝေက်ာ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏုိင္ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္လည္း သူတို႔အဖဲြ႔က ေဖာ္ေဆာင္ေပးေနသည့္ အျမဲတမ္းစိုက္ပ်ိဳးေျမ ဧကမွာ ျပည္နယ္ တစ္ခုလံုးအတြက္ လံုေလာက္မႈ မရွိႏုိင္သည့္အတြက္ အစိုးရ၏ အကူအညီ လိုအပ္ေနသည္ဟု သူက ေျပာသည္။
ျပည္နယ္အတြင္း စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္သူမ်ား၏ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ ေရြ႔ေျပာင္းေတာင္ယာ လုပ္ကိုင္ေနၾကသည္ဟု သူတို႔ျပဳလုပ္ထားသည့္ စစ္တမ္းမ်ားက ဆိုသည္။ ဤေဒသတြင္ လြန္ခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္က ေျမၿပိဳမႈ၊ ေရႀကီးမႈ၊ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈမွာ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာ စိုက္ပ်ိဳးမႈႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေနျခင္းေၾကာင့္ အျမဲတမ္းစိုက္ ပ်ိဳးႏုိင္သည့္ စိုက္ပ်ိဳးေျမ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ေဖာ္ေဆာင္ေပးရန္မွာ ျပည္နယ္အတြက္ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္ဟု သူက ဆိုသည္။
“သစ္ေတာေတြျပဳန္းတီးသြားတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေျမၿပိဳမႈေတြ ျဖစ္ေပၚတဲ့ ေနရာေတြမွာ ပိုၿပီးေတာ့ ျဖစ္တာမ်ားတယ္။ သစ္ေတာေတြ ရွိတဲ့ေနရာမွာ ေျမၿပိဳတာ နည္းပါးတယ္ ဆိုတာကို ေတြ႔ရပါတယ္”ဟု သူက ရွင္းျပသည္။
CORAD အဖြဲ႔မွ ဖလမ္းၿမိဳ႕နယ္ မန္ေနဂ်ာ ဦးတေလာင္ဇမန္းက ခ်င္းေတာင္တန္းသည္ ႏွစ္၂ဝအတြင္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ဆိုးရြားစြာ ထိခိုက္လာျခင္း၊ ရာသီဥတုေဖာက္ျပန္မႈမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေနရျခင္းတို႔အတြက္ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာလုပ္ကိုင္မႈကိုေလွ်ာ့ခ်ၿပီး အျမဲတမ္းစိုက္ပ်ိဳးေျမဧကမ်ား ေဖာ္ေဆာင္ေပးရန္ လိုအပ္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။
“ဖလမ္းၿမိဳ႕နယ္ထဲမွာ ႏွစ္၂ဝ အတြင္း စိမ္းစိမ္းစိုစိုေတာင္တန္းေတြအျဖစ္ ျမင္ခဲ့ရတဲ့ေနရာေတြက အခု ေတာင္ကတံုးေတြ ျဖစ္ေနၿပီ။ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာစနစ္ကို တစ္ႏွစ္ထက္တစ္နစ္ မေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ဘူး ဆိုရင္ေတာ့ ေနာက္ ၃ဝ ႏွစ္ေတြ ၄ဝႏွစ္ေတြကို ျပန္စဥ္းစားမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အင္မတန္ကိုမွ စိုးရိမ္စရာရွိပါတယ္” ဟု CORAD မွ ၿမိဳ႕နယ္ မန္ေနဂ်ာက ညိွဳ႕မိႈင္းေနသည့္ ခ်င္းေတာင္တန္းမ်ားအၾကား ေတြ႔ေနရသည့္ အက်ည္းတန္ ေတာင္ကတံုးမ်ားကို ၾကည့္ရင္း ေျပာလိုက္ေလသည္။ ။