ေမာင္စြမ္းရည္ - လဝန္းအိမ္ရဲ႕ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ သတို႔သမီး
(မုိးမခ) စက္တင္ဘာ ၂၅၊ ၂၀၁၅
(မုိးမခ) စက္တင္ဘာ ၂၅၊ ၂၀၁၅
က်ေနာ္တို႔ ျပည္ပကို ေရာက္ေနခိုက္ ဆယ္စုႏွစ္တေခတ္ေလာက္ အတြင္းမွာ ျပည္တြင္း`ကေလာင္သစ္ ´ ေတြ အမ်ားႀကီးထြက္ေပၚထြန္းေပါက္ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔စာအုပ္တခ်ိဳ႕ကို စာေပဝါသနာပါသူေတြက ဒုကၡခံၿပီး ျပည္ပကို သယ္ေဆာင္ လာၾကလို႔ က်ေနာ္တို႔ ဖတ္ခြင့္ႀကံဳခဲ့ရတာေတြရိွေပမဲ့ မဖတ္ရဘဲ လြတ္ထြက္သြားတဲ့ စာအုပ္ေတြလည္း အမ်ားႀကီးရိွပါတယ္။
စက္တင္ဘာပထမပတ္ထဲတုန္းက နယူးေယာက္ရဲ႕ `ကြင္း´ ေခၚ ဘုရင္မၿမိဳ႕နယ္ထဲရိွမဟာ ဝိသုဒၵါရံုေက်ာင္းေခၚ သံုးပါး ေက်ာင္းမွာ စာေပ ဝါသနာရွင္မ်ား အစည္းအေဝးလုပ္ၾကေတာ့ က်ေနာ္လဲေရာက္သြားပါတယ္။ စာေပေဟာေျပာပြဲျဖစ္ေျမာက္ ေရးအတြက္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးၾကတာပါ။ ႏိုင္ငံေရးအရ နည္းနည္းပြင့္လင္းတဲ့ရာသီထဲ ေရာက္လာလို႔လားမသိ။ မျမင္ဖူးတဲ့ လူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား အစည္းအေ ဝးတက္ေရာက္လာၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
အစည္းအေ ဝးတက္ေရာက္လာၾကတဲ့ လူသစ္ေတြထဲမွာ မျမင္ဖူးတဲ့ စာေရးဆရာမေလးတေယာက္ပါလာခဲ့ပါတယ္။ `လ ဝန္းအိမ္ ´ တဲ့။ အမည္ရင္းက ဧကရီၿဖိဳး´။အိမ္အမည္က `သမီးေခ်ာ´တဲ့။သူကရုပ္ရွင္မင္းသား၊ဆရာ ဝန္စာေရးဆရာႀကီး ေမာင္သင္ရဲ႕ ေျမးတဲ့။ ေမာင္သင္က သူ႔အေဖဘက္က အဖိုး။ အေမဘက္ကလည္း စာေရးဆရာမႀကီး ယုဝတီခင္စိန္လိႈင္တဲ့။ အဖိုးအဖြား ႏွစ္ဖက္လံုး စာေပမ်ိဳးရိုးျဖစ္တဲ့အျပင္ သူကိုယ္တိုင္ကလည္း စာေပဝါသနာ ထက္သန္လို႔ အေမရိကန္ တကၠ သိုလ္တခုက အဂၤလိပ္စာေပ (ရသစာေပဆိုင္ရာ) ဘြဲ႕တခုကို ယူထားခဲ့သူတဦးျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္က သူ႔ကို မေတြ႕ရဖူး ေသးလို႔ ခုလို မိတ္ဆက္ရပါတယ္။
`က်ေနာ္ ေမာင္စြမ္းရည္ပါ။ ႏြားထိုးႀကီးၿမိဳ႕ရဲ႕အနီး ျမင္းၿခံၿမိဳ႕နယ္ထဲက ရြာတရြာကပါ။ ေဒါက္တာေမာင္သင္တို႔နဲ႔ တနယ္ထဲ သား ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာရဲ႕ အကိုတဦးနဲ႔လည္း ဦးႀကီးတေယာက္လို ခင္မင္ရင္းႏီွးပါတယ္။ စသျဖင့္ ေျပာဆို မိတ္ဆက္ လိုက္ပါတယ္။
သူေရးတဲ့ ဝတၳဳတပုဒ္ကို သူ႔မိတ္ေဆြတဦးဆီက ငွားဖတ္ဖူးပါတယ္။ ဝတၳဳအမည္က`ပို႕စ္ေမာ္ဒန္သတို႔သမီး ´တဲ့။ ပို႔စ္ေမာ္ ဒန္ဆိုေတာ့ ေမာ္ဒန္ေခတ္အလြန္လို႔ ဗမာလို အဓိပၸါယ္ရမယ္ထင္ပါတယ္။ ေမာ္ဒန္ဝတၳဳေရးသူတဦးက ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ သတို႔သမီး တဦးကို ဘယ္လိုေဖာ္က်ဴးမယ္ဆိုတာကို စိတ္ဝင္စားမိလို႔ သူ႔ဝတၳဳေလးကို ဖတ္ၾကည့္မိတာပါ။
ဗမာစာေပေလာကမွာ ကာလေပၚ ဝတၳဳရယ္လို႔ေပၚလာတာကို ၁၉၀၄ ခုေလာက္လို႔ စာေပပညာရွင္ႀကီးမ်ားက သတ္မွတ္ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ကာလေပၚဝတၳဳအစ -ေမာင္ရင္ေမာင္ မမယ္မကလို႔ အဆိုျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ေမာင္ရင္ေမာင္ မမယ္မ ဝတၳဳကိုေရးသူက စိန္ဂၽြန္းေက်ာင္းသားေဟာင္း `ဂ်ိမ္းလွေက်ာ္´ တဲ့။ သူ႔ေနာက္မွာ ဦးလတ္၊ ပီမိုးနင္း၊ ေရႊဥေဒါင္း၊ ရန္ေအာင္၊ မဟာေဆြ၊ ဇဝန၊ သိန္းေဖျမင့္ စသျဖင့္ ကာလေပၚဝတၳဳေရးဆရာေတြ အလွ်ိဳအလွ်ိဳ ေပၚထြန္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေခတ္ကို ဗမာႏိုင္ငံ၊ ကိုလိုနီေခတ္။ ကာလေပၚ ဝတၳဳေတြ ေပၚထြန္းတဲ့ေခတ္လို႔ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီေနာက္ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီး ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယကမၻာ စစ္ႀကီးက ဗမာျပည္ကိုလိုနီေခတ္နဲ႔ လြတ္လပ္ေရး ေခတ္တို႔ၾကားမွာ ေခတ္ႏွစ္ေခတ္ကို ပိုင္းျခားလိုက္ခဲ့ပါတယ္။ လြတ္လပ္ ေရးေခတ္ထဲမွာေတာ့ တင့္တယ္၊ သန္းေဆြ၊ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလး၊ ဒဂုန္ခင္ခင္ေလး၊ ခင္ႏွင္းယု၊ ယုဝတီခင္စိန္လိႈင္ စတဲ့ ဝတၳဳေရးဆရာေတြ ေပၚထြန္းပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးေခတ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒဂုန္တာရာ၊ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၊ ျမသန္းတင့္၊ လင္းယုန္နီ၊ ေအာင္လင္း စတဲ့ စာေရးဆရာအသစ္မ်ားက ပိုၿပီးသစ္ဆန္းတဲ့ဝတၳဳေတြကို ေရးလာၾကပါတယ္။
လြတ္လပ္ေရးေခတ္ရဲ႕ ဝတၳဳဇာတ္လိုက္ေတြက ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ၊ စစ္ဗိုလ္ေတြ၊ ဆရာဝန္ေတြျဖစ္လာၾကပါတယ္။ ခုေခတ္ မွာလို လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြ၊ ခရိုနီေတြဆိုတာ မရိွၾကေသးပါဘူး။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြဆိုတာက လဝန္းအိမ္တို႔ ေနာက္ဆံုးေပၚေတြ။ ေမာ္ဒန္ေတာ္လွန္ေတြ။ ဖိနပ္၊ ခါးပတ္၊ နာရီ၊ လည္စည္း၊ ေခါင္းလိမ္းဆီ၊ ႏႈတ္ခမ္းနီ၊ လက္သည္းနီ၊ မိတ္ကပ္ အားလံုး ျပင္ သစ္နဲ႔ အဂၤလန္ေမာ္ဒန္ေတြခ်ည္း။ ဒီလို ဝတ္စားဆင္ယင္၊ စားေသာက္သံုးစြဲမႈေတြဟာလည္း ေမာ္ဒန္ပို႔စ္ေမာ္ဒန္တို႔ရဲ႕ လကၡ ဏာရပ္ေတြပဲေပါ့။ သူတို႔ဘယ္လို ဝတ္စားဆင္ယင္၊ သြားလာ၊ ေျပာဆိုဆက္ဆံၾကတယ္ဆိုတဲ့ ေခတ္ရဲ႕လကၡဏာေတြကို က်ေနာ္တို႔ သိရတာေပါ့။ ေခတ္ရဲ႕ အမူအရာအေလးအေပါ့ကို သိခ်င္ရင္၊ ေခတ္ရဲ႕ေဝါဟာရ အေကြ႕အဝိုက္ အနိမ့္အျမင့္ေတြ ကို နားလည္ခ်င္ရင္၊ ေခတ္ရဲ႕စကားလံုး ေ ဝါဟာရေတြ၊ ေခတ္ရဲ႕ဆိုက္ကိုလိုဂ်ီေတြ (စိတၱေဗဒ) စကားလံုးေတြ ေလ့လာ ခ်င္ရင္ လဝန္းအိမ္တို႔ရဲ႕ဝတၳဳေတြကို ဖတ္ရႈေလ့လာၾကရမွာေပါ့။ လူမႈမႏုႆေဗဒပညာရွင္၊ စိတ္ပညာရွင္၊ ဘာသာေဗဒ ပညာရွင္ေတြဟာ ဒါေတြကိုပဲ လိုက္ရွာေနၾကရပါတယ္။
ဝတၳဳပညာမွာေတာ့ `အိုင္က်င္း´ ဖြဲ႔ပံု၊ ဇာတ္လမ္းအနိမ့္အျမင့္၊ အဆင့္ဖန္တီးပံုေတြ၊ အလွည့္အေကြ႔ ဖန္တီးပံုေတြ ေခတ္အ ေလ်ာက္ ဘယ္လိုဆန္းျပားလာသလဲဆိုတာေရာ၊ ေျပာၾကဆိုၾကပံုေတြေရာ စာေပေဝဖန္ေရးဆရာေတြကလည္း အေသးစိတ္ ဆန္းစစ္ၾကရမွာေပါ့။ အထူးသျဖင့္ ေခတ္အေျခအေနေပၚမွာ ေနာက္ခံျပဳၿပီး ဇာတ္ေဆာင္ေတြရဲ႕ စိတ္ေနစရိုက္ကို ဘယ္ လိုသရုပ္ေဖာ္သလဲဆိုတာ မ်ိဳးေပါ့။ ဝတၳဳထံုးစံအတိုင္း `အားၿပိဳင္မႈအေပၚအားျပဳၿပီး လဝန္းအိမ္ကလည္း စာဖတ္သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ဝင္စားမႈကို ဖမ္းစားပါတယ္။ ဇာတ္လိုက္ႏွစ္ေယာက္က လူေတာ္ေတြခ်ည္းပဲ။ ၿပီးေတာ့ ငယ္သူငယ္ခ်င္းေတြ။ ေလွနံႏွစ္ ဖက္နင္းရမယ္ဆိုရင္ အလြန္အသဲယားစရာေပါ့။
တကယ္တမ္း ၾကည့္ၾကရင္ က်ေနာ္တို႔ ဗမာျပည္ရဲ႕ တႏိုင္ငံလံုး အေျခအေနအရ ေခတ္ေနာက္ကို အမ်ားႀကီးက်န္ရစ္ေနခဲ့ပါၿပီ။ ကမၻာႀကီးတခုလံုးက ေမာ္ဒန္လြန္ေခတ္ထဲေရာက္ေနမွေတာ့ ဗမာျပည္လည္း ေမာ္ဒန္ကို ေရွးရႈရေတာ့မွာေပါ့။ ဘဏ္ေတြ၊ စေတာ့ရွယ္ယာေတြ၊ ကြန္ဒိုေတြ၊ ဆူပါမားကက္ေတြ၊ ပလာဇာေတြ စသျဖင့္ တည္ေဆာက္လာၾကရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရန္ ကုန္ၿမိဳ႕ႀကီးတၿမိဳ႕ တည္ေလာက္သာ ကြန္ဒိုေတြ၊ ကြန္ဒုန္းေတြ ၾကားသိေနရေပမဲ့ အင္းစိန္၊ ေမွာ္ဘီလြန္ေတာ့ ကြန္ဒိုေတြ က်န္ရစ္ၿပီ။ ေဒါက္တာေမာင္သင္တို႔ရဲ႕ ႏြားထိုးႀကီး ၿမိဳ႕လိုေနရာမွာေတာ့ ေပတရာလမ္းေဘးက ထန္းလက္တဲ အေၾကာ္ ဆိုင္ေလးေတြထိုင္လိုက္ရင္ အေဝးက ထန္းလ်က္တံေတြက ထန္းလ်က္နံ႕ေလးရတုန္းပါပဲ။ စက္ဆီနံ႔ဆိုတာက ရန္ကုန္ ေလာက္ပဲ ေ ဝ့ပ်ံ႕ေနတာမဟုတ္လား။ လူတန္းစား၊လူ႔အလႊာေတြ အမ်ားႀကီးရိွၿပီး ကြာဟမႈေတြကလည္း တာဝတႎသာနဲ႔ အ ဝိစိလို ျဖစ္ေနဆဲပါပဲ။
ဒီေန႔ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ေခတ္ႀကီးေရွ႕တန္းၿမိဳ႕ႀကီးတၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာေနတဲ့ ေမာ္ဒန္ကဗ်ာဆရာေမာင္စြမ္းရည္ဟာ အိမ္နဲ႔ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ၁၀ ေက်ာင္းေလာက္အတြင္းမွာ လွည့္လည္သြားလာေနေတာ့ ဗမာျပည္က ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ေတြကို မသိ ႏိုင္ပါဘူး။ သူ႔ကဗ်ာဖြဲ႕ရင္ ရြာဦးထိပ္က ေညာင္ပင္နဲ႔ ေရခ်မ္းစင္ေလာက္က မတက္ေသးပါဘူ။ေမာင္သာႏိုးေျပာတဲ့ `အာ ဘန္နစၥ´ မျဖစ္ကေသးပဲ။` ရူရာလ´ ရိွပါေသးတယ္။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းထြက္ေပကိုး (Urbanize, Rural) လ ဝန္းအိမ္က ရန္ကုန္တီတီစီေက်ာင္းထြက္၊ နယူေယာက္ ` အီစီကလီ ´ေက်ာင္းထြက္။
သူတို႔လို ေမာ္ဒန္လြန္ေခတ္လူငယ္မ်ားကသာ ကြန္ဒို၊ ဖက္ရွင္အေရာင္းဆိုင္၊ ကေဖးတို႔ကို ေနာက္ခံထားတဲ့ ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ဇာတ္ေဆာင္ဇာတ္ေကာင္ေတြကို ေဖာ္က်ဴးႏိုင္ပါမယ္။ ခုေခတ္က လဝန္းအိမ္တို႔ေခတ္။ `ေမာင္သင္´ တုိ႔၊ `မယ္ခင္ ´ တို႔ေခတ္ မဟုတ္ေတာ့ဘူးေလ။ စာေရးဆရာ ဆိုတာ သူ႔ေခတ္ကို သူေဖာ္က်ဴးရၿမဲ ျဖစ္ပါတယ္။သူ႔ေခတ္ကိုပဲ ထင္ဟပ္ေဖာ္က်ဴးပါတယ္။
ေမာ္ဒန္ကုန္ကာလသားႏွစ္ဦးက ႏိုင္ငံျခားျပန္ေမာ္ဒန္လြန္ေတြ ျဖစ္သလို ကာလသမီးဇာတ္လိုက္မင္းစမီးကလဲ ႏိုင္ငံျခားျပန္ အပ်ံစား ဖက္ရွင္စတိုးပိုင္ရွင္ေပကလား။ဟုတ္ကဲ့ -- စာေရးဆရာမကိုယ္တိုင္ကလည္း နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ႀကီးသူဆိုေတာ့ သူ႔အရပ္နဲ႔သူ႔ဇာတ္နဲ႔ အံက်ေနတာပါပဲ။ လဝန္းအိမ္က သူ႔ေခတ္ ဝန္ကို သူ႔နည္းနဲ႔သူ ေက်ပြန္ေအာင္ ထမ္းေဆာင္ေနပါတယ္။ ေဒၚခင္ေဆြဦးတို႔က ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ေခတ္ကို လြမ္းခဲ့ၿပီ။ ေဒၚစန္းစန္းႏြဲ႕တို႔၊ ေဒၚႏုနုရည္တို႔က ေခါက္ထီးကေလးနဲ႔ ထမိန္ တထည္ေလာက္နဲ႔ မ်က္ရည္လည္ခဲ့ၿပီ။ လဝန္းအိမ္တို႔က ေခါက္ထီးလည္း မသိေတာ့၊ ေက်ာက္ထီးလည္း မရိွေတာ့။ ထမိန္ ေလးတထည္ကို တီတီစီက ထြက္လာကတည္းက ေမ့ေလာက္ၿပီေပါ့။ ေဒၚခင္ေဆြဦးတို႔ေခတ္လို သိခ်င္ရင္စာၾကည့္တိုက္ မွာ သူ႔စာေတြ သြားရွာၿပီး ငွားဖတ္ရပါတယ္။ လဝန္းအိမ္တို႔ေခတ္ကို သိခ်င္ရင္ေတာ့ အင္တာနက္မွာ ဝင္ကာသာတက္ၿပီး ဖတ္ေပေတာ့။ ဒါကလည္း တေခတ္နဲ႔ တေခတ္မတူမွ မတူပဲကိုး။ ရႈတ္ခ်စရာလည္း မရိွ။ ခ်ီးေျမႇာက္စရာလည္း မရိွ။ သူ႔ ေခတ္တာ ဝန္ေက်ၾကစတမ္းေပပ။
လဝန္းအိမ္က သူ႔ေခတ္အေၾကာင္းကို သူေျပာေဖာ္ရရင္ တာဝန္ေက်တာပါပဲ။ သူက သူ႔အဖိုးရဲ႕ ႏြားထိုးႀကီးဘက္က ထန္း လက္တဲကို ေရာက္ဖူးတာမဟုတ္။ ခဏေရာက္ဖူးရံုနဲ႔လည္း စာဖြဲ႕ႏိုင္မွာမဟုတ္။ သူ႔ေခတ္ သူ႔ေရွ႕ကလူေတြကို ဖြဲ႕ျပခဲ့ၿပီ။ သူဖြဲ႕ျပတဲ့လူေတြကို သူလို ျမင္ဖူးသူကလည္း သတိျပဳမိရၿပီ။ မျမင္ဖူးသူကလည္း ၾကားဖူးရၿပီေပါ့။ ေခတ္ေနာက္ခံ ကြန္ဒို၊ ကုန္တိုက္ေတြနဲ႔ အဲဒီေနရာကလူေတြရဲ႕ ေျပာဆိုဆက္ဆံပံု၊ စိတ္ဓာတ္စိတ္ထားေတြကို က်ေနာ္တို႔ သိတန္သေလာက္ သိရၿပီ။ သူတို႔ရဲ႕ စကားလံုးေဝါဟာရေတြကိုလည္း ရိပ္စားမိရၿပီ။ ဒီအတြက္ လဝန္းအိမ္ကို ေခတ္တာဝန္ေဆာင္ေနသူအျဖစ္ ေက်းဇူးတင္ရပါမယ္။ ဒီစာအုပ္ကို ၂၀၁၅ ဇူလိုင္က ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ ထုတ္ေဝသူ၊ က်ီေတာ္စာေပတိုက္ကိုလည္း ေက်းဇူးတင္ပါေၾကာင္း။
ေမာင္စြမ္းရည္
၂၀၁၅ စက္တင္ဘာ ၇
အသုံးျပဳထားသည့္ ဓာတ္ပုံအား လ၀န္းအိမ္၏ လူမႈကြန္ယက္ေပၚမွ ကူးယူပါသည္။