ကိုသန္းလြင္ - ဆီလီကြန္း ေတာင္ၾကား
(မိုးမခ) ႏို၀င္ဘာ ၁၇၊ ၂၀၁၅
(၁)
ဖြံ႕ျဖိဳးစႏူိင္ငံ၊ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီးႏူိင္ငံ၊ စက္မႈလက္မႈတိုးတက္ျပီးႏူိင္ငံ၊ ေပါင္းမ်ားစြာမွ ေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားသည္ အေမရိကန္ အဆင့္ျမင့္ (High Tech) စက္မႈကုမၸဏီၾကီးမ်ား ရွိရာ ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကား (Silicon Valley) သို႕ အေရာက္သြားျပီး ကမၻာေက်ာ္ ကုမၸဏီၾကီးမ်ားမွ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ ပုဂၢဳိလ္မ်ားနွင့္ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးလ်က္ ရွိၾကပါသည္။
ျဖစ္ေလ့ ျဖစ္ထရွိသည္မွာ နုိင္ငံေတာ္ သမၼတၾကီးမ်ား၊ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ၾကီးမ်ား သည္ အေမရိကန္သို႕ လာျပီဆိုလ်င္ နုိင္ငံေရးရာ ကိစၥမ်ား စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားအတြက္ အိမ္ျဖဴေတာ္ရွိရာ ၀ါရွင္တန္ သို႕ျဖစ္ေစ ဘဏ္မ်ားနွင့္ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားကို ေလ့လာရန္၊ အက်ဳိးတူ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ Wall Street ေခၚကမာၻေက်ာ္ ကုမၸဏီၾကီးမ်ားရွိရာ ေနရာသို႕ျဖစ္ေစသြားေလ႕ရွိၾကပါသည္၊ စက္မႈလုပ္ ငန္းႏွင့္ပတ္သက္လ်င္ ေမာ္ေတာ္ကား ထုတ္လုပ္ရာ Detroit လို ၿမိဳ႕မ်ားသို႕သာသြားေလ႔ရွိၾကပါသည္။
မၾကာေသးမီကမွ အင္ဒိုနီးရွားနိုင္ငံ သမၼတၾကီး ဂ်ိဳကို၀ီဒိုဒိုသည္ ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကားရွိ ဂူဂဲလ္၊ မိုက္ခရိုေဆာ့ဖ္၊ ေဖ့(ေ)ဘြတ္ ကုမၸဏီရံုးးမ်ားရွိသည့္ ကုမၸဏီမ်ား ၏ အၾကီးအကဲမ်ားနွင့္ေတြ႕ရန္ ဂ်ကာတာ ျမိဳ႕ေတာ္မွ ထြက္ခြာခဲ့ပါသည္၊ အေမရိကားသို႕ေရာက္ခ်ိန္တြင္ မိမိိနိုင္ငံက ေတာမီးေလာင္သည့္ ျပည္တြင္း ျပႆနာမ်ား ေျဖရွင္းရန္ လိုအပ္လာေသာေၾကာင့္ ခရီးစဥ္ကို ျပီစီးေအာင္ မသြားနိုင္ဘဲ ရုတ္တရက္ ျပန္သြား ခဲ့ရပါသည္။
ဂ်ပန္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ရွင္ဇိုအာေဘးလည္း ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကားသို႕ ယမန္နွစ္ကေရာက္ရွိလာသည္၊ ျပင္သစ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဖရန္စြာေဟာ္လြန္း၊ အစၥေရး၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ နာတာညာဟု၊ အီတလီ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ Matteo Renzi တို႕လည္းေရာက္လာဖူးသည္။
အိႏၵိယ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ မိုဒီသည္ အိႏၵိယကို ကုန္ထုတ္ႏိုင္ငံျဖစ္ရမည္ဟု Make in India ေၾကြးေၾကာ္သံျဖင့္ ဤစက္ရံုမ်ားရွိရာေနရာသို႔ ေရာက္လာခဲ့သည္၊ တရုတ္သမၼတ စီဂ်င္ပင္းမွာလည္း ဇနီးၿဖစ္သူႏွင့္အတူ ၀ါရွင္တန္ သုိ႔ မသြားမွီ ဤေနရာသုိ႔ ဦးစြာေရာက္လာခဲ႔သည္။
ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကားသို႔ သြားရာေလဆိပ္မွာ Mineto San Jose မွာရွိၿပီး ယမန္ႏွစ္ကအထိ ဤေလဆိပ္တြင္ ႏူိင္ငံေတာ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ၾကဳိဆိုရန္ ေကာ္ေဇာနီပင္မရွိဟုဆိုသည္၊ ဖြဲ႔စည္းစ ကုမၸဏီ မ်ားမွာ ဦးေဆာင္သူမ်ားသည္ အသက္ငယ္၊ အေတြ႕အၾကဳံမရွိေသးသူမ်ား ျဖစ္ရာ သံခင္း၊ တမန္ခင္း ကိစၥမ်ားတြင္ ကသိကေအာက္ ျဖစ္စရာမ်ား ၾကဳံၾကရသည္၊ တစ္ခါက ဗြီအိုင္ပီ တဦးကို ဧည့္ခံရာတြင္ ကုမၸဏီ CEO တဦးမွာ ေျခေထာက္ကို စားပြဲေပၚတြင္ တင္ရင္းစကားေျပာသည္ဟုဆိုသည္။
ေ၀ဖန္သူမ်ားေၾကာင့္ အစိုးရက ႏိုင္ငံျခားသံတမာန္ ဆက္ဆံေရး Protocol မ်ားကို အသိပညာေပးႏိုင္ေစရန္ Non Profit အဖြဲ႕အစည္းတခုကို ဆီလီကြန္းေတာင္ၾကားတြင္ ရံုးခန္းဖြင့္ေပးခဲ့ရသည္၊ ႏိုင္ငံျခားမွေရာက္လာ ေသာ ေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံရာတြင္ လိုက္နာရန္ စည္းမ်ဥ္း၊စည္းကမ္း၊ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္၊ မ်ားကို ကုမၸဏီ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား အား သင္ေပးရသည္။
(၂)
သဲတြင္ပါ၀င္ေသာ ဆီလီကြန္ျဒပ္စင္မွာ ထရန္စစၥတာကဲ့သုိ႔ေသာ ဆီမီကြန္ဒက္တာမ်ား ထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးက်သည္၊ ကြန္ပ်ဴတာ ႏွင့္ အင္တာနက္ ေပၚလာခ်ိန္တြင္ ဤသို႔ ဆီမီကြန္ဒက္တာ ထုတ္လုပ္ ေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွာ တဟုန္ထိုး တိုးတက္လာသည္၊ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္က အင္တဲလ္ကုမၸဏီသည္ သူ႔ဆီမီကြန္ဒတ္တာစက္ရံု ကို ဤေနရာတြင္ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ အေနာက္ဖက္ ကမ္းေခ်ရွိ ဧရိယာအားျဖင့္ ျမိဳ႕တျမိဳ႕ စာထက္ပိုမက်ယ္ေသာ ဤေနရာေလးတြင္ စြန္႔စားတီထြင္ သူမ်ား၊ စိတ္ကူးစိတ္သန္းေကာင္းရွိသူမ်ား အတြက္ လုပ္ငန္းသစ္၊ စက္ရံုသစ္၊ အလုပ္သစ္ စတင္ရန္ ေနရာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ တေျဖးေျဖးႏွင့္ ဆီလီကြန္း ေတာင္ၾကားဟု လူသိမ်ားလာခဲ့ သည္
ဟီတာခ်ီ၊ ဂူးဂဲလ္၊ Apple, HP စသည္ျဖင့္ တကမၻာလံုး မိမိထြက္ကုန္မ်ားျဖင့္ လႊမ္းမိုးထားႏိုင္ေသာ ႏိုင္ငံတကာကုမၸဏီၾကီးမ်ား နည္းတူ လုပ္ငန္းသစ္စတင္ လုပ္ၾကသည့္ ကုမၸဏီ မ်ားမွာ ေထာင္ခ်ီ၍ ရွိလာၾကသည္။
ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားက ထိုကုမၸဏီ ဥကၠဌ မ်ားႏွင့္ လာေရာက္ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေနၾကျခင္းမွာ တစတစ မ်ားျပားလာျပီျဖစ္ရာ အဘယ့္ေၾကာင့္ ထိုေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားသည္ အေမရိကန္သမၼတၾကီးကို မေတြ႕ရေသးမီ မွာပင္ ဤစက္မႈျမိဳ႕ေတာ္သို႔ အေရာက္လာၾကရပါသနည္း ဟုေမးစရာ ျဖစ္လာပါသည္။ ႏိုင္ငံျခား မွ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈလာေစခ်င္ေသာေၾကာင့္ လား ဟု စဥ္းစားစရာ ရွိသည္၊
ဤေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ား ကိုယ္စားျပဳရာ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ တရုတ္၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ပန္ ဆိုသည္ ႏွင့္ အေမရိကန္ ကုမၸဏီၾကီးမ်ား၏ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံ မႈကို အရမ္းကာေရာလိုေနေသာ ႏိုင္ငံမ်ား မဟုတ္ေတာ့ပါ၊ စီးပြားေရး ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး မွာ ဆက္ႏြယ္ေနၾက ေသာ္ လည္း အလြယ္တကူ ေရာေပါင္းသြား တတ္ျခင္းကားမရွိ၊ ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကား တြင္ထူေထာင္ခါစ ကုမၸဏီ ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာရွိေပရာ သူတို႔၏ ဘတ္ဂ်က္မွာ အမ်ားအစားၾကီး မဟုတ္၊ ထိုကုမၸဏီမ်ားေရာက္ လာျခင္းျဖင့္လည္း အလုပ္အကိုင္အသစ္ဖန္တီးရာ မေရာက္ႏိုင္ပါ၊ မိမိႏိုင္ငံစီးပြားေရးအတြက္ ပစၥည္း အသစ္ထုတ္လုပ္ေရးဆိုင္ရာစက္ရံုဖြင့္ျခင္း ေရနံတူးစင္ ထူေထာင္ျခင္းတို႔ကဲ့သို႔ အလုပ္မ်ား အတြက္မူ အျခားေနရာမ်ားသို႔ သြားၾကရန္ သာရွိသည္။
တီထြင္တတ္ျခင္း၊ လုပ္ငန္းအၾကီးထြားျမန္ဆန္္ျခင္းတို႔ျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားေသာ ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကား မွာ စီးပြားေရးတြင္ ေအာင္ျမင္သေလာက္ ၀ါရွင္တန္နိုင္ငံေရးအေပၚ လႊမ္းမိုးနုိင္မႈမွာ ခက္ခဲျပီး အခ်ိန္ယူရပါ သည္၊ နုိင္ငံျခား တိုင္းျပည္ကို ၾသဇာလႊမ္းမိုး နိုင္ဘို႔ ေနေနသာသာ မိမိအေမရိကန္ ႏိုင္ငံ အတြင္းမွာ ပင္ၾသဇာရွိရန္ မလြယ္ကူပါ။
ကုမၸဏီအမ်ားစု၏ CEO မ်ားမွာ ငယ္ရြယ္ျပီး ႏိုင္ငံေရးအျမင္တြင္ ကေလးသာသာ ေတြးေခၚတတ္ျပီး သူတို႔အလုပ္မွာမိမိတို႔ကုမၸဏီတိုးတက္ၾကီးပြားေရးသာျဖစ္သည္၊ ခြ်င္းခ်က္မွာ Apple, Amazon, Microsoft, Facebook အစရွိသည့္ ကုမၸဏီၾကီးမ်ားသည္ မၾကာေသာ အခ်ိန္မ်ားအတြင္း ပို၍ ရင့္က်က္ လာၾကပါသည္။
တခါက အေမရိကန္ အစိုးရသည္ Stop Online Piracy Act (Sopa) ကိုအတည္ျပဳရန္ က်ိဳးစားခဲ့ဘူးသည္၊ ကုမၸဏီအမ်ားစုက လက္မခံၾကေခ်၊ သူတို႔စည္းရုံးမႈျဖင့္ ၀က္ဆိုက္ေပါင္း ၁၁၅၀၀၀ ေက်ာ္က ဤဥပေဒကို ဆန္႔က်င္ေၾကာင္းဆႏၵထုတ္ေဖၚၾကရာ အစိုးရက သူတို႔အစီအစဥ္ကို ရုတ္သိမ္းသြားၾကရဘူးသည္။
Center For Responsive Politics ၏အဆိုအရ အင္တာနက္ကုမၸဏီမ်ားသည္ မိမိရည္ရြယ္ခ်က္ျပည့္၀ေရး အတြက္ ဆြဲေဆာင္ေလာ္ဘီလုပ္ရန္ ၂၀၁၀ က အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၅ သန္းမွ် သံုးစဲြခဲ့ၾကသည္၊ ယခုအခါ ထိုပမာဏ မွာ ၂ ဆေက်ာ္ တိုးပြား ခဲ့ျပီး ၄၂ သန္း မွ်ရွိသည္ဟုခန္႔မွန္းသည္။
အေမရိကန္ စီးပြားေရး၏ ဗဟိုရ္ ခ်က္မသည္ အေရွ႕ဘက္ကမ္းမွ အေနာက္ဘက္ကမ္းသို႔ ေျပာင္းသြားျပီ ဟုမွတ္ခ်က္ေပးၾကသည္။
ယခင္ကတိုင္းျပည္မွ ေတာ္ေပ႔ ဆိုသည့္ ဘဲြ႔ရလူငယ္မ်ားသည္ Wall Street မွ ဘဏ္ၾကီးမ်ား၊ဘ႑ာ ေရးဆိုင္ရာ ကုမၸဏီမ်ား၌ အလုပ္၀င္ၾကသည္၊ ယခုမူ အခ်ိဳ႕ဘဏ္မ်ားမွ စီအီးအိုမ်ား သည္ဆီလီကြန္း ေတာင္ၾကားမွ ကုမၸဏီမ်ား သို႔ ေျပာင္းေရြ႕ေနၾကျပီျဖစ္သည္၊ အျခား ကမၻာေက်ာ္ ကုမၸဏီၾကီးမ်ား မွ စီအီးအို၊ စီအက္(ဖ)အို မ်ားမွာ လည္း အလားတူ ေျပာင္းေရႊ႔ေနၾကသည္။
ယခုအခါအဆင့္ျမင့္ စက္မႈကုမၸဏီမ်ားမွ စီအီးအို မ်ားမွာႏိုင္ငံစီးပြားေရးကိုကိုင္လႈပ္သူမ်ားျဖစ္ေနၾကျပီး ၀ါရွင္တန္ႏွင့္ ကီလိုမီတာ ၄၀၀၀ အေ၀းတြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကရာ ျမိဳ႕ေတာ္၀ါရွင္တန္၏ အရႈပ္အေထြးမ်ားမွ ကင္းေ၀းရာ ေနရာတြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကားရွိ အသစ္ကိုရွာေဖြေနၾကသူမ်ား၊ ရဲရဲ ၀င့္၀င့္ စြန္႔စားေနသူမ်ားကို ေငြအရင္းအႏွီးထုတ္ ေပးနိုင္ေသာ သူေဌးၾကီးမ်ားကလည္း ကူညီေထာက္ပံ့မႈေပးရန္ အဆင္သင့္ရွိေနတတ္သည္။
ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကား၏ဂ်ီဒီပီ မွာ ၅၃၅ ဘီလီယံမွ်ရွိရာ နိုင္ငံေပါင္းမ်ားစြာ၏ ဂ်ီဒီပီ ထက္သာလြန္ေနေပ သည္၊ တဦးခ်င္း Per Capita ဂ်ီဒီပီမွာ ဇူးရစ္နွင့္ ေအာ့စလို ျပီးလ်င္ တတိယအၾကီးဆံုးျဖစ္သည္။
နိုင္ငံေပါင္းမ်ားစြာမွ ေခါင္းေဆာင္းၾကီးမ်ားအေနျဖင့္ ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကား သို႔သြားေရာက္ေလ႔လာေန ၾကျခင္း မွာ မိမိတို႔နိုင္ငံတြင္လည္း ဆီလီကြန္းေတာင္ၾကား ၏ပံုစံကို ယူခါ စက္မႈလုပ္ငန္းအသစ္မ်ား ထူေထာင္ နိုင္ေရးအတြက္လည္းျဖစ္ပါလိမ့္မည္၊ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္နွီးေနွာျခင္းျဖင့္ ေအာင္ ျမင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားထူေထာင္ရန္ အၾကံဥာဏ္မ်ား ရရွိလိုၾကျခင္းပင္ျဖစ္ပါလိမ့္မည္၊ နည္းဥပေဒ၊ အေကာက္ခြန္ႏွင့္ Infra structure တည္ေဆာက္ေရးသည္ ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကား ၌ အေကာင္းဆံုး ဥပမာ နမူနာမ်ားရွိၾကပါသည္၊
မိမိတို႔နိုင္ငံမွလုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ခ်ိတ္ဆက္ေပးနိုင္လ်င္နွစ္ဦးနွစ္ဖက္ အက်ိဳးျဖစ္ ထြန္း ရန္ရွိပါသည္။
ဆီလီကြန္ေတာင္ၾကားတြင္ေနထိုင္ၾကသူမ်ား၏ သံုးပံုတပံုမွာ အာရွတိုက္သားမ်ားျဖစ္ပါသည္၊ ထိုအာရွတိုက္ သားမ်ားသည္ ရာထူးအဆင့္ဆင့္တြင္ ရိွေနၾကျပီး တခ်ိန္တြင္ စီအီးအို မ်ား ျဖစ္လာၾကပါလိမ့္မည္၊ Google, Microsoft, Adobe ကုမၸဏီၾကီးမ်ား၏ဥကၠဌ မ်ားမွာအိႏၵိယ ႏိုင္ငံသားမ်ားျဖစ္ရာ သူတို႔ႏွင့္ေဆြးေႏြးျခင္းျဖင့္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ မိုဒီအဖို႔ အၾကံဥာဏ္ေကာင္းမ်ားစြာ ရရွိႏိုင္ပါလိမ့္မည္၊
၀န္ၾကီးခ်ဳပ္မာမိုဟန္ဆင္း လက္ထက္က အေမရိကန္မွ ႏ်ဴးကလီးယား ဓါတ္ေပါင္းဖို ၀ယ္ရန္ကိစၥကို သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ဘူးသည္၊ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ ၾကာလာသည့္တိုင္ ဤကိစၥမွာျဖစ္မလာခဲ့ေပ၊ ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္က ညဳကလီးယားလက္နက္ မျပန္႔ပြား ေရး ကိစၥကိုအေၾကာင္းျပခါ အခ်ိန္ဆြဲေန သည္ဟုဆိုၾကသည္၊ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ကို လႊမ္းမိုးႏိုင္သူတို႔မွာ စီးပြားေရး သမားမ်ားသာ ျဖစ္သည္ ဟုေထာက္ျပၾကသည္၊ သမတ နည္းတူ ပါ၀ါၾသဇာရွိေသာ ကြန္ဂရက္ကို စည္းရံုးရန္ နည္းလမ္းမ်ား ကို သိရွိရန္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေရးကိုလည္းနားလည္ၾကရန္လိုပါသည္၊
ကမၻာ လွည့္ခရီးသည္မ်ားမွာလည္း ဤေဒသသို႔အေရာက္လာခါ ကမၻာေက်ာ္ (Brand) တံဆိပ္မ်ားျဖစ္သည့္ ထိုကုမၸဏီ မ်ား၏ရုံးမ်ားေရွ႕တြင္အမွတ္တရဓာတ္ပံုရုိက္ၾကသည္၊ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားအဖို႔မွာလည္း ထိုကုမၸဏီအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားႏွင့္ စကားလက္ဆံု ေဆြးေႏြး ၾကသည္မွာ ဖက္ရွင္ျဖစ္ေနေပသည္။
Wall Street မွ ဘဏ္ၾကီးမ်ားသည္ တကမၻာလံုးဆိုင္ရာ စီးပြားေရး အၾကပ္အတည္းကို ကိုျဖစ္ေစ ခဲ့ၾကျပီး နာမည္ပ်က္ခဲ့ၾကသည္၊ အေမရိကန္စက္မႈ ထုတ္ကုန္ လုပ္ငန္းမွာထို နာမည္ဆိုးမ်ားမရွိေပ၊ ဆီလီကြန္ ေတာင္ၾကား ၏အနာဂါတ္ လုပ္ငန္းတိုးတက္က်ယ္ျပန္႕ လာေရးမွာလည္း ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အျပည့္ရွိေန ဆဲပင္ ျဖစ္သည္။
(၃)
အင္တာနက္ေခတ္ႏွင့္ ေဖ့(စ)ဘြတ္ေခတ္ၾကီးတြင္ သတင္းအခ်က္အလက္ဆိုသည္မွာ ေနရာေပါင္းစံု အလုပ္ေပါင္းစံုအတြက္ရွိေနျပီးျဖစ္သည္၊ စီးပြားေရး စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္းထူေထာင္ေရးတို႔အတြက္ နည္းပညာဆိုသည္မွာလည္း ရွိေနျပီးျဖစ္သည္၊ လိုအပ္ခ်က္ကို ရွာေဖြတတ္ရန္သာလိုပါသည္၊ ဆီလီကြန္း ေတာင္ၾကား သို႔လာပါလ်င္ ထိုလုပ္ငန္းမ်ား ထူေထာင္ရန္ အတြက္ အၾကံေကာင္း ဥာဏ္ေကာင္း ေပးႏိုင္သူေတြ ေျမာက္မ်ားစြာရွိမွာေသခ်ာပါသည္၊ ထိုအခ်က္ကို အထက္ေဖၚျပပါ ေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ား သိထားၾကျပီးျဖစ္ဟန္တူသည္၊
ကိုသန္းလြင္