ကုိသန္းလြင္ - ဒီဂ်စ္တယ္ ဒီမိုကေရစီ
(မုိးမခ) ႏုိ၀င္ဘာ ၃၀၊ ၂၀၁၅
(မုိးမခ) ႏုိ၀င္ဘာ ၃၀၊ ၂၀၁၅
(၁)
ယေန႔ဆက္သြယ္ေရးေခတ္တြင္ ေရခဲေသတၱာမ်ား၊ ေကာ္ဖီေဖ်ာ္စက္၊ သြားတိုက္တံ၊ ဟန္းဖုန္းႏွင့္ လက္ပတ္နာရီ ကဲ့သို႔ေသာ Smart devices မ်ားတြင္ ဆက္သြယ္ေရးကိရိယာ ငယ္ေလးမ်ားတပ္ဆင္ထားၾကပါသည္။ ထိုဆက္သြယ္ေရးစက္ကေလးမ်ား သည္ တခုႏွင့္တခု ခ်ိတ္ဆက္အလုပ္လုပ္ၾကပါလိမ့္မည္။ သူတို႔အေရအတြက္မွာ ေနာင္ဆယ္ႏွစ္ဆိုလွ်င္ ဘီလီယမ္ ၁၅၀ မွ်ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။ ၄င္းတို႔ကိုအသံုးျပဳေသာ လူအေရအတြက္မွာ လည္း ဘီလီယံခ်ီ၍ ရွိပါလိမ့္မည္၊ ယခုဆိုလ်င္ ထိုဆက္သြယ္ေရးစက္မ်ားမွအသံုးျပဳေသာ byte ေခၚ ဒီဂ်စ္တယ္သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားမွာ တစ္နွစ္လ်င္ နွစ္ဆမွွ်တိုးပြားေနပါ သည္။ ေနာင္ ၁၅ နွစ္ဆိုလ်င္ ၁၂ နာရီ ေန႕တစ္၀က္တိုင္း၌ ၂ ဆတိုးပြား လာမည္ဟု ခန္႕မွန္းၾကပါသည္။
စက္မွထုတ္လႊတ္လိုက္ေသာသတင္းအခ်က္အလက္မ်ားမွာ လူတို႔နားလည္ေသာ ပံုစံျဖစ္ေစရန္ ေနကာမ်က္မွန္ကဲ့သို႔ ေသာ မလိုအပ္ေသာ အလင္းေရာင္ကို ကာကြယ္ေပးသည့္ Filter ေခၚ သတင္းကိုသာ ထုတ္ေပးသည့္ ဇကာမ်ား လိုပါသည္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္၊ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း၊ ေျပးႏႈန္းစသည္ျဖင့္ လိုအပ္ေသာအခ်က္ကိုထုတ္မေပးမီ ကြန္ပ်ဴတာ Algorithm မ်ားက တြက္ခ်က္ၾကပါသည္။ ထိုသို႔ စက္ကအစားထိုး၀င္ေရာက္ဆံုးျဖတ္ေပးေသာေၾကာင့္ လူတို႔၏ ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ေသာစြမ္းရည္ သို႔မ ဟုတ္ လူမႈအဖြဲ႔တစ္ခုလံုး၏ ဆံုးျဖတ္နိုင္မႈ စြမ္းအားေလ်ာ့က် သြားေစႏိုင္ပါသည္။ သိစရာမွန္သမွ်ကို စက္ကတြက္ခ်က္ထုတ္ေပးေနေသာအခါလူသည္ စဥ္းစားေတြးေခၚေနစရာမလိုေတာ့ေပ။ အီလက္ထေရာနစ္ဂဏန္းေပါင္းစက္မ်ား ေပၚလာေသာ အခါ လူသည္ ဂဏန္းႏွစ္လံုးကိုပင္ တည့္ေအာင္မေပါင္းတတ္ေတာ့ေပ။
၂၀၁၅ ခု ေအာက္တိုဘာလ ၆ ရက္ေန႔က တရားရံုးမွ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ခုတြင္ ဥေရာပေကာင္စီမွ ျပင္ပသို႔ထုတ္လႊတ္မည္႔ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ သူတို႔၏ေဒတာကာကြယ္ေရးဥပေဒကို လိုက္နာရမည္ဟု ဆိုသည္။ အစိုးရတစ္ခု ကုမၸဏီ တစ္ခုက ထိုသတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို လိုသလိုအသံုးခ်၍ ကြၽနု္ပ္တို႔၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို လႊမ္းမိုးမႈမရွိေစရန္ အကာ အကြယ္ေပးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားသည္ ထင္သာျမင္သာ ရွိရမည္၊ ယုံၾကည္စိတ္ခ်နိုင္ရမည္၊ အသံုး ျပဳသူက ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ရွိရမည္။
ဤရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ဆြစ္ဇာလန္ အစိုးရက ကမကထျပဳၿပီး Nervousnet ေခၚ Digital Nerve system တခုကို တည္ ေဆာက္ရန္ စီစဥ္လွ်က္ရွိပါသည္။ ဇူးရစ္ရွိ Swiss Federal Institute Of Technology မွသုေတသနအရာရွိမ်ားကဦးေဆာင္ပါသည္။ ၀ီကီပီဒီးယား၊ Linux စနစ္တို႔မွာ ကမာၻတ၀ွမ္းမွ လူအားလံုး ပါ၀င္ေရးၾက၊ ျပဳျပင္ၾကေသာပေရာဂ်က္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထိုနမူနာအတိုင္း ေနရာေပါင္းစံုမွ လူေပါင္းစံုက ဤ နာဗ္ System ကို အသံုးျပဳႏိုင္ၾကပါသည္။
လူတို႔၏ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ပံုသေဘာတရားကို နားလည္ရန္ မျဖစ္နိုင္ပါ။ သို႔ပါေသာ္လည္း ကြၽန္ေတာ္ ဘာလုပ္သည္။ ဘယ္ ေနရာ ကိုသြားသည္။ ဘယ္ေၾကာ္ျငာကိုဖတ္သည္။ ကြၽန္ေတာ္၏အၾကံျပဳခ်က္မ်ားမွာ ဘယ္သို႔ရွိသည္။ ကြၽန္ေတာ္၏ခံစားခ်က္၊ တုန္႔ျပန္ခ်က္မ်ားမွာ ဘယ္သို႔ရွိခဲ့ဘူးသည္။ ဆိုေသာအခ်က္မ်ားကိုသိေနပါက ကြၽန္ေတာ္၏ အျပဳအမူ၊ သဘာ၀၊ ယံုၾကည္ ခ်က္တို႔ကို အလြယ္တကူ ခန္႔မွန္းႏိုင္ၾကပါလိမ့္မည္။ ကြၽန္ေတာ့္အေၾကာင္းကိုသိၿပီဆိုပါက ကြၽန္ေတာ့္ထံ ဘယ္လိုေၾကာ္ျငာ ေတြကို ပို႔ရမည္၊ ဘယ္လိုအရာေတြပို႔ပါက ကြၽန္ေတာ့္အေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ မရွိႏိုင္ဟု သိႏိုင္ၾကပါသည္။
ကုမၸဏီတခု (www.aboutthedata.com) က ေၾကျငာရာတြင္ သူတို႔ကုမၸဏီ၌ ျမိဳ႕ေနလူထုေဖာက္သည္မ်ားနွင့္ ပက္သက္၍ အေၾကာင္းအရာ ၾကိဳက္နွစ္သက္ပံု အစရွိသည္။ attribute ေပါင္း ၅၀၀၀ နွင့္ပက္သက္ၿပီး မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြ ရွိပါသည္ ဟုဆိုသည္။ လူတစ္ဦးခ်င္းစီကိုလိုက္၍ သူတို႔သံုးစြဲသည့္ပစၥည္း၊ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္သုိ႔အသံုးျပဳပံု သူၾကိဳက္နွစ္သက္ သည့္ Brand တံဆိပ္၊ ေစ်း၀ယ္သည့္ပံုစံ၊ စသည္ျဖင့္ လူတိုင္းအတြက္ မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြရွိသည္ဟုဆို၏၊ ထိုအရာမ်ား ကိုသိေသာ ကုမၸဏီမ်ား၊ အစိုးရမ်ားက သူတို႔လိုသလို အသံုးခ်ႏိုင္ၾကပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကိုလည္း သူတို႔ လႊမ္းမိုးလာႏိုင္ၾကပါသည္။
ထိုသိလာေသာ အခ်က္အလက္မ်ားမွတဆင့္ တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ျပည္သူတို႔ကိုပိုမို က်န္းမာသန္စြမ္းသူမ်ား ျဖစ္လာေအာင၊္ သဘာ၀ပါတ္၀န္းက်င္ကို ထိခိုက္ေစမည့္ အလုပ္မ်ားကို မလုပ္ကို္င္နိုင္ေစရန္ ထိန္းေက်ာင္းေပးနိုင္ပါလိမ့္မည္။ သို႔ပါေသာ္ လည္း ထိုနည္းပညာျဖင့္ပင္ မ်ိဴးခ်စ္စိတ္ကိုအသံုးခ်ခါ အမုန္းတရား တိုးပြားေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္ေပးျခင္းမ်ားကိုလည္း လုပ္လာ နိုင္ပါသည္။ ထင္သာျမင္သာမႈမရွိလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ဒီမိုကေရစီေရးရာ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမရွိလ်င္ျဖစ္ေစ လူတို႔ကို လမ္းလႊဲေရာက္ေအာင္ စီမံျပဳျပင္ခြင့္ရွိေနပါသည္။
ေဒတာအမ်ားအျပားပိုင္ဆိုင္ျပီး ဆဲြေဆာင္သိမ္းသြင္းျခင္းမ်ားမ်ားလုပ္နိုင္သည္ႏွင့္အမွ် အစိုးရနွင့္ ကုမၸဏီတို႔သည္ တဦး တည္း အာဏာပိုင္ဆိုင္ေသာ (Dictatorship) မ်ားျဖစ္လာႏုိင္ၾကပါသည္။
၁၉၇၀ ခုႏွစ္မ်ားက ခ်ီလီသမၼတ အာယန္ဒီးကစက္ရုံမ်ား၏ထုတ္ကုန္ပမာဏကို အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေစရန္ ကြန္ပ်ဳတာ Network မ်ားျဖင့္ ထိမ္းခ်ဳပ္ရန္ၾကိဳးစားခဲ့ဘူးသည္။
ယေန႔စကၤာပူနိုင္ငံတြင္ လူအဖဲြ႔အစည္းနွင့္ပါတ္သတ္ေသာ ေဒတာအေျမာက္အမ်ား စုေဆာင္းေကာက္ယူထားျပီး လူမႈ အ ဆင့္အတန္းျမင့္မားေအာင္၊ လူ႔လုပ္အားလိုအပ္ခ်က္ကို သက္သာေအာင္ စမ္းသပ္ေနသည္။ ႏိုင္ငံအေျမာက္အမ်ားကလည္း စကၤာပူကိုနည္းယူ၍ မိမိျပည္သူတို႔၏ ေဒတာအခ်က္အလက္ တိုးပြားေရးကို ေဆာင္ရြက္ေနၾကသည္။
အခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျပည္သူျပည္သားတို႔၏ အလုပ္အကိုင္၊ အေႂကြးရွိမရွို၊ ခရီးသြားသည့္ အေလ့အက်င့္ စသည္တုိ႔ကို စု ေဆာင္းထားသည္။ သူ၏ အင္တာနက္ၾကည့္ပံု၊ ႏိုင္ငံေရးရာ အျမင္တို႔ျဖင့္ စာရင္းျပဳစုသည္ဟု ဆိုသည္။ အင္တာနက္ ( Search Engine ) မ်ားအေနျဖင့္ အင္တာနက္ အသံုးျပဳပံုကိုၾကည့္၍ လူတုိ႔၏ Character ကိုဆံုးျဖတ္ေပးသည့္ ပရိုဂရမ္မ်ား ရွိေနၾကျပီဟု ဆိုသည္။
AI – Artificial Intelligence ကိုအသံုးျပဳ၍ ဤၾကီးမားေသာ ဗဟုသုတဘဏ္ database မ်ားမွတဆင့္ လူတို႔၏ ယုတၱိမ တန္ ေသာလုပ္ရပ္မ်ားႏွင့္ပါတီစြဲ၊ ၀ါဒစြဲမ်ားကို ခန္႔မွန္းႏိုင္ၾကသည္။ ၁၈ ရာစုႏွစ္က ထင္ရွားခဲ့ေသာ ဖီလိုဆိုဖာ Immanuel Kant က “တိုင္းသူျပည္သား အားလံုးကို ေပ်ာ္ရႊင္ေအာင္လုပ္ေပးႏိုင္ေသာ အစိုးရသည္ ဘာလုပ္ရမည္ကို ေကာင္းေကာင္းသိ သည့္ အာဏာရွင္ျဖစ္သြားတတ္သည္” ဟု ေရးခဲ့ဘူးသည္။ အေမရိကန္တို႔သည္သူတို႔ လြပ္လပ္ေရးေက်ျငာစာတမ္းကို ဤ ကဲ့သို႔ေသာ အာဏာရွင္မ်ား မေပၚေပါက္ေစရန္ အေျမႇာ္အျမင္ရွိရွိ ေရးခဲ့ၾကပါသည္။
တိုင္းသူျပည္သူသားေတြေကာင္းေအာင္ အာဏာရွင္ဆန္ဆန္ အုပ္ခ်ဳပ္ရပါသည္ဟုလည္းေကာင္း၊ Wise king ေခၚ ပညာစံု တတ္သည့္ ေခါင္းေဆာင္ႀကီးျဖစ္ရန္ ယခင္ေခတ္အခါမ်ားက ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ယခုအင္တာနက္ေခတ္ (Connected World) တြင္မူ စြယ္စံုရပညာရွင္ၾကီး ျဖစ္ရန္ မလြယ္ကူေတာ့ပါ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေခတ္သစ္တြင္ ပန္း တိုင္သည္ တခုတည္း မဟုတ္ေတာ့ပါ၊ ႏိုင္ငံ၏ ဂ်ီဒီပီ တန္ဖိုးျမင့္လာျခင္းသည္ပန္းတို္င္လား၊ အာဏာရပုဂၢိဳလ္တို႔ေနရာျမဲေနေရး (Sustainability) သည္ ပန္းတိုင္လား၊၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးးကို ထိမ္းသိမ္းထားႏိုင္ျခင္း၊ လူတုိ႔ ပ်မ္းမွ်အသက္ရွည္ျခင္း ( Average Life span) တို႔သည္အဓိကလား၊ သို႔မဟုတ္ ျပည္သူလူထု အပူအပင္ကင္း၍ ေပ်ာ္ရႊင္စြာေနႏိုင္ျခင္းေလာ၊ အျခား ဘာေတြကို လိုအပ္ပါသနည္း၊ အာဏာရွင္ တဦး၊ အစိုးရတဦးက ထိုလိုအပ္ခ်က္မ်ား အားလံုးကိုု ျပည့္စံုေအာင္ လုပ္မေပးႏိုင္ေတာ့ပါ။
ေဒတာသတင္း အခ်က္အလက္ကို ထိမ္းခ်ဳပ္ရာတြင္ ဗဟိုဦးစီးစံနစ္သည္ အႏၱရာယ္ႀကီးပါသည္။ တာ၀န္ခံရသူသည္ အ လြယ္တကူ ျခစားႏိုင္ျခင္း၊ အစြန္းေရာက္သူ မေကာင္းႀကံခ်င္သူမ်ားက အလြယ္တကူ အေႏွာက္အယွက္ ေပးႏိုင္ပါသည္။ ဆက္သြယ္ေရး (Data Transmission ) ႏွင့္ တြက္ခ်က္ႏိုင္မႈ (Computation) စြမ္းရည္တြင္ အကန္႔အသတ္ရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ကြန္ပ်ဴတာ Networks ကိုအမ်ားျပည္သူ အသံုးျပဳရာတြင္ အခက္အခဲမ်ား ျဖစ္ေပၚေစနိုင္သည္။ လူတဦးခ်င္းစီ၏ အသံုးျပဳမႈ ကိုကန္႔သတ္ရန္ ၾကိဳးစားျခင္းျဖင့္ Collective Intelligence ေခၚ ျပည္သူတို႔ထံမွရလာမည့္ ဗဟုသုတကို ဟန္႔တားရာ ေရာက္သည္။ သတင္းျဖန္႔ခ်ိမႈတြင္ အကန္႔အသတ္ရွိလာလ်င္ တဦးနွင့္တဦး ဗဟုသုတဖလွယ္ျခင္းမွာ အားနည္းျပီး အျမင္ က်ဥ္းေျမာင္းေစသည္။
လူတို႔၏ စီးပြားေရးႏွင့္လူမႈေရးစံနစ္မွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ (Eco System) နည္းတူ လူမ်ိဳးစံု၊ ၀ါဒစံု၊ ဘာသာစံု ပါ၀င္ရမည္ ျဖစ္သည္။ အီကိုစစၥတန္ ဟုဆိုရာတြင္ သတၱ၀ါ အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ သစ္ပင္အမ်ိဳးမ်ိဳး ေရ ေျမ ေတာေတာင္ သဘာ၀ အားလံုးပါၾက ရပါသည္။ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးတည္းသာရွိေသာ ႏိုင္ငံဟူ၍မရွိ၊ လူမ်ိဳးစံု ဘာသာစံု မတူကြဲျပားေလေလ တိုးတက္မႈကို ရရွိေလ ပင္ျဖစ္သည္။ သမိုင္းတေလ်ာက္ ျပန္ၾကည့္လ်င္ သေဘာထားမၾကီးပဲ က်ဥ္းေျမာင္းသည့္ အျမင္ရွိေသာ ၀ါဒမ်ားသည္က်ဆံုး ရျမဲျဖစ္သည္။
လူတို႔ႏွင့္ပတ္သတ္သည့္သတင္းေဒတာ အခ်က္အလက္မ်ားစုေဆာင္းရျခင္းမွာ ထိုလူမ်ားေပၚတြင္ ဗိုလ္က်အုပ္စိုးရန္မဟုတ္ ဘဲ ကမၻာေပၚရွိျပႆနာမ်ားကိုေျဖရွင္းရန္ အတြက္သာအသံုးခ်ရပါမည္၊ ဗဟုသုတတိုးပြား လာေသာကမၻာၾကီးတြင္ ျပ ႆနာမ်ား တျဖည္းျဖည္းပိုမ်ားျပားလာျခင္းမွာလည္း လူတိုင္းအျမင္ပင္ျဖစ္သည္။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာျခင္းျပႆနာ၊ မတည္ျငိမ္ေသာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လူမႈစီးပြားေရး အပ်က္အစီးမ်ား၊ နိုင္ငံေရးအရအလိုမက်မႈမ်ား၊ လူတို႔၏ေနရာတြင္ စက္ မ်ားျဖင့္ အစားထိုးလာျခင္းေၾကာင့္ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာမ်ားမွာ ထင္ရွားေသာ အခက္အခဲမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
(၂)
ဒီဂ်စ္တယ္ ေတာ္လွန္ေရးတြင္ နိုင္ငံအခ်ိဳ႕တြင္သာ စီးပြားေရး၊ နိုင္ငံေရးႏွင့္ ျပည္သူလူတို႔မွာ Win-Win-Win အေျခအေန ျဖစ္နိုင္ၾကသည္။
ထိုအတတ္ပညာႏွင့္ အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ား မ်ားျပားလာျခင္း ႏွင့္ အတူ ျပည္သူတရပ္လံုး၏ ျပႆနာ မ်ားကို ေျဖရွင္းေပး ႏိုင္ေစရန္ စနစ္တက် data ေကာက္ယူရန္လိုအပ္သည္။ ရရွိလာေသာ ေဒတာမ်ားျဖင့့္ လူေနမႈစနစ္ကို ပိုေကာင္းေအာင္ ျပဳလုပ္ၾကရမည္။
Nervousnet ပေရာဂ်က္မွာ ပညာရွင္မ်ား ျပည္သူလူထုအမ်ားကေပးလာမည့္ ေဒတာအခ်က္အလက္မ်ားကို စုေပါင္း အသံုးခ်ရန္ရည္ရြယ္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ဥပမာ ေဒသတခုရွိ လူအုပ္စု၏ သေဘာသဘာ၀၊ အျပဳအမူကို ေလ့လာလိုလ်င္ ထိုေဒသမွ နီးစပ္ရာေနထိုင္သူတို႔၏ တင္သြင္းလာေသာေဒတာမ်ားကို ၾကည့္ရန္ပင္ျဖစ္သည္။
Wikipedia ႏွင့္ Open Street Map ပရိုဂရမ္ကဲ့သို႔ တကမၻာလံုုး အင္တာနက္အသံုးျပဳသူမ်ားက စုေပါင္းျဖည့္ ဆည္းေပးေသာ အခါ ျပည့္စံုလံုေလာက္သည့္ data base တခုကို ရႏိုင္သည္ မဟုတ္ပါေလာ။ တကမၻာလံုးက သုေတသန ပေရာဂ်က္အားလံုး ကို စနစ္တခု အတြင္းသို႔ ေရာက္လာေအာင္ စုစည္းယူျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ သူတို႔ေဖာ္ျပေသာ ဥပမာ တခုတြင္ လမ္းအသံုးျပဳသူ မ်ားမွ သတင္းပို႔ျခင္းျဖင့္ ကားအသြားအလာ အခ်က္ျပမီး Traffic Light အသံုးျပဳပံုမ်ားကို ပိုမိုအက်ိဳးရွိေအာင္ ျပဳျပင္ႏိုင္ၾက မည္ဟုဆိုသည္။
ကမၻာတ၀ွမ္း ေလေၾကာင္းလိုင္းမ်ားမွ ေလယာဥ္ပ်ံမ်ားကို အခ်ိန္မေရြး ဘယ္ေနရာတြင္ေရာက္ေနသည္ကိုသိႏုိင္ရန္မွာ ဤနာဗ္စနစ္က့ဲသုိ႔ ႀကီးမားေသာေဒတာပမာဏကုိ ကုိင္တြယ္ႏုိင္သည့္စနစ္ လိုေနသည္ဟုလည္း ဆိုနိုင္ပါသည္။
ဤစံနစ္ကိုအသံုးျပဳသူတိုင္းမွာ ကမၻာၾကီးတြင္ျဖစ္ပ်က္ေနသမွ် ကိုျဖစ္ပ်က္ေနခ်ိန္ Real time တြင္ေလ့လာႏိုင္ၾကသည္။ Application တခုတြင္ ေလ့လာသူက မိုဘိုင္းဖုန္း ဆယ္လံုးတြင္ရွိေသာ အရွိန္၊ အလင္းေရာင္၊ အသံတို႔ကို တိုင္းတာသည့္ Sensor မ်ားကို တျပိဳင္နက္ထည္းဖြင့္ႏိုင္၊ ပိတ္ႏိုင္သည္။ ေလာေလာဆယ္တြင္ ဇူးရစ္၊ ဥေရာပ၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ အေမရိကန္တို႔မွ သုေတသန အဖြဲ႔မ်ားက ပရိုဂရမ္မ်ားေရးျပီး စမ္သပ္ေနၾကသည္။ လိုအပ္ေသာရံပံုေငြကို ဥေရာပယူနီယံက နယ္သာလန္ရွိ Delf University Of Technology ႏွင့္ပူးေပါင္း၍ ေထာက္ပံ့လ်က္ရွိသည္။
မည္သူမဆို ေဒတာမ်ားတင္သြင္းႏိုင္ၾကျပီး ထည့္ျပီးေဒတာမ်ားကိုလည္းအသံုးခ်ႏိုင္ၾကသည္။ တဦးႏွင့္တဦး အျမင္ခ်င္း ဖလွယ္ႏိုင္ၾကျပီး ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို အက်ိဳးျပဳရန္၊ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းႏွင့္ အလုပ္အကိုင္မ်ားဖန္တီးေပးရန္တို႔ပင္ျဖစ္သည္။
(၃)
ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံသည္ ဤဒီဂ်စ္တယ္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ လိုက္ပါႏိုင္ရန္မဟုတ္ေသးပါ။ ႏိုင္ငံတြင္ လိုအပ္သည့္ Infra-structure တည္ေဆာက္ေရး ပေရာဂ်က္အမ်ားအျပားကို လုပ္ေဆာင္ရပါဦးမည္၊ e-government ေခၚႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္လိုအပ္သည့္ သန္းေခါင္စာရင္းေဒတာမ်ား၊ လူ၀င္မႈၾကီးၾကပ္ေရး အတြက္လိုအပ္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား၊ ဘဏ္ႏွင့္ ေငြေပးေငြယူ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာကိစၥမ်ား တြင္ကြန္ပ်ဴတာကိုသံုးႏီုင္ရန္အလုပ္မွာ အဓိကက်လွ်က္ရွိေနေပသည္။ ပညာေရး အတြက္ ပညာသင္ရာဌာနတိုင္းတြင္ အင္တာနက္အဆက္အသြယ္မ်ား လိုအပ္လွ်က္ရွိပါသည္။ ျပည္သူျပည္သားတို႔၏ ေန႔စဥ္ဘ၀ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ကြန္ပ်ဴတာမ်ား Networks မ်ားကိုအသံုးျပဳႏိုင္သင့္ပါသည္။
မၾကမီကမွ ျပီးစီးခဲ့ေသာ မဲဆႏၵေပးရသည့္ ကိစၥမ်ားတြင္ ကြန္ပ်ဴတာကိုအသံုးခ်လ်င္ပို၍အဆင္ေျပျမန္ဆန္ႏိုင္ပါသည္။ စကၤာပူရွိျမန္မာသံရံုး၌ ျပည္သူမ်ားမဲေပးရာတြင္ ပလက္ေဖါင္းေဘးတြင္ ညအိပ္ေစာင့္ရျခင္းမွာ မျဖစ္သင့္ပါ။ ျပည္သူတဦးက မိမိ၏မွတ္ပံုတင္ကို တင္ျပလွ်င္ ကြန္ပ်ဴတာက လိုအပ္ေသာမဲျပားကို ထုတ္ေပးႏိုင္သည္အထိ ကြန္ပ်ဴတာမ်ားက အသံုးေတာ္ ခံႏိုင္ပါသည္။
ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံက ကြန္ပ်ဴတာ နာဗ္စနစ္ၾကီးကို အားက်မေနအားပါ။ လက္ရွိႏုိင္ငံတြင္းမွ အင္တာနက္ ကိုပင္ ျပဳျပင္စရာ၊ ျပည္သူအမ်ား အသံုးျပဳႏိုင္ေရးအတြက္ လုပ္စရာေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနပါေသးသည္။
ကိုသန္းလြင္
Ref: Nature 5 November 2015, Build Digital Democracy by Dirk Helbing and E. Pournaras.