တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးရဲေဘာ္တဦး - တႏိုင္ငံလံုးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္အေပၚ သံုးသပ္ျခင္း
(သို႔မဟုတ္) ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အား သံုးသပ္ျခင္း
(မိုးမခ) ဇန္န၀ါရီ ၈၊ ၂၀၁၆
နိဒါန္း
၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဖိတ္ေခၚကမ္းလွမ္းခဲ့ေသာ္လည္း တိုင္း ရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ တဖြဲ႔ခ်င္းစီသာလက္ခံၿပီး တပ္ေပါင္းစုအေနျဖင့္ ေတြ႔ဆံုေဆြး ေႏြးမႈကို လက္မခံခဲ့ေပ။
ထို႔ေနာက္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာတြင္လည္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ၏ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္း ေရးဆိုင္ရာ မူ (၈) ခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့သည္။ ထို မူ (၈) ခ်က္တြင္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား လက္မခံႏိုင္သည့္ အဓိကအခ်က္ (၃) ခ်က္ပါရွိသည္။ ၄င္းတို႔မွာ - (၁) ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအား လက္ခံ က်င့္သံုးေရးႏွင့္ လိုအပ္သလိုျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္သြားေရး၊ (၂) ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားဖြဲ႔စည္းၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္သြားေရး၊ (၃) လက္နက္ကိုင္တပ္တခုတည္းသာထားရွိေရး ဟူသည့္ အခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။
ထို႔အတူ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ တပ္မေတာ္၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမူ၀ါဒ (၆) ရပ္ကို ထုတ္ေဖၚခဲ့သည္။ တပ္မ ေတာ္၏မူ၀ါဒ (၆) ရပ္တြင္လည္း တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား လက္မခံႏိုင္ သည့္ အဓိကအခ်က္ (၂) ခ်က္ပါရွိသည္။ ၄င္းတို႔မွာ - (၁) ႏိုင္ငံေတာ္က ထုတ္ျပန္ထားသည့္ တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာရန္၊ (၂) ဒို႔တာ၀န္အေရးသံုးပါးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီအႏွစ္သာရကို လက္ခံျပီး ၂၀၀၈ ဖြဲ႔႔ စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖင့္ ဒီမိုကေရစီေလွ်ာက္လွမ္းေနမႈတြင္ လိုက္ပါလုပ္ေဆာင္ရန္ ဟူသည့္ အခ်က္မ်ား ျဖစ္သည္။
ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ၏ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုင္ရာ မူ၀ါဒ (၈) ခ်က္ႏွင့္ တပ္မေတာ္၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆိုင္ရာ မူ၀ါဒ (၆) ရပ္မွာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား "လက္နက္ကိုင္လမ္းစဥ္ စြန္႔"၊ ဥပေဒေဘာင္အတြင္း၀င္ေရာက္ၿပီး ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္လိုပါက လႊတ္ေတာ္တြင္း၌ ျပင္ဆင္သြားရန္ပင္ျဖစ္သည္။
တႏိုင္ငံလံုးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) လုပ္ငန္းစဥ္
တႏိုင္ငံလံုးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) လုပ္ငန္းစဥ္သည္ (၂) ႏွစ္နီးပါး အခ်ိန္ၾကာခဲ့ၿပီး အစိုးရဘက္မွ UPWC ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမွ NCCT တို႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈ (၈) ႀကိမ္အထိေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ထိုေတြ႔ဆံုမႈ (၈) ႀကိမ္ကို (၂) ႏွစ္နီးပါး ၾကာျမင့္ရ ျခင္းသည္ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးတိုင္း အဓိကအေရးႀကီးသည့္အခ်က္မ်ားကို ၫႇိႏႈိင္း၍မရဘဲ အၿမဲတမ္းတစ္ဆို႔ ေနသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လ (၃၁) ရက္ေန႔တြင္ရရွိသည့္ NCA အတည္ျပဳမူၾကမ္းႏွင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ (၇) ရက္ေန႔တြင္ရရွိသည့္ အတည္ျပဳမူေခ်ာသည္လည္း ကနဦးစတင္ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးစဥ္က တစ္ဆို႔ေနသည့္အခ်က္မ်ားကို ေျပလည္လက္ခံ သေဘာတူညီမႈရရွိ ျခင္းမဟုတ္ဘဲ အတင္းတြန္းတိုက္ နားလည္ယူၿပီး ေက်ာ္လႊားခဲ့ရေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ အဆိုပါအခ်က္ အလက္မ်ားမွာ
၁။ ဥပေဒႏွင့္အညီ ဆိုသည့္ စကားရပ္
၂။ ေတာ္လွန္ေရး ဆိုသည့္ စကားရပ္
၃။ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈဆိုင္ရာ က်င့္၀တ္ကိစၥ
၄။ ဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္ ကိစၥ
၅။ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး
၆။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ပါ၀င္ရမည့္ အစုအဖြဲ႔ႏွင့္ အခ်ိဳးအစားကိစၥမ်ားအျပင္ အျခား ေသာအခ်က္အလက္မ်ား အပါအ၀င္ ေနာက္ဆံုး NCA လက္မွတ္ေရးထိုးရန္အတြက္ တိုင္းရင္းသား လက္ နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအားလံုး ပါ၀င္ႏိုင္ျခင္းမရွိဘဲ၊ အစိုးရဘက္မွ အခ်ိဳ႕အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို လက္မွတ္ထိုးခြင့္မေပးဘဲ ခ်န္လွပ္ထားကာ ကန္႔သတ္မႈမ်ားရွိခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ (၁၅) ရက္ေန႔တြင္ တႏိုင္ငံလံုး ပစ္ခတ္ တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) ကို လက္မွတ္ထိုးခဲ့ရာတြင္ အမ်ားစုေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား မပါ၀င္ေၾကာင္း ေတြ႔ရပါသည္။
ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာမူေဘာင္ (Framework for Political Dialogue)
ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာမူေဘာင္ ေရးဆြဲေရးကို NCA စာခ်ဳပ္ပါအတိုင္း ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးေဆြးေႏြးပြဲပူးတြဲေကာ္မတီ (UPDJC) မွ ေရးဆြဲအတည္ျပဳခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ပါ၀င္ရမည့္ အစုအဖြဲ႔အခ်ိဳးအစားကို NCA တြင္ပါရွိသည့္အတိုင္း အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ တပ္မေတာ္တို႔၏ကိုုယ္စားလွယ္၊ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား ကိုယ္စား လွယ္ ျဖစ္သည့္ (၃) ပြင့္ဆိုင္အေနအထားမဟုတ္ဘဲ အစိုးရ၊ လႊတ္ေတာ္၊ တပ္မေတာ္မွ အစုအဖြဲ႔တစုစီ ပါ၀င္သည့္ (၅) ပြင့္ဆိုင္ပံုစံကို အေျခခံထားေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။ ဤအခ်ိဳးအစားအရ တိုင္းရင္းသား လက္ နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ ပါဝင္ခြင့္ ၂၅% သာရွိသည္။ အေရးႀကီးသည့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ ကိုအေျခခံသည့္ ျပည္ေထာင္စုဆိုင္ရာကိစၥရပ္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ လံုၿခံဳေရး ဆိုင္ရာျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးကိစၥရပ္မ်ားအပါအ၀င္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားခ်ရာတြင္ ၇၅% ေက်ာ္ရမည္ကို လည္း သတ္မွတ္ထားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမွ အစည္း အေ၀း-ညီလာခံတခုလံုး၏ အမ်ားဆံုး ၂၅% သာပါ၀င္သျဖင့္ အျခားအစုအဖြဲ႔ႏွစ္စု၏ ေထာက္ခံပါ၀င္မႈ ရွိမွ သာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ် အႏိုင္ရမည္ျဖစ္သည္။ လက္ေတြ႔တြင္ အျခားအစုအဖြဲ႔မ်ားျဖစ္သည့္ လႊတ္ေတာ္ျဖစ္ေစ၊ တပ္မေတာ္ျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီျဖစ္ေစ၊ အစုအဖြဲ႔တခုလံုး၏ ရာႏႈန္းျပည့္ရရန္မွာ မလြယ္လွေပ။ ထို႔ ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္တြင္ ပါသည့္ အစုအဖြဲ႔ႏွင့္ အခ်ိဳးအစားသည္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမွ မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ် မိမိတို႔၏အဆိုကို တင္သြင္းၿပီး ဆံုးျဖတ္ ခ်က္ရယူႏိုင္ရန္ မလြယ္ကူ၊ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရပါသည္။
ဒီမိုကေရစီဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးကို ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲရလဒ္ႏွင့္ အညီ ေဆာင္ရြက္ရန္ ဟု မူေဘာင္၏အေျခခံမူတြင္ ေဖၚျပထားသည္။ အဓိပၸါယ္မွာ - ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ထြက္ေပၚလာသည့္ ရလဒ္ႏွင့္ သေဘာတူညီမႈအေပၚ မူတည္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲ တြင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား ေမွ်ာ္မွန္းသည့္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ေရးကို ႏိုင္ငံေရးသေဘာတူညီမႈ မရရွိေသးဘဲ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာအေကာင္အထည္ေဖၚျခင္း ကိစၥကို မူေဘာင္တြင္ အတိအလင္းေရးဆြဲခ်မွတ္ထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။
ဆိုလိုသည္မွာ ႏိုင္ငံေရးေဆြး ေႏြးမႈလုပ္ငန္းစဥ္ ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္ တၿပိဳင္တည္း လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး DDR/SSR ကို ေဆာင္ရြက္သြားမည္ကို ေတြ႔ရသည္။ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရး၊ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး - ၎ထဲတြင္ DDR/SSR ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ တပ္ေလွ်ာ့ခ်ေရး၊ လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရးႏွင့္ တပ္အသြင္ေျပာင္းေရးတို႔ ပါ၀င္ပါသည္။ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာျပန္လည္ေပါင္းစည္းျခင္းကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆာင္ရြက္ရမည့္ အဆင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေဆာင္ရြက္ရမည့္လုပ္ငန္းစဥ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တႏိုင္ငံ လံုးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့စဥ္က ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အေၾက အလည္သေဘာတူညီမႈ မရဘဲ ေက်ာ္လႊားခဲ့သည္။ ထို႔အတူ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ပါ၀င္ရမည့္ အစုအဖြဲ႔ အခ်ိဳးအစားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း ၎နည္းတူ အေၾကအလည္သေဘာတူညီမႈ အေျဖမရရွိဘဲ ေက်ာ္လႊားခဲ့ ရာ တႏိုင္ငံလံုးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး (NCA) စာခ်ဳပ္ကို တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းအခ်ိဳ႕မွ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ (၁၅) ရက္ေန႔တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သည္။
တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္းအခ်ိဳ႕ NCA ကို လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးေကာ္မတီ (JMC) ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲ ပူးတြဲေကာ္မတီ (UPDJC) ကို ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။
JMC ေခၚ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရးဆိုင္ရာ ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးေကာ္မတီသည္ သီးျခားလြတ္ လပ္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္သည့္အစုအဖြဲ႔ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းျခင္းမဟုတ္ဘဲ ပဋိပကၡျဖစ္သည့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ သာ ဖြဲ႔စည္းခဲ့သည္။ ထိုသို႔စုဖြဲ႔မႈတြင္လည္း အဆင့္တိုင္းတြင္ အစိုးရဘက္မွ အဓိကဦးေဆာင္မႈတြင္ ပါ၀င္ေန သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျပႆနာတစံုတရာ ေပၚေပါက္လာပါက ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အစိုးရဖက္၌ အၿမဲ တမ္း အဓိကဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ရယူထားသည္။ ထို႔အတူ ျပႆနာေျဖရွင္းေရးယႏၱရားႏွင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေရး ယႏၱရားတို႔၏ အခန္းက႑မွာလည္း ေရာေထြးေနသည္။
UPDJC ေခၚ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ ပူးတြဲေကာ္မတီသည္လည္း ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမႈ ေပၚေပါက္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမည့္ လုပ္ငန္းေကာ္မတီတရပ္ မဟုတ္ဘဲ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈ အေပၚ ဦးေဆာင္ဆံုးျဖတ္ေပးသည့္အဖြဲ႔အစည္းသ႑ာန္ ျဖစ္ေနပါသည္။ လက္ေတြ႔အားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာမူေဘာင္ကို အတည္ျပဳဆံုးျဖတ္ရာတြင္ EAO တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ သေဘာထားကို ရယူမႈမျပဳဘဲ UPDJC မွ အတည္ျပဳဆံုးျဖတ္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ UPDJC ၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားကိုလည္း ျပန္လည္သံုးသပ္ရန္ လိုအပ္မည္ျဖစ္သည္။
ညီလာခံရလဒ္အား အတည္ျပဳျခင္း
ညီလာခံတြင္ရရွိသည့္ သေဘာတူညီမႈကိုလည္း ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္သို႔ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းႏွင့္ အညီ ထပ္မံတင္သြင္းအတည္ျပဳခ်က္ ရယူရမည္ဟု ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာမူေဘာင္တြင္ ေဖၚျပထား ပါသည္။ ညီလာခံ၌ မည္သို႔ပင္ သေဘာတူညီမႈ ရရွိသည္ျဖစ္ေစ၊ လႊတ္ေတာ္တြင္ အတည္ျပဳမႈကို ရယူရ မည္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးကိစၥျဖစ္သည့္ ဖြဲ႔စည္းပံုဆိုင္ရာျပင္ဆင္ျခင္း၊ ျဖည့္စြက္ျခင္း ႏွင့္ ပယ္ဖ်က္ျခင္း စသည္တို႔ကို တင္သြင္းရာတြင္ လက္ရွိ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒေအာက္တြင္ ေဆာင္ရြက္သြားရမည္ ျဖစ္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ လက္ရွိ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အား ၿခံဳၿငံဳ သံုးသပ္မည္ဆိုပါက တႏိုင္ငံလံုးပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ ပူးတြဲေကာ္မတီ (UPDJC) မွ ေရးဆြဲ အတည္ျပဳလိုက္သည့္ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈဆိုင္ရာ မူေဘာင္ေသာ္လည္းေကာင္း တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ အစည္းမ်ားအား ဥပေဒေဘာင္အတြင္း ၀င္ေရာက္ကာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလမ္းစဥ္ စြန္႔လႊတ္ေရး ကို ဦးတည္ေနပါေၾကာင္း ေဖၚျပအပ္ပါသည္။
တိုင္းရင္းသားေတာ္လွန္ေရးရဲေဘာ္တဦး