ဗိုုလ္ထက္မင္း - ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ျပီဆိုရင္ ေျပာင္းလဲေရးမဟာဗ်ဳဟာ နည္းဗ်ဴဟာ အစီအစဥ္ တိုက္တြန္းခ်က္ - အပိုုင္း (၂)
(မိုုးမခ) ဇန္န၀ါရီ ၃၁၊ ၂၀၁၆
၁၄။ ခ်က္နိုင္ငံနဲ႕မတူတာက - ၀န္ထမ္းေရးရာခန္႔ထားေရးက ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီးရဲ႕လက္ေအာက္မွာ မရွိတာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာေတာ့ ဝန္ထမ္းေရြးခ်ယ္ေလ့က်င့္ေရးအဖြဲ႕ျဖစ္ျပီး ဥကၠဌကေတာ ့ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္သား၊ ယခင္နိုင္ငံျခားေရးဒုဝန္ၾကီးျဖစ္ခဲ့သူ ဦးေက်ာ္သူျဖစ္ကာ သူ႕ရဲ႕အဆင့္အတန္းဟာ ဝန္ၾကီးထက္ျမွင့္ထားပါတယ္။ ဝန္ၾကီးဌာနေတြရဲ႕ အေပၚမွာရွိျပီးPower line up အရ တရားသူၾကီးခ်ဳပ္နဲ႕ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ျပီးရင္ သူ႕က ေနရာယူပါတယ္။ ယခင္နအဖလက္ထက္မွာ အတြင္းေရးမွဴး (၁)က သင္တန္းဆင္းေပးရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ရွိဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္မွာ သိပ္ျပီးေနရာမေပးတာေတြ႕ရပါတယ္။ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ား၊ ဆရာဝန္၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ အျခား ဝန္ထမ္းမ်ားအတြက္ အလုပ္အကိုင္ (အရာရွိအဆင့္) ရာထူးတိုးျမွင့္ေရး၊ ညႊန္ၾကားေရးမွူးခ်ဳပ္၊ ပါေမာကၡခ်ဳပ္လိုမ်ိဳး ဝန္ထမ္းအၾကီးအကဲခန္႕အပ္ေရး၊ ဝန္ထမ္းမူဝါဒမ်ားကုုိ ဝန္ထမ္းေရြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႕က ကိုင္တြယ္ရပါတယ္။
၁၅။ ယန္းဖေရာလစ္က ခ်က္နိုင္ငံအေတြ႕အၾကံဳ ဆက္ေျပာပါတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဝါဒီေတြဟာ အာဏာသေကၤတတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ျပည္ေထာင္စု ျပည္ထဲေရးဌာနအေပၚ အေျခခံအားျဖင့္ ဗဟုိျပဳခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ လုပ္ကိုင္ခြင့္ အာဏာထဲမွာ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းတာဝန္ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ (ကားလိုင္စင္၊ မွတ္ပံုတင္တာ၊ ႏုိင္ငံသားေတြကို မွတ္ပံုတင္တာနဲ႔ ႏုိင္ငံကူး လက္မွတ္နဲ႔ ပတ္သက္ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးေတြကုိ ဆုိလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္) ။ ခ်က္ကိုစလုိဗက္ကီးယား ျပည္ေထာင္စု ၿပိဳကဲြသြားၿပီး ခ်က္သမၼတႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး ဌာနကို ထူေထာင္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ သူတုိ႔ဟာ လံုးလံုးလ်ားလ်ား ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အေနအထားတစ္ရပ္နဲ႔ ရင္ဆုိင္ႀကံဳ႕ေတြ႔ ခဲ့ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားရဲ႕ စီမံခန္႔ခြဲ အုပ္ခ်ဳပ္မႈရဲ႕ အေရးပါမႈကို အားသစ္ေလာင္း ေပးခဲ့ပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ အာဏာလႊဲေျပာင္းအၿပီးမွာ အစုိးရမူဝါဒကို အရင္းခံ မူလအားျဖင့္ ရဲက လုပ္ေဆာင္ အေကာင္အထည္ေဖၚတာ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ၊ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွူက အစားထုိး ေနရာယူလာပါတယ္။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနဟာ သူရဲ႕ အခြင့္ထူးခံ အေနအထားကို လက္လြတ္ ဆံုးရံႈးခဲ့ရၿပီး အဲဒါကို ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနက လႊဲေျပာင္း ရယူသြားခဲ့ပါေတာ့တယ္။ လူအမ်ားအျပားဟာ အဲဒီအခ်က္ကို အခုအထိ သေဘာမေပါက္ ၾကေသးဟန္တူတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။
၁၆။ သူကသတိေပးရာမွာ အာဏာကို ေဒသႏၱရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္မ်ားထံ ကမူးရွဴးထုိး မဆင္မျခင္ ၊ လႊဲေျပာင္း ေပးတာမ်ိဳးကို ေရွာင္ရွားသင့္ပါတယ္။ အဲဒီလို လႊဲေပးျခင္းဟာ ထူးျခားတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအရ လူႀကိဳက္ မ်ားမႈကို ရရွိေစၿပီး ျဖစ္သင့္တယ္လိုု႔ ဆိုုေသာ္လည္းအဲဒါကို အလ်င္စလို လုပ္ရင္ေတာ့ ေအာက္အဆင့္ ေတြမွာ ပံုစံေဟာင္း ဗ်ဴရိုကေရစီ ယႏၱရားအသစ္ေတြ ထူေထာင္ေပးလိုက္သလို ျဖစ္သြား ႏုိင္ပါတယ္။
၁၄။ ခ်က္နိုင္ငံနဲ႕မတူတာက - ၀န္ထမ္းေရးရာခန္႔ထားေရးက ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီးရဲ႕လက္ေအာက္မွာ မရွိတာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာေတာ့ ဝန္ထမ္းေရြးခ်ယ္ေလ့က်င့္ေရးအဖြဲ႕ျဖစ္ျပီး ဥကၠဌကေတာ ့ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္သား၊ ယခင္နိုင္ငံျခားေရးဒုဝန္ၾကီးျဖစ္ခဲ့သူ ဦးေက်ာ္သူျဖစ္ကာ သူ႕ရဲ႕အဆင့္အတန္းဟာ ဝန္ၾကီးထက္ျမွင့္ထားပါတယ္။ ဝန္ၾကီးဌာနေတြရဲ႕ အေပၚမွာရွိျပီးPower line up အရ တရားသူၾကီးခ်ဳပ္နဲ႕ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ျပီးရင္ သူ႕က ေနရာယူပါတယ္။ ယခင္နအဖလက္ထက္မွာ အတြင္းေရးမွဴး (၁)က သင္တန္းဆင္းေပးရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ရွိဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္မွာ သိပ္ျပီးေနရာမေပးတာေတြ႕ရပါတယ္။ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ား၊ ဆရာဝန္၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ အျခား ဝန္ထမ္းမ်ားအတြက္ အလုပ္အကိုင္ (အရာရွိအဆင့္) ရာထူးတိုးျမွင့္ေရး၊ ညႊန္ၾကားေရးမွူးခ်ဳပ္၊ ပါေမာကၡခ်ဳပ္လိုမ်ိဳး ဝန္ထမ္းအၾကီးအကဲခန္႕အပ္ေရး၊ ဝန္ထမ္းမူဝါဒမ်ားကုုိ ဝန္ထမ္းေရြးခ်ယ္ေရးအဖြဲ႕က ကိုင္တြယ္ရပါတယ္။
၁၅။ ယန္းဖေရာလစ္က ခ်က္နိုင္ငံအေတြ႕အၾကံဳ ဆက္ေျပာပါတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဝါဒီေတြဟာ အာဏာသေကၤတတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ျပည္ေထာင္စု ျပည္ထဲေရးဌာနအေပၚ အေျခခံအားျဖင့္ ဗဟုိျပဳခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စု ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ လုပ္ကိုင္ခြင့္ အာဏာထဲမွာ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းတာဝန္ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ (ကားလိုင္စင္၊ မွတ္ပံုတင္တာ၊ ႏုိင္ငံသားေတြကို မွတ္ပံုတင္တာနဲ႔ ႏုိင္ငံကူး လက္မွတ္နဲ႔ ပတ္သက္ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးေတြကုိ ဆုိလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္) ။ ခ်က္ကိုစလုိဗက္ကီးယား ျပည္ေထာင္စု ၿပိဳကဲြသြားၿပီး ခ်က္သမၼတႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး ဌာနကို ထူေထာင္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ သူတုိ႔ဟာ လံုးလံုးလ်ားလ်ား ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အေနအထားတစ္ရပ္နဲ႔ ရင္ဆုိင္ႀကံဳ႕ေတြ႔ ခဲ့ရပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားရဲ႕ စီမံခန္႔ခြဲ အုပ္ခ်ဳပ္မႈရဲ႕ အေရးပါမႈကို အားသစ္ေလာင္း ေပးခဲ့ပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ အာဏာလႊဲေျပာင္းအၿပီးမွာ အစုိးရမူဝါဒကို အရင္းခံ မူလအားျဖင့္ ရဲက လုပ္ေဆာင္ အေကာင္အထည္ေဖၚတာ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ၊ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွူက အစားထုိး ေနရာယူလာပါတယ္။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနဟာ သူရဲ႕ အခြင့္ထူးခံ အေနအထားကို လက္လြတ္ ဆံုးရံႈးခဲ့ရၿပီး အဲဒါကို ဘ႑ာေရးဝန္ႀကီးဌာနက လႊဲေျပာင္း ရယူသြားခဲ့ပါေတာ့တယ္။ လူအမ်ားအျပားဟာ အဲဒီအခ်က္ကို အခုအထိ သေဘာမေပါက္ ၾကေသးဟန္တူတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။
၁၆။ သူကသတိေပးရာမွာ အာဏာကို ေဒသႏၱရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္မ်ားထံ ကမူးရွဴးထုိး မဆင္မျခင္ ၊ လႊဲေျပာင္း ေပးတာမ်ိဳးကို ေရွာင္ရွားသင့္ပါတယ္။ အဲဒီလို လႊဲေပးျခင္းဟာ ထူးျခားတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအရ လူႀကိဳက္ မ်ားမႈကို ရရွိေစၿပီး ျဖစ္သင့္တယ္လိုု႔ ဆိုုေသာ္လည္းအဲဒါကို အလ်င္စလို လုပ္ရင္ေတာ့ ေအာက္အဆင့္ ေတြမွာ ပံုစံေဟာင္း ဗ်ဴရိုကေရစီ ယႏၱရားအသစ္ေတြ ထူေထာင္ေပးလိုက္သလို ျဖစ္သြား ႏုိင္ပါတယ္။
အဲဒီလုပ္ငန္းကို တာဝန္ယူလုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသူေတြရဲ႕ ပုဂၢိဳလ္ေရးအစဥ္အလာအက်ိဳးဆက္အျဖစ္ အဲဒီယႏၱရားေတြအေပၚ လြန္လြန္ကဲကဲ ၾသဇာေညာင္းမႈနဲ႔ သူတိုု႔ေတြရဲ့ အလြယ္တကူ ပံုသြင္းမႈကို ခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လက္သင့္ရာ စားေတာ္ေခၚ ဝါဒနဲ႔ မိသားစုဝင္အခ်င္းခ်င္း တစ္ဦးကို တစ္ဦး ကူညီရိုင္းပင္းတဲ့ ဝါဒတုိ႔လို အႏုတ္လကၡဏာေဆာင္တဲ့ ၾသဇာအရွိန္ အဝါေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အေျခအေနက တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားေရးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ေဒသႏၱရအဆင့္ဆုိင္ရာ ျပႆနာ ေတြ ထြက္ေပၚလာေစခဲ့ပါတယ္။ ၾသဇာအရွိန္အဝါႀကီးတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ပါဝင္တဲ့ ကိုယ္က်ိဳးရွာအုပ္စုေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ သက္ဆုိင္ရာေဒသမွာ အာဏာကို လုယူသိမ္းပိုက္ႏုိင္စြမ္းနဲ႔ အဲဒီ အာဏာကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္စြမ္း ရွိလာခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး အေျခအေနေတြ ျမင့္တက္လာတဲ့အခါ အဲဒီႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး နယ္ပယ္ေတြမွာ မာဖီးယားဂိုဏ္း ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ေတြလုိ တန္ခုိးထြားလာသူေတြရဲ႕ ၾသဇာအရွိန္အဝါကုိ ဟန္႔တားဖုိ႔နဲ႔ သူတုိ႔ကိုရံုးတင္တရားစြဲဆုိႏုိင္ဖုိ႔ကိစၥဟာ သိပ္ကိုခက္ခဲေစတယ္လို႕ ယန္းဖေရာလစ္က ေျပာပါတယ္။
၁၇။ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံအခ်ိဳ႕ရဲ႕ တရားဥပေဒစနစ္ကို ပံုတူကူးယူၿပီး အဲဒါကို အတုုယူ၊ အသံုးခ်တာက ပိုၿပီး ေလ်ာ္ကန္ သင့္ျမတ္လိမ့္မယ္ဆုိျပီး တခ်ိဳ႕က တဖက္သတ္ ဆြဲကိုင္ထားၾကဆဲ ရွိေနေသးတယ္လို႕ သူက ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႕ႏုိင္ငံက အေျခအေနဟာ တစ္မူထူးျခားမႈ ရွိတဲ့အတြက္ အဲဒီႏုိင္ငံေတြရဲ႕ နမူနာအတိုုင္း သံုးလို႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး ဆုိတာ အဲဒီလူေတြ ေမ့ေလ်ာ့ ေနၾကဟန္ ရွိပါတယ္။ ဒ့ါအျပင္ အဲဒီ လုပ္ရပ္မ်ိဳးဟာ ဥပေဒျပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြကုိ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ဖုိ႔ အထူးတလည္ အားထုတ္မေနရေတာ့ဘဲ ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ဘာသာျပန္ အုပ္စုေလး တစ္စုေလာက္ကို အလုပ္ေပးေလာက္ရံုနဲ႔ ၿပီးေျမာက္ သြားမယ္လိုု႔ ယူဆသလိုု ျဖစ္ေနတယ္။ သူဆိုလိုတာက ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံေတြရဲ႕ တရားဥပေဒကို ေကာ္ပီယူခိုင္းယံုသက္သက္နဲ႔ မျဖစ္ႏိုုင္ဘူးလိုု႔ ေထာက္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၈။ ျမန္မာနိုင္ငံအေျခအေနနဲ႕ႏွိူင္းယွဥ္တင္ျပရရင္ ခ်က္နဲ႕မတူညီတာက နိုင္ငံရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ရဲ ကိုတာဝန္မေပးဘဲ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန(ေထြ/အုပ္)ကို တာဝန္ေပးထားပါတယ္။ တိုင္း/ ျပည္နယ္/ ခရိုင္၊ ျမိဳ႕နယ္အဆင့္ဆင့္ အတြင္းေရးမွဴး၊ ဥကၠဌ ရာထူးအထိ ရွိတာမို႕ အဲဒီဌာနကဝန္ထမ္းေတြကို အျခားဌာနက ဝန္ထမ္းေတြက “အေထြေထြဆိုတဲ့အတိုင္း အားလံုးကို အုပ္ထားတယ္” လို႕ေနာက္ေျပာင္ေခၚၾကပါတယ္။ တပ္က သြတ္သြင္းထားရာမွာ ယခင္က ညႊန္ခ်ဴပ္၊ ဒုညႊန္ခ်ဳပ္၊ ညႊန္မွူးေတြကို ဗိုလ္မွဴးၾကီးအဆင့္ထားရွိရာမွ တိုင္းနဲ႕ ျပည္နယ္မွာ ညႊန္မွဴးအဆင့္ကို တပ္မွ ဗိုလ္မွဴးအဆင့္ထိ တဆင့္တိုး တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေစကာ တိုင္းနဲ႕ ျပည္နယ္ အစိုးရအဖြဲ႕ အတြင္းေရးမွူးမ်ားအျဖစ္ (အရပ္ေခၚ-မင္းၾကီး) နယ္ဘက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ထိန္းခ်ဳပ္ ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ခရိုင္အဆင့္နဲ႔ ျမိဳ့နယ္အဆင့္ေတြမွာ (ေထြ/အုပ္)ဌာနမွ အရာရွိမ်ား (အရပ္သားအရာရွိ)က ဥကၠဌမ်ား အျဖစ္တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္လာတာရွိလာျပီး ရပ္ကြက္ ေက်းရြာအဆင့္သာ လူထုက ေရြးခ်ယ္ေပး ရတာေတြ႕ရပါတယ္။ ရဲ ကိုေတာ့ ျမိဳနယ္၊ ခရိုင္၊ တိုင္းနဲ ႕ျပည္နယ္ေတြမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ တာဝန္ေပးထားတာမို႔ ျပည္ထဲေရးရဲ႕ အခန္းကဏၰဟာ အေရးပါဆဲျဖစ္ျပီး ခ်က္နိုင္ငံနဲ႕ပံုစံအေနအထားအၾကမ္းဖ်င္းနီးစပ္ပါတယ္။ ခ်က္နိုင္ငံနဲ႕တူတာက ေအာက္ေျခမွာ ၾသဇာအရွိန္အဝါႀကီးတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ပါဝင္တဲ့ ကိုယ္က်ိဳးရွာ အုပ္စုေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ သက္ဆုိင္ရာ ေဒသမွာ အာဏာကို လုယူသိမ္းပိုက္ႏုိင္စြမ္းနဲ႔ အဲဒီ အာဏာကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္စြမ္း ရွိခဲ့တယ္လို႕ဆိုထားရာ ခရိုနီေတြက (ေထြ/အုပ္) ဝန္ထမ္းမ်ားကို ကိုင္ထားပါတယ္။
၁၇။ ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံအခ်ိဳ႕ရဲ႕ တရားဥပေဒစနစ္ကို ပံုတူကူးယူၿပီး အဲဒါကို အတုုယူ၊ အသံုးခ်တာက ပိုၿပီး ေလ်ာ္ကန္ သင့္ျမတ္လိမ့္မယ္ဆုိျပီး တခ်ိဳ႕က တဖက္သတ္ ဆြဲကိုင္ထားၾကဆဲ ရွိေနေသးတယ္လို႕ သူက ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႕ႏုိင္ငံက အေျခအေနဟာ တစ္မူထူးျခားမႈ ရွိတဲ့အတြက္ အဲဒီႏုိင္ငံေတြရဲ႕ နမူနာအတိုုင္း သံုးလို႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး ဆုိတာ အဲဒီလူေတြ ေမ့ေလ်ာ့ ေနၾကဟန္ ရွိပါတယ္။ ဒ့ါအျပင္ အဲဒီ လုပ္ရပ္မ်ိဳးဟာ ဥပေဒျပဳ အဖြဲ႔အစည္းေတြကုိ ဖြဲ႔စည္းတည္ေထာင္ဖုိ႔ အထူးတလည္ အားထုတ္မေနရေတာ့ဘဲ ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ဘာသာျပန္ အုပ္စုေလး တစ္စုေလာက္ကို အလုပ္ေပးေလာက္ရံုနဲ႔ ၿပီးေျမာက္ သြားမယ္လိုု႔ ယူဆသလိုု ျဖစ္ေနတယ္။ သူဆိုလိုတာက ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံေတြရဲ႕ တရားဥပေဒကို ေကာ္ပီယူခိုင္းယံုသက္သက္နဲ႔ မျဖစ္ႏိုုင္ဘူးလိုု႔ ေထာက္ျပတာ ျဖစ္ပါတယ္။
၁၈။ ျမန္မာနိုင္ငံအေျခအေနနဲ႕ႏွိူင္းယွဥ္တင္ျပရရင္ ခ်က္နဲ႕မတူညီတာက နိုင္ငံရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ရဲ ကိုတာဝန္မေပးဘဲ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန(ေထြ/အုပ္)ကို တာဝန္ေပးထားပါတယ္။ တိုင္း/ ျပည္နယ္/ ခရိုင္၊ ျမိဳ႕နယ္အဆင့္ဆင့္ အတြင္းေရးမွဴး၊ ဥကၠဌ ရာထူးအထိ ရွိတာမို႕ အဲဒီဌာနကဝန္ထမ္းေတြကို အျခားဌာနက ဝန္ထမ္းေတြက “အေထြေထြဆိုတဲ့အတိုင္း အားလံုးကို အုပ္ထားတယ္” လို႕ေနာက္ေျပာင္ေခၚၾကပါတယ္။ တပ္က သြတ္သြင္းထားရာမွာ ယခင္က ညႊန္ခ်ဴပ္၊ ဒုညႊန္ခ်ဳပ္၊ ညႊန္မွူးေတြကို ဗိုလ္မွဴးၾကီးအဆင့္ထားရွိရာမွ တိုင္းနဲ႕ ျပည္နယ္မွာ ညႊန္မွဴးအဆင့္ကို တပ္မွ ဗိုလ္မွဴးအဆင့္ထိ တဆင့္တိုး တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေစကာ တိုင္းနဲ႕ ျပည္နယ္ အစိုးရအဖြဲ႕ အတြင္းေရးမွူးမ်ားအျဖစ္ (အရပ္ေခၚ-မင္းၾကီး) နယ္ဘက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ထိန္းခ်ဳပ္ ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ခရိုင္အဆင့္နဲ႔ ျမိဳ့နယ္အဆင့္ေတြမွာ (ေထြ/အုပ္)ဌာနမွ အရာရွိမ်ား (အရပ္သားအရာရွိ)က ဥကၠဌမ်ား အျဖစ္တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္လာတာရွိလာျပီး ရပ္ကြက္ ေက်းရြာအဆင့္သာ လူထုက ေရြးခ်ယ္ေပး ရတာေတြ႕ရပါတယ္။ ရဲ ကိုေတာ့ ျမိဳနယ္၊ ခရိုင္၊ တိုင္းနဲ ႕ျပည္နယ္ေတြမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ တာဝန္ေပးထားတာမို႔ ျပည္ထဲေရးရဲ႕ အခန္းကဏၰဟာ အေရးပါဆဲျဖစ္ျပီး ခ်က္နိုင္ငံနဲ႕ပံုစံအေနအထားအၾကမ္းဖ်င္းနီးစပ္ပါတယ္။ ခ်က္နိုင္ငံနဲ႕တူတာက ေအာက္ေျခမွာ ၾသဇာအရွိန္အဝါႀကီးတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ပါဝင္တဲ့ ကိုယ္က်ိဳးရွာ အုပ္စုေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ သက္ဆုိင္ရာ ေဒသမွာ အာဏာကို လုယူသိမ္းပိုက္ႏုိင္စြမ္းနဲ႔ အဲဒီ အာဏာကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏုိင္စြမ္း ရွိခဲ့တယ္လို႕ဆိုထားရာ ခရိုနီေတြက (ေထြ/အုပ္) ဝန္ထမ္းမ်ားကို ကိုင္ထားပါတယ္။
ျဖစ္စဥ္တခု ေျပာရရင္ ေရးျမိဳ႕နယ္ အရက္လိုင္စင္ကို လာဘ္ေပးရယူျပီး အရက္တုပါ ေရာၾကိတ္ေနတဲ့ ကုန္သည္ ဦးထြန္းျမင့္ဆိုသူဟာ သူရဲ႕ျပိဳင္ဘက္ တက္လာသူေတြကို မညွာတာဘဲ ခရိုင္အဆင့္ (ေထြ/အုပ္) ဒုညႊန္မွဴးတစ္ဦးကေန ထိုုလူေတြကိုု ႏွိပ္ကြပ္ ခိုင္းတဲ့အထိ ပါဝါ အလႊဲသံုးစားလုပ္ခိုင္းတဲ့ ျဖစ္စဥ္ရွိဘူးပါတယ္။
၁၉။ ဂ်န္ရမ္လ္ဟာ ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရကို ဆန္႔က်င့္တဲ့ ျပည္သူ႔လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ (Civic Forum) တြင္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားစြာပါဝင္ခဲ့မႈေၾကာင့္ တကၠသိုလ္ပညာ သင္ယူခြင့္ မရရွိဘဲ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ျပည္ေထာင္စု သမၼတႏိုုင္ငံ ဒုတိယျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ လည္းေကာင္း၊၁ ၉၉၂ မွ ၁၉၉၆ ထိ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီး အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာတြင္ ခ်က္သမၼတႏုိင္ငံ ဆီးနိတ္၊ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရျပီး ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာမွ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာအတြင္း ဆီးနိတ္ အထက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ ေကာ္မတီ ဒုတိယဥကၠ႒အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ သူရဲ ႕အေတြ႕အၾကံဳေတြကို ေအာက္ပါအတိုင္း ရွင္းျပထားပါတယ္။
၂၀။ သူျပည္ထဲေရးဌာနကို အဖြဲ႔ဝင္ေတြနဲ႔အတူ ေရာက္ရွိလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရး ဌာန (StB) ရဲ႕ စာရြက္စာတမ္း အေထာက္အထားေတြ ဖ်က္ဆီးျခင္းခံရမယ့္ ေဘးကေန ကင္းေဝးေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ အခ်ိန္အေတာ္ကုိ ေနာက္က်သြားခဲ့ၿပီလို႕သိရပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ေတာ္လွန္ေရး ၿပီးဆံုးသြားတဲ့ေနာက္ပုိင္း ရက္သတၱပတ္ေပါင္းမ်ားစြာ အဲဒီဝန္ႀကီးဌာနကုိ ကုိင္တြယ္ဖုိ႔ ဝန္ႀကီးအသစ္ မခန္႔ထားႏုိင္ခဲ့ျခင္းရဲ႕ဆုိးက်ဳိးလို႕သူက ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ အဲဒီကုိ အခ်ိန္မီွေရာက္သြားလုိ႔ ၿပိဳင္ဘက္အဖြဲ႔အစည္း မွန္သမွ် ေခ်မႈန္းပစ္ ေလ့ရွိတဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ လုပ္ရပ္အၾကြင္းအက်န္သဲလြန္စေတြကုိေတာ့ သိရွိ ခံစားခြင့္ ရရွိသြားခဲ့ပါတယ္။ ဝန္ႀကီးဌာနရဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုုံက -“ ႏုိင္ငံသားတုိင္းဟာ ဆုိရွယ္လစ္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ တကယ့္ရန္သူ ဒါမွမဟုတ္ ရန္သူျဖစ္ဖုိ႔ အလားအလာရွိသူမ်ား ျဖစ္တယ္” ဆုိတဲ့ ခံယူခ်က္အေပၚမွာ တည္ေဆာက္္ထားပါတယ္။
၂၁။ ဒါေၾကာင့္လည္း တုိင္းသူျပည္သားေတြကုိ မယံုသကၤာတဲ့မ်က္ေစ့နဲ႔ အၿမဲေစာင့္ေနၾကတယ္လို႕သူက ေျပာပါတယ္။ အဲဒီမွာ တံမ်က္စီးလွည္းတဲ့ အမ်ိဳးသမီးတုိင္းဟာ ႏုိင္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ (StB) ဝင္အျဖစ္နဲ႔ ရာထူးတစ္ခု မဟုတ္ တစ္ခု ယူထားၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံသားတုိင္းအေပၚမွာ ထားရွိႏုိင္တဲ့ ဒီဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ လုပ္ပုိင္ခြင့္နဲ႔ အာဏာမွာလည္း အကန္႔အသတ္မရွိတာကို သူေတြ႕ရပါတယ္။ လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ တုိးခ်ဲ႕ထားတဲ့ ဖိႏွပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေရး ယႏၱရားေတြ၊ စစ္တပ္ဦးစားေပး အခြင့္ထူးခံေတြ၊ လူသိမခံတဲ့အရာရွိေတြ၊ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္အမ်ားအျပား စတာေတြက ျပည္ထဲေရးဌာနကုိ ဝန္းရံ ပံ့ပုိးၿပီး ဆုိရွယ္္လစ္စနစ္ကုိ အကာအကြယ္ေပးထားေၾကာင္း ကြန္ျမဴနစ္ေခတ္မွာ ေပၚလြင္ ခဲ့ပါတယ္။ သူ ျပည္ထဲေရး ဌာနမွာ ဒုတိယဝန္ႀကီးအျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့စဥ္က အဓိပၸာယ္မရွိတဲ့အစီရင္ခံစာေပါင္းမ်ားစြာ ဆက္တုိက္ ရရွိခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီစာထဲမွာ ပါတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကုိ အျပင္မေပါက္ၾကားေစခဲ့တာ ထူးျခားတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။
၂၂။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနဟာ အစုိးရရဲ႕ လွ်ဳိ႕ဝွက္စစ္တပ္လုိ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ႏုိင္ေရးအတြက္ ေတာင္
ေတြရဲ႕ၾကားမွာ ခံတပ္သဖြယ္ တည္ေဆာက္ထားတာျပီး အေဆာက္အဦေပါင္းမ်ားစြာလည္း သူ ေတြ႕ရပါတယ္။ လွ်ဳိ႕ဝွက္ကိစၥေတြကုိ ေဆာင္ရြက္ရတဲ့ ေနရာဆုိေတာ့ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ရဟန္းေတြ တရားထုိင္္တဲ့ ေနရာနဲ႔ေတာင္ တူေနေသးတယ္လို႕သူက မႊန္း လိုက္ပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ ဌာနခ်ဳပ္ေတြကုိသာမာန္ အစုိးရရုံးေတြႏွင့္ မေရာေထြး၊ မစပ္ယွက္ဘဲ သီးျခားလွ်ိဳ႕၀ွက္စြာ ရပ္တည္လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ ရုံးအေဆာက္အဦး တည္ေဆာက္သည္မွအစ သီးျခား ကမၻာေလးသဖြယ္ လူသူမေရာက္တဲ့ေနရာမ်ားမွာ တည္ေဆာက္ထား တတ္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ အဲဒါေတြကုိ ရပ္္ဆုိင္းတဲ့ အေနနဲ႔ အဲဒီ အေဆာက္အဦးေတြကုိ မူလပုိင္ရွင္မ်ားထံ ျပန္လည္အပ္ႏွင္းခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕ကုိလည္း ေဒသႏၱရ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားထံလႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ရတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။
၂၃။ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ႕မတူတာက အမ်ိဳးသားေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႕(NIB) ဆိုတာရွိခဲ့ျပီး ဘယ္ဝန္ၾကီးဌာန လက္ေအာက္မွာမထားဘဲ အာဏာရွင္နဲ႕ တိုက္ရိုက္လုပ္ပါတယ္။ ခ်က္နိုင္ငံနဲ႕တူတာကေတာ့ စစ္ေၾကာတဲ့စခန္းကို ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းလိုက္လို႕မရေအာင္ လူသူကင္းတဲ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႕နဲ႕ အလွမ္းေဝးတ့ဲေနရာမွာ ထားပါတယ္။ အဲဒီ အတိုက္အခံအဖြဲ႕ေတြကို ႏွိပ္ကြပ္တဲ့ေနရာမွာ ေရၾကည္အိုင္လို႕နံမည္ၾကီးတဲ့ေနရာျဖစ္ကာ ထိုေခတ္ကာလက ျမိဳ႕ျပစည္ပင္ မတိုးခ်ဲ႕ေသးတာမို႕ အဲဒီေနရာဟာ ရန္ကုန္နဲ႕ ၁၄ မိုင္ခန္႕ေဝးတဲ့ ဝါယာလက္ အလြန္မွာရွိျပီး၊ အနီးရွိ က်ိဳက္ကလဲ့ဘုရားကို က်ားတက္ဖူးတဲ့အထိ လူသူအေရာက္နည္းခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း(M.I) က ေရၾကည္အိုင္ကို လႊဲယူခဲ့ပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္(ၾကပ္ေျပး)ကို ရန္ကုန္မွ အစိုးရရံုးေတြ ေရႊ႔လို႕ ဝန္ထမ္းေတြ ျငီးျငဴလို႕မဆံုးပါ။
၂၄။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ အႏၱရာယ္အႀကီးဆံုး အခ်က္ကေတာ့ လုပ္ပုိင္ခြင့္အာဏာ အျပည့္အဝကုိ ခ်ဳပ္ကုိင္ၿပီး ကြန္ျမဴနစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားရဲ႕ လံုၿခံဳေရးသရုပ္ကုိ ပီျပင္ေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းလို႔ ဂ်န္ရမ္လ္က ေထာက္ျပပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သတင္း အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းျခင္း၊ ျပည္သူျပည္သားမ်ားကို အႏၱရာယ္ျပဳမဲ့ ရာဇဝတ္မႈမ်ားကို စံုစမ္းျခင္း၊ လူထုကို ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားကို တုိက္ရိုက္ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ရန္သူလို႔သတ္မွတ္သူမ်ားကို ေထာက္လွမ္းျခင္း၊ အထိန္းအကြပ္မရွိ ညွင္းပမ္း ႏွိပ္စက္ၿပီး သိလိုတာကို စစ္ေမးျခင္း စတာေတြကို ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖုိ႔လည္း ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ လုပ္ပိုင္ခြင့္အျပည့္ ရွိေသးတာသူေတြ႕ရပါတယ္။ ႏို္င္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရး အဖြဲ႔အေနနဲ႔ လူအမ်ားအျပားကို ျဖန္႔က်က္ၿပီး သတင္းရေအာင္ စုံစမ္းေထာက္လွမ္းတာမ်ိဳးလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ နုိင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱယားကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတတ္တဲ့ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔၊ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ လွ်ိဳ႕ွဝွက္ရဲအဖြဲ႔ေတြဟာ ျပည္သူလူထုအေပၚ လူတစုအာဏာတည္ၿမဲေရးအတြက္ ႏွိပ္ကြပ္ ဖိႏွိပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအပါအ၀င္ အာဏာရွင္စနစ္တည္ၿမဲေရးအတြက္ လက္တဆုပ္စာလူတန္းစား အက်ိဳးစီးပြားအား အဲဒီအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက အကာအကြယ္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြဟာ အႏၱာရာယ္ျပဳမဲ့ ျပည္သူလူထုေတြကုိ ပစ္မွတ္ထားၿပီး စစ္ေၾကာေရးစခန္းမွာ စစ္ေဆးကာ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္က မတရားအသင္းအျဖစ္ ေၾကညာျပီး အေရးယူခဲ့တယ္လို႕ သူက ဆိုပါတယ္။
၂၅။ လူတစ္ဦးခ်င္းစီအတြက္ ႏို္င္ငံကူးလက္မွတ္ ထုတ္ေပးေရး၊ တကၠသိုလ္တက္ေရာက္ေရး၊ အလုပ္အကိုင္ ရရွိေရး စတာေတြကို ဒီဝန္ႀကီးဌာနက လူေတြက အဆံုးအျဖတ္ေပးတာမ်ိဳးလည္း ရွိသလို ဝန္ႀကီးဌာန
လက္ေအာက္မွာ ကိုယ္ပိုင္ စစ္တပ္ထားရွိၿပီး အတြင္းရန္သူမ်ားကို ႏွိမ္နင္းျခင္း၊ နယ္ျခားကတဆင့္ လူဝင္လူထြက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း စတာေတြကို ေဆာင္ရြက္တာေတြလည္း ရွိခဲ့တယ္လို႕ သူက ဆိုပါတယ္။ ဂ်န္ရမ္လ္
ဆက္ေျပာရာမွာ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိသလုိ တုိင္းသူျပည္သားေတြကို ဖိႏွိပ္ ေျခမႈန္းမႈကို ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေရးအတြက္လည္း အစစအရာရာ ျပည့္စံုေအာင္ ဖန္တီးေပးထားရတာေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ဥပမာ - ႏိုင္ငံျခားကလာတဲ့ စာမွန္သမွ်ကို ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလအထိ ဖြင့္ေဖာက္တာမ်ိဳး သူကေျပာပါတယ္။ စာအိတ္ေတြကို လီတာ ၂၀ ေလာက္ ရွည္လ်ားတဲ့ စားပြဲေပၚမွာ ျဖတ္သန္းေစၿပီး ဖြင့္လွစ္ခါအထဲမွာ ပါတာေတြကို စစ္ေဆးေတာ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးကာလ ေရာက္လာတဲ့အခါမွာေတာင္ မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ စိတ္ကုိေျပာင္းလဲေစတဲ့ အရာမ်ား ေဖၚထုတ္စစ္ေဆးရာမွာ အဲဒီ နာမည္ေက်ာ္ စားပြဲႀကီးကို ဆက္လက္ အသံုးျပဳ ေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူ သိလာတဲ့အခါမွာ အဲဒီ စနစ္ႀကီးကို အၿပီးအပိုင္ ဖ်က္သိမ္းခဲ့တဲ့အျပင္ ဝန္ထမ္း အားလံုးကိုလည္း ဖယ္ရွားပစ္ခဲ့ပါတယ္။
၂၆။ ဘယ္လုိဘဲျဖစ္ျဖစ္ သမၼတဟာဗဲယ္က သူ႕ကို ျပည္ထဲေရးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီး ရာထူးေပးၿပီးလံုၿခံဳေရးနဲ႔ ေထာက္လွမ္းေရးကိစၥေတြ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ တာဝန္ေပးခဲ့စဥ္က ဌာနတစ္ခုလံုးဟာ အရင္အတိုင္းပဲ တည္ရွိေနေသးတာမို႕သူဟာ တုန္လႈပ္တာေတြ ဖယ္ေဖ်ာက္ၿပီး အဲဒီအနိဌာရံုေတြကို ကြယ္ေပ်ာက္သြားေအာင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီလုပ္ရပ္မွာ အရင္ကက်င့္သံုးခဲ့တဲ့ လႈပ္ရွားမႈအမ်ားအျပားကို ရပ္ဆုိင္းၿပီးက်န္တာေတြကို တရားဝင္ေအာင္ ျပည္သူမ်ားထံ အစီရင္ခံ တင္ျပခဲ့ရတာ စတာေတြ သူလုပ္ေဆာင္ခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီတုံးက လွ်ိဳ႕ဝွက္ရဲတပ္ဖြဲ႔ကို တပ္ဆင္ေပးထားတဲ့ လက္နက္အားလံုး ရုပ္သိမ္းၿပီး တာဝန္ေတြလည္း ရပ္ထားခဲ့ပါတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ဟာ မွန္တယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရွ႕ဆက္လုပ္ရမဲ့ သူ႕တာဝန္ကေတာ့ ခက္ခဲပါတယ္။ ဝန္ႀကီးဌာနအေဟာင္းကို ပယ္ဖ်က္ၿပီး သန္႔ရွင္းထိေရာက္တဲ့ ရဲတပ္ဖြဲ႔ကို ထူေထာင္၊ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ ထူေထာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အေျခခံမူခ်မွတ္ျပီး ဒီမိုကေရစီ တရားဥပေဒအရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ကို ထူေထာင္ရတာမို႕ပင္ပန္းရေၾကာင္း သူကဆိုသြားပါတယ္။
၂၇။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာလည္း ရဲသတင္းတပ္ဖြဲ႕၊ တပ္မေတာ္ေထာက္လွမ္းေရးတပ္ဖြဲ႕၊ တိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ရဲ ႕စစ္
ဦးစီးဌာန(ေထာက္လွမ္းေရးဌာန) ေတြမွာ ေက်ာင္းသားဖိုင္၊ ဘုန္ၾကီးဖိုင္၊ ေျမေအာက္လွူပ္ရွားမွူ(ယူဂ်ီ)၊ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕ေတြ တဖြဲ႕ခ်င္းဖိုင္၊ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ားထဲက အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကိုု NLD ဖိုင္နဲ႕ ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အမည္နဲ႕ သီးျခားဖိုင္ ဖြင့္သလို အျခားပါတီမ်ားကိုလည္း ဖိုင္သီးျခားစီ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါအျပင္ လတ္တေလာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လက္ပန္းတန္း ေက်ာင္းသားဆႏၵျပလွူပ္ရွားမွူမ်ားကဲ့သို႔ ထူးျခားျဖစ္စဥ္မ်ားအလိုက္ အထူးဖိုင္ဆိုျပီး ဖိုင္ေတြကို အနီေရာင္ၾကက္ေျခခတ္ သတ္မွတ္ထားနိုင္ပါတယ္။ တခါတရံဖိုင္ေတြဟာ မ်ားျပားလြန္းတာေၾကာင့္ အေရးတၾကီးဆံုးျဖတ္ေပးရမဲ့ကိစၥေတြကို လူၾကီးသိေစမဲ့သေကၤတအျဖစ္ ဖိုင္ေထာင့္စြန္းေတြမွာ အလံအနီကဒ္ျပား ထိုးေပးထားပါတယ္။ ဒါအျပင္ ေထာက္လွမ္းေရးသေကၤတအေခၚ ပစ္မွတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အေဆာက္အဦ၊ လူပုဂိၢဳလ္၊ သံယာေတာ္သပိတ္ ဆင္ႏြဲနိုင္မဲ့ ဘုန္ၾကီးေက်ာင္း၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢမွာ ပါဝင္တဲ့အမည္ေတြကို မွတ္ပံုတင္ စာရင္းျပဳစုထားျပီး၊ ယခုဆိုရင္ နိုင္ငံေရးလွူပ္ရွားမွူကို ေဆာင္ရြက္ၾကတဲ့ လူထုလူတန္းစား လူမႈေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြပါ ဖိုင္ဖြဲ႔ ထားေလာက္ပါတယ္။ တခါတရံ အေရးၾကီးလို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ပစ္မွတ္ကို အျမဲတမ္းေစာင့္ၾကည့္ျပီး လႈပ္ရွားလာပါက ေနာက္ေယာင္ခံကာ စဥ္ဆက္မျပတ္ သတင္းပို႕စနစ္ျပဳလုပ္ျပီး ထိန္းခ်ဳပ္တာမ်ိဳးလုပ္ပါတယ္။
၁၉။ ဂ်န္ရမ္လ္ဟာ ကြန္ျမဴနစ္အစိုးရကို ဆန္႔က်င့္တဲ့ ျပည္သူ႔လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ (Civic Forum) တြင္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားစြာပါဝင္ခဲ့မႈေၾကာင့္ တကၠသိုလ္ပညာ သင္ယူခြင့္ မရရွိဘဲ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ဧၿပီလတြင္ ခ်က္ကိုစလိုဗက္ျပည္ေထာင္စု သမၼတႏိုုင္ငံ ဒုတိယျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးအျဖစ္ လည္းေကာင္း၊၁ ၉၉၂ မွ ၁၉၉၆ ထိ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီး အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာတြင္ ခ်က္သမၼတႏုိင္ငံ ဆီးနိတ္၊ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရျပီး ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာမွ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာအတြင္း ဆီးနိတ္ အထက္လႊတ္ေတာ္ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ ေကာ္မတီ ဒုတိယဥကၠ႒အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ သူရဲ ႕အေတြ႕အၾကံဳေတြကို ေအာက္ပါအတိုင္း ရွင္းျပထားပါတယ္။
၂၀။ သူျပည္ထဲေရးဌာနကို အဖြဲ႔ဝင္ေတြနဲ႔အတူ ေရာက္ရွိလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရး ဌာန (StB) ရဲ႕ စာရြက္စာတမ္း အေထာက္အထားေတြ ဖ်က္ဆီးျခင္းခံရမယ့္ ေဘးကေန ကင္းေဝးေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ အခ်ိန္အေတာ္ကုိ ေနာက္က်သြားခဲ့ၿပီလို႕သိရပါတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ေတာ္လွန္ေရး ၿပီးဆံုးသြားတဲ့ေနာက္ပုိင္း ရက္သတၱပတ္ေပါင္းမ်ားစြာ အဲဒီဝန္ႀကီးဌာနကုိ ကုိင္တြယ္ဖုိ႔ ဝန္ႀကီးအသစ္ မခန္႔ထားႏုိင္ခဲ့ျခင္းရဲ႕ဆုိးက်ဳိးလို႕သူက ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ အဲဒီကုိ အခ်ိန္မီွေရာက္သြားလုိ႔ ၿပိဳင္ဘက္အဖြဲ႔အစည္း မွန္သမွ် ေခ်မႈန္းပစ္ ေလ့ရွိတဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ လုပ္ရပ္အၾကြင္းအက်န္သဲလြန္စေတြကုိေတာ့ သိရွိ ခံစားခြင့္ ရရွိသြားခဲ့ပါတယ္။ ဝန္ႀကီးဌာနရဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုုံက -“ ႏုိင္ငံသားတုိင္းဟာ ဆုိရွယ္လစ္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ တကယ့္ရန္သူ ဒါမွမဟုတ္ ရန္သူျဖစ္ဖုိ႔ အလားအလာရွိသူမ်ား ျဖစ္တယ္” ဆုိတဲ့ ခံယူခ်က္အေပၚမွာ တည္ေဆာက္္ထားပါတယ္။
၂၁။ ဒါေၾကာင့္လည္း တုိင္းသူျပည္သားေတြကုိ မယံုသကၤာတဲ့မ်က္ေစ့နဲ႔ အၿမဲေစာင့္ေနၾကတယ္လို႕သူက ေျပာပါတယ္။ အဲဒီမွာ တံမ်က္စီးလွည္းတဲ့ အမ်ိဳးသမီးတုိင္းဟာ ႏုိင္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ (StB) ဝင္အျဖစ္နဲ႔ ရာထူးတစ္ခု မဟုတ္ တစ္ခု ယူထားၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံသားတုိင္းအေပၚမွာ ထားရွိႏုိင္တဲ့ ဒီဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ လုပ္ပုိင္ခြင့္နဲ႔ အာဏာမွာလည္း အကန္႔အသတ္မရွိတာကို သူေတြ႕ရပါတယ္။ လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ တုိးခ်ဲ႕ထားတဲ့ ဖိႏွပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေရး ယႏၱရားေတြ၊ စစ္တပ္ဦးစားေပး အခြင့္ထူးခံေတြ၊ လူသိမခံတဲ့အရာရွိေတြ၊ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္အမ်ားအျပား စတာေတြက ျပည္ထဲေရးဌာနကုိ ဝန္းရံ ပံ့ပုိးၿပီး ဆုိရွယ္္လစ္စနစ္ကုိ အကာအကြယ္ေပးထားေၾကာင္း ကြန္ျမဴနစ္ေခတ္မွာ ေပၚလြင္ ခဲ့ပါတယ္။ သူ ျပည္ထဲေရး ဌာနမွာ ဒုတိယဝန္ႀကီးအျဖစ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့စဥ္က အဓိပၸာယ္မရွိတဲ့အစီရင္ခံစာေပါင္းမ်ားစြာ ဆက္တုိက္ ရရွိခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီစာထဲမွာ ပါတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကုိ အျပင္မေပါက္ၾကားေစခဲ့တာ ထူးျခားတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။
၂၂။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနဟာ အစုိးရရဲ႕ လွ်ဳိ႕ဝွက္စစ္တပ္လုိ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ ႏုိင္ေရးအတြက္ ေတာင္
ေတြရဲ႕ၾကားမွာ ခံတပ္သဖြယ္ တည္ေဆာက္ထားတာျပီး အေဆာက္အဦေပါင္းမ်ားစြာလည္း သူ ေတြ႕ရပါတယ္။ လွ်ဳိ႕ဝွက္ကိစၥေတြကုိ ေဆာင္ရြက္ရတဲ့ ေနရာဆုိေတာ့ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ရဟန္းေတြ တရားထုိင္္တဲ့ ေနရာနဲ႔ေတာင္ တူေနေသးတယ္လို႕သူက မႊန္း လိုက္ပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ ဌာနခ်ဳပ္ေတြကုိသာမာန္ အစုိးရရုံးေတြႏွင့္ မေရာေထြး၊ မစပ္ယွက္ဘဲ သီးျခားလွ်ိဳ႕၀ွက္စြာ ရပ္တည္လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ၾကပါတယ္။ ရုံးအေဆာက္အဦး တည္ေဆာက္သည္မွအစ သီးျခား ကမၻာေလးသဖြယ္ လူသူမေရာက္တဲ့ေနရာမ်ားမွာ တည္ေဆာက္ထား တတ္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္းမွာ အဲဒါေတြကုိ ရပ္္ဆုိင္းတဲ့ အေနနဲ႔ အဲဒီ အေဆာက္အဦးေတြကုိ မူလပုိင္ရွင္မ်ားထံ ျပန္လည္အပ္ႏွင္းခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕ကုိလည္း ေဒသႏၱရ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားထံလႊဲေျပာင္းေပးခဲ့ရတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။
၂၃။ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ႕မတူတာက အမ်ိဳးသားေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႕(NIB) ဆိုတာရွိခဲ့ျပီး ဘယ္ဝန္ၾကီးဌာန လက္ေအာက္မွာမထားဘဲ အာဏာရွင္နဲ႕ တိုက္ရိုက္လုပ္ပါတယ္။ ခ်က္နိုင္ငံနဲ႕တူတာကေတာ့ စစ္ေၾကာတဲ့စခန္းကို ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းလိုက္လို႕မရေအာင္ လူသူကင္းတဲ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႕နဲ႕ အလွမ္းေဝးတ့ဲေနရာမွာ ထားပါတယ္။ အဲဒီ အတိုက္အခံအဖြဲ႕ေတြကို ႏွိပ္ကြပ္တဲ့ေနရာမွာ ေရၾကည္အိုင္လို႕နံမည္ၾကီးတဲ့ေနရာျဖစ္ကာ ထိုေခတ္ကာလက ျမိဳ႕ျပစည္ပင္ မတိုးခ်ဲ႕ေသးတာမို႕ အဲဒီေနရာဟာ ရန္ကုန္နဲ႕ ၁၄ မိုင္ခန္႕ေဝးတဲ့ ဝါယာလက္ အလြန္မွာရွိျပီး၊ အနီးရွိ က်ိဳက္ကလဲ့ဘုရားကို က်ားတက္ဖူးတဲ့အထိ လူသူအေရာက္နည္းခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း(M.I) က ေရၾကည္အိုင္ကို လႊဲယူခဲ့ပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္(ၾကပ္ေျပး)ကို ရန္ကုန္မွ အစိုးရရံုးေတြ ေရႊ႔လို႕ ဝန္ထမ္းေတြ ျငီးျငဴလို႕မဆံုးပါ။
၂၄။ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ႕ အႏၱရာယ္အႀကီးဆံုး အခ်က္ကေတာ့ လုပ္ပုိင္ခြင့္အာဏာ အျပည့္အဝကုိ ခ်ဳပ္ကုိင္ၿပီး ကြန္ျမဴနစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားရဲ႕ လံုၿခံဳေရးသရုပ္ကုိ ပီျပင္ေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းလို႔ ဂ်န္ရမ္လ္က ေထာက္ျပပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သတင္း အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းျခင္း၊ ျပည္သူျပည္သားမ်ားကို အႏၱရာယ္ျပဳမဲ့ ရာဇဝတ္မႈမ်ားကို စံုစမ္းျခင္း၊ လူထုကို ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈမ်ားကို တုိက္ရိုက္ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ရန္သူလို႔သတ္မွတ္သူမ်ားကို ေထာက္လွမ္းျခင္း၊ အထိန္းအကြပ္မရွိ ညွင္းပမ္း ႏွိပ္စက္ၿပီး သိလိုတာကို စစ္ေမးျခင္း စတာေတြကို ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖုိ႔လည္း ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ လုပ္ပိုင္ခြင့္အျပည့္ ရွိေသးတာသူေတြ႕ရပါတယ္။ ႏို္င္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရး အဖြဲ႔အေနနဲ႔ လူအမ်ားအျပားကို ျဖန္႔က်က္ၿပီး သတင္းရေအာင္ စုံစမ္းေထာက္လွမ္းတာမ်ိဳးလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ နုိင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱယားကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတတ္တဲ့ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔၊ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔မ်ားႏွင့္ လွ်ိဳ႕ွဝွက္ရဲအဖြဲ႔ေတြဟာ ျပည္သူလူထုအေပၚ လူတစုအာဏာတည္ၿမဲေရးအတြက္ ႏွိပ္ကြပ္ ဖိႏွိပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအပါအ၀င္ အာဏာရွင္စနစ္တည္ၿမဲေရးအတြက္ လက္တဆုပ္စာလူတန္းစား အက်ိဳးစီးပြားအား အဲဒီအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက အကာအကြယ္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြဟာ အႏၱာရာယ္ျပဳမဲ့ ျပည္သူလူထုေတြကုိ ပစ္မွတ္ထားၿပီး စစ္ေၾကာေရးစခန္းမွာ စစ္ေဆးကာ အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္က မတရားအသင္းအျဖစ္ ေၾကညာျပီး အေရးယူခဲ့တယ္လို႕ သူက ဆိုပါတယ္။
၂၅။ လူတစ္ဦးခ်င္းစီအတြက္ ႏို္င္ငံကူးလက္မွတ္ ထုတ္ေပးေရး၊ တကၠသိုလ္တက္ေရာက္ေရး၊ အလုပ္အကိုင္ ရရွိေရး စတာေတြကို ဒီဝန္ႀကီးဌာနက လူေတြက အဆံုးအျဖတ္ေပးတာမ်ိဳးလည္း ရွိသလို ဝန္ႀကီးဌာန
လက္ေအာက္မွာ ကိုယ္ပိုင္ စစ္တပ္ထားရွိၿပီး အတြင္းရန္သူမ်ားကို ႏွိမ္နင္းျခင္း၊ နယ္ျခားကတဆင့္ လူဝင္လူထြက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း စတာေတြကို ေဆာင္ရြက္တာေတြလည္း ရွိခဲ့တယ္လို႕ သူက ဆိုပါတယ္။ ဂ်န္ရမ္လ္
ဆက္ေျပာရာမွာ ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနမွာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိသလုိ တုိင္းသူျပည္သားေတြကို ဖိႏွိပ္ ေျခမႈန္းမႈကို ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေရးအတြက္လည္း အစစအရာရာ ျပည့္စံုေအာင္ ဖန္တီးေပးထားရတာေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ဥပမာ - ႏိုင္ငံျခားကလာတဲ့ စာမွန္သမွ်ကို ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ႏုိဝင္ဘာလအထိ ဖြင့္ေဖာက္တာမ်ိဳး သူကေျပာပါတယ္။ စာအိတ္ေတြကို လီတာ ၂၀ ေလာက္ ရွည္လ်ားတဲ့ စားပြဲေပၚမွာ ျဖတ္သန္းေစၿပီး ဖြင့္လွစ္ခါအထဲမွာ ပါတာေတြကို စစ္ေဆးေတာ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးကာလ ေရာက္လာတဲ့အခါမွာေတာင္ မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ စိတ္ကုိေျပာင္းလဲေစတဲ့ အရာမ်ား ေဖၚထုတ္စစ္ေဆးရာမွာ အဲဒီ နာမည္ေက်ာ္ စားပြဲႀကီးကို ဆက္လက္ အသံုးျပဳ ေနရဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူ သိလာတဲ့အခါမွာ အဲဒီ စနစ္ႀကီးကို အၿပီးအပိုင္ ဖ်က္သိမ္းခဲ့တဲ့အျပင္ ဝန္ထမ္း အားလံုးကိုလည္း ဖယ္ရွားပစ္ခဲ့ပါတယ္။
၂၆။ ဘယ္လုိဘဲျဖစ္ျဖစ္ သမၼတဟာဗဲယ္က သူ႕ကို ျပည္ထဲေရးဌာန ဒုတိယဝန္ႀကီး ရာထူးေပးၿပီးလံုၿခံဳေရးနဲ႔ ေထာက္လွမ္းေရးကိစၥေတြ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ တာဝန္ေပးခဲ့စဥ္က ဌာနတစ္ခုလံုးဟာ အရင္အတိုင္းပဲ တည္ရွိေနေသးတာမို႕သူဟာ တုန္လႈပ္တာေတြ ဖယ္ေဖ်ာက္ၿပီး အဲဒီအနိဌာရံုေတြကို ကြယ္ေပ်ာက္သြားေအာင္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီလုပ္ရပ္မွာ အရင္ကက်င့္သံုးခဲ့တဲ့ လႈပ္ရွားမႈအမ်ားအျပားကို ရပ္ဆုိင္းၿပီးက်န္တာေတြကို တရားဝင္ေအာင္ ျပည္သူမ်ားထံ အစီရင္ခံ တင္ျပခဲ့ရတာ စတာေတြ သူလုပ္ေဆာင္ခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီတုံးက လွ်ိဳ႕ဝွက္ရဲတပ္ဖြဲ႔ကို တပ္ဆင္ေပးထားတဲ့ လက္နက္အားလံုး ရုပ္သိမ္းၿပီး တာဝန္ေတြလည္း ရပ္ထားခဲ့ပါတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ဟာ မွန္တယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရွ႕ဆက္လုပ္ရမဲ့ သူ႕တာဝန္ကေတာ့ ခက္ခဲပါတယ္။ ဝန္ႀကီးဌာနအေဟာင္းကို ပယ္ဖ်က္ၿပီး သန္႔ရွင္းထိေရာက္တဲ့ ရဲတပ္ဖြဲ႔ကို ထူေထာင္၊ ေထာက္လွမ္းေရးအဖြဲ႔ ထူေထာင္ႏိုင္ေရးအတြက္ အေျခခံမူခ်မွတ္ျပီး ဒီမိုကေရစီ တရားဥပေဒအရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ကို ထူေထာင္ရတာမို႕ပင္ပန္းရေၾကာင္း သူကဆိုသြားပါတယ္။
၂၇။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာလည္း ရဲသတင္းတပ္ဖြဲ႕၊ တပ္မေတာ္ေထာက္လွမ္းေရးတပ္ဖြဲ႕၊ တိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ရဲ ႕စစ္
ဦးစီးဌာန(ေထာက္လွမ္းေရးဌာန) ေတြမွာ ေက်ာင္းသားဖိုင္၊ ဘုန္ၾကီးဖိုင္၊ ေျမေအာက္လွူပ္ရွားမွူ(ယူဂ်ီ)၊ လက္နက္ကိုင္ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕ေတြ တဖြဲ႕ခ်င္းဖိုင္၊ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ားထဲက အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကိုု NLD ဖိုင္နဲ႕ ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အမည္နဲ႕ သီးျခားဖိုင္ ဖြင့္သလို အျခားပါတီမ်ားကိုလည္း ဖိုင္သီးျခားစီ ဖြင့္လွစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါအျပင္ လတ္တေလာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လက္ပန္းတန္း ေက်ာင္းသားဆႏၵျပလွူပ္ရွားမွူမ်ားကဲ့သို႔ ထူးျခားျဖစ္စဥ္မ်ားအလိုက္ အထူးဖိုင္ဆိုျပီး ဖိုင္ေတြကို အနီေရာင္ၾကက္ေျခခတ္ သတ္မွတ္ထားနိုင္ပါတယ္။ တခါတရံဖိုင္ေတြဟာ မ်ားျပားလြန္းတာေၾကာင့္ အေရးတၾကီးဆံုးျဖတ္ေပးရမဲ့ကိစၥေတြကို လူၾကီးသိေစမဲ့သေကၤတအျဖစ္ ဖိုင္ေထာင့္စြန္းေတြမွာ အလံအနီကဒ္ျပား ထိုးေပးထားပါတယ္။ ဒါအျပင္ ေထာက္လွမ္းေရးသေကၤတအေခၚ ပစ္မွတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အေဆာက္အဦ၊ လူပုဂိၢဳလ္၊ သံယာေတာ္သပိတ္ ဆင္ႏြဲနိုင္မဲ့ ဘုန္ၾကီးေက်ာင္း၊ ေက်ာင္းသားသမဂၢမွာ ပါဝင္တဲ့အမည္ေတြကို မွတ္ပံုတင္ စာရင္းျပဳစုထားျပီး၊ ယခုဆိုရင္ နိုင္ငံေရးလွူပ္ရွားမွူကို ေဆာင္ရြက္ၾကတဲ့ လူထုလူတန္းစား လူမႈေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြပါ ဖိုင္ဖြဲ႔ ထားေလာက္ပါတယ္။ တခါတရံ အေရးၾကီးလို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ပစ္မွတ္ကို အျမဲတမ္းေစာင့္ၾကည့္ျပီး လႈပ္ရွားလာပါက ေနာက္ေယာင္ခံကာ စဥ္ဆက္မျပတ္ သတင္းပို႕စနစ္ျပဳလုပ္ျပီး ထိန္းခ်ဳပ္တာမ်ိဳးလုပ္ပါတယ္။
ဥပမာ - ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အျပင္ထြက္ျပီဆိုရင္ ဆက္ခရီးသြားလို႕ မရေအာင္ ရထားေခါင္းတြဲ ေရြ႕ပစ္လိုက္တာမ်ိဳး၊ ေညာင္တံုးလမ္းျပင္ေနတာမ်ိဳးနဲ႕ ပိတ္ဆို႕ထားကာ ေနာက္ဆံုးကားကို မေရြ႕ျပီး လာတဲ့လမ္းအတိုင္း အင္အားသံုး ျပန္ေမာင္းတာခိုင္းမ်ိဳး လုပ္ခဲ့တာလည္းရွိပါတယ္။ ေရပန္းစားသံုးေနၾက စကားလံုးကေတာ့ REPORT ဆိုတဲ့ အစီရင္ခံစာမ်ိဳးနဲ႔ လူထုနဲ႔ စစ္တပ္ကိုုေတာင္ ျခိမ္းေခ်ာက္ခဲ့တာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။