ေမာင္ေမာင္စုိး - ကိုးကန္႔ေဒသ ဖုန္ၾကားစင္းႏွင့္ MNDAA - အပိုင္း (၁)
(မုိးမခ) မတ္ ၁၉၊ ၂၀၁၆
(မုိးမခ) မတ္ ၁၉၊ ၂၀၁၆
● အမွာ
၂၀၁၅ ေဖဖဝါရီလ ကိုးကန္႔ေဒသတြင္ တ ေက်ာ့ျပန္စစ္ပြဲမ်ားျဖစ္စဥ္က "ကိုးကန္႔ျပႆနာ"ဟူ၍ အပိုင္း ၉ ပိုင္းခန္႔ေရးသား ေဖၚျပခ့ဲဘူးသည္။ ထိုစဥ္ကေရးသားေဖၚျပခ်က္မ်ားမွာ စစ္ပြဲကာလအေျခအေနမ်ား ထိုစဥ္ တုန္႔ျပန္ေဖၚျပမႈမ်ားေပၚ အေျခခံ ၍ အေလးထားေဖၚျပခ့ဲျခင္းျဖစ္ပါသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပန္လည္စု စည္းေဖၚျပခ်ိန္တြင္ ကိုးကန္႔ MNDAA အဖြဲ႕ႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပန္လည္ေရးသားေဖၚျပလိုပါသည္။
ေဖၚျပခ်ဥ္းကပ္ပုံျခင္းေတာ့ အနည္းငယ္ကြာျခားနိုင္ပါသည္။ ယခုအႀကိမ္ အသစ္ျပန္လည္ေရးသားမႈသည္ new version ျဖစ္ၿပီး ျဖစ္စဥ္ သမိုင္းေၾကာင္းကို ဗဟိုျပဳ၍ ေဖၚျပသြားမည္ျဖစ္ပါသည္။ ယခင္ေရးသားမႈပုံစံႏွင့္ အနည္းငယ္ကြာျခားပါမည္။ ျဖစ္စဥ္ဖက္က အေလးထားေဖၚျပသြားပါမည္။ သုိ႔ေသာ္ မိမိယခင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားအေၾကာင္းက့ဲသုိ႔ပင္ သမိုင္းတေစာင္ေရးသားျခင္းမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ေပ။ လက္လွမ္းမွီသမ်ွ ျခံဳငုံေဖၚျပျခင္းမွ်သာျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္အၾကမ္းဖ်ဥ္း ပုံရိပ္ေတာ့ စာဖတ္သူမ်ား ဆုပ္ကိုင္မိႏိုင္ေလာက္သည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ပါသည္။
● ကိုးကန္႔ေဒသ
ကိုးကန္႔ေဒသသည္ ၂၀၁၅ တေက်ာ့ျပန္စစ္ပြဲမ်ားႏွင့္အတူ ျမန္မာျပည္တြင္ နံမည္ေက်ာ္ၾကားလူသိမ်ားေသာေဒသျဖစ္ သည္။ ယခင္ကေတာ့ ယခုေလာက္ လူသိမမ်ားဟု ဆိုရေပမည္။ ယခုေတာ့ ကိုးကန္႔သည္လည္းေကာင္း၊ ေလာက္ကိုင္ သည္လည္းေကာင္း၊ ဖုန္ၾကားစင္းသည္လည္းေကာင္း လူသိမ်ားေသာ နံမည္မ်ားျဖစ္သြားသည္ဟု ဆိုရမည္။
ကိုးကန္႔ေဒသသည္ ျမန္မာျပည္၏အေရွ႕ေျမာက္ဖက္ ရွမ္းျပည္၏ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ရွိသည္။ ရွမ္းေျမာက္ရွိ သံလြင္ျမစ္ေပၚခြ လ်က္ရွိေသာ ကြန္လုံၿမိဳ႕၏ ေျမာက္ဖက္တြင္ရွိသည္။ လား႐ႈိး မူစယ္ကားလမ္းေပၚရွိ သိႏီၷၿမိဳ႕သုိ႔ လား႐ႈိးမွ မိုင္ ၄၀ ေက်ာ္ ခန္႔ေဝးကြာသည္။ သိႏီၷမွ အေနာက္ေျမာက္ဖက္သုိ႔ ဆက္သြားလ်င္ မူစယ္သုိ႔ ေရာက္သည္။ သိႏီၷမွ အေရွ႕ဖက္သို႔ မိုင္ ၈၀ ေက်ာ္ခန္႔သြားလ်င္ ကြန္လုံသ႔ု္ိုေရာက္သည္။ ကြန္လုံမွ ေျမာက္ဖက္သုိ႔မိုက္ ၂၀ ေက်ာ္သြားလ်င္ ခ်င္းေရႊေဟာ္သုိ႔ေရာက္သည္။
ခ်င္းေရႊေဟာ္သည္ ကိုးကန္႔ေဒသအစျဖစ္သည္။ ခ်င္းေရႊေဟာ္မွ မိုင္ ၄၀ ေက်ာ္ခန္႔သြားလ်င္ ေလာက္ကိုင္းသုိ႔ေရာက္သည္။ ေလာက္ကိုင္းကား ကိုးကန္႔ၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေခ်၏။ ခ်င္ေရႊေဟာ္မွ ေလာက္ကိုင္းသုိ႔ ေတာင္ၾကားလမ္းျဖစ္သည္။ ေလာက္ကိုင္ႏွင့္ နယ္စပ္ရွိ ယန္လုံက်ိဳက္အထိကား ေျမျပန္႔ကြင္းဟု ဆိုရမည္။ ကိုးကန္႔ေဒသ၏ တခုတည္း ေသာကြင္းျဖစ္သည္။ ကိုးကန္႔ ေဒသအမ်ားစုမွာေတာင္တန္းထူထပ္သည္။ ပ်မ္းမွ် ေပ ၃၀၀၀ ခန္႔ ပင္လယ္ေရျပင္ထက္အျမင့္ရွိသည္။ အျမင့္ဆုံးေတာင္မ်ား မွာ အျမင့္ ၇၆၀၀ ခန္႔ရွိသည္။ ေပ ၅၀၀၀ ေပ ၆၀၀၀ ရွိေသာေတာင္မ်ားလည္း မနည္းလွေပ။ တေက်ာ့ျပန္ ကိုးကန္႔စစ္ပြဲကာ လက နံမည္ႀကီးခ့ဲေသာ လုန္ထန္ေတာင္ေၾကာ ပြဳိင့္ ၂၀၂၂ ေခၚနန္ထင္မင္စမ္း ေခၚ ေကာင္းကင္ဘုံေတာင္ဖက္ တံခါးေပါက္ဟုအမည္ရေသာေတာင္မ်ားသည္ ေပ ၆၀၀၀ ေက်ာ္ျမင့္ေသာေတာင္မ်ားျဖစ္သည္။
အက်ဥ္းဆိုရလ်င္ ကိုးကန္႔ေဒသသည္ ကြန္လုံ၏ေျမာက္ဖက္ သံလြင္ျမစ္ႏွင့္တ႐ုတ္နယ္စပ္ၾကားရွိ စတုရန္းကီလိုမိုင္ တစ္ ေသာင္းခန္႔က်ယ္ဝန္းသည့္ေဒသျဖစ္သည္။ ကိုးကန္႔တ႐ုတ္ေဒသခံ အမ်ားစုေနထိုင္ၿပီး ဒုတိယအမ်ားစုမွာ ပေလာင္တိုင္း ရင္းသားမ်ားျဖစ္ၿပီး က်န္တိုင္းရင္းသားမ်ားမွာ အနည္းစုျဖစ္သည္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ခန္႔မွန္းစာရင္းအရ လူဦးေရ တစ္သိန္းခြဲခန္႔ရွိၿပီး ေဒသခံမ်ားမွအပ က်န္သူမ်ားမွာ အေျခခ် ျမန္မာအစိုးရတပ္မွအင္အားမ်ား အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ား ေလာက္ကိုင္ေဒသတြင္ ၾကံလာခုတ္သူေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ေဒသခံ ကိုးကန္႔တ႐ုတ္မ်ားသည္ ဟန္မ်ဳိးႏြယ္ တ႐ုတ္မ်ားျဖစ္သည္။ ဟန္မ်ဳိးႏြယ္ တ႐ုတ္စကားေျပာၾကေသာ္လည္း ထူးျခား သည့္ ေဒသသံပါဝင္သည္။
● ကိုးကန္႔အစ
သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ ကိုးကန္႔ေဒသရွိ တာေရႊထန္ေဒသ၌ ၁၇၃၉ ခုႏွစ္တြင္ ယန္ရွင္းဆိုက္ ဆိုသူဦးစီးအေျခခ်သည္ဟုဆိုပါသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္
တြင္လည္း တာေရႊထန္သည္ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္သတ္မွတ္သည့္ ကုန္ၾကမ္းထက္ ပို၍စည္ ကားေသာရြာႀကီးျဖစ္သည္။ ထိုမွစ၍ ယန္မိသားစု မ်ဳိးဆက္မ်ားက ကိုးကန္႔ေဒသအားစတင္အုပ္ခ်ဳပ္ခ့ဲသည္ဟုဆိုသည္။ ၁၈၄၀ခုႏွစ္ ယန္ရွင္းဆိုက္၏မ်ဳိးဆက္ ယန္ေကာ့ဟြာ လက္ထက္တြင္ ကိုးကန္႔ၿမိဳ႕စားအျဖစ္ တ႐ုတ္ျပည္ ခ်င္မင္ဆက္က အသိမွတ္ ္ျပဳခ့ဲသည္ဟုဆိုသည္။
ယန္ေကာ့ဟြာကိုဆက္ခံသူ ယန္ေကာ့က်င္လက္ထက္ ၁၈၇၄ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အထက္ဗမာျပည္ကိုသိမ္းပိုက္လာသည့္ ျဗိတိသ်ွအစုိးရႏွင့္ စတင္ဆက္ဆံသည္ဟုဆိုသည္။ အထက္ဗမာျပည္အား ျ့ဗိတိသ်ွတုိ႔သိမ္းၿပီးေနာက္ ၁၈၉၇ ခုႏွစ္ျဗိ်ိသ်ွဘာမားအစိုးရႏွင့္ တ႐ုတ္ဧကရာဇ္တုိ႔ ခ်ဳပ္ဆိုခ့ဲသည့္စာခ်ဳပ္အရ ကိုးကန္႔ေဒသသည္ ျဗိတိသ်ွဘားမားအစိုးရ၏ လက္ေအာက္ခံအျဖစ္အသိမွတ္ျပဳခ့ဲၾကသည္။ လက္ရွိျမန္မာျပည္၏နယ္နမိတ္္ဆိုသည္မ်ားမွာ အဂၤလိပ္တုိ႔ ျမန္မာျပည္အားစိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလ သတ္မွတ္ခ့ဲအတိုင္းပင္ ကိုးကန္႔ေဒသသည္လည္း ထိုအတိုင္းပင္ျဖစ္ေတာ့သည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီး ေနာက္ပိုင္း အဂၤလိပ္အစိုးရက ကိုးကန္႔နယ္ေခါင္းေဆာင္အား ေစာ္ဘြားအျဖစ္အသိမွတ္ျပဳခ့ဲၿပီး သိႏီၷေစာ္ဘြား၏လက္ေအာက္ခံအျဖစ္အသိမွတ္ျပဳခ့ဲသည္။ ကိုးကန္႔ေဒသ၏ ေနာက္ဆုံးေစာ္ဘြားမွာ ၁၉၄၉ မွ ၁၉၅၉ ထိတာဝန္ယူခ့ဲေသာ ယန္က်င္းဆိုင္ေခၚအက္ဒြပ္ယန္ ျဖစ္သည္။ ရွမ္းျပည္ေစာ္ဘြားမ်ား အာဏာစြန္႔ခ်ိန္ထိတာဝန္ယူခ့ဲသည္။
ကိုးကန္႔ေစာ္ဘြားေခတ္ေနာက္ဆုံးကာလတြင္ ကိုးကန္႔ေဒသ၌ နံမည္ႀကီးၿပီး အင္အားေတာင့္တင္းေသာ မိသားစု ၃ ခုရွိၾကသည္ဟုဆိုပါသည္။ တခုမွာ ကိုးကန္႔ကိုအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ ယန္မိသားစုျဖစ္သည္။ ေနာက္တခုမွာ ကိုးကန္႔ေစာ္ဘြားယန္ မိသားစု ၏ လက္နက္ကိုင္ကာကြယ္ေရးတပ္ကို ေခါင္းေဆာင္သည့္ ဖုန္မ်ဳိးႏြယ္မိသားစုျဖစ္ၿပီး ေနာက္မိသားစုတခုမွာ ကုန္သည္ လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္သည့္ ေလာ္မ်ဳိးႏြယ္မိသားစုျဖစ္သည္။
ထိုမိသားစု ၃ ခုတြင္ပါဝင္သည့္ ယန္မ်ဳိးႏြယ္စုဝင္ ဂ်င္မီယန္ ေအာ္လစ္ယန္တုိ႔သည္လည္းေကာင္း၊ ဖုန္မ်ဳိးႏြယ္စုဝင္ ဖုန္ၾကားစင္း ဖုန္ၾကားဖူးတုိ႔သည္လည္းေကာင္း၊ ေလာ္မ်ဳိးႏြယ္စုဝင္ ေလာ္စစ္ဟန္ ထြန္းျမင့္နိုင္တုိ႔သည္လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာျပည္တြင္ လူသိမ်ားေသာနံမည္မ်ားျဖစ္ၾကေပေတာ့သည္။
● ကိုးကန္႔ ႏွင့္ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈ
ကိုးကန္႔ေဒသသည္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ ေပ ၃၀၀၀ ခန္႔တြင္ရွိသည္။ ေတာင္တန္းမ်ားေပၚတြင္ေရရွားပါးသည္။ ဆန္စပါးေတာင္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရးအတြက္ ခက္ခဲသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဤေဒသရွိရာသီဥတုသည္ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးရန္ အတြက္ အဆင္ေျပသည္။ ေတာင္ေပၚေဒသ၌ ေအာက္တိုဘာ နိုဝင္ဘာ ဒီဇင္ဘာ ဇႏၷဝါရီ ေဖဖဝါရီလမ်ားတြင္လည္း မိုးတၾကိမ္ ၂ ၾကိမ္ အျမဲရြာေလ့ရွိရာ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးရန္ အဆင္ေျပသည္။ အဂၤလိပ္တုိ႔ ျမန္မာျပည္သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ အဂၤလိပ္ လူႀကီးလူေကာင္းဆိုသူမ်ား သယ္ေဆာင္လာသည့္ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈသည္ ကိုးကန္႔ေဒ၏ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းျဖစ္လာ ေတာ့သည္။ အာရွကို ဘိန္းစစ္ပြဲဆင္ၿပီး ကိုလိုနီျပဳခ့ဲသည့္အဂၤလိပ္တုိ႔၏အေမြးဆိုးသည္ ကိုးကန္႔ေဒသ၌ အျမစ္တြယ္ေတာ့ သည္။
သုိ႔ႏွင့္ ကိုးကန္႔ေတာင္တန္းမ်ားေပၚတြင္ မိုးအခါ ေျပာင္းဖူးစိုက္ၾက၍ ေဆာင္း၌ ဘိန္းစိုက္ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဤသည္မွာကိုးကန္႔ေဒသခံအမ်ားအျပား၏ေန႔စဥ္ဘဝ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း အျဖစ္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားျဖစ္ခ့ဲသည္။ ဘိန္းစိုက္၍ ထြက္လာသည့္ ဘိန္းမ်ားကိုေရာင္း၍ မိမိလိုအပ္သည့္ ဆန္ဆီဆား အဝတ္အထည္မ်ားျပန္ဝယ္ၾကသည္။ ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူမ်ားအဖုိ႔ အ ျခားသီးႏွံစုိက္ပ်ိဳးသူေတာင္သူမ်ားကဲ့သုိ႔ပင္ မြဲျပာက်လ်က္ပင္ရွိသည္။
ဘိန္းႏွင့္စီးပြားျဖစ္ေနသူမ်ားမွာ ဘိန္းေတာင္ေတာင္သူမ်ားမဟုတ္ၾကေပ။ ဘိန္းကုန္သည္မ်ားသာျဖစ္ၾကသည္။ ျမန္မာျပည္မ မွ လူမ်ားအဖုိ႔ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝေသာ ေလာ္စစ္ဟန္မိသားစုမ်ဳိးကိုေတြ႕ျမင္ရ၍လည္းေကာင္း၊ မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ပါဂ်ဲရိုကားတစ္ စီးႏွင့္သိန္းေထာင္ေသာင္းခ်ီတန္ဖိုးရွိေသာ ေျမကြက္လိုက္ဝယ္ေနေသာ ကိုးကန္႔သားအခ်ဳိ႕တေလျမင္ရံုႏွင့္ ကိုးကန္႔သား အားလုံုး ဘိန္းႏွင့္ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝေနသည္ဟု မမွတ္ယူသင့္ေပ။
 |
| ဖုန္ၾကားစင္း (photo credit: Peng-Jiangseng) |
ဘိန္းစိုက္ေတာင္သူ ကိုးကန္႔အမ်ားစုမွာ မြဲျပာက်ေနဆဲျဖစ္သည္။ ၁၉၇၅ စာရင္းအရ ကိုးကန္႔ေဒသ၌ တႏွစ္လွ်င္ ၇ လစာ သာရိကၡာ ဖူလုံသည့္အဆင့္တြင္သာရွိခ့ဲသည္။ တႏွစ္ပတ္လုံးဆန္ထမင္း မစားၾကရ။ ေျပာင္ဆန္ၾကမ္းမ်ားကိုၾကိတ္၍ေျပာင္းထမင္းစားရသည့္ ဘဝ၌သာရွိသည္ကို သတိျပဳသင့္ေပသည္။ ခ်ဳပ္၍ ဆိုလ်င္ ကိုးကန္႔ေဒသခံအမ်ားစုႀကီး ဘိန္းစိုက္ရင္းမြဲျပာ က်ေနခ်ိန္တြင္ ဘိန္းကုန္သည္အနဲစု ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝလာသည္ကေတာ့ ကိုးကန္႔၏ မူလစီးပြားေရးပုံစံဟုဆိုရမည္။
● ကိုးကန္႔ပုန္ကန္မႈ
ကိုးကန္႔ေဒသတြင္ မူလက ၿမိဳ႕စားမ်ား ေစာ္ဘြားမ်ားသည္ သူတုိ႔၏ကာကြယ္ေရးတပ္မ်ားႏွင့္အုပ္ခ်ဳပ္ၾကရာမွ ၁၉၅၉ ေစာ္ ဘြား မ်ားအာဏာစြန္႔ရသည္မွစ၍ အေျပာင္းအလဲစေတာ့သည္။ ကိုး ကန္႔ကာကြယ္ေရးတပ္က စတင္ပုန္ကန္ေတာ့သည္။
ကိုးကန္႔ကာကြယ္ေရးတပ္ကိုေခါင္းေဆာင္သူမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ဖုန္မိသားစု၏ဇာတိမွာ ေလာက္ကိုင္၏ အေရွ႕ေျမာက္ ေတာင္ေၾကာေပၚရွိ ေက်ာက္ တုံးနီရြာဟုအဓိပၸါယ္ရသည့္ ဟုန္စစ္ထိုးေဟာ္ရြာမွျဖစ္သည္။ ကိုးကန္႔ဇာတိ ေဒသခံမ်ားျဖစ္ ၾကသည္။ အဆိုပါ ဖုန္ၾကားစင္းတုိ႔ဦးေဆာင္သည့္ ကိုးကန္႔ကာကြယ္ေရးတပ္မွ စတင္၍ ပုန္ကန္ၾကသည္။ ပုန္ကန္မႈအေစာပိုင္း တြင္ ကိုးကန္႔ေစာဘြားမိသားစုဝင္ ဂ်င္မီယန္သည္လည္း ပူးေပါင္းပါဝင္ခ့ဲေသာ္လည္း ၁၉၆၇ ခန္႔တြင္ အစိုးရထံ လက္နက္ ခ်ခ့ဲသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဂ်င္မီယန္သည္ ၁၉၇၀ ခုႏွစ္ပိုင္းတြင္ ဦးနု၏ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီပါတီ ပဒပ ႏွင့္ပူးေပါင္းပါဝင္ၿပီး ထိုင္းနိုင္ငံသုိ႔ေရာက္ရွိသြားခ့ဲသည္။
ဖုန္ၾကားစင္းတုိ႔၏ကိုးကန္႔ကာကြယ္ေရးတပ္ တကယ္တမ္းအားေကာင္းေမာင္းသန္ျဖစ္လာသည့္အခ်ိန္ကေတာ့ CPB ႏွင့္ပူးေပါင္းလိုက္သည့္အခ်ိန္ျဖစ္သည္။
ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။
Photo Credit : Reuters