ေမာင္ေမာင္စုိး ● ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ လိုအပ္သည့္ အေျခခံမူ
(မုိးမခ) ႏုိဝင္ဘာ ၂၃၊ ၂၀၁၆
(မုိးမခ) ႏုိဝင္ဘာ ၂၃၊ ၂၀၁၆
ေကာ္မတီမ်ား အစည္းအေဝးမ်ား ညီလာခံမ်ား အဆက္မျပတ္ဆိုသလို က်င္းပေဆာင္ရြက္ေနေသာ္လည္း အစိုးရသစ္ တက္ျပီး ၇ လေက်ာ္ၾကာျမင့္သည့္အခ်ိန္ထိ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈ အဆင့္သစ္တခု မရရွိနိုင္သည္မွာ အဘယ္ေၾကာင့္နည္းဆို သည္ကို ျပန္လည္ဆင္ျခင္သုံးသပ္ၾကရန္ လိုအပ္ပါမည္။
NCA ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ဘယ္မူေပၚက သြားမည္နည္းဆိုျခင္း တနည္းအားျဖင့္ အဆိုပါျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေအာင္ျမင္ေရး အတြက္ မည္သည့္အေျခခံမူေပၚကသြားမည္နည္းဆိုသည္က အေရးပါလွသည္။ တပ္မေတာ္ကမူ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို NCA အေျခခံေပၚမွ သြားမည္ဟု ေစာစီးစြာကပင္ ရပ္ခံထားသည္။ အရပ္သားအစိုးရသစ္ကလည္း ၎တို႔တာဝန္ယူစက မည္သုိ႔မွမဆိုခ့ဲေသာ္လည္း အစိုးရသစ္တက္ျပီး ၅ လခန္႔အၾကာ ပထမအၾကိမ္ ၂၁ ရာစုပင္လုံညီလာခံ ဖြင့္ပြဲေန႔တြင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို NCA အေျခခံေပၚမွသြားမည္ဟု အတိအလင္းဆိုခ့ဲသည္။
ထိုညီလာခံအျပီး ၂ လခန့္အၾကာ ၂၀၁၆ ေအာက္တိုဘာလအတြင္း NCA လက္မွတ္ထိုးသည္မွာ တစ္ႏွစ္ခန္႔ ၾကာျမင့္ျပီျဖစ္ ေသာ္လည္း NCA လက္မွတ္ထိုးသည့္အဖြဲ႔တိုးမလာသည္မွာ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းေၾကာင္း NCA ျပင္ပတြင္ အခ်ိန္မျဖံဳ းၾက ေစလိုေၾကာင္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳေနသည့္ NLD ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းက ဆိုခ့ဲသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာယခု အခ်ိန္တြင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား NCA အေျခခံေပၚကသြားေရးနွင့္ပတ္သက္၍ အရပ္သားအစုိးရသစ္ေရာ တပ္မေတာ္ ေရာ တသေဘာတည္းျဖစ္သြားခ့ဲျပီဟု သုံးသပ္ရပါသည္။
ဤတြင္ သုံးသပ္ရန္လိုအပ္သည္မွာ NCA ေခၚ တစ္နိုင္ငံလုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူညီခ်က္သည္ အေျခခံမူေလာ သုိ႔မဟုတ္ လုပ္ငန္းစဥ္ေလာဆိုသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။ အခန္း ၇ ခန္း အခ်က္ ၃၃ ခ်က္ပါ NCA သေဘာတူညီခ်က္တြင္ နိုင္ ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား အပစ္ခတ္ရပ္စဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ၎လုပ္ငန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖၚေရးအတြက္ ပူးေပါင္း ကာ္မတီမ်ား အစည္းအေဝးမ်ား ညီလာခံမ်ား စသည့္ "အင္စတီက်ဴရွင္း"မ်ား ပါဝင္ပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ NCA သည္ ျငိမ္းခ်မ္း ေရးလုပ္ငန္းစဥ္အားအေကာင္အထည္ေဖၚရန္ သေဘာတူထားသည့္လုပ္ငန္းစဥ္ (process) မ်ားဟုဆိုပါက ပို၍ သင့္ေလ်ာ္ မွန္ကန္မည္ဟု သုံးသပ္ရပါသည္။ ထုိလုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္ေသာ NCA တြင္ အေျခခံမူတရပ္ေတာ့ပါရွိပါသည္။ ၎မွာ "တနိုင္ငံ လုံး""Nationwide"ဟူသည့္ စကားရပ္ျဖစ္သည္။ NCA သေဘာတူညီခ်က္ပါ အင္စတီက်ဴရွင္းမ်ားသည္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ာ းျဖစ္သက့ဲသုိ႔ "တနိုင္ငံလုံး"ဟူေသာစကားရပ္ကေတာ့ လြဲေခ်ာ္၍မရသည့္ အေျခခံမူဟုဆိုရမည္။ ထို "တနိုင္ငံလုံး"ဆိုသည့္ မူအေပၚရပ္ခံေရးအတြက္ အခ်ဳိ႕က "အားလုံးပါဝင္ေရး"ဟု သုံးစြဲၾကျပီး အခ်ဳိ႕က "ပါဝင္သင့္ ပါဝင္ထိုက္သူ အားလုံးပါဝင္ေရး"ဟု သုံးစြဲၾကပါသည္။
● ေတာင္အာဖရိက
ေတာင္အာဖရိက နိုင္ငံသည္လည္း အသားအေရာင္ခြဲျခားမႈေၾကာင့္ ျပင္းထန္ေသာ နိုင္ငံေရး စစ္ေရးတိုက္ပြဲမ်ားျဖင့္ ကာလရွည္ရင္ဆိုင္ခ့ဲရျပီးခက္ခဲသည့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို ျဖတ္သန္းလုံးပမ္းခ့ဲရသည့္ တိုင္းျပည္ျဖစ္သည္။ ထိုက့ဲသုိ႔ေသာ နိုင္ငံမ်ဳိး၏အေတြ႕အၾကံဳမ်ားသည္ မိမိတို႔အတြက္ ေလ့လာစရာ သခၤန္းစာယူစရာအခ်က္မ်ားရွိေပသည္။ တိုင္းျပည္ အေျခ အေန လူမ်ဳိးအက်င့္စရိုက္ႏွင့္ မတူညီေသာထူးျခားခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ေတာင္အာဖရိကပုံစံအား မိမိတို႔ ပုံတူကူးခ်ရန္ မျဖစ္နိုင္ ေသာ္လည္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ အေျခခံက်သည့္မူမ်ားကိုမူ မိမိတို႔ ေလ့လာရယူနိုင္ပါသည္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁ ရက္မွ ၉ ရက္ေန႔အထိ အစိုးရ/တပ္မေတာ္ ႏွင့္ NCA ထိုးသည့္/မထိုးရေသးသည့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၈ ဦးခန္႔သည္ ေတာင္အာဖရိကသုိ့ သြားေရာက္ေလ့လာခ့ဲၾကသည္။ ျမန္မာ ပည္မွ သြားေရာက္သည့္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား ေတာင္အာဖရိက သမတေဟာင္း မစၥတာဒီကလပ္က ေတြ႕ဆံုၿပီးျငိမ္းခ်မ္း ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ပတ္သက္ျပီး ရွင္းလင္းေဆြးေႏြးရာတြင္ အေရးႀကီးသည့္အခ်က္မွာ အဆိုပါျငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္၌ လက္ နက္ကိုင္ပဋိပကၡတြင္ပါဝင္ေနေသာ အဖြဲ႕အားလုံး (ႀကီးသည္ျဖစ္ေစ၊ ငယ္သည္ျဖစ္ေစ) ပါဝင္နိုင္ေရးျဖစ္သည္ဟု ရွင္းလင္း ေဆြးေႏြးခ့ဲသည္။
ေတာင္အာဖရိကျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ အစိုးရဘက္မွပါဝင္ခ့ဲေသာ လူျဖဴသမတ မစၥတာဒီကလပ္အေနႏွင့္ လူကိုယ္ တိုင္ ရွင္းလင္းေျပာျပနိုင္ေသးေသာ္လည္း ကြယ္လြန္သြားရွာျပီျဖစ္သည့္ အဓိကအတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ မစၥတာနယ္ဆင္ မင္ဒဲလားကေတာ့ လူကိုယ္တိုင္ ရွင္းလင္းေျပာျပနိုင္ျခင္းမရွိေတာ့ပါ။ သူ၏လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားအား ေလ့လာသုံး သပ္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။
နယ္ဆင္မင္ဒဲလား၏ ေတာင္အာဖရိက ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္တြင္ ထင္ရွားစြာျမင္သာသည့္အခ်က္မွာ ေတာင္အာဖရိကပဋိပကၡတြင္ ပါဝင္ေနသူအားလုံးအား ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ထဲတြင္ ပါဝင္ခြင့္ရွိေရး ပါဝင္လာနိုင္ေရး အတြက္ ျပတ္သားစြာ ရပ္ခံျခင္းျဖစ္သည္။ နယ္ဆင္မင္ဒဲလားအေနႏွင့္ ေတာင္အာဖရိကျငိမ္းခ်မ္းေရးအားေဆာင္ရြက္ရာ၌အသားေရာင္ခြဲျခားေရးအား လက္ကိုင္ထားက်င့္သုံးေနသည့္ လူျဖဴအစိုးရႏွင့္သူ၏ပါတီျဖစ္ေသာ ANC African National Congress ၾကားက ျပႆနာသက္သက္ဟူ၍ ၾကည့္ျမင္ေျဖရွင္းျခင္းမရွိခ့ဲေပ။
ANC သည္ ၁၉၁၂ ခုႏွစ္ကစျပီး South African Native National Congress ေတာင္အာဖရိကေဒသခံအမ် ဳိးသားကြန္ဂရက္ အျဖစ္ စတင္ဖြဲ႕စည္းခ့ဲသည္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ တြင္ လူျဖဴအစိုးရက ANC ပါတီတရားဝင္ရပ္တည္မႈအား တားျမစ္ပိတ္ပင္ေသာအခါ ANC ပါတီသည္ Umkhonto we Sizwe ေခၚ "The Spear of the Nation""နိုင္ငံေတာ္၏ လွံတံ"ဟု အဓိပၸါယ္ရသည့္လက္ နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕တခုအား ေတာင္ပံအင္အားတခုအျဖစ္ဖြဲ႕စည္း၍ အသားေရာင္ခြဲျခားသည့္ လူျဖဴအစိုးရအား ဆန္႔က်င္အံတု ခ့ဲသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ANC သည္ ေတာင္အာဖရိကတြင္ အင္အားအေတာင့္ဆံုး လူထုေထာက္ခံမႈအရဆံုး သက္တမ္းအရွည္ ၾကာဆံုးေသာ နိုင္ငံေရးပါတီတခု ျဖစ္သည္။
သုိ႔ေသာ္ နယ္ဆင္မင္ဒဲလားသည္ ေတာင္အာဖရိက ျငိမ္းခ်မ္းေရးျပသနာကိုေျဖရွင္းရာတြင္ လူျဖဴအစိုးရႏွင့္ ANC ပါတီႏွစ္ခု ၾကား ျပသနာသက္သက္အျဖစ္ မၾကည့္ျမင္ခ့ဲေပ။ ထိုႏွစ္ဖြဲ႔ၾကားျပႆနာကို ေျဖရွင္းရံုမွ်သက္သက္ျဖင့္ ေတာင္အာဖရိက ျငိမ္းခ်မ္းေရးျပသနာကို ေျဖရွင္း၍ မရႏိုင္သည္ကို ၾကည့္ျမင္ သုံးသပ္ လုပ္ကိုင္ ရပ္ခံခ့ဲသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း မင္ဒဲလားသည္ ေတာင္အာဖရိက ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပည္တြင္းပဋိပကၡတြင္ ပါဝင္သည့္အဖြဲ႕အားလုံး အင္အား ႀကီးသည္ျဖစ္ေစ ငယ္သည္ျဖစ္ေစ ပါဝင္နိုင္ေရးကို ျပတ္ျပတ္သားသားရပ္ခံခ့ဲသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
မင္ဒဲလား၏ ေတာင္အာဖရိက ျငိမ္းခ်မ္းေရးတြင္ အားလုံးပါဝင္ေရးမူႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပတ္သားစြာရပ္ခံခ်က္တခုအျဖစ္ ေတြ႕ ရွိရသည္မွာ ေတာင္အာဖရိကပဋိပကၡအတြင္း အင္အားအေသးငယ္ဆံုးျဖစ္သည့္ျပင္ ေတာင္အာဖရိက လူျဖဴအစိုးရႏွင့္ လူ ျဖဴ စစ္တပ္တို႔က လက္သင့္ခံရန္ ခါးခါးသီးသီးျငင္းပယ္ျခင္းခံရသည့္ ေတာင္အာဖရိကကြန္ျမဴနစ္ပါတီအား ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္းပါဝင္ခြင့္ရေရးအတြက္ ရပ္ခံခ့ဲျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
● အေျခခံမူ
သုိ႔ျဖစ္ရာ လက္ရွိျမန္မာျပည္ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ တိုင္းရင္းသားျပႆနာေျဖရွင္းနိုင္ေရးအတြက္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡတြင္ပါဝင္ေနေသာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အားလုံး တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီအားလုံး ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္း စဥ္တြင္ ပါဝင္နိုင္ေရးသည္ ျမန္မာျပည္ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အေျခခံမူအျဖစ္ ကိုင္စြဲရန္လိုအပ္ေပမည္။
လက္ရွိျမန္မာျပည္တြင္း၌ ေျဖရွင္းရန္လိုအပ္သည့္ အေျခခံ ပဋိပကၡၾကီး ၂ ရပ္ရွိသည္။ ပထမပဋိပကၡမွာ ဒီမိုကေရစီေရး လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာပဋိပကၡျဖစ္ျပီး ဒုတိယပဋိပကၡက တိုင္းရင္းသားေရးဆိုင္ရာပဋိပကၡျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္ျငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ ထိုပဋိပကၡ ၂ ခုစလုံးအား ေျဖရွင္းရန္လိုအပ္သည္။ ထုိ႔အတူ ထိုသုိ႔ေျဖရွင္းရာတြင္ အဆိုပါ ပဋိပကၡအတြင္းပါဝင္ေန သည့္ အဖြဲ႕အားလုံး (ၾကီးသည္ ငယ္သည္မဟူ) ပါဝင္နိုင္ေရးသည္ ေရွးဦးလိုအပ္သည့္ အေျခခံမူအျဖစ္ထားရွိရန္ လိုအပ္ေပ သည္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ "အားလုံးပါဝင္ေရး"သည္ အေျခခံရမည့္ မူတရပ္ျဖစ္ျပီး "NCA"သည္ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္သည္ဟု သုံးသပ္ရပါသည္။ လုပ္ငန္းစဥ္တရပ္ဆိုသည္မွာ အေျခအေနအခ်ိန္အခါႏွင့္ ကိုက္ညီေစရန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလြဲ၍ရသည္။ အ ေျခခံမူကေတာ့ ထိုလုပ္ငန္းစဥ္ ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ျပတ္ျပတ္သားသား ခိုင္ခိုင္မာမာ ရပ္ခံရမည့္မူ ျဖစ္ေပသည္။
ျမန္မာျပည္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳေနသူမ်ား ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားအေနႏွင့္ "အားလုံးပါဝင္ ေရး "ဆိုသည့္ အေျခခံမူေပၚမွ ျပတ္ျပတ္သားသား ရပ္ခံေဆာင္ရြက္နိုင္ပါမွ က်န္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို အေျခအေနႏွင့္ကိုက္ ညီေအာင္ ျပဳ ျပင္ေဖၚေဆာင္နိုင္ေပလိမ့္မည္။
"အားလုံးပါဝင္ေရး"ဆိုသည္မွာ ျမန္မာျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေအာင္ျမင္နိုင္ေရးအတြက္ အေျခခံမူျဖစ္သည္ဆိုျခင္းကိုေတာ့ ခိုင္ ခိုင္မာမာ ရပ္ခံၾကဖုိ႔ လိုအပ္ေပသည္။
ေမာင္ေမာင္စိုး (Mg Mg Soe)