 |
| (အထင္မလြဲပါနဲ႔၊ ေစာငိုု ၂၀၁၅ တုုန္းက ကာတြန္းအေဟာင္းပါ) |
ေမာင္ေမာင္စိုုး - နလံမထူသည့္ နိုင္ငံေတာ္
(မိုုးမခ) ဇန္န၀ါရီ ၂၈၊ ၂၀၁၇
အဂၤလိပ္ဘာသာစကားျဖင့္ Failed State ဟုေခၚေဝၚသုံးစြဲျခင္းအား ျမန္မာဘာသာျဖင့္ က် ရွဳံ းနိုင္ငံေတာ္ဟူ၍ သုံးစြဲသည္လည္းရွိပါသည္။ မိမိကေတာ့ နလံမထူသည့္နိုင္ငံေတာ္ဟု သုံးစြဲရသည္ကို ပိုမိုႏွစ္သက္
ပါသည္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ျခိမ္းေျခာက္ျခင္း
၂၀၀၅ ခုႏွစ္က "ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုျခိမ္းေျခာက္ျခင္း "ဆိုသည့္ ျမန္မာနိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အစီရင္ခံစာတေစာင္ေပၚထြက္ခ့ဲသည္။ ပူးတြဲ ေရးသားျပဳ စုသူႏွစ္ဦးမွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနိုဘယ္ဆုရွင္ ၂ ဦးျဖစ္သည့္ ဘုန္း
ေတာ္ျကီး ဒက္စမြန္တူးတူး ႏွင့္ သမတေဟာင္း ဗားကလက္ဟာဗယ္တိ့ုျဖစ္ ျကပါသည္။
ထိုအစီရင္ခံစာတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏အေျခအေနကို သုံးသပ္ေဖၚျပရာတြင္ ေအာက္ပါအခ်က္ ၆ ခ်က္ႏွင့္ ျငိစြန္းေနသည္ဟုဆိုပါသည္။
၁။ ဒီမိုကေရစီနည္းလမ္းအရ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ထားသည့္ အစိုးရ မရွိျခင္း။
၂။ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြါးေနျခင္း။
၃။ လူ့အခြင့္အေရးျပသနာ။
၄။ ဒုကၡသည္ျပသနာ။
၅။ မူးယစ္ေဆးဝါးျပသနာ။
၆။ HIV/AIDS ျပသနာ စသည့္အခ်က္မ်ားႏွင့္ ျငိစြန္းေနသည္ဟုဆိုပါသည္။
ထိုစဥ္က ျပည္တြင္းျပသနာ ဆိုးဝါးစြာတက္ေနသည့္ အာဖဂန္ နစ္စတန္ႏွင့္ ဆီရာလီယြန္ နိုင္ငံတိ့ုပင္လ်င္ အခ်က္ ၄ ခ်က္စီသာ ျငိစြန္းသည္ဟု ဆိုသည္။ အာဖဂန္ နစ္စတန္တြင္ ေရြးေကာက္ထားေသာ အစိုးရရွိျပီး HIV/ AIDS ျပသနာျကီးျကီးမားမား မရွိသျဖင့္ က်န္အခ်က္ ၄ ခ်က္သာ ျငိစြန္းေပသည္။ အလားတူပင္ ဆီရာလီယြန္သည္လည္း မူးယစ္ေဆးဝါးျပသနာ HIV/AIDS ေရာဂါျပသနာ မရွိသျဖင့္ က်န္အခ်က္ ၄ ခ်က္သာျငိစြန္းသည္ဟု ဆိုပါသည္။
အစီရင္ခံစာက ဆိုလိုသည္မွာ ဤက့ဲသုိ့ေသာ အေျကာင္းအခ်က္ ၆ ခ်က္ႏွင့္ ျငိစြန္းေနေသာ ျမန္မာျပည္အဖိ့ု ျငိမ္းခ်မ္းေရးသည္ ျခိမ္းေျခာက္ခံေနရသည္ဟု ေထာက္ျပလိုျခင္းျခင္းျဖစ္သည္။ ဤေနရာတြင္ သူတိ့ုေထာက္ျပသည့္ တိုင္းျပည္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုသည္မွာ စစ္ပြဲတခုတည္းကိုသာ ဆိုလိုသည္၊ တိုင္းျပည္တျပည္ ဖြံ့ျဖိဳ းတိုးတက္ရန္ လိုအပ္သည့္ လူအဖြဲ့အစည္းတခုလုံး၏ တည္ျငိမ္ ျငိမ္းခ်မ္းမွဳ ကို ျခိမ္းေျခာက္ေနသည့္ အခ်က္အလက္အားလုံးကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။
၁၁ ႏွစ္ျကာေသာ္
ယခုအခါ ထိုအစီရင္ခံထြက္ရွိျပီး ၁၁ ႏွစ္ျကာခ့ဲျပီျဖစ္သည္။ ၁၁ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း အစီရင္ခံစာပါ အခ်က္မ်ား မည္မ်ွေျပာင္းလဲခ့ဲျပီဆိုသည္ကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္ျကည့္ျကေစလိုပါသည္။
ပထမအခ်က္ျဖစ္ေသာ ဒီမိုကေရစီနည္းလမ္းက် ေရြးေကာက္တင္ ေျမွာက္ခံထားရသည့္ အစိုးရမရွိဆိုသည့္အခ်က္ကေတာ့ အေျပာင္းအလဲ ရွိသည္ဟု ဆိုနိုင္သည္။ အထူးသျဖင့္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ လြတ္လပ္ ျပီး တရားမ်ွတသည္ဟု နိုင္ငံတကာက အသိမွတ္ျပဳ ခံခ့ဲရျပီး ေရြးေကာက္ခံ အစုိးရတရပ္ ျမန္မာျပည္တြင္ ေပၚထြန္းခ့ဲျပီဟုဆိုနိုင္ပါသည္။ သုိ့ေသာ္ ထို ေရြးေကာက္ခံအစိုးရႏွင့္လႊတ္ေတာ္တြင္ ေရြးေကာက္ခံမဟုတ္ေသာ တပ္မ ေတာ္သားကိုယ္စားလည္မ်ားသည္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒအရ ပါဝင္ေနဆဲ ျဖစ္ရာ တစိတ္တပိုင္းေရြးေကာက္ခံအစိုးရ Semi Elected Government တရပ္ဟုဆိုရပါမည္။ မည္သုိ့ဆိုေစ စစ္တပ္မွအာဏာသိမ္း၍ အုပ္ခ် ဳပ္ထား သည့္ပုံစံမွ ေရြးေကာက္ခံအစိုးရပုံစံသုိ့ အေရြ့တခု စခ့ဲျပီဟုဆိုရပါနည္။
ဒုတ္ိယအခ်က္အေနႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡျပသနာကား ေျဖ ရွင္း၍ မရနိုင္ေသးဟုဆိုရပါမည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ၅ ႏွစ္ခန့္က စ၍လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡျပသနာအား နိုင္ငံေရးနည္းလမ္းျဖင့္ ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းရန္ စတင္ခ့ဲသည္။ သုိ့ရာတြင္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ့အခ် ဳိ့ႏွင့္ နားလည္မွဳ ရယူနိုင္ေသာ္ခ့ဲေသာ္လည္း အမ်ားစုႏွင့္ ယုံျကည္မွဳ မတည္ေဆာက္နိုင္ေသးဘဲ ၂၀၁၅ ႏွင့္ ၂၀၁၆ အတြင္း၌ ပိုမိုျပင္းထန္ေသာ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြါးေနေသးေပရာ ဒုတိယ အခ်က္ကား ေကာင္းစြာ ျငိစြန္းေနဆဲဟု ဆိုရပါမည္။
တတိယအခ်က္ျဖစ္ေသာ လူအခြင့္အေရးျပသနာႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိုးတက္လာျပီဟုဆိုနိုင္ေသာ္လည္း အျပည့္အဝရရွိရန္ လိုအပ္ေနေသးသည္ ဟု ယူဆေနျကဆဲျဖစ္သည္။ ယခင္ကထက္စာလ်င္ လြတ္လပ္မွဳ တစုံတရာရွိ လာသည္ကေတာ့ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။
စတုတၳအခ်က္ ျဖစ္သည့္ ဒုကၡသည္ျပသနာ ေရႊ့ေျပာင္းအလုပ္သမားမ်ားျပသနာသည္ တည္ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ မေျဖရွင္းေသးေပ။ ထိ့ုျပင္ စစ္ပြဲမ်ားေျကာင့္ စစ္ေဘးဒုကၡသည္အေရအတြက္ ပို၍ပင္တိုးလာသည္ကို့ ေတြ့ ေနရေပသည္။
ပဥၥမအခ်က္ျဖစ္သည့္ မူးယစ္ေဆးဝါးျပသနာသည္ ျကီးျကီးမာမား ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ လူငယ္ထုအတြင္း မူးယစ္ေဆးဝါးသုံးစြဲမွဳ သည္ ျကီးျကီး မားမား ျခမ္းေျခာက္ခံေနရဆဲျပသနာျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ့ ေပၚသာမက
ျမန္မာျပည္ေအာက္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ပါ အလြန္တရာ ပဏာမျကီးမားသည့္ မူးယစ္ေဆးဝါးမ်ားကို ဖမ္းမိေနသည္။ ထိ့ုျပင္ မူးယစ္ေဆးဝါးမ်ား၏ ဇစ္ျမစ္ တရားခံမ်ားကို ေဖၚထုတ္ဖမ္းဆီးအေရးယူနိုင္ျခင္းမရွိေသးသည့္အျပင္ အခ် ဳိ့ အမွဳ မ်ားမွာ ပိုင္ရွင္မဲ့ဟုဆိုသည့္ ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။
ဆဌမအခ်က္ျဖစ္သည့္ HIV/AIDS ျပသနာသည္လည္း လူ့အဖြဲ့ အစည္းတြင္း ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ ယင္းျပသနာကို ဂရုျပဳ ေးာင့္ထိမ္းနိုင္သူ အခ် ဳိ့ ကာကြယ္ကုသရန္ စည္းရံုးလွံဳ့ေဆာ္သူအခ် ဳိ့ ရွိလာေသာ္လည္း ျပသနာ
ကားရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ တိက်ေသာကိန္းဂဏန္းမ်ား စာရင္းဇယားမ်ား ေပၚ ထြက္ရန္ခက္ခဲေနေသးသည့္အခ်ိန္တြင္ တိက်စြာေျပာဆိုရန္ ခက္ခဲေနေသး ေသာ္လည္း တိုင္းျပည္အတြက္ ျပသနာတခုအျဖစ္ေတာ့ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။
ထိ့ုျပင္ ထိုအခ်က္ ၆ ခ်က္အျပင္ လတ္တေလာ လူထုရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ျပသနာမ်ားမွာ ကုန္းေစ်းႏွံဳ းျကီးျမင့္ျခင္း ေငြေျကးေဖါင္းပြျခင္း ရာဇဝတ္မွဳ ထူေျပာျခင္း သက္ငယ္မုဒိန္းမွဳ မ်ားေပါမ်ားလာျခင္းစသည့္ ျပသနာမ်ားကို ရင္ဆိုင္ေနရသည္။ ျမန္မာျပည္လူ့အဖြဲ့အစည္း တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းမွဳအား ျခိမ္းေျခာက္မွဳ မ် ဳိ းစုံႏွင့္ ျကံဳ ေတြ့ေနရသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
အေကာင္းႏွင့္အဆိုး
အထက္ေဖၚျပပါအခ်က္မ်ားသည္ လက္ရွိ ျမန္မာျပည္လူ့အဖြဲ့အစည္း ရင္ဆိုင္ေနရေသာ အဆိုးမ်ားဟုဆိုရပါမည္။ သုိ့ေသာ္အဆိုးခ် ည္းဘဲေတာ့ မဟုတ္ပါ။ အဆိုးထဲက အေကာင္းမ်ားလည္းရွိပါသည္။ ၎မွာ ပထမအခ်က္ ျဖစ္ေသာ လူထုကေရြးေကာက္လိုက္ေသာ အစိုးရတရပ္ရွိေနျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအစိုးရသည္ မည္မ်ွပင္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အကန့္အသတ္ရွိသည္ျဖစ္ေစ လက္ရွိ ျပသနာမ်ားကို ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားရန္ ဆႏၵရွိျခင္းႏွင့္ လူအမ်ားစုေထာက္ခံမွဳ ရရွိထားျခင္း တိ့ုရွိေပရာ မိမိတိ့ုတိုင္းျပည္အတြက္ ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္ရွိေသးသည္
ဟုဆိုရပါမည္။
ပြင့္လင္းစြာေျပာရလ်င္ တည္ရွိသည့္ ျပသနာမ်ားကို မွန္ကန္စြာ ေျဖရွင္းနိုင္ျခင္းမရွိပါက တိုင္းျပည္သည္ နလံမထူသည့္နိုင္ငံျဖစ္သြားနိုင္သည္ကို ညႊန္းဆိုေနသည္။ တဖက္ကလည္း ထိုျပသနာကို ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားမည့္ အစ္ိုးရႏွင့္ လူထုအဖြဲ့အစည္းမ်ား တိုင္းရင္းသားအဖြဲ့အစည္းမ်ားရွိေနသည္။ အႏၲရာယ္ႏွင့္ ျကိဳ းစားအားထုတ္မွဳ တိ့ုယွဥ္တြဲေနသည္။
ထိုအႏၲရာယ္ကို ေက်ာ္လႊားသည့္ ျကိဳ းစားအားထုတ္မွဳ မ်ားတြင္လည္း မတူသည့္အျမင္အယူအဆ မတူသည့္ခ် ဥ္းကပ္မွဳ မ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ျကမွဳမ်ားရွိျကသည္။ မတူညီမွဳ မ်ားကို အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးျငင္းခုံႀကသည့္ ယဥ္ေက်းမွဳ တရပ္ထူေထာင္ျပီး ေက်ာ္လႊားျကရန္လိုအပ္ေပလိမ့္မည္။ သုိ့မဟုတ္ပါက အမ် ဳိ းသားရင္ျကားေစ့ေရး ရည္မွန္းခ်က္ေပါက္ေျမာက္ ေအာင္ျမင္ျပီး နလံမထူသည့္နိုင္ငံအျဖစ္သုိ့ ေလ်ာက်သည့္အႏၲရယ္ကို ေက်ာ္လႊားနိုင္ရန္ ခက္ခဲေပလိမ့္မည္ဟု သုံးသပ္ရပါသည္။
ျပီးပါျပီ
ေမာင္ေမာင္စိုး ( Mg Mg Soe )