ထက္ေခါင္လင္း (Myanmar NOW) - ေရလိုေနတဲ့ ေရေဘးသင့္ေဒသမ်ား

ေညာင္တုန္း (Myanmar Now) – ျမန္မာျပည္တစ္ဝန္း ျပည္သူအမ်ားအျပား ေရေဘးဒဏ္ ဆိုးဆိုးရြားရြား ႀကဳံေတြ႔ရခ်ိန္နဲ႔ ေရက်ၿပီးေနာက္ပိုင္း ရင္ဆိုင္ေနရတာကေတာ့ သန္႔ရွင္းတဲ့ ေသာက္သံုးေရ ရရိွေရး ျဖစ္ပါတယ္။

ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာလို ပိုက္လိုင္းကေန ေရျဖန္႔ေဝျခင္းမရိွတဲ့ေရေဘးသင့္ေဒသေတြမွာ ေသာက္သံုးေရအတြက္ အားကိုးရတာကေတာ့ ေရတြင္းေရကန္မ်ား ျဖစ္ၿပီး ဒီကန္ေတြ အဆိုးဆံုး ထိခိုက္ ပ်က္စီးသြားတာကုိ ရခုိင္၊ မြန္၊ စစ္ကိုင္း စတဲ့ ျပည္နယ္နဲ႔တုိင္းေဒသႀကီးတို႔မွာ ေတြ႔ရမွာပါ။ ဒီလိုုေသာက္သံုုးေရကန္ေတြ၊ ေရတြင္းေတြ ညစ္ညမ္းပ်က္စီးသြားတာေၾကာင့္ ေရေဘးသင့္ခံရတဲ့ေဒသေတြမွာ ေနထိုုင္ေနတဲ့ ျပည္သူေတြဟာ သန္႔ရွင္းတဲ့ေရ လံုုလံုေလာက္ေလာက္ မရၾကဘူး လိုု႔ အစိုုးရတာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႔ တာဝန္ရွိသူေတြက ဆိုုပါတယ္။

အစိုုးရနဲ႔ ကုုလသမဂၢတို႔ရဲ႕ ၾသဂုုတ္လ ၁၇ ရက္ေန႔ထိ ထုုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအရ လူေပါင္း ၁၅ သိန္းေက်ာ္ ေရေဘးဒဏ္ ခံေနရၿပီး၊ ၃၄ဝ,ဝဝဝ ေက်ာ္ ေနအိမ္ေတြကေန ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ရတယ္၊ လယ္ဧက ၇ သိန္းေက်ာ္ ပ်က္စီးခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ စားနပ္ရိကၡာ အက်ပ္အတည္း ျဖစ္ေပၚၿပီး စားေသာက္ကုုန္ေစ်းႏွႈန္း ျမင့္တက္ေတာ့မယ္ဆိုုၿပီး စိုုးရိမ္မႈေတြ ထြက္ေပၚေနတာပါ။

ၿပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္း ရခိုုင္ျပည္နယ္နဲ႔ မေကြးတိုုင္းမွာ ေရက်သြားေပမဲ့ ဧရာဝတီတိုုင္းေဒသႀကီးထဲက ၿမိဳ႕နယ္ ၁၇ ခုကေတာ့ ေရေဘးဒဏ္ ဆက္လက္ခံစားေနရပါတယ္။

ျပည္နယ္ ၄ ခုုနဲ႔ တိုုင္းေဒသၾကီးေတြမွာ ေသာင္းနဲ႔ခ်ီတဲ့လူေတြဟာ သန္႔ရွင္းတဲ့ ေသာက္ေရ၊ သံုုးေရ မရဘူးလိုု႔ ေဒသခံအာဏာပိုုင္ေတြနဲ႔ ကူညီကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႔ေတြက ဆိုုပါတယ္။ ေနာက္ဆံုုးရရွိတဲ့သတင္းေတြအရ ၾသဂုုတ္လ ၅ ရက္ေန႔က မေကြးတိုုင္းပြင့္ျဖဴၿမိဳ႕နယ္မွာ လူေပါင္း ၃ဝ ခန္႔မွာ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွွ်ာေရာဂါ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ စစ္ကိုုင္းတိုုင္းေဒသႀကီး ကေလးၿမိဳ႕နယ္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ရက္သတၱပတ္ အေစာပိုုင္းက လူေပါင္း ၄ဝနီးပါး ဝမ္းေရာဂါျဖစ္ပြားခဲ့တယ္လိုု႔ က်န္းမာေရးဝန္ႀကီးဌာန ညြန္ၾကားေရးမွဴးတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာစိုုးလြင္ျငိမ္းက ဆိုုပါတယ္။

ေက်းရြာေပါင္း ၃ဝဝ ေရေဘးဒဏ္ခံရတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာေတာ့ ေရေအာက္ေရာက္သြားတဲ့ ေသာက္သံုးေရကန္ ၁,ဝဝဝ ေက်ာ္ ရိွေၾကာင္း ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႔ အတြင္းေရးမႉး ဦးတင္ေမာင္ေဆြက Myanmar Now ကို ေျပာျပပါတယ္။

“(ကန္ထဲက ေရဆိုးေတြကို) အျမန္ဆံုး ျပန္စုတ္ထုတ္ၿပီး သန္႔စင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီလိုလုပ္မွ ေနာက္ထပ္ရြာမယ့္ မိုးေရကို ျပန္သိုေလွာင္ႏိုင္မွာ” လို႔ ဦးတင္ေမာင္ေဆြက ရွင္းျပပါတယ္။

ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး ကာလ အလွဴရွင္ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရာမွာ ဒီေသာက္သံုးေရကန္ေတြ ျပန္သန္႔ရွင္းေရးကို ဦးစားေပးရမယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

ေရမနစ္ျမွဳပ္တဲ့ ေသာက္သံုးေရကန္ေဘာင္ေတြေပၚ တိရစာၦန္ေတြကို ေရႊ႕ေျပာင္းထားၾကတဲ့အတြက္ သူတို႔ရဲ႕ အညစ္အေၾကးေတြေၾကာင့္ ကန္ေတြညစ္ညမ္းခဲ့ေၾကာင္း ရခိုုင္ျပည္နယ္ေျပာေရးဆိုုခြင့္ရွိသူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးလွသိန္းက ဆိုုပါတယ္။

ေရျပန္က်သြားတဲ့စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီးမွာလည္း ျပန္လည္တူးေဖာ္ေရး၊ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ရမယ့္ ေသာက္သံုးေရကန္ ၂၅ဝ ေက်ာ္ ရိွေနတယ္လို႔ တိုင္းအစိုးရအဖဲြ႔ အတြင္းေရးမႉး ဦးစိုးစိုးေဇာ္က Myanmar Now ကို ေျပာျပတယ္။

“ကန္ထဲကို ျမစ္ေရေတြက ဝင္သြားေတာ့ ဒီဟာကို အျမန္ဆံုး စုတ္ထုတ္ဖယ္ရွားဖို႔ အစိုးရအဖြဲ႔ေရာ ပုဂၢလိက အလွဴရွင္ေတြကပါ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ဒီမိုးတြင္းမွာ အၿပီးျပန္လုပ္မွာပါ” လို႔ သူက ရွင္းျပပါတယ္။

ေရသန္႔ဘူးမ်ားႏွင့္ အသက္ရွင္ျခင္း
စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး ကေလးၿမိဳ႕က အိမ္တိုင္းနီးပါးမွာ ရိွတဲ့ ေရတြင္းမ်ား ပ်က္စီးကုန္တဲ့အတြက္ ေသာက္သံုးေရအခက္အခဲဟာ “ျပႆနာအႀကီးဆံုးျဖစ္ေနၿပီ” လို႔ ေဒသခံ တစ္ဦး ျဖစ္တဲ့ ကိုအာကာက ေျပာျပတယ္။

“ေရျပန္က်သြားေပမဲ့ ေရတြင္းေတြမွာ ႏုန္းေတြဖံုးလႊမ္းသြားၿပီ။ တခ်ိဳ႕ အျမင့္ပိုင္းက ရွိေနတဲ့ ေရတြင္းေတြက်ေတာ့ ဘာေၾကာင့္မွန္းကို မသိဘဲ ေရေတြ ခန္းသြားတယ္” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

ေရတြင္းေတြ မူလအေျခအေန ျပန္ေရာက္ဖို႔ ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ဆိုတာကုိ စဥ္းစားလို႔ မရေသးဘူးလို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

မေကြးတိုင္းေဒသႀကီး၊ ပြင့္ျဖဴၿမိဳ႕နယ္၊ ရြာသာကုန္းေက်းရြာမွာလည္း ေသာက္သံုးေရအတြက္ အလွဴရွင္ေတြကုိပဲ အားကိုးေနရတယ္လို႔ ေဒသခံ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေအာင္ၾကည္ညြန္႔က Myanmar Now ကို ေျပာျပတယ္။

“ကြ်န္ေတာ္တို႔ရြာေတြက သြားေရးလာေရး အရမ္းကိုခက္ခဲတဲ့ ရြာေတြ ျဖစ္ေနေသးေတာ့ လက္ထဲပိုက္ဆံရွိရင္ ေတာင္မွ ဝယ္ဖုိ႔က ဘာမွမရွိဘူး” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

ေရလႊမ္းမိုုးမွႈေၾကာင့္ ေဒသမွာရွိတဲ့ ေရခ်ိဳအရင္းအျမစ္ေတြ ပ်က္စီးခဲ့ၿပီး အက်ဳိးဆက္အားျဖင့္ လူေပါင္းမ်ားစြာ အတိဒုကၡေရာက္ေနတယ္လိုု႔ ပြင့္ျဖဴျမိဳ႕ကိုု ေရာက္ရွိခဲ့တဲ့ Save The Children ရဲ႕ ျပန္ၾကားေရးတာဝန္ခံ Lynette Lim က ဆိုုပါတယ္။

“ေဒသခံေတြက လက္တြင္းေရတြင္းေတြ၊ ေရတံုုကင္ေတြ၊ အနီးနားက စမ္းေခ်ာင္းေတြကိုု မွီခိုုအားထားခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့ ေရအရင္းအျမစ္ေတြအားလံုုး ေရလႊမ္းမိုုးခံခဲ့ရၿပီး သံုုးမရေအာင္ ညစ္ညမ္းခဲ့ပါၿပီ” လိုု႔ သူကဆိုုပါတယ္။

ပြင့္ျဖဴမွာ ေရေဘးသင့္သူ ၅ဝ အတြက္ အိမ္သာတစ္လံုးႏႈန္းသာရွိတာ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္၊ တခ်ိဳ႕ေဒသခံေတြက အညစ္အေၾကးကို ျဖစ္သလို စြန္႔ပစ္ေနရတယ္လို႔ သူက Myanmar Now ကို ေျပာပါတယ္။

ျမစ္ဝကြ်န္းေပၚေဒသခံေတြက ေသာက္ေရအတြက္ တြင္းေရ၊ ဧရာဝတီျမစ္ေရကို အားကိုးၾကသူမ်ားပါ။ ေလာေလာဆယ္ အေျခအေနေတြ ေျပာင္းလဲသြားပံုကို ေညာင္တုန္းၿမိဳ႕နယ္၊ ဆည္ေျမာင္းဦးစီးဌာနမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ ပါလွဲရြာ တာဝန္ခံ ဦးထြန္းထြန္းလင္းက ရွင္းျပပါတယ္။

“ျမစ္ေရေတာ့ လံုးဝ သံုးမရေတာ့ဘူးေလ။ ျမစ္ေရက အထက္ဘက္က ေရေတြနဲ႔အတူပါလာတဲ့ ႏုန္းေတြေၾကာင့္ ေနာက္က်ိေနၿပီ” လုိ႔ ဦးထြန္းထြန္းလင္းက ေျပာပါတယ္။

ေညာင္တုုန္းမွာရွိတဲ့ ေရေဘးကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမွာရွိတဲ့ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးအဆိုုအရ ေညာင္တုုန္းျမိဳ႕ရဲ႕ ေက်းရြာ ၂ဝဝ ေက်ာ္မွာ ေသာက္သံုုးေရ အခက္အခဲ ၾကံဳေတြ႔ေနရတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ေညာင္တုန္း၊ ေငြေသာင္ယံ ေက်းရြာမွာ အိမ္ေတြထဲအထိ ေရေရာက္ေနတ့ဲအတြက္ အိမ္ေခါင္မိုးနားမွာ ယာယီဝါးစင္ထုိးၿပီး လူေတြေရာ အိမ္ေမြးတိရစၦာန္ေတြပါ တက္ေနၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

တစ္ရြာလံုးမွာ ေရမျမဳပ္ေသးတာဆိုလို႔ ဓမၼာရံုပဲ ရိွပါတယ္။ ဓမၼာရံုကေန ကယ္ဆယ္ေရးပစၥည္းသြားယူၿပီး အိမ္ကုိ ေလွေလွာ္ျပန္ခဲ့တဲ့ ေဒၚျမက ဝမ္းသာအားရျဖစ္ေနပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ သူရလာတဲ့ပစၥည္းေတြထဲမွာ ေရသန္႔ဘူးႀကီး တစ္ဘူးပါလာတဲ့အတြက္ပါပဲ။

“ေသာက္သံုးေရဆိုတာ လာလွဴၾကတဲ့သူေတြ ရွိမွ ရတာမ်ိဳးျဖစ္ေနၿပီ။ ေရကလည္း ဘယ္အခ်ိန္ ျပန္က်မလဲဆိုတာ မသိေသးေတာ့ အလွဴပစၥည္းထဲမွာ ေရသန္႔ဘူးေလးပါရင္ကိုပဲ ေပ်ာ္ေနရတယ္” လို႔ သူက ဆိုပါတယ္။

ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုုပ္ငန္းမ်ား
ရခိုုင္အစိုုးရေျပာေရးဆိုုခြင့္ရွိသူ ဦးလွသိန္းကေတာ့ ေရတြင္းေရကန္ေတြမွာရွိတဲ့ ပိုုးမႊားေတြကိုု ႏွိမ္ႏွင္းဖိုု႔ ရြာေတြကိုု ကလိုုရင္းေဆးမွႈန္႔ ေဝငွေနေၾကာင္း၊ ဒါေပမဲ့ ရခိုုင္ျပည္နယ္ဟာ ပင္လယ္ ကမ္းရိုုးတန္းေဒသျဖစ္တာေၾကာင့္ တက္လာတဲ့ေရေတြက ေရငန္ေတြျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ကလိုရင္းေဆးမႈန္႔က ျမစ္ေရ၊ ေခ်ာင္းေရေတြျဖစ္တဲ့ ေရခ်ိဳေတြကိုပဲ သန္႔ရွင္းေပးႏိုင္တာ။ ေဆးမႈန္႔တစ္ထုပ္ကို ေရ ၁ဝ လီတာ သန္႔စင္လို႔ရ တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ လွည့္လည္သြားခဲ့တဲ့ ေရေဘးသင့္ ရြာေတြမွာေတာ့ ရြာတစ္ရြာကို ေသာက္သံုးေရကန္ ျပန္သန္႔ရွင္းဖို႔ ေငြက်ပ္ ၅ သိန္းစီ ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့တယ္” လို႔ သူက ရွင္းျပပါတယ္။

ရခိုင္ျပည္နယ္ ေက်ာက္ေတာ္၊ ေျမာက္ဦး၊ မင္းျပားၿမိဳ႕နယ္တို႔မွာ အစားအေသာက္၊ ေရသန္႔၊ ေရသန္႔ေဆးျပားေတြ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနတယ္လို႔ ႏိုင္ငံတကာ ၾကက္ေျခနီေကာ္မတီ (ICRC) က Myanmar Now ကို ေျပာပါတယ္။

“ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္တဝိုက္က ေက်းရြာေတြထဲမွာရွိတဲ့ ေရကန္ေတြကို ေရဆိုးေတြစုပ္ထုတ္ဖုိ႔ စတင္လုပ္ေဆာင္ေနပါၿပီ” လို႔ ICRC ဆက္သြယ္ေရး တာဝန္ခံ Jean-Yves Cle’menzo က ေျပာပါတယ္။

“ေျမာက္ဦးမွာရွိတဲ့ လူေပါင္း ၃,၆ဝဝ စာအတြက္ မိုုးေရခံေရပံုုးေတြ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ တပ္ဆင္ၿပီးပါၿပီ။ ေနာက္ၿပီး ေျမာက္ဦးျမိဳ႕တစ္ဝိုုက္က ရြာေတြမွာရွိတဲ့ ေရကန္ေတြက ေရေတြစုုပ္ထုုတ္ဖိုု႔လည္း ဓာတ္ဆီဖိုုးေတြ ကြ်န္ေတာ္တိုု႔ လွဴဒါန္းခဲ့ပါတယ္” လို႔ သူကဆက္ၿပီးေျပာပါတယ္။

ဗဟိုကူးစက္ေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရးဌာနရဲ႕ အဆိုအရ အာဏာပိုင္တို႔က အကူအညီေပးေရးအဖဲြ႔ႀကီးေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး ေရသန္႔စက္ေတြ ျဖန္႔ေဝဖို႔ စီစဥ္ေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ေရေဘးသင့္ေဒသေတြမွာရိွတဲ့ တြင္းေတြ ကန္ေတြကေန ေရျပန္စုပ္ထုတ္ေရးကုိ စီမံခ်က္ခ် လုပ္ေဆာင္ေနတယ္လို႔ ဌာနရဲ႕ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ေဒါက္တာ သန္းထြန္းေအာင္က ေျပာပါတယ္။

“အကုန္လံုးေတာ့လည္း မလုပ္ႏိုင္ေသးဘူးေပါ့။ မလုပ္ရေသးလို႔ ေသာက္သံုးဖို႔ မသင့္တဲ့ဟာေတြကိုလည္း မေသာက္ၾကဖုိ႔ ပိတ္ခိုင္းထားတယ္” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ ၾကက္ေျခနီအသင္း၊ သဘာဝေဘး စီမံခန္႔ခြဲေရး အရာရွိ ဦးေဇာ္ထူးဦးကေတာ့ ႏုန္းနစ္ျမဳပ္မႈ အလြန္ႀကီးမားခဲ့တဲ့ ကေလးၿမိဳ႕နဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္က ေရတြင္းေရကန္ေတြကို အခ်ိန္မီ ျပန္မျပဳျပင္ႏိုင္ရင္ ေနာက္လာမယ့္ ေႏြရာသီမွာ ေရ ရွားပါးမႈ ျပႆနာမ်ိဳး ေတြ႕ရႏိုင္တယ္လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။

“အခု ကြ်န္ေတာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သဘာဝေဘးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နာဂစ္လို အေတြ႔အႀကံဳမ်ိဳး ရွိတယ္ဆိုေပမဲ့ အခုျမင္ေနရတဲ့ အလွဴေတြဟာ လတ္တေလာအေျခအေနကို ေျဖရွင္းဖို႔ အစားအစာ၊ အဝတ္အထည္ စတာမ်ိဳးေတြကို ဦးတည္ေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ လတ္တေလာ လိုတာကို လွဴၾကတာ တကယ့္ကိုေကာင္းေပမဲ့ သူတို႔ဘဝ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးကိစၥေတြကိုလည္း ျပင္ဆင္ထားဖုိ႔လိုတယ္” လို႔ သူက အႀကံျပဳပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ ၾကက္ေျခနီအသင္းကလည္း ေရေဘးေနာက္ဆက္တြဲ လူေနမႈဘဝမ်ားကို ရိုက္ခတ္တဲ့ အေျခအေနက ပိုမိုဆိုးရြားေနတဲ့ အေၾကာင္း ၾသဂုုတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔က သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။

ေရေဘးက်ေရာက္ရာေဒသေတြထဲက အလုုိအပ္ဆံုုးေနရာကိုု ကူညီျဖည့္ဆည္းေပးႏိုုင္ဖိုု႔ ႀကိဳးစားေနေၾကာင္း အသင္း ဥကၠ႒ ဦးသာလွေရႊက ေျပာျပပါတယ္။

ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းမွာ ေနတဲ့သူေတြအတြက္ အေရးေပၚအေထာက္အပံ့ေတြ လိုေနေသးတယ္။ လာမယ့္လေတြမွာ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးလုုပ္ဖိုု႔ ေရေဘးသင့္ခဲ့သူေတြဟာ ေရရွည္ အကူအညီေတြ လိုအပ္လိမ့္မယ္ လို႔ သူက ရွင္းျပပါတယ္။

ေရရွည္မွာျဖစ္လာမယ့္ အခက္အခဲအတြက္ စိတ္ပူရသလို လက္ရိွ ျဖစ္ေနတဲ့ အခက္အခဲႀကီးတစ္ခုကေတာ့ သန္႔ရွင္းတဲ့ေရ ရရိွေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

“ေရက်လို႔ အိမ္ျပန္ၾကတဲ့သူေတြလည္း အိမ္ျပန္ေတာ့ သူတို႔အိမ္ေတြ ပ်က္စီးပါၿပီ၊ ေရအရင္းအျမစ္ေတြလည္း အကုုန္ညစ္ညမ္းကုုန္ပါၿပီ” လို႔ ဦးသာလွေရႊက ေျပာပါတယ္။