ေမာင္ေမာင္စုုိး - လားမား လာရိန္ ႏွင့္ လားရွဳိးေငြတိုုက္
(မိုုးမခ) ၾသဂုုတ္ ၂၇၊ ၂၀၁၅
မူစယ္နမ့္ခမ္းကားလမ္းသည္ ေရႊလီျမစ္ ေဘးတေလ်ာက္ ေဖါက္လုပ္ထားပါသည္။ ထိုကားလမ္းႏွင့္ယွဥ္၍ ေရႊလီျမစ္၏ တဖက္ကမ္းတြင္ ေမာရွမ္းရြာ ၂၀ ခန့္မွာ ျမန္မာပိုင္အျဖစ္ တည္ရွိေနသည္။ လက္ရွိ ဖြဲ့စည္းပုံအရ မန္ဟီးရုိးျမိဳ့နယ္ခြဲဟု ဖြဲ့စည္းထားသည္ဟု ဆိုသည္။ အစိုးရအေခၚအရ မန္ဟီးရိုး ဆိုေသာ ရွမ္းရြာက္ို ေဒသခံမ်ားက မန္ရွဳိးဟု ေခၚျကပါသည္။
တိန္းေဟး ခါးလ်ံ မန္ရွဳ္ိး ေကာက္ကြတ္ ဘန္ဂြမ္ ေနာင္မ ကြန္ဟိုင္း ဟူသည့္ ေမာရွမ္းရြာမ်ားျဖစ္သည္။ ေရႊလီျမစ္ကမ္းပါး တေလ်ာက္ပ့်ံျပဴးေသာ လယ္ကြင္းမ်ားႏွင့္ စည္ပင္ေသာရွမ္း ရြာျကီးမ်ား ျဖစ္သည္။တရုတ္နယ္စပ္ႏွင့္ကပ္ေန ေသာ ရြာမ်ားျဖစ္ျကသည္။
၁၉၇၈ ႏွစ္ဆန္းေလာက္က ထိုမန္ရွဳိးေဒသေကာက္ကြတ္ရြာတြင္ ကခ်င္လက္ကိုင္အဖြဲ့ KIAမွ ေခါင္းေဆာင္တဦးႏွင့္ ေတြ့ဆုံခ့ဲဘူးသည္။ထိုစဥ္က က်ေနာ္မွာ အသက္ ၂၀ စြန္းစ လူငယ္တဦးမ်ွသာရွိေသးေသာ္လည္း ထိုသူမွာ အသက္ေလး ဆယ္ေက်ာ္ခန့္ရွိျပီး KIO ၏ ဗဟိုေခါင္းေဆာင္ တဦးျဖစ္ေနေပျပီ။ အေနတည္၍ ရင္းႏွီးေဖၚေရြသည့္ ပုံစံမ်ိဳးမေပၚေသာ္လည္း သူသည္လူျကီးလူငယ္မေရြး ေလးေလးစားစား ေဆြးေႏြးေျပာျပ တတ္သူတဥိီးျဖစ္သည္။ သူ၏အမည္မွာ လားမားလာရိန္ဟု ေခၚသည္။ သူႏွင့္ခဏတာမ်ွ ဆုံ၍စကားစျမည္ေျပာခြင့္ ၾကံဳခ့ဲသည္။လားမားလာရိန္သည္ KIO ကိုစတင္ဖြဲ့စည္းရာ တြင္ပါဝင္ခ့ဲေသာ KIO/KIA founder တစ္ဦးျဖစ္သည္။
ကခ်င္ထဲမွလက္ရွိအစိုးရကို စတင္ပုန္ကန္သူမွာ ဗိုလ္ေနာ္ဆိုင္းဟုဆိုရမည္။ ၁၉၄၉ ျပည္တြင္းစစ္အစပိုင္းက ဗိုလ္ေနာ္ဆိုင္းသည္ ကခ်င္သနက ၁ မွ ဗိုလ္ျကီးတဦးျဖစ္သည္။ ၁၉၅၀ တြင္ KNDO တိ့ုႏွင့္အစိုးရပုန္ကန္ျပီး ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပိုင္း တြင္ လွဳပ္ရွားခ့ဲသည္။ ထိုစဥ္လားရွိဳးမွ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးျဖစ္သူ ေဇာ္ဆိုင္းသည္လည္း ဗိုလ္ေနာ္ဆိုင္းအဖြဲ့ႏွင့္ ဆက္သြယ္လွဳပ္ရွားခ့ဲသည္။ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ေနာ္ဆိုင္းအဖြဲ့ တရုတ္ျပည္သုိ့ နိုင္ငံေရးခိုလွံဳခြင့္ ေတာင္းခံ ဝင္ေရာက္သြားေသာအခါ ေဇာ္ဆိုင္းသည္ တရုတ္ျပည္သုိ့လိုက္ပါမသြားဘဲ KNDO ႏွင့္အတူ သံေတာင္ျကီး ေဘာဂလိနယ္ဖက္တြင္ လိုက္ပါက်န္ေနခ့ဲသည္ဟုဆိုသည္။
၁၉၅၉ မွာေတာ့ ေဇာ္ဆိုင္းဟာ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ ပိုင္းမွာ ကခ်င္လက္နက္ကိုင္အင္အားေတြ ဖြဲ့စည္းဖိ့ု ျပန္လည္ဝင္ေရာက္လာခ့ဲပါသည္။ သူအားကူညီဘို့ KNDO မွ ဗိုလ္မွဴးလစ္လင္း Gilitlin ပါလိုက္ပါခ့ဲသည္ဟု ဆိုပါသည္။ သိႏီၷကြင္းအတြင္းမွာရွိ ွိေသာ ေဇာ္ဆိုင္း၏မိခင္ ေက်ာင္းဆရာမလုပ္ေန ေသာ နန့္အြန္ရြာမွ အေျချပဳဖြဲ့စည္းခ့ဲျကပါသည္။
ေဇာ္ဆိုင္း၏ ညီ ေဇာ္တူးလည္း တကၠသုိလ္တက္ရာမွ ျပန္လာပူးေပါင္းခ့ဲသလို ကခ်င္သနက ၄ မွ ဒုတပ္ျကပ္ လမုန္တူးဂ်ိဳင္လည္း လာေရာက္ပူးေပါင္းခ့ဲသည္။ ထို့ျပင္ တကၠသိုလ္မွ ဇာတိသုိ့ ျပန္လည္ေရာက္ရွိေနေသာ လားမားလာရိန္လည္း ေဇာ္ဆိုင္းတိ့ုႏွင့္ပူးေပါင္းခ့ဲျပီး KIO ကိုစတင္ထူေထာင္ခ့ဲၾကေတာ့သည္။ လားမားလာရိန္၏ဇာတိ ကေတာ့ ဗန္းေမာ္လား ကြတ္ခိုင္လား ေသခ်ာ မမွတ္မိေတာ့ပါ။
ထိုစဥ္ KIO အား ေဇာ္ဆိုင္းမွ ဥကၠဌ ေဇာ္တူး မွ ဒုဥကၠဌ ႏွင့္ လားမားလာရိန္က အတြင္းေရးမွဴး တာဝန္ယူျပီး လက္နက္ကိုင္အင္အား ၂၇ ေယာက္ႏွင့္ KIO ကိုစတင္ဖြဲ့စည္းခ့ဲျကသည္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ ေဖဖဝါရီ ၅ ရက္ေန့ လားရွဳိးေငြတိုက္အား ဝင္ေရာက္စီးနင္း ျခင္းျဖင့္ KIO အားစတင္ခ့ဲသည္။ ၁၉၆၁ မတ္လ ေနာက္ပိုင္း KIA/KIC တိ့ုတိုးခ်ဲ့ဖြဲ့စည္းျပီး KIA ရင္း ၁ အား ဗန္းေမာ္ မြန္ဘာပါတြင္၎ KIA ရင္း ၂ အား ကြတ္ခိုင္ေဒသ မုန္းစီး မုန္ထန္တြင္၎ ဖြဲ့စည္းခ့ဲသည္။ KIA ရင္း ၂ အား လားမားလာရိန္မွ တာဝန္ယူဦးေဆာင္ခ့ဲပါသည္။
၁၉၇၂ ခုႏွစ္ KIO/ KIA အားျပင္ဆင္ဖြဲ့စည္းရာ တြင္ ဥကၠဌ ေဇာ္ဆိုင္း ဒုဥကၠဌ ေဇာ္တူး တိ့ု ဦးေဆာင္ေသာ KIO ဗဟိုေကာ္မတီတြင္ ပုုန္ေရႊေဇာ္ဆိုင္း ေဇာ္ဒန္ လမုန္တူးဂ်ိဳင္ ေဇာ္မိုင ္မရန္ဘရန္ဆိုင္း မရန္ဘရန္ေတာင္ တိ့ုႏွင့္အတူ လားမားလာရိန္လည္း ဗဟိုေကာ္မတီဝင္တစ္ဦး အျဖစ္ပါဝင္ခ့ဲသည္။
ေျပာရလ်င္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးတခုကို လူအနည္းငယ္ႏွင့္ စတင္ စည္းရံုးလွဳပ္ရွား ေက်ာ္ျဖတ္လာသူတဦးႏွင့္ ေတြ့ ခ့ဲရျခင္းဟုဆိုရမည္။ မီးက်ိဳးေမာင္းပ်က္ ေသနတ္ေတြႏွင့္ လူႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္ေလာက္က အစုိးရက ိုအံတုသည့္ စစ္ပြဲတစ္ပြဲစခ့ဲျခင္းသည္ အ့ံအားသင့္ဘြယ္ အခ်င္းအရာတခု ျဖစ္သည္။
လားမားလာရိန္က သူတိ့ု၏ ပထမဆုံးတိုက္ပြဲက္ို ေျပာျပသည္။ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ေဖဖဝါရီလ ၅ ရက ္ေန့က ျဖစ္ပြါးသည္။ လားရွဳိးေငြတိုက္ကို စီးနင္းသိမ္းပိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
"အဲဒီတုန္းက လားရွဳိးေငြတိုက္ကိုစီးျပီး သိမ္းရလာတဲ့ ေငြတခ်ိဳ့ကို ဂ်စ္ ကားနဲ့ ျမိဳ့ပတ္ျပီး လိုက္ျကဲလိုက္ေသးတာဗ် "ဟုဆိုသည္။ ထိုသုိ့ေျပာစဥ္ မ်က္ႏွာထားတည္ေသာ သူ့မ်က္ႏွာမွာ ျပံဳးေယာင္ေယာင္ျဖစ္ေနသည္။ သူအတြက္ လြမ္းေမာဘြယ္ အတိတ္ ဂုဏ္ယူစရာအတိတ္ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။
အစုိးရထိမ္းခ်ဳပ္ရာ ျမိဳ့ျပတခုအား လ်ပ္တပ်က္ ဝင္ေရာက္စီးနင္းျပီး အင္အားအနဲငယ္ႏွင့္ အံတု ျပနိုင္ျခင္းသည္ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ားအား လွဳပ္နွဳိးလိုက္သလို ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ပါဝင္သူမ်ားအဖိ့ုလည္းအလြန္တရာ စိတ္လွဳပ္ရွားဖြယ္ရာ အခိုက္အတန့္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ေငြတိုက္မွ သိမ္းလာေသာ ပိုက္ဆံမ်ားကို ဂ်စ္ကားတစ္စီးႏွင့္ျမိဳ့ပတ္က်ဲေနသည့္ စိတ္လွဳပ္ရွားစြာ ေအာ္ဟစ္ေအာင္ပြဲခံေနသည့္ ကခ်င္လူငယ္မ်ား၏ ပုံရိပ္သည္ ကခ်င္လူမ်ိဳးတိ့ုအတြက္ အခ်ိဳးအေကြ့တခုျဖစ္ခ့ဲေပသည္။
အစိုးရေငြတိုက္မွ ပိုက္ဆံသိမ္းျပီး လူထုအား ေဝငွျခင္းသည္ နည္းလမ္းမွန္မဟုတ္ဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ သုိ့ေသာ္ လူငယ္တိ့ု၏ စိတ္သဏၰာန္က ေကာင္းစြာေတြနိုင္သည္။မတရားမွဳကို ေခါင္းငု့ံမခံ တြန္းလွန္လိုေသာစိတ္ အမ်ားျပည္သူအက်ိဳး သယ္ပိုးလိုေသာစိတ္ ခ်မ္းသားျကြယ္ဝျခင္းအာ ျပည္သူအားလုံးသုိ့ ေဝငွလိုေသာစိတ္ျဖစ္သည္။ ကခ်င္လူငယ္မ်ားတြင္ရွိသက့ဲသုိ့ လူမ်ိဳးတိုင္းက လူငယ္မ်ားတြင္ရွိျကသည္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ လူငယ္မ်ားတြင္ ရွိျကသည္။ ေဖၚျပသည့္ပုံစံခ်င္းသာ မတူျက။ သူလူမ်ိဳး ဘဝ သူျဖတ္သန္းခ့ဲရေသာ ေခတ္အေျခအေနအရသာ ကြဲျပားမွဳရွိေပ လိမ့္မည္။ ထိ့ုေျကာင့္ပင္ အနာဂါတ္ကို လူငယ္ ္ေတြက ပိုင္သည္ဟု ဆိုျကသည္မဟုတ္ပါေလာ။
ထိ့ုေနာက္တြင္ေတာ့ လားမားလာရိန္ႏွင့္ ထပ္မေတြ့ျဖစ္ေတာ့ပါ။ ၁၉၈၀ ေနာက္ပိုင္း သူ ကြယ္လြန္သြားျပီဟူသည့္ သတင္းျကားလိုက္ရ သည္။ အခ်ိန္ေတြျကာျမင္ခ့ဲေပမဲ့ လားရွဳိးေငြတိုက္ မွ သိမ္းလာေသာပိုက္ဆံမ်ားကို ဂ်စ္ကားတစီးနဲ့ ျမိဳ့ပတ္၍ ျကဲခ့ဲျကေသာ လားမားလာရိန္ႏွင့္ ကခ်င္လူငယ္မ်ားကိုျမင္ေယာင္ေနဆဲျဖစ္သည္။
ထိ့ုအတူ ေခတ္အဆက္ဆက္လူငယ္တိ့ု၏ တက္ျကြ ေသာ အားမာန္မ်ားကို ျမင္ေယာင္ေနဆဲ ျမင္ေနရ
ဆဲျဖစ္သည္။ အနာဂါတ္ကို လူငယ္ေတြ ပိုင္စိုး ပါသည္။
ဆဲျဖစ္သည္။ အနာဂါတ္ကို လူငယ္ေတြ ပိုင္စိုး ပါသည္။
မွတ္ခ်က္
လားမားလာရိန္ႏွင့္အတူ KIO ဗဟို ေခါင္းေဆာင္မ်ားအျဖစ္တာဝန္ယူခ့ဲေသာ ဥကၠဌေဇာ္ဆိုင္း ၊ ဒုဥကၠဌ ေဇာ္တူး၊ အတြင္းေရးမွဴး ပုန္ေရႊ ေဇာ္ဆိုင္းတိ့ုမွာ ၁၉၇၅ က ထိုင္းနယ္စပ္တြင္ အခ်င္းခ်င္း လုပ္ျကံသတ္ျဖတ္ခံရမွဳေျကာင့္ ကြယ္လြန္ခ့ဲသည္။ ေဇာ္ဆိုင္း ညီအငယ္ ေဇာ္ဒန္မွာ KIA တပ္မဟာ ၄ မွဴးအျဖစ္ပါတာဝန္ယူစဥ္ ၁၉၇၅ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းက CPB ႏွင့္ ျဖစ္ပြါးေသာ တိုက္ပြဲတြင္ က်ဆုံးခ့သည္။ မရန္ဘရန္ဆိုင္း ၊ လမုန္တူးဂ်ိဳင္ တိ့ုမွာ KIO ဥကၠဌ အျဖစ္ ေရွ့ဆင့္ေနာက္ဆင့္ တာဝန္ယူျပီး လူျကီးေရာျဖင့္ ကြယ္လြန္သြားခ့ဲသည္။ မရန္ဘရန္ေတာင္လည္း လူျကီးေရာဂါျဖင့္ ကြယ္သြားခ့ဲသည္။ ေဇာ္မိုင္ကေတာ့ ၂၀၀၀ ျပည့္ ႏွစ္ေလာက္က ျဖဳတ္ခ်ခံခ့ဲရျပီး ယခုေတာ့ ျမစ္ျကီးနားတြင္ ရွိေနသည္ဟုဆိုသည္။ လက္ရွိ KIO/KIA ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းကား မ်ိဳးဆက္သစ္ျဖစ္သည္။ မ်ိဳးဆက္ေဟာင္းက လက္ရွိ ဥကၠဌ ေဇာင္းဟရာ တစ္ေယာက္သာ က်န္ေတာ့သည္ဟုဆိုရေပမည္။