စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္ ဖ်က္ဆီးခဲ့တဲ့ ဗမာ့စီးပြားေရး
K ၿငိမ္းခ်မ္း
(မိုးမခ) စက္တင္ဘာ ၆၊ ၂၀၁၈
ၿပီးခဲ့တဲ့၂လ ၃ လေလာက္ကတည္းက ေဒၚလာေစ်းေတြ အဆမတန္တက္ၿပီး ျမန္မာက်ပ္ေငြတန္ဖိုးေတြက်ဆင္းလာတာ လူတိုင္း အသိျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို NLD အစိုးရလည္း ဗဟိုဘဏ္ကေန ေဒၚလာ ခ်ေရာင္းခဲ့ၿပီး တတ္ႏိုင္သမွ် လြတ္ေျမာက္ဖို႔ နည္းမ်ိဳးစံု ႀကိဳးပမ္းခဲ့တာေတြလည္း ျမင္ေန ၾကားေနခဲ့ရပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း ေ၀ဖန္သံအမ်ိဳးမ်ိဳး ထြက္ေပၚလာပါတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ျမန္မာ့စီးပြားေရးအေၾကာင္းပါပဲ။
စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္ မေကာင္းခဲ့တဲ့ ဗမာ့စီးပြားေရး၊ ဒါကို ဆက္လက္တာ၀န္ယူရတဲ့NLD အစိုးရလည္း တန္ခိုးရွင္မဟုတ္ ေတာ့ သူတာ၀န္ယူထားခ်ိန္ ၂ႏွစ္ခြဲ ေက်ာ္ေက်ာ္ကာလမွာ အဆင္ေျပႏိုင္မယ္လို႔ ဘယ္ ပညာရွိမွမေဟာႏိုင္ပါ။ သို႔ေသာ္လည္းေပါ့ေလ။ စစ္အစိုးရကာလမ်ားကလိုေတာ့ အေထြေထြနိမ့္က်မႈမ်ား ထပ္ မဆိုးဖို႔ေတာ့ လက္ရွိ အစိုးရ စီးပြားေရး ပညာရွင္ႀကီးမ်ား တာ၀န္ယူ တာဝန္ခံရပါလိမ့္မယ္။
ဗမာ့စီးပြားေရးကေရာ ယခင္ ဘယ္လိုအေျခအေနရွိခဲ့ပါသလဲ။ ဗမာ့စီးပြားေရးကိုေခတ္ကာလအရပိုင္းျခားရမယ္ဆိုရင္ နယ္ခ်ဲ႕ ကိုလိုနီေအာက္ ဗမာ့စီးပြားေရး၊ လြတ္လပ္ေရးရၿ႔ပီးခတ္ ဗမာ့စီးပြားေရး၊ ၁၉၆၂ ကစလို႔ ၂၀၁၂ထိ စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္ ဗမာ့ စီးပြားေရး၊ လက္ရွိအရပ္သား အစိုးရတပိုင္းေခတ္ ဗမာ့စီးပြားေရး စသျဖင့္ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။
အဆင္းရဲခဲ့ဆံုး ဗမာ့စီးပြားေရးေခတ္ကေတာ့ လူတိုင္းအလြယ္ျမင္ႏိုင္တဲ့ ဗိုလ္ေန၀င္းအစိုးရလက္ထက္က စခဲ့တာပါပဲ။ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အခ်မ္းသာဆံုး စာရင္း ဝင္ႏိုင္ငံကေန ဗမာႏိုင္္ငံဟာ ထြက္ခဲ့ရေတာ့တယ္။
အာဏာရွင္စနစ္ကိုလက္ဆင့္ကမ္းခဲ့တဲ့တဲ့ နအဖလက္ထက္မွာေရာ ဗမာ့စီးပြားေရးကေတာ့ ကမၻာ့အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံ စာရင္း၀င္ သြားေတာ့တာပါပဲ။ ႏိုင္ငံထဲ ရွိရွိသမွ် သယံဇာတေတြက ကမၻာအႏွံ႔ေျခဆန္႔ ေရာက္ရွိ သြားသလို ျမန္မာလူငယ္အမ်ားစုကလည္း ႏိုင္ငံအႏွံ႔ တရားမ၀င္ အလုပ္သမားအျဖစ္ မ်ားစြာေရာက္ရွိသြားတဲ့အထိ ဆင္းရဲသြားခဲ့ရတာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီလို အေထြေထြအက်ပ္အတည္းေတြ ေရာျပြန္းေနတဲ့ ဗမာႏိုင္ငံဟာ အာရွမွာအခ်မ္းသာဆံုး ကမၻာ့အလယ္ တင့္ေတာင္း တင့္တယ္ ေရႊထီးေဆာင္း ေရႊေျခခ်င္း၊ ေရႊၾကယ္သီးေတြတပ္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာ အသက္ ၅၀ မေက်ာ္ရင္ မသိႏိုင္ေလာက္ေတာ့ပါ ဘူး။ ဘာေၾကာင့္ဆိုတိုင္းျပည္ဟာ အဆင္းရဲ တြင္းနက္ခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ နီးပါးဆိုေတာ့ေလ။
ဒါေတြသိဖို႔ ေခတ္အဆက္ဆက္ဗမာ့စီးပြားေရးအေၾကာင္းလည္း သိဖို႔လိုပါတယ္။ ဒီစာအုပ္ကေတာ့ ဗမာ့စီးပြားေရးအေၾကာင္းကို ေခတ္အလိုက္ပိုင္း ျခားၿပီး လံုးဝအျပည့္အစံုႀကီးမဟုတ္ေတာင္ အက်ဥ္းရံုးေတာ့ တင္ျပထားပါတယ္။ Sean Turnell မူရင္း အဂၤလိပ္လိုေရးသားတဲ့Banks Money Lenders and Microfinance in Burmaစာအုပ္နဲ႔အျခားျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ဆိုင္တဲ့စာအုပ္ေတြ ကို မွီျငမ္းခဲ့ရတယ္လို႔စာအုပ္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။ စာေရးဆရာကိုကိုေလးက ဗမာ့စီးပြားေရးသမိုင္းအမည္ျဖင့္ ဘာသာျပန္ ဆိုကာ ယဥ္မ်ိဳးစာေပကေန ၂၀၁၇ခုႏွစ္မွာ ထုတ္ေ၀ျဖန္႔ခ်ိထားပါတယ္။
စာအုပ္မွာ အခန္း(၁) ေခတ္သစ္ဗမာျပည္အတြက္ အေရးပါေသာအျဖစ္အပ်က္မ်ားႏွင့္ အခ်ိန္ကာလမ်ား အခန္း(၂) ဗမာ့ စီးပြားေရးသမိုင္း အခန္း(၃) ကိုလိုနီေခတ္ စုေပါင္းသမ၀ါယမလုပ္ငန္း အခန္း(၄) ကိုလိုနီေခတ္ ဗမာျပည္ဗဟိုဘဏ္ အခန္း(၅) ကိုလိုနီေခတ္စီးပြားေရးဘဏ္ႏွင့္ႏိုင္ငံျခားေငြ လဲလွယ္ေသာဘဏ္မ်ား၊ အခန္း(၆)ေငြေၾကးဘုတ္အဖြဲ႔ကို ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းၿပီး ဗမာျပည္အတြက္ယူနီယံဘဏ္ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းျခင္း အခန္း(၇) ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီ ေခတ္စိုက္ပ်ိဳးေရးဘဏ္ ႏွင့္စီးပြားေရး ဘဏ္မ်ား အခန္း(၈) တိုင္းျပည္စီးပြားေရး အလံုးစံုပ်က္စီးေရး အခန္း(၉)နဝတႏွင့္ နအဖ ေခတ္ကာလ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အေျခအေန အခန္း(၁၀)ပု ဂၢလိက ဘဏ္မ်ား ၿပိဳလဲက်ျခင္း စတဲ့ အခန္း ၁၀ ခန္း ပါဝင္ပါတယ္။
စစ္အစိုးရနဲ႔ NLD အရပ္သားတပိုင္းအစိုးရကေတာ့ ကိုယ့္လူမ်ိဳးအခ်င္းခ်င္းအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ကာလမ်ား ခဏထားလို႔၊ နယ္ခ်ဲ႕ကိုလိုနီ လက္ထက္မွာေရာ ဗမာ့စီးပြားေရး အေျခအေနေတြကိုသိဖို႔ စာအုပ္ရဲ႕ ကနဦးကာလမ်ားကို အရင္ေလ့လာၾကည့္ၾကပါဦးစို႔။
“ကိုလိုနီေခတ္ ဗမာျပည္တြင္ သီးသန္႔ေငြႏွင့္ သီးသန္႔ေငြေၾကးစနစ္ မရွိေပ။ ဗမာျပည္သည္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီ အိႏၵိယႏိုင္ငံႀကီး ၏ အေရွ႕ဘက္အစြန္မွ ျပည္နယ္ တစ္ခုမွ်သာျဖစ္ခဲ့သည္။ ဗမာျပည္အစိုးရသည္ အိႏၵိယအစိုးရ၏လက္ေအာက္ခံ အစိုးရ မွ်သာ ျဖစ္ခဲ့သည္။
ဗမာျပည္၏ေငြေၾကးစနစ္သည္ ကာလကတၱားႏွင့္ေဒလီၿမိဳ႕ရွိဘဏ္ႀကီးမ်ား၏ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ရွိေနခဲ့သည္။
၁၉၃၅ အက္ဥပေဒအရ ဗမာျပည္သည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ သီးျခားခြဲထြက္ၿပီး ၿဗိတိသွ်တို႔၏သီးျခားကိုလိုနီႏိုင္ငံျဖစ္လာေသာအခါ ဗမာျပည္၏ေငြေၾကးစနစ္သည္ ကိုယ္ပိုင္ ေငြေၾကးစနစ္ျဖစ္လာသည္။ သို႔ေသာ္ ဗမာျပည္တြင္ ထိုအခ်ိန္က သီးျခားေငြေၾကး စနစ္တည္ေထာင္ရန္ အင္အားမရွိခဲ့ေပ။ထို႔ေၾကာင့္ ၁၉၃၅ခုႏွစ္ဗမာျပည္အက္ဥပေဒကို တရား၀င္ထုတ္ျပန္ျခင္းမျပဳမီ ၁၉၃၄ ခုႏွစ္ကတည္းက အိႏၵိယဘဏ္သည္ ဗမာျပည္၏ဗဟိုဘဏ္ကိုလႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ခဲ့ရသည္။” စာ-၇၅(ကိုလိုနီေခတ္ ဗမာျပည္မွ ဗဟိုဘဏ္) ၿဗိတိသွ်အိႏၵိယ ရူပီးေငြစကၠဴမ်ားသည္ လူသံုးမ်ားလာခဲ့သည္။ ထိုေခတ္က ဗမာျပည္တြင္ ေငြေၾကး အမ်ားဆံုး လည္ပတ္ေသာအခ်ိန္ကာလသည္ ႏိုင္ငံျခားတင္ပို႔ႏိုင္ေသာ ဆန္စပါးႏွင့္ ေကာက္ပဲသီး ႏွံမ်ားေပၚခ်ိန္ျဖစ္သည္။ (စာ-၈၀)
ဗမာျပည္၏ဆန္စပါးႏွင့္ ေကာက္ပဲသီးႏွံေစ်းကြက္ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာသည္ႏွင့္အမွ် ေငြေၾကးေစ်းကြက္၊ ေငြေၾကးစနစ္ လည္း ခိုင္မာလာခဲ့သည္။ ဗမာျပည္၏ စီးပြားေရးအခ်က္အခ်ာၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကိုဗဟိုျပဳၿပီး ဗမာ့ေငြေၾကး ေစ်း ကြက္သည္ အဓိကၿမိဳ႕ႀကီးခုနစ္ၿမိဳ႕၌ျပန္႔ပြားေလသည္။ ထိုေခတ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႏွင့္စီးပြားေရးအရ ဆက္စပ္ေနခဲ့ေသာ ၿမိဳ႕ႀကီး ခုနစ္ၿမိဳ႕မွာ ၁။ ကာလကတၱား ၂။ဘံုေဘ ၃။မဒရပ္ၿမိဳ႕ ၄။ကရာခ်ိၿမိဳ႕(ယခု-ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံၿမိဳ႕ေတာ္)၊ ၅။(Cawnpore ) ၆။လာဟိုးၿမိဳ႕(Lahore) တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ (စာ-၈၁)
ဗမာျပည္ဘဏ္ကို အိႏၵိယဘဏ္မွ အေသးစိတ္ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးခဲ့ေသာေၾကာင့္ လုပ္ငန္းစတင္လုပ္ကိုင္သည္ႏွင့္ တက္တက္ႂကြႂကြလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ခ်က္လက္မွတ္ျဖင့္ ေငြသြင္း ေငြထုတ္ျပဳလုပ္ေသာစနစ္ကို စနစ္တက် အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့သည္။
ၿဗိတိသွ်အိႏိၵယဘဏ္၏မားမားမတ္မတ္ ရပ္တည္ေပးမႈေၾကာင့္ ဗမာျပည္ဘဏ္(The Imperial Bank)သည္ ငါးႏွစ္တာ ကာလအတြင္း ဘဏ္ခြဲတစ္ရာအထိ ခြဲျဖန္႔ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္တြင္ မႏၱေလးဘဏ္ခြဲကို စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ ပုသိမ္ဘဏ္ခြဲကိုလည္း ၁၉၂၁ ခုႏွစ္တြင္ထပ္မံဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။
၁၉၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ျမင္းၿခံဘဏ္ခြဲတစ္ခုထပ္ၿပီး ထပ္ၿပီး ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။
ဗမာျပည္ဘဏ္ကို အိႏၵိယဘဏ္က ေငြပင္ေငြရင္းေထာက္ပံ့ခဲ့သလို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕ႏွင့္စစ္ေတြၿမိဳ႕စေသာ စီးပြားေရးအရ အခ်က္အခ်ာအက် ဆံုးၿမိဳ႕ႀကီးသံုးၿမိဳ႕ကိုဆက္သြယ္ၿပီး ဘဏ္လုပ္ငန္းကြန္ရက္ကို ျဖန္႔ခ်ိရန္အတြက္ ဘဂၤလားဘဏ္က အကူအညီေပးခဲ့သည္။
၁၉၂၀ ျပည့္လြန္ကာလမ်ားတြင္ ဗမာျပည္၏စီးပြားေရးသည္ ႏိုင္ငံတကာစီးပြားေရးပံုစံျဖစ္လာသည္။ စီးပြားေရးတိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ်ဘဏ္လုပ္ငန္း စတင္ဖြံ႔ၿဖိဳးလာခဲ့သည္။ (စာ-၈၅)
ဒါေတြကေတာ့ အခန္း(၄) (ကိုလိုနီေခတ္ ဗမာျပည္မွဗဟိုဘဏ္)က ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္အလက္အခ်ိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္လူမ်ိဳး ကိုယ့္ဘာသာမဟုတ္တဲ့ နယ္ခ်ဲ႕ကိုလိုနီေတြအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္အခါသမယျဖစ္ပါတယ္။ ေသနတ္ကိုင္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ တာခ်င္းအတူတူ အဂၤလိပ္လက္ထက္စီးပြားေရးက အိမ္ေစာင့္အစိုးရ၊ နအဖ အစိုးရထက္ေတာင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတာကို ဖတ္ရႈရမွာျဖစ္ပါတယ္။
တိုင္းျပည္မၿငိမ္သက္ေအာင္ဖန္တီး တိုင္းျပည္မၿငိမ္သက္ျဖစ္ေတာ့မွ အာဏာသိမ္းခဲ့တဲ့ စစ္အစိုးရပထမကာလျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္ေန၀င္းလက္ထက္ေရာတိုင္းျပည္စီးပြားေရး ဘယ္လိုအေနအထားရွိခဲ့ပါသလဲ။ ဆုိရွယ္လစ္စနစ္ႀကီးကို စစ္သားစိတ္နဲ႔ဘယ္လိုအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့သလဲဆိုတာ ဆက္ဖတ္ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။
၁၉၆၄ ခုႏွစ္မတ္လ၄ရက္ေန႔တြင္ ခေပါင္းေတာင္သူလယ္သမားႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲတြင္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီဥကၠဌဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းက “ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္တည္ေဆာက္ေနျခင္းကို အရာရွိဆိုးမ်ား ေငြရွင္ေၾကးရွင္မ်ားက ဖ်က္ေနၾက သည္။ ဗမာခ်င္း ရက္ရက္စက္စက္မလုပ္ခ်င္ပါ။ လက္တြဲလုပ္ၾကရန္ေတာင္းပန္လိုသည္။ ဤသို႔ဖိတ္ေခၚ၍မရလွ်င္ ေရွးက ဘုရင္မ်ား ၿမိဳ႕တည္ နန္းတည္ရာတြင္စေတးၾကသကဲ့သို႔ဆိုရွယ္လစ္စနစ္တည္ေထာင္ရာတြင္လည္း စေတးရမည္ဆိုလွ်င္ စေတးမည္” ဟုထည့္သြင္းေျပာၾကားသြားသည္။ (စာ-၂၁၇)
၁၉၆၃ခုႏွစ္ မတ္လ၁၉ရက္ေန႔တြင္ လုပ္ငန္းမ်ားအားလံုး ျပည္သူပိုင္ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၃ အရ အပ္ႏွင္းထားေသာ အာဏာမ်ားကို သံုးစြဲလ်က္ အမိန္႔အမွတ္၃၉ျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ ပုဂၢလိကဆိုင္ခန္းေပါင္း ၃ ေထာင္ေက်ာ္ကို ျပည္သူပိုင္ သိမ္းယူ လိုက္သည္။ (စာ-၂၁၇)
ေကာင္းလိုက္တဲ့ စီးပြားေရးေပၚလစီ၊ မူ၀ါဒေတြ။ မလိုက္နာရင္ ဘာျဖစ္မယ္ဆိုတာေတာ့ ေတြးသာၾကည့္ၾကေပေတာ့။ စေတးရမည္ဆိုလွ်င္ စေတးမည္လို႔လည္း ဘ၀ရွင္မင္းတရားႀကီးက ဆိုထားတယ္မဟုတ္လား။ အဲဒီဘ၀ရွင္မင္းတရားႀကီးရဲ႕ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ အစိုးရအဖြဲ႔၀င္မ်ားကိုလည္း စာအုပ္မွာထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီသည္ ေနာင္တြင္ တစ္ပါတီအာဏာရွင္စနစ္ကို ထူေထာင္ရန္ဆံုးျဖတ္ထားေသာေၾကာင့္အစိုးရအဖြဲ႔ လ်င္ျမန္စြာဖြဲ႔ၿပီး ၀န္ႀကီးဌာနတာ၀န္မ်ားကိုခြဲေ၀ေပးလိုက္သည္။ ၁။ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္း(ကာကြယ္ေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ အခြန္ေတာ္၊ တရားေရး၊ အမ်ိးသားစီမံကိန္း) ၂။ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီး( ကုန္သြယ္ေရး၊ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး၊ စက္မႈ လက္မႈပစၥည္းေထာက္ပံ့ေရး) ၃။ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ တင္ေဖ(လယ္ယာစိုက္ပ်ိဳးေရး၊ သစ္ေတာေရး၊ သမ၀ါယမကုန္စည္ ျဖန္႔ျဖဴးေရး၊ လယ္ယာေျမႏိုင္ငံပိုင္ျပဳလုပ္ေရး ၄။ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္သန္းေဖ(ပညာေရးႏွင့္က်န္းမာေရး) ၅။ဗိုလ္မွဴးႀကီးေက်ာ္စိုး (ျပည္ထဲေရး၊ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီေဒသႏၱရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ေဒသႏၱရအဖြဲ႔၀န္ႀကီးဌာန၊ သာသနာေရး၊) ၆။ ဦးသီဟန္ (ႏိုင္ငံျခားေရး၊ အလုပ္သမားေရး အိမ္ယာေဆာက္လုပ္ေရး၊ သတၱဳတြင္းဌာန၊ ျပည္သူ႔လုပ္ငန္း ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး) ၇။ဗိုလ္မွဴးႀကီးေစာျမင့္( ျပန္ၾကားေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ) ၈။ဒု ဗိုလ္ႀကီး ဘနီ (လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး)
၁၉၆၂ ခုႏွစ္မတ္လ၈ရက္ေန႔တြင္ ကုန္သြယ္ေရးဌာနတာ၀န္ခံဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေအာင္ႀကီးသည္ ကုန္သည္အသင္း ၁၃သင္းမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ေတြ႔ဆံုၿပီး ယခုလက္ရွိ အတည္ျဖစ္ေနေသာ သြင္းကုန္စနစ္သစ္ကို ၂ႏွစ္ရပ္ဆိုင္းထားမည္။ စိစစ္ၿပီးေနာက္ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအား ယခင္အတိုင္းသြင္းကုန္လိုင္စင္မ်ားကို ျပန္ခ်ေပးမည္။ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံျခားသား မ်ားကို သြင္းကုန္လိုင္စင္ထုတ္ေပးေတာ့မည္ မဟုတ္ပါ။ (OGL)လုပ္ငန္းတြင္လည္း ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားကိုေျခာက္လ လုပ္ကိုင္ခြင့္ျပဳမည္။ ေျခာက္လေက်ာ္ပါက လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိေတာ့မည္မဟုတ္ဟု စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ေျခလွမ္းသစ္ကို စတင္ခဲ့သည္။ (စာ-၂၁၂)
အဲလို စီးပြားေရး မူ၀ါဒသစ္ေတြနဲ႔ တိုင္းျပည္ကို အမဲစဖ်က္ေတာ့တာမ်ားကို ဖတ္ရႈရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္ကို လူ ၈ ေယာက္ေလာက္နဲ႔ ထိန္းေၾကာင္းဖို႔ ဥာဏ္ႀကီးရွင္ႀကီးက ျပည္သူေတြအေပၚ ဘယ္လိုေစတနာေတြ ထားခဲ့သလဲဆိုတာ ဆက္ဖက္ၾကည့္ၾကပါစို႔။
မတ္လ၂၂ရက္ေန႔တြင္ ျပည္သူပိုင္သိမ္းျခင္းခံခဲ့ရေသာဆိုင္ရွင္မ်ားအား အလုပ္သမားဌာနႏွင့္ စက္မႈလက္မႈတာ၀န္ခံ ဗိုလ္မွဴးႀကီးသန္းစိန္က ေတြ႔ဆံုၿပီး “ကဲ မင္းတို႔ ဘာလုပ္ႏိုင္ၾကသလဲ”ဆိုၿပီး “အရွင္းရွင္ႀကီးမ်ားသည္ စစ္အစိုးရျပဳတ္က်ၿပီးေရာ ဆိုၿပီး ၎တို႔၏ စည္းစိမ္ဥစၥာ အျပဳတ္ခံကာလုပ္ေဆာင္ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ စစ္အစိုးရမွာ ျပဳတ္က်မသြားဘဲ တိုးတက္လ်က္ရွိေနသည္ကိုေတြ႔ရေသာအခါ မ်က္ရည္က်ၿပီး ဒုကၡေရာက္ကုန္သည္။” ဟု အႏိုင္ရသူ အျဖစ္ ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားစြာေျပာဆိုခဲ့သည္။ (စာ-၂၁၇)
ကဲ ေသနတ္ႀကီး ခါးခ်ိတ္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရးေတြကို မင္းတို႔ ဘာတတ္ႏိုင္ေသးလဲဆိုကာ စီမံခန္႔ခြဲၿပီး တိုင္းျပည္ေခ်ာက္ထဲဆြဲခ်ခဲ့တဲ့သမိုင္းေၾကာင္းမ်ားပါပဲ။ အာဃာတနဲ႔ျပန္လည္ ဖတ္ရႈဖို႔မဟုတ္ေတာင္ ေနာက္လူမ်ား သင္ခန္းစာ ယူႏိုင္ဖို႔ေတာ့ ဗမာ့စီးပြားေရးအေၾကာင္းမ်ားကို ဆက္ဖတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
တိုင္းျပည္က ဆင္းရဲသြားသည္မွန္ေသာ္လည္း ဦးေန၀င္းႏွင့္အေပါင္းအပါမ်ားက ကမၻာ့အခ်မ္းသာဆံုးစာရင္း၀င္ ပုဂၢဳိလ္ႀကီးမ်ားျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၆၃ခုႏွစ္ ဘဏ္မ်ားကို ျပည္သူပိုင္သိမ္းခ်ိန္၌ဦးေန၀င္း အစိုးရ ရရွိခဲ့ေသာ ေငြေၾကးပမာဏမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံျခားဘဏ္မ်ားမွ- က်ပ္သန္းေပါင္း ေလးရာေလးဆယ့္ေလး ဒႆမႏွစ္သန္း (K444.2 million) ဗမာႏိုင္ငံသားပိုင္ဘဏ္ မ်ားမွ ရေသာ ေငြပမာဏ- က်ပ္သန္းေပါင္းတစ္ရာကိုးဆယ့္ႏွစ္ ဒႆမကိုး (k192.9 million)
ႏိုင္ငံျခားဘဏ္မ်ားမွာ(Loans) က်ပ္ေငြသန္းေပါင္း (353.2 million)ရရွိၿပီး ဗမာႏိုင္ငံသားပိုင္ဘဏ္မ်ားမွ က်ပ္ေငြသန္း ေပါင္း(161.8 million)ရရွိလိုက္သည္။ ေနာင္တြင္သိရသည္မွာ ဘဏ္မ်ားက ေလ်ာ္ေၾကး ေတာင္းရာ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္မ်ားသို႔ ေလ်ာ္ေၾကးေငြ က်ပ္ေငြ တစ္ႆမေလးသန္း(k 1.4 million) ျပန္ေလ်ာ္ခဲ့ၿပီး ျပည္တြင္းဘဏ္မ်ားကို ေလ်ာ္ေၾကး 2.7 သန္း ျပန္ေပးခဲ့ရသည္ဟုသိရသည္။(စာ-၂၃၂)
ဇာတ္သိမ္းမွာေတာ့ ဦးေန၀င္းရဲ႕ျမန္မာ့နည္း ျမန္မာ့ဟန္နဲ႔ ထူေထာင္ဖို႔အားထုတ္ခဲ့တဲ့ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ႀကီးေၾကာင့္ပဲ အမ်ားသိတဲ့ အတိုင္း ျမန္မာ့စီးပြားေရးနဲ႔အတူ ျမန္မာျပည္ႀကီးလည္း အေႂကြးေပါင္းစံုတင္ကာ လူမြဲစာရင္းဝင္သြားေတာ့တာပါပဲ။
နဝတ၊ နအဖလက္ထက္ ဗမာ့စီးပြားေရးကေရာ ဘယ္လို ရွိခဲ့သလဲဆိုရင္ သူတို႔ရဲ႕ဖခင္ႀကီး ဦးေနဝင္းအတိုင္း ဦးေနဝင္းပံုစံကို ပိုမိုပံုတူကူးခ်ခဲ့ရာကေန ဦးေန၀င္းထက္ဆိုး အေျခအေနဆိုက္ေရာက္သြားရတာပါပဲ။ ဦးေန၀င္းက BEDC ကိုထူေထာင္ၿပီး ဗိုလ္သန္းေရႊက ဦးပိုင္စီးပြားေရးလီမိတက္ကို အမည္ေျပာင္းတည္ေထာင္၊ ဗိုလ္ေန၀င္းက ျပည္သူပိုင္သိမ္းဆိုၿပီး နာမည္ လွလွတပ္၊ ဗိုလ္သန္းေရႊက တပ္ပိုင္ဆိုကာ တျပည္လံုးမြဲျပာက်ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကတာပါပဲ။
န၀တလက္ထက္စတင္စဥ္ကတည္းက ဆိုရွယ္လစ္စီးပြားေရးတည္ေဆာက္မႈႏွင့္ ဆိုင္ေသာ ဥပေဒအားလံုးကို ပယ္ဖ်က္ခဲ့ၿပီး ေစ်းကြက္စီးပြားေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ေသာ ဥပေဒမ်ားကိုတစ္ခုၿပီးတစ္ခု ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္ အစိုးရႏွင့္ အေနာက္ဥေရာပအုပ္စု၏ အသိအမွတ္မျပဳ ၀ိုင္းပယ္ထားျခင္းခံရေသာေၾကာင့္ တရုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ယိုးဒယားႏိုင္ငံကို သာ အားကိုးခဲ့ရသည္။ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းၿပီး ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တည္ေဆာက္ ခဲ့ေသာ္လည္း ထူးထူးျခားျခား တိုးတက္ေအာင္ျမင္မႈ မရခဲ့ေပ။ (စာ-၂၈၃)
ဗိုလ္သန္းေရႊနဲ႔အေပါင္းအပါမ်ားဟာ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔တာ တို႔မမႈပါဟုေၾကြးေၾကာ္ကာ တရုတ္ႏိုင္ငံအတြက္ရည္စူးခဲ့တဲ့ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးစနစ္အမည္ေျပာင္းကာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက သယံဇာတအကုန္ကို နယ္စပ္လမ္းကတဆင့္ ေရာင္းခ်ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဘယ္သူေတြ အက်ိဳးစီးပြားျဖစ္ခဲ့ၾကသလဲဆိုေတာ့ တရုတ္ႏိုင္ငံရယ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ားရယ္ ၎တို႔ရဲ႕လက္ေဝခံ ခရိုနီသူေဌးႀကီး မ်ားသာ က်ိက်ိတက္ခ်မ္းသာခဲ့ၾကၿပီး တိုင္းျပည္ကေတာ့ ေႂကြးၿမီႏြံထဲက ရုန္းမထြက္ႏိုင္ခဲ့တာ အခုထိပဲျဖစ္ပါတယ္။
ခု အရပ္သားအစိုးရလက္ထက္မွာေရာ ယခင္စစ္အုပ္စုမ်ား ျခယ္လွယ္ထင္ရာစိုင္းသလို ဗမာ့စီးပြားေရးကို ဘယ္လိုပံုေဖာ္ၾကမလဲ ဆိုတာ တကမၻာလံုးက ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။ ကာကြယ္ေရး နယ္စပ္ေရးရာ၊ ျပည္ထဲေရးအစရွိတဲ့ ဌာနာ ၃ ခုကို တပ္မေတာ္ေအာက္ထားရွိတာကလြဲလို႔ စီးပြားေရးအပိုင္းေတြကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္လို႔ရမယ္လို႔ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကလို႔ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိန္ခ်ိန္ ဗမာ့စီးပြား ေရးအေၾကာင္း ေျပာဆိုေဆြးေႏြးၾကရင္ေတာ့ ယခုစာအုပ္ဟာ အေထာက္ အထားတခုအျဖစ္ အသံုး၀င္ဖို႔ ေသခ်ာသေလာက္ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့အစိုးရေတြ အဆက္ဆက္ တိုင္းျပည္စီးပြားေရး ပ်က္စီး၊ ေကာင္းမြန္စသျဖင့္ ျပန္လည္စိစစ္ၾကမယ္ ဆိုရင္လည္း ယခုစာအုပ္ဟာ ဗမာ့စီးပြားေရးကို ေကာင္းေကာင္း မီးေမာင္းထိုး ျပႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အခ်က္အလက္ျပည့္စံုပါ တယ္လို႔ ညႊန္းဆိုလိုက္ရပါတယ္။
စာေရးသူ- Sean Turnell
ဘာသာျပန္ဆိုသူ- ကိုကိုေလး
စာအုပ္အမည္- Banks Money Lenders and Microfinance in Burma
-- ဗမာ့စီးပြားေရး သမိုင္း
အမ်ိဳးအစား- ႏိုင္ငံေရး
ထုတ္ေ၀သည့္တိုက္- ယဥ္မ်ိဳးစာေပ
ထုတ္ေ၀သည့္ကာလ- ၂၀၁၇၊ စက္တင္ဘာ
တန္ဖိုး- ၃၅၀၀က်ပ္
