တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြဟာ "ႏိုင္ငံေတာ္"ဆိုတာႀကီးနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ၿပီး အင္အား စုေဆာင္း တိုးခ်ဲ႕တာ၊ လက္နက္ဝယ္ယူျဖည့္တင္းတာ၊ နယ္ေျမ ေက်ာ္လြန္ခ်ဲ႕ထြင္တာ၊ လူထုအေပၚ ဆက္ေၾကးေကာက္တာေတြ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ "ႏိုင္ငံေတာ္"လို႔ ကိုယ့္ဟာကိုယ္နာမယ္တပ္ထားသူက စြပ္စြဲတာေတြ ၾကားေနရပါတယ္။
ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ေျပာရရင္ အနည္းဆံုး ၁၇ ႏွစ္ကေန အမ်ားဆံုး ၂၄ ႏွစ္အထိ အပစ္ရပ္ထားတဲ့ကာလအတြင္း စစ္ေရးပိုင္းအရ၊ ႏိုင္ငံေရးပိုင္းအရ ကလိမ္ကက်စ္လုပ္ခဲ့တဲ့ လက္ေတြ႔အေျခအေနမွန္ေတြကို အခုလိုေတြ႔ရပါတယ္။
ျဖစ္စဥ္-၁။၁၉၈၉ ဒီဇင္ဘာ ၁၅ ရက္မွာ ကခ်င္ျပည္အေရွ႕ဖ်ား နယ္ေျမငယ္ေလးမွာ အေျခစိုက္တဲ့ ဗကပခြဲထြက္ ၁၀၁ စစ္ေဒသ သို႔မဟုတ္ NDAK အဖြဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲခဲ့ၿပီး ၁၉၉၄ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄ ရက္မွာေတာ့ ျပည္နယ္တခုလံုးမွာ လႈပ္ရွားေနတဲ့ KIA အဖြဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္အကုန္က ကခ်င္ျပည္နယ္တခုလံုးမွာ တပ္ရင္း ၁၂ ရင္းသာရွိခဲ့ပါတယ္။ ဗမာျပည္တျပည္လံုးမွာ စစ္အင္ အားတိုးခ်ဲ႕မႈေတြကို ၁၉၉၁ ခု မွာစလုပ္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ယေန႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲမွာ စစ္အစိုးရ ေျခလ်င္/ေျချမန္တပ္ရင္း ၄၃ ရင္း အျမဲတမ္းအေျခခ် တပ္စြဲေနပါတယ္။ ေျမာက္ပုိင္းတိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ (မပခ) လက္ေအာက္ခံ တပ္ရင္းေပါင္း ၂၀၊ ဒကစ (တႏိုင္း) လက္ေအာက္ခံ ၅ ရင္း၊ တပ္မတပ္ေတြအျဖစ္ ဗန္းေမာ္နဲ႔ဝန္းက်င္မွာ စကခ-၂၁ နဲ႔ ၈ ရင္း၊ မိုးေကာင္းနဲ႔ဝန္းက်င္မွာ စကခ-၃ နဲ႔ ၁၀ ရင္း တပ္စြဲထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဟိုတံုးက မပခ တိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ တခုဘဲရွိခဲ့ရာက အခုေတာ့ မပခ အျပင္ ဒကစ(တႏိုင္း)၊ စကခ-၃၊ စကခ-၂၁ နဲ႔ မစခ-၉၀၄၊ လစခ-၉ ဆိုတဲ့ ကြပ္ကြဲေရး ဌာနေတြ တပ္မေတြပါ တိုးလာတယ္။ ဟိုတံုးက သာမန္ေလတပ္ စခန္းေလး ျဖစ္တဲ့ ၅၀၃ ေလတပ္စခန္းကိုလဲ ျမစ္ႀကီးနားေလတပ္စခန္းဌာနခ်ဳပ္ ဆိုၿပီး အဆင့္ျမႇင့္တိုးခ်ဲ႕ခဲ့တယ္။
အေျမာက္တပ္မ သို႔မဟုတ္ အေျမာက္စစ္ဆင္ေရးကြပ္ကဲမႈဌာနခ်ဳပ္ (မစခ) ၉၀၄ နဲ႔ လက္ေအာက္ခံ အေျမာက္ တပ္ရင္း ၈ ရင္းထက္မနည္းက မိုးညႇင္းနဲ႔ ဝန္းက်င္ေတြမွာ တပ္စြဲထားၿပီး သံခ်ပ္ကာတပ္မ သစခ ၇၂ လက္ေအာက္ခံ တင့္ကား/သံခ်ပ္ကားတပ္ရင္း ၃ ရင္း၊ ေလေၾကာင္းရန္ကာကြယ္ေရးတပ္မ လစခ-၉ လက္ေအာက္ခံ တပ္ရင္း ၇ ရင္းနဲ႔ ျမစ္ႀကီးနားေလတပ္စခန္းဌာနခ်ဳပ္တို႔ကိုလည္း ကခ်င္ျပည္နယ္ထဲမွာ ခ်ထားပါတယ္။
ဗမာဘုရင္ေတြလက္ထက္က ဗန္းေမာ္မွာ စစ္ကဲတေယာက္ဦးစီး အင္အား ၁၀၀ အထိဘဲ ထားခဲ့တယ္။
ျဖစ္စဥ္-၂။ရွမ္းျပည္နယ္မွာ ဗကပခြဲထြက္ေတြျဖစ္တဲ့ ဝ၊ ကိုးကန္႔နဲ႔ ၈၁၅ အဖြဲ႔ေတြဟာ ၁၉၈၉ ခုထဲမွာဘဲ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲခဲ့ၿပီး ရွမ္း SSPP/SSA အဖြဲ႔လည္း ဒီႏွစ္ထဲမွာဘဲ အပစ္အခတ္ရပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၁ ခုမွာေတာ့ KIA ခြဲထြက္ မထူးေနာ္အဖြဲ႔၊ ပေလာင္ PSLA အဖြဲ႔နဲ႔ ပအိုဝ္းျဖဴ PNO အဖြဲ႔ေတြ အပစ္ရပ္ခဲ့ၿပီး ၁၉၉၄ ခုမွာ ကယန္းျပည္သစ္နဲ႔ ရလလဖ (ပအိုဝ္းနီ) တု႔ိ အပစ္ရပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၅-၉၆ မွာေတာ့ ရွမ္းခြဲထြက္ SSNA နဲ႔ ခြန္ဆာအဖြဲ႔ MTA တို႔ အပစ္ရပ္ခဲ့လို႔ ရွမ္းျပည္နယ္တခုလံုးမွာ ေသနတ္သံတိတ္သြားခဲ့ပါတယ္။ SSA-ေတာင္ပိုင္းအဖြဲ႔ဟာ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ေလာက္မွ တိုက္ပြဲေတြ ျပန္စခဲ့တာ ျဖစ္ေပမဲ့ ၁၉၉၇ ခုမွာ က်ဳိင္းေတာင္း-ကြန္ဟိန္း-မိုင္းပန္နယ္မွာ ျဖတ္ေလးျဖတ္ ရက္ရက္စက္စက္ အႀကီးအက်ယ္လုပ္ၿပီး စစ္တပ္အသစ္ေတြ အေျခစိုက္တဲ့ စစ္နယ္ေျမအျဖစ္ ေျပာင္းလဲပစ္ခဲ့တယ္။
ကြပ္ကဲေရးဌာနအျဖစ္ အရင္က ရပခ(အေရွ႕ပိုင္းတိုင္း) နဲ႔ ရမခ(အေရွ႕ေျမာက္တိုင္း) စစ္တိုင္း ၂ တိုင္းဘဲရွိရာက တသခ (ႀတိဂံတိုင္း)၊ ရလခ(အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတိုင္း) နဲ႔ ဒကစ(ေလာက္ကုိင္) တို႔ကို တိုးခ်ဲ႕ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး စကခ-၁၊ စကခ-၂၊ စကခ-၇၊ စကခ-၁၄၊ စကခ-၁၆၊ စကခ-၁၇၊ စကခ-၁၈၊ မစခ-၉၀၂၊ မစခ-၉၀၃၊ မစခ-၉၀၉၊ လစခ-၃ ဆိုတဲ့ တပ္မဌာနခ်ဳပ္ ၁၁ ခု ထပ္တိုးခဲ့တယ္။ အရင္က ေလတပ္ရဲ႕ အုပ္ ၇၁ ေရဒါစခန္းဘဲရွိခဲ့တဲ့ နမ့္စန္ကိုလဲ ေလတပ္စခန္းဌာနခ်ဳပ္အျဖစ္ အဆင့္ျမႇင့္ တိုးခ်ဲ႕ခဲ့တယ္။
အဲဒီရွမ္းျပည္နယ္မွာ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္က ေျခလ်င္တပ္ရင္း ၂၉ ရင္းနဲ႔ အေျမာက္တပ္ရင္း ၁ ရင္း အေျခစိုက္ခဲ့ၿပီး အခုေတာ့ ရမခ လက္ေအာက္ခံ ၁၄ ရင္း၊ ရပခ လက္ေအာက္ခံ ၃ ရင္း၊ ရလခ လက္ေအာက္ခံ ၁၃ ရင္း၊ တသခ လက္ေအာက္ခံ ၂၁ ရင္း၊ မပခ လက္ေအာက္ခံ ၁ ရင္း၊ တပ္မ-၅၅ လက္ေအာက္ခံ ၆ ရင္း၊ စကခ-၁ လက္ေအာက္ခံ ၁၀ ရင္း၊ စကခ-၂ လက္ေအာက္ခံ ၁၀ ရင္း၊ စကခ-၇ လက္ေအာက္ခံ ၆ ရင္း၊ စကခ-၁၄ လက္ေအာက္ခံ ၁၀ ရင္း၊ စကခ-၁၆ လက္ေအာက္ခံ ၁၀ ရင္း၊ စကခ-၁၇ လက္ေအာက္ခံ ၁၀ ရင္း၊ စကခ-၁၈ လက္ေအာက္ခံ ၁၀ ရင္း၊ စကခ-၂၁ လက္ေအာက္ခံ ၂ ရင္း၊ စုစုေပါင္း ေျခလ်င္/ေျချမန္တပ္ရင္း ၁၂၆ ရင္း တပ္စြဲထားၿပီး မစခ ၉၀၂ လက္ေအာက္ခံ အေျမာက္တပ္ရင္း ၁၃ ရင္း၊ မစခ ၉၀၃ လက္ေအာက္ခံ အေျမာက္တပ္ရင္း ၈ ရင္း၊ မစခ ၉၀၉ လက္ေအာက္ခံ အေျမာက္တပ္ရင္း ၁၃ ရင္း၊ သစခ ၇၁ လက္ေအာက္ခံ တင့္ကား/သံခ်ပ္ကားတပ္ရင္း ၇ ရင္း၊ လစခ ၃ လက္ေအာက္ခံ ေလေၾကာင္းရန္ကာကြယ္ေရး တပ္ရင္း ၁၄ ရင္း နဲ႔ နမ့္စန္ေလတပ္စခန္းဌာနခ်ဳပ္ေတြ တပ္စြဲသိမ္းပိုက္ထားပါတယ္။
ရွမ္းျပည္နယ္ထဲက ဝ နယ္ေျမမွာ အရင္က ျပည္မအစိုးရတပ္ တရင္းမွ မရွိခဲ့ေပမဲ့ အခု ရမခ လက္ေအာက္ခံ တပ္ရင္း ၃ ရင္းအေျခစိုက္ထားပါတယ္။ ကိုးကန္႔နယ္ေျမမွာ ဒကစ(ေလာက္ကုိင္) လက္ေအာက္ခံ တပ္ရင္း ၅ ရင္း တပ္စြဲထား ပါတယ္။ ပေလာင္နယ္ေျမမွာ ရမခ လက္ေအာက္ခံ ၄ ရင္း ခ်ထားပါတယ္။ ဟိုတံုးက တရင္းမွ မရွိခဲ့ပါဘူး။ ဓႏုနယ္ ေျမမွာ အရင္က ဗထူးတပ္ၿမိဳ႕ကစစ္ေက်ာင္းေတြဘဲ ရွိခဲ့ရာက အခုေတာ့ ရပခ လက္ေအာက္ခံ ၁ ရင္း၊ တပ္မ-၅၅ လက္ေအာက္ခံ ၂ ရင္း ေပါင္း ၃ ရင္းပါ ထပ္ေဆာင္းတပ္စြဲထားပါတယ္။ ပအိုဝ္းနယ္ေျမမွာ ၁၉၆၂ ခုတံုးက ျပည္မတပ္ တရင္းမွမရွိခဲ့ေပမဲ့ အခုဆိုရင္ ရပခ လက္ေအာက္ခံ ၁ ရင္း၊ တပ္မ ၅၅ လက္ေအာက္ခံ ၂ ရင္း၊ စကခ-၇ လက္ ေအာက္ခံ ၄ ရင္း၊ စုစုေပါင္း ၇ ရင္းအျပင္ ဟိုပံုးမွာ စစ္ဂ်ီတီအိုင္ပါ ထိုင္ထားပါတယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္တခုလံုးေပါင္းရင္ အနည္းဆံုး ၁၄၁ ရင္း ရွိေနပါတယ္။
ဗမာဘုရင္ေတြလက္ထက္က မုိးနဲမွာ စစ္ကဲတေယာက္ဦးစီးတဲ့ အင္အား ၁၀၀ ဘဲ အမ်ားဆံုးရွိခဲ့တယ္။
ျဖစ္စဥ္-၃။ မြန္ျပည္နယ္ဟာ ၁၉၉၅ ခုမွာ အပစ္ရပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ၁၉၈၈ ခုတံုးက ေျခလ်င္/ေျချမန္တပ္ရင္း ၂၀ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အခုေတာ့ ရတခ လက္ေအာက္ခံ ၃ ရင္း၊ တပ္မ-၂၂ လက္ေအာက္ခံ ၅ ရင္း၊ တပ္မ-၄၄ လက္ေအာက္ခံ ၁၀ ရင္း၊ စကခ-၁၉ လက္ေအာက္ခံ ၁၀ ရင္း၊ စုစုေပါင္း ၂၈ ရင္း တပ္စြဲထားတဲ့အျပင္ မစခ-၆၀၆ လက္ေအာက္ခံ အေျမာက္တပ္ ၅ ရင္း၊ သခစ-၇၄ လက္ေအာက္ခံ သံခ်ပ္ကာတပ္ရင္း ၁ ရင္း၊ လစခ-၄ လက္ေအာက္ခံ ေလေၾကာင္းရန္ကာကြယ္ေရးတပ္ ၈ ရင္းနဲ႔ ေမာရဝတီေရတပ္ စခန္းဌာနခ်ဳပ္ေတြ ခ်ထားပါတယ္။
ဒီအခ်က္အလက္ေတြကိုၾကည့္ရင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး စစ္အင္အားေတြ မတန္တဆတိုးခ်ဲ႕ တာ ဘယ္သူလဲ ရွင္းရွင္းႀကီးသိႏိုင္ပါတယ္။ ျပည္ပရန္ကာကြယ္ဖို႔ ဆိုတဲ့ဆင္ေျခေပးလို႔မရပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆို ေတာ့ ဒီတပ္ေတြအျပင္ ဗမာျပည္မနဲ႔ တျခားျပည္နယ္ေတြမွာ တိုးခ်ဲ႕ထားတဲ့ တပ္မေတြကိုသံုးၿပီး တိုင္းရင္းသားေဒသ ေတြကို စစ္ဆင္တာ အထင္အရွားေတြ႔ေနရလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာတခုျပရရင္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ အသစ္တိုးခ်ဲ႕ဖြဲ႔စည္း လိုက္တဲ့ စကခသံုးခုကို ကရင္ျပည္နယ္စစ္ဆင္ေရးမွာဘဲ ေတာက္ေလွ်ာက္သံုးေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုမွာ ေျခလ်င္/ေျချမန္တပ္ရင္းေပါင္း ၁၈၀ ေလာက္ရွိခဲ့ၿပီး တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမေတြမွာ ၁၀၇ ရင္း သို႔မဟုတ္ ၅၉% ဝန္းက်င္ ေနရာယူခဲ့ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အမ်ားစုနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ရခ့ဲတဲ့ ၂၄ ႏွစ္ကာလအတြင္း အစိုးရစစ္တပ္ စုစုေပါင္း ၅၄၂ ရင္းျဖစ္လာၿပီး တိုင္းရင္းသားနယ္ေျမေတြမွာ ၃၇၈ ရင္း (၇၀%) အျမဲတန္းတပ္စြဲ အေျခစိုက္ထားပါတယ္။ လက္ရွိတပ္အင္အား ၃၇၈ ရင္းဆိုတာ ၁၉၈၈ ခုကာလက ၁၀၇ ရင္းထက္ ၃ ဆခြဲ သို႔မဟုတ္ ၃၅၃% တိုးလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေျမာက္တပ္ ေလတပ္ ေရတပ္ စတဲ့ အကူလက္႐ံုုးတပ္ ဝန္ထမ္းတပ္ ၁၂၃ ရင္းမကကို ေပါင္းလိုက္ရင္ ၄၆၈% ေလာက္ရွိပါတယ္။
၂၀၁၀ ေနာက္ပိုင္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးပ်က္ၿပီးေတာ့ စစ္ဆင္ေရးအေၾကာင္းျပ ဝင္လာတဲ့ ျပည္မတပ္ေတြက တပ္မ ၁၁၊ တပ္မ ၃၃၊ တပ္မ ၆၆၊ တပ္မ ၇၇၊ တပ္မ ၈၈၊ တပ္မ ၉၉၊ တပ္မ ၁၀၁ တို႔အျပင္ နတခ(အေနာက္ေတာင္တိုင္း) နဲ႔ နမခ(အေနာက္ေျမာက္တိုင္း) ကတပ္ေတြ၊ ရခိုင္ျပည္က စကခ-၅၊ စကခ-၉၊ စကခ-၁၅ နဲ႔ ရွမ္းျပည္က စကခ-၇ တုိ႔ပါဝင္တယ္။
တျခားကလိမ္ကက်စ္ကိစၥေတြကေတာ့ အပစ္ရပ္ မတရားသင္းပယ္ဖ်က္ထားတဲ့ SSA ရဲ႕ တပ္မဟာ ၂ ကို သီေပါ-ေက်ာက္မဲနယ္က အတင္းဆုတ္ခိုင္း၊ အပစ္ရပ္ထားတဲ့ PSLA ပေလာင္အဖြဲ႔ နဲ႔ SSNA ရွမ္းအဖြဲ႔ေတြကိုလည္း ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ထဲမွာဘဲ လက္နက္ျဖဳတ္၊ အပစ္ရပ္ ရလလဖ နဲ႔ ကယန္းျပည္သစ္ကို ၁၉၉၈ ခုမွာ ပင္ေလာင္းေဒသ နဲ႔ အင္းေဒသ ေတြက အတင္းဆုတ္ခိုင္း၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ ရလလဖကို လက္နက္ျဖဳတ္တာေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၉ ခုႏွစ္နဲ႔ ၁၉၉၁ ခု ေမလၾကား အပစ္အခတ္ရပ္စဲတဲ့ အေစာပိုင္းအဖြဲ႔ ၈ ဖြဲ႔ကိုေတာ့ မတရားသင္းေၾကညာတာ ပယ္ဖ်က္ေပး ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလုိပယ္ဖ်က္ေပးခံရတဲ့အဖြဲ႔ေတြဟာ တကယ္ေတာ့ တခါမွ မတရားသင္းေၾကညာခံ ခဲ့ရဖူးတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ မတရားသင္းပယ္ဖ်က္ခံရေပမဲ့လည္း အတိုက္ခံရတာ၊ ဖိအားေပးခံရတာေတြ ရွိေနခဲ့ပါ တယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း အပစ္ရပ္တဲ့အဖြဲ႔ေတြကိုေတာ့ မတရားသင္းပယ္ဖ်က္တာ လုပ္မေပးခဲ့ပါဘူး။
မတရားသင္း ပယ္ဖ်က္ထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြကေတာ့-
၁) ဝ ျပည္ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးတပ္မေတာ္ UWSA (၂၀၀၉ ခုမွာ BGF လုပ္ဖို႔ ဖိအားေပးခံရလို႔ တင္းမာခဲ့ၿပီး အခု ေနာက္ပိုင္းမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ကို ခဏခဏလက္မွတ္ထိုးေနရ)
၂) ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္မ်ားတပ္မေတာ္ MNDAA ကိုးကန္႔အဖြဲ႔ (မတရားသင္း ပယ္ဖ်က္ေပမဲ့ ၁၉၉၇ ခုမွာ နအဖတပ္ေတြ ကိုးကန္႔ၿမိဳေတာ္ ေလာက္ကိုင္မွာ အတင္းဝင္တပ္စြဲ၊ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္အကုန္ပိုင္းမွာ မုန္းကိုးနယ္ေျမက MDA အပစ္ရပ္အဖြဲ႔ကို ရွင္းလင္းေခ်မႈန္းခံရ၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ကိုးကန္႔တဖြဲ႔လံုး တိုက္ခိုက္ေခ်မႈန္းခံရ)
၃) အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီမဟာမိတ္တပ္မေတာ္ (ရွမ္းအေရွ႕) NDAA-ESS အထူး-၄ မိုင္းလားအဖြဲ႔ (၂၀၀၉ ခုမွာ BGF လုပ္ဖို႔ ဖိအားေပးခံရလို႔ တင္းမာခဲ့ၿပီး အခုေနာက္ပိုင္းမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးစာခ်ဳပ္ကို ခဏခဏလက္မွတ္ထိုးေနရ)
၄) ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ SSPP/SSA (ေျမာက္ပိုင္း) (မတရားသင္းပယ္ဖ်က္ေပမဲ့ နာယက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဆထင္ကို ၂၀၀၅ ခုမွာ ဖမ္းၿပီး ေထာင္ ၁၀၆ ႏွစ္ခ်၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ တပိုင္းက ျပည္သူ႔စစ္ လုပ္လိုက္ရၿပီး က်န္တပိုင္းနဲ႔ ျပန္တိုက္လုိက္၊ အပစ္ရပ္လက္မွတ္ထပ္ခါထပ္ခါထိုးလိုက္လုပ္ေန)
၅) ဒီမုိကေရစီသစ္တပ္မေတာ္-ကခ်င္ျပည္နယ္ NDAK (မတရားသင္းပယ္ဖ်က္ေပမဲ့ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ BGF အသြင္ ေျပာင္းလိုက္ရၿပီး မူလတပ္-အဖြဲ႔အစည္းကို လံုးဝဖ်က္သိမ္းလိုက္)
၆) ကခ်င္ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ KDA (၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ျပည္သူ႔စစ္အသြင္ေျပာင္းလိုက္ရ)
၈) ပအိုဝ့္အမ်ဳိးသားအဖြဲ႔ PNO (၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ ျပည္သူ႔စစ္လုပ္ခံရၿပီး မူလအဖြဲ႔အစည္းကေတာ့ မွတ္ပံုတင္ၿပီး ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ခဲ့ရ)
မတရားသင္းပယ္ဖ်က္ေပးခံရတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕နယ္ေျမေတြမွာ ႏိုင္ငံသားမွတ္ပံုတင္ေတာင္ မေပးခဲ့ဘဲ ဟန္ျပ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးေတြဘဲ လုပ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အဖြဲ႔အစည္းေတြက တကယ္တန္း မိမိေဒသဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကို လုပ္တဲ့အခါမွာလည္း ဟန္႔ တားပိတ္ပင္ခံရပါတယ္။ နတလပိုင္ လယ္ထြန္စက္ကိုေတာင္ အပစ္ရပ္အဖြဲ႔အစည္းေတြက ငွားလို႔မရေအာင္ ပိတ္ပင္ တာေတြ တကယ္ရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒီကာလ (ေစာေမာင္လက္ထက္) မွာဘဲ နယ္စပ္/ျပည္ပေရာက္အတိုက္အခံအဖြဲ႔အစည္းအေတာ္မ်ားမ်ားကိုလည္း မတရားသင္းေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအ႐ံုး KNU၊ ကခ်င္ျပည္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔ KIO၊ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုးတက္ေရးပါတီ KNPP၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ NMSP၊ မိုးဟိန္းအဖြဲ႔ SURA၊ ခြန္ဆာအဖြဲ႔ SUA၊ ရွမ္း ျပည္လူမ်ဳိးေပါင္းစံုျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ (ရလလဖ)၊ ကရင္နီလူမ်ဳိးေပါင္းစံုျပည္သူ႔လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ဦး (ကလလတ)၊ ကယန္းျပည္သစ္ပါတီ KNLP၊ ျမန္မာႏိုင္ငံလံုးဆုိင္ရာေက်ာင္းသားမ်ားဒီမိုကရက္တစ္တပ္ဦး ABSDF၊ ခ်င္းအမ်ဳိးသားတပ္ဦး CNF၊ ရခိုင္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ ALP၊ ရခိုင္ျပည္အမ်ဳိးသားညီၫြတ္ေရးပါတီ NUPA၊ နာဂအမ်ဳိးသားဆုိရွယ္လစ္ေကာင္စီ NSCN၊ အမ်ဳိးသားညြန္႔ေပါင္းအစိုးရ NCGUB၊ အမ်ဳိးသားေကာင္စီ NCUB ႏွင့္ အဖြဲ႔ဝင္မ်ား၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအဖြဲ႔ MPU၊ ဒီမိုကရက္တစ္မဟာမိတ္မ်ားအဖြဲ႔ DAB ႏွင့္ အဖြဲ႔ဝင္မ်ား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံဒီမိုကရက္တစ္အင္အားစု FDB ႏွင့္ အဖြဲ႔ဝင္မ်ား၊ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီတပ္ေပါင္းစု NDF ႏွင့္ အဖြဲ႔ဝင္မ်ား၊ လူ႔ေဘာင္သစ္ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီ DPNS၊ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္-လြတ္ေျမာက္နယ္ေျမ NLD-LA၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလုပ္သမားသမဂၢမ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ FTUB တို႔ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံေရွ႕ေနမ်ားေကာင္စီ BLC ကိုေတာ့ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ဒီဘက္ပိုင္းမွာ မတရားသင္းေၾကညာခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ CPB ကိုေတာ့ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္မတိုင္မီကတည္းက ေၾကညာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီထဲမွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးမလုပ္ဘဲ မတရားသင္းေၾကညာခံခဲ့ရတဲ့ လူ႔ေဘာင္သစ္ နဲ႔ FTUB တို႔ဟာ အခု ေတာ့ မတရားသင္းေၾကညာမႈ ႐ုပ္သိမ္းတာမရွိဘဲ ျပည္တြင္းမွာ တရားဝင္သေဘာမ်ဳိး ျပန္လည္ရပ္တည္ေနၿပီျဖစ္ပါ တယ္။ အင္တာပိုလ္ကို အမႈဖြင့္ တိုင္ၾကားခံရဖူးတဲ့ FTUB ေခါင္းေဆာင္လည္းျဖစ္၊ NCUB ေခါင္းေဆာင္လည္းျဖစ္သူ ကေတာ့ ျပည္တြင္းျပန္ေရာက္ၿပီး တလအတြင္း ျမန္မာပတ္စပို႔ရခဲ့ပါတယ္။
တခါမွ မတရားသင္းေၾကညာ မခံရေပမ့ဲ နအဖ စစ္ဝါဒီေတြက လုပ္ခ်င္သလိုလုပ္ေနတဲ့အဖြဲ႔ေတြလဲ ရွိပါေသးတယ္။
၁) ဒီမိုကေရစီအက်ဳိးျပဳကရင္တပ္မေတာ္ (ဝါ) တိုးတက္ေသာကရင္ဗုဒၶဘာသာတပ္မေတာ္ DKBA (သို႔ေသာ္ ၂၀၁၀ မွာ တိုက္ခိုက္ခံရၿပီး အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ထပ္ခါထပ္ခါထိုးေနရ)
၂) KNU/KNLA ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာင္စီ (၂၀၀၇ ခုမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲခဲ့ၿပီး ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္းမွာ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ ခဏခဏလက္မွတ္ထိုးေနရ)
၃) ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ RCSS/SSA (ေတာင္ပိုင္း) (ဒါေပမဲ့ ဆက္သြယ္သူေတြကို ၁၇-၁ နဲ႔ ေထာင္ခ်ခဲ့သလို မၾကာ ခဏတိုက္လိုက္၊ အပစ္ရပ္စာခ်ဳပ္ကို ထပ္ခါထပ္ခါလက္မွတ္ထိုးလိုက္ လုပ္ေနရ)
၄) ရွမ္းျပည္အမ်ဳိးသားတပ္မေတာ္ SSNA (၁၉၉၆ ခုမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လုပ္ခဲ့ေပမဲ့ ၂၀၀၅ မွာ တိုက္ခိုက္ ေခ်မႈန္းခံရ)
၅) တအာင္း(ပေလာင္) အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ TNLA (သို႔ေသာ္ ထိုးစစ္ဆင္တိုက္ခိုက္ခံေနရ)
၆) ပအိုဝ္းအမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔ PNLO
၇) ညီညြတ္ေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ UNFC
၈) ရွမ္းျပည္ ၾကားျဖတ္အစိုးရ ISG
ဒါေတြကိုၾကည့္ရင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို အခြင့္ေကာင္းယူ အသံုးခ်ၿပီး ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ စီးပြားေရးအျမတ္ထုပ္ ေနတာ ဘယ္သူလဲ ရွင္းေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ABSDF နဲ႔တကြ အပစ္ရပ္အဖြဲ႔သစ္၊ အပစ္ရပ္အဖြဲ႔ေဟာင္းအားလံုးဟာ ဗမာစစ္ဝါဒီေတြရဲ႕ ႐ူးသလိုေပါသလိုအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး နဲ႔ အၾကံအဖန္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အၾကအကို အမွန္အကန္အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရး နဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ထာဝရၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္ေအာင္ နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔စုေပါင္းႀကိဳးစားၾကရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဂါမဏိ
(ေဒါင္းအုိးေဝ စာေစာင္၊ ႏိုဝင္ဘာ ၂၀၁၃ ပါ ေဆာင္းပါးကို အနည္းငယ္မြမ္းမံထားသည္)
